Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2016r.

Sąd Okręgowy w Płocku Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Renata Szatkowska

Protokolant: Damian Szychta

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 grudnia 2016r. .

sprawy z powództwa C. G.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

oraz

sprawy z powództwa M. G. (1)

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

oraz

sprawy z powództwa G. G. (1)

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz C. G. zadośćuczynienie w kwocie 50.000 zł ( pięćdziesiąt tysięcy złotych) z odsetkami : ustawowymi za okres od dnia 7 listopada 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. i ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1.881 zł ( jeden tysiąc osiemset osiemdziesiąt jeden złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,

2.  oddala w pozostałej części powództwo C. G.,

3.  nakazuje pobrać od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa- Sąd Okręgowy w Płocku kwotę 2.500 zł ( dwa tysiące pięćset złotych) tytułem części opłaty od pozwu C. G.,

4.  zasądza od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz M. G. (1) zadośćuczynienie w kwocie 50.000 zł ( pięćdziesiąt tysięcy złotych) z odsetkami : ustawowymi za okres od dnia 7 listopada 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. i ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1.881 zł ( jeden tysiąc osiemset osiemdziesiąt jeden złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,

5.  oddala w pozostałej części powództwo M. G. (1),

6.  nakazuje pobrać od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa- Sąd Okręgowy w Płocku kwotę 2.500 zł ( dwa tysiące pięćset złotych) tytułem części opłaty od pozwu M. G. (1),

7.  zasądza od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz G. G. (1) zadośćuczynienie w kwocie 50.000 zł ( pięćdziesiąt tysięcy złotych) z odsetkami : ustawowymi za okres od dnia 7 listopada 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. i ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1.912 zł ( jeden tysiąc dziewięćset dwanaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,

8.  oddala w pozostałej części powództwo G. G. (1),

9.  nakazuje pobrać od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa- Sąd Okręgowy w Płocku kwotę 2.500 zł ( dwa tysiące pięćset złotych) tytułem części opłaty od pozwu G. G. (1).

I C 60/16

UZASADNIENIE

C. G., M. G. (1) i G. G. (1) wystąpili przeciwko (...) S.A. w W. o zapłatę kwoty po 80.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 października 2015r. do dnia zapłaty na rzecz każdego z nich tytułem zadośćuczynienia za krzywdę, doznaną na skutek śmierci ich ojca, M. G. (2) w wypadku drogowym w dniu 14 października 2001r. ( sygnatury akt I C 60/16, I C 61/16 i I C 62/16).

Postanowieniami z dnia 9 lutego 2016r. sprawy z powództwa M. G. (1) i z powództwa G. G. (1) połączono do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą C. G. i prowadzono dalej pod wspólną sygnaturą I C 60/16.

W odpowiedzi na pozew (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych. Wskazał, iż roszczenie powodów jest bezzasadne z uwagi na ugodę pozasądową, zawartą w dniu 5 lipca 2004r. przez matkę powodów, działającą w ich imieniu jako przedstawiciel ustawowy. Na mocy tej ugody wypłacono powodom i ich matce świadczenia w łącznej kwocie 60.000 zł oraz zwrot kosztów pogrzebu. Przyznane odszkodowanie kompensowały powodom nie tylko szkodę majątkową, ale także krzywdę i uszczerbek o charakterze niemajątkowym. Z ostrożności procesowej podniósł, iż wysokość żądanego zadośćuczynienia jest rażąco wygórowana, gdyż nie uwzględnia znacznego upływu czasu od zdarzenia, ani faktu wypłaty stosownego odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej oraz okoliczności, iż 4 października 2001r. zasądzono na rzecz powodów alimenty od ich ojca, co wskazuje na słabą więź, łączącą zmarłego z żoną i dziećmi.

Na rozprawie w dniu 20 października 2016r. pełnomocnik pozwanego zaproponował w ramach ugody wypłatę dla każdego z powodów kwot po 20.000 zł, zaś na rozprawie w dniu 15 grudnia 2016r. kwot po 25.000 zł; pełnomocnik powodów oświadczył, iż jego klienci byliby skłonni zaaprobować świadczenia w wysokości po 50.000 zł. Strony nie doszły jednak do porozumienia co do warunków ugody.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 14 października 2001r. w miejscowości F., woj. (...) D. B. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że kierując samochodem osobowym nie zachował bezpiecznej prędkości na łuku drogi i stracił panowanie nad prowadzonym pojazdem, który wpadł w poślizg, wywrócił się, w wyniku czego potrącił idącego z rowerem z przeciwnego kierunku M. G. (2), który wskutek doznanych obrażeń zmarł. Wyrokiem z dnia 13 września 2002r. w sprawie II K 496/01 Sąd Rejonowy w Żyrardowie skazał D. B. za powyższe przestępstwo na karę 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu na okres próby 4 lat ( v. wyrok Sądu Rejonowego w Żyrardowie w sprawie II K 496/01 k. 14 ).

Sprawca wypadku ubezpieczony był w (...) S.A. w W. z tytułu odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych ( v. okoliczność przyznana przez pozwanego).

M. G. (2) miał 36 lat w chwili śmierci, był żonaty, z K. G., miał troje dzieci : G., lat 11, M., lat 10 i C., lat 8 ( v. kopie odpisów aktu stanu cywilnego k. 125, k. 126 i k. 128). Rodzina mieszkała razem, w F., w gospodarstwie rolnym, była to zgodna, kochająca rodzina. M. G. (2) pracował zawodowo, jego żona zajmowała się domem i dziećmi. Dzieci były związane uczuciowo z ojcem, spędzały z nim czas, wyjeżdżały z nim do rodziny, odrabiały lekcje, o wszystkim mogły z nim porozmawiać. Mama przekazała im informację o śmierci ojca, niedowierzały, że to prawda, były zszokowane, nie mogły się oswoić z myślą, że taty nie ma, płakały, czuły ból, rozpacz. Wyniki w nauce M. pogorszyły się, dziewczynka straciła chęć do nauki, korzystała z pomocy psychologa. C. także nie miał chęci do nauki, nie chciał spotykać się z rówieśnikami. G. musiał pomagać matce w opiece nad młodszym rodzeństwem, w likwidacji gospodarstwa rolnego, którego K. G. nie była w stanie sama prowadzić. G. czuł się gorszy w szkole, odrzucony przez rówieśników z uwagi na brak ojca, nie chciał się uczyć. Sytuacja materialna rodziny zmieniła się, matka powodów musiała iść do pracy, by utrzymać dzieci i siebie, nie wyszła po raz drugi za mąż, starała się zastąpić dzieciom ojca, pomagali jej rodzice w opiece nad dziećmi. Dzieci otrzymały rentę rodzinną w łącznej kwocie 460 zł miesięcznie. Powodom nadal brakuje ojca, odwiedzają jego grób, wspominają go. Mieszkają nadal razem z matką ( v. zeznania powódki, M. G. (1) protokół rozprawy z dnia 20 października 2016r. czas nagrania od 00:04:33 do 00:14:44, protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2016r. czas nagrania od 00:47:56 do 00:48:32, zeznania powoda, C. G. protokół rozprawy z dnia 20 października 2016r. czas nagrania od 00:16:07 do 00:20:07, protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2016r. czas nagrania od 00:46:23 do 00:47:56, zeznania powoda, G. G. (1) protokół rozprawy z dnia 20 października 2016r. czas nagrania od 00:21:34 do 00:32:13, protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2016r. czas nagrania od 48:32 do 00:49:35, zeznania świadka, K. G. protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2016r. czas nagrania od 00:11:02 do 00:12:11, od 00:16:00 do 00:32:42, od 00:35:09 do 00:36:49).

Miesiąc przed śmiercią męża K. G. wniosła o zasądzenie od niego alimentów na rzecz dzieci. Pracodawca M. G. (2) nie płacił mu wynagrodzenia za pracę i K. G. myślała, że jeśli będą zasądzone alimenty, to pracodawca wypłaci zaległe pieniądze. Wyrok, zasądzający alimenty w kwocie po 150 zł na każde dziecko, zapadł kilka dni przed śmiercią M. G. (2). Mimo wystąpienia przez matkę powodów o alimenty, rodzina funkcjonowała prawidłowo, jej członkowie żyli razem, zgodnie ( v. zeznania świadka, K. G. protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2016r. czas nagrania od 00:12:11 do 00:16:00).

W 2004r. K. G. wystąpiła do ubezpieczyciela sprawy wypadku o odszkodowanie z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej swojej i dzieci na skutek śmierci męża. W dniu 5 lipca 2004r. K. G., działająca w imieniu własnym oraz małoletnich powodów, zawarła z pozwanym ugodę odnośnie wypłaty odszkodowania z odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w związku ze śmiercią M. G. (2). Mocą tej ugody zakład ubezpieczeń wypłacił żonie i dzieciom zmarłego odszkodowanie za znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej w łącznej kwocie 60.000 zł oraz zwrot kosztów pogrzebu w wysokości 3.680,18 zł, zaś K. G. oświadczyła, że wypłacone kwoty wyczerpują wszelkie roszczenia za skutki wypadku komunikacyjnego z dnia 14 października 2001r. ( v. ugoda z dnia 5 lipca 2004r. k. 93, akta szkody k. 110- 187).

Otrzymane od ubezpieczyciela pieniądze K. G. przeznaczyła na remont domu; wymieniła okna, poszycie dachu, ociepliła budynek, założyła centralne ogrzewanie, opłaciła także pełnomocnika, który reprezentował ją przed ubezpieczycielem ( v. zeznania powoda, G. G. (1) protokół rozprawy z dnia 20 października 2016r. czas nagrania od 00:32:13 do 00:34:40, zeznania świadka, K. G. protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2016r. czas nagrania od 00:32:44 do 00: 35:09).

Pismem z dnia 4 września 2015r. powodowie zwrócili się do pozwanego o wypłatę kwot po 100.000 zł dla każdego z nich tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią ojca ( v. pismo powodów z dnia 4 września 2015r. k. 15- 17). Pismo powyższe wpłynęło do ubezpieczyciela w dniu 7 października 2015r. (v. okoliczność przyznana przez pozwanego k. 208). W odpowiedzi na powyższe, (...) S.A. wskazał, iż nie znajduje podstaw do spełnienia żądanych świadczeń, gdyż roszczenia zostały wyczerpane, jako że w dniu 5 lipca 2004r. została zawarta z uprawnionymi ugoda, w której zrzekli się oni dalszych roszczeń ( v. odpowiedź pozwanego k. 18).

M. G. (1) skończyła liceum ogólnokształcące, studia wyższe o kierunku bezpieczeństwo wewnętrzne. Nie pracuje, jest osobą bezrobotną, utrzymuje się z oszczędności. Jest niezamężna, nie ma dzieci ( v. zeznania powódki, M. G. (1) protokół rozprawy z dnia 20 października 2016r. czas nagrania od 00:14:44 do 00:16:07, od 00:21:16 do 00:21:34).

C. G. ukończył szkołę zawodową i liceum ogólnokształcące w systemie zaocznym. Pracuje jako blacharz samochodowy, zarabia 3.000 zł netto. Jest kawalerem, nie ma dzieci ( v. zeznania powoda, C. G. protokół rozprawy z dnia 20 października 2016r. czas nagrania od 00:20:07 do 00:21:16).

G. G. (1) skończył szkołę zawodową oraz technikum mechaniczne w systemie zaocznym, pracuje jako kierowca, zarabia ok. 1.900 – 2.000 zł miesięcznie netto. Jest kawalerem, nie ma dzieci ( v. zeznania powoda, G. G. (1) protokół rozprawy z dnia 20 października 2016r. czas nagrania od 00:28:24 do 00:30:03).

Powyższy stan faktyczny jest bezsporny; ustalony został na podstawie zeznań powodów: M. G. (1) ( protokół rozprawy z dnia 20 października 2016r. czas nagrania od 00:04:33 do 00:16:07 oraz od 00:21:16 do 00:21:34, protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2016r. czas nagrania od 00:47:56 do 00:48:32), C. G. ( protokół rozprawy z dnia 20 października 2016r. czas nagrania od 00:16:07 do 00:21:16, protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2016r. czas nagrania od 00:46:23 do 00:47:56), G. G. (1) (protokół rozprawy z dnia 20 października 2016r. czas nagrania od 00:21:34 do 00:34:40, protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2016r. czas nagrania od 48:32 do 00:49:35), zeznań świadka, K. G. ( protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2016r. czas nagrania od 00:11:02 do 36:49) oraz dokumentów w postaci : wyroku Sądu Rejonowego w Żyrardowie w sprawie II K 496/01( k. 14), pisma powodów z dnia 4 września 2015r. ( k. 15- 17), odpowiedzi pozwanego ( k. 18), ugody z dnia 5 lipca 2004r. ( k. 93), kopii odpisów aktu stanu cywilnego ( k. 125, k. 126 i k. 128), akt szkody ( k. 110- 187).

Sąd zważył, co następuje:

W okolicznościach niniejszej sprawy nie ma zastosowania przepis art. 446§ 4 kc, przewidujący dla najbliższych członków rodziny możliwość ubiegania o zadośćuczynienie związane krzywdą, doznaną na skutek śmierci osoby bliskiej. Przepis ten bowiem dotyczy wyłącznie tych przypadków, gdy śmierć osoby bliskiej, wynikająca z deliktu, miała miejsce po 3 sierpnia 2008 r., tj. po dacie wejścia w życie powyższego przepisu.

Nie oznacza to jednak, że jeśli śmierć poszkodowanego nastąpiła przed tą datą, bliskim nie służy w ogóle zadośćuczynienie. W aktualnym orzecznictwie Sądu Najwyższego, podzielanym w pełni przez sąd orzekający w niniejszej sprawie, przyjęta została koncepcja, iż więź emocjonalna łącząca osoby bliskie jest dobrem osobistym, a więc doznany na skutek śmierci osoby bliskiej uszczerbek może polegać nie tylko na osłabieniu jej aktywności życiowej i motywacji do przezwyciężania trudności, lecz także następstwem naruszenia tej relacji między osobą zmarła, a jej najbliższymi. Jeśli zatem zerwanie więzi rodzinnych na skutek śmierci poszkodowanego powoduje ból, cierpienie i rodzi poczucie krzywdy u jej bliskich, to mogą oni dochodzić zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie art. 448 kc w zw. z art. 24 § 1 kc, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, mającego miejsce przed 3 sierpnia 2008r. ( v. wyrok z 11 maja 2011r., I CSK 621/10, wyrok z 25 maja 2011r., II CSK 537/10, uchwała z 13 lipca 2011r., III CZP 32/11, wyrok z 15 marca 2012r., I CSK 314/11).

Dlatego też powództwo M. G. (1), C. G. i G. G. (1) należało uznać za usprawiedliwione co do zasady. Niewątpliwie powodowie byli związani uczuciowo z ojcem. Tworzyli z nim, i z mamą zgodną, kochającą się rodzinę, mieszkali razem, spędzali razem czas, wspierali się wzajemnie, rodzice dbali o ich naukę, wychowanie, opiekowali się nimi. Powodowie mogli liczyć na ojca także w późniejszym czasie, na jego pomoc, również finansową, mieli po kilka lat, kiedy zostali pozbawieni jednej z głównych osób w ich życiu, to ojciec zapewniał całej rodzinie utrzymanie finansowe, tylko on pracował zawodowo, jego śmierć zatem pozbawiła rodzinę stabilizacji materialnej. Powodowie bardzo wcześnie pozbawieni zostali prawa do wychowywania się w pełnej rodzinie, tylko od matki mogli oczekiwać pomocy w codziennych sprawach; w wychowywaniu, kształceniu, opiece. Śmierć ojca była dla nich dużym przeżyciem; czuli ból, rozpacz, niedowierzanie, że taty już nie będzie, byli zszokowani tym, że zginął, opuścili się w nauce. Do dzisiaj tęsknią za ojcem, wspominają go, odwiedzają jego grób na cmentarzu, do dzisiaj brakuje im taty.

Przy ustaleniu wysokości zadośćuczynienia dla powodów uwzględnić także należy okoliczność, iż w 2004r. każdy z nich otrzymał po 15.000 zł odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej na skutek śmierci ojca. Kwota 15.000 zł stanowiła w 2004r. dużo wyższą wartość nabywczą, niż obecnie, w ocenie sądu co najmniej dwukrotnie wyższą, jeśli porówna się chociażby wysokość średniego wynagrodzenia z 2004r. do obecnego.

Nie bez znaczenia dla wysokości zadośćuczynienia ma okoliczność, iż od śmierci ojca powodów upłynęło już 15 lat, powodowie prawidłowo funkcjonują społecznie, zdobyli wykształcenie i zawód, układają sobie dorosłe życie.

Wszystkie te okoliczności przemawiają w ocenie sądu za przyznaniem powodom zadośćuczynienia w kwocie po 50.000 zł dla każdego z nich, jako odpowiedniego dla wyrównania cierpień, związanych z utratą bliskiej osoby.

Powództwo przekraczające tę kwotę oddalono jako wygórowane.

Za niezasadny uznano pogląd pozwanego, iż ugoda, zawarta w imieniu powodów w 2004r. przez ich matkę, doprowadziła do wygaśnięcia roszczeń powodów o zadośćuczynienie. Przedmiotowa ugoda zawiera m.in. oświadczenie K. G., iż zrzeka się ona w imieniu małoletnich dzieci wszelkich innych roszczeń, związanych z wypadkiem komunikacyjnym z dnia 14 października 2001r. Podkreślenia wymaga okoliczność, iż matka powodów, zawierając w ich imieniu ugodę, nie dysponowała zezwoleniem sądu opiekuńczego na dokonanie powyższej czynności, stanowiącej bez wątpienia czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem dzieci. Zatem w świetle art. 101 § 3 kro w związku z art. 58 § 1 kc zawarcie przez nią ugody w zakresie zrzeczenia się w imieniu dzieci roszczeń, przysługujących im w związku ze śmiercią ojca, stanowi nieważną czynność prawną. Taki pogląd, powszechnie akceptowany w orzecznictwie, podziela również sąd rozpoznający niniejszą sprawę ( v. postanowienie SN z dnia 5 lutego 1999r. III CKN 1202/98, wyrok SA w Łodzi z dnia 24 września 2014r., I A Ca 425/14, wyrok SA w Gdańsku z dnia 20 maja 2015r., V A Ca 26/15).

Pozwany nie kwestionował, że w niniejszej sprawie ponosi - z mocy art. 436 § 1 kc w zw. z art. 435 kc i art. 822 kc - odpowiedzialność za skutki zdarzenia z dnia 14 października 2001r., w którym śmierć poniósł M. G. (2). Sprawca wypadku był bowiem u niego ubezpieczony z tytułu odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.

O odsetkach orzeczono zgodnie z art. 481 kc w zw. z art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym (…), który stanowi, iż zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od diuna złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie; a w przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do wyjaśnienia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego.

Z akt szkody wynika, iż brak było okoliczności, które uniemożliwiłyby ustalenie należnych powodom świadczeń w przewidzianym w powyższym przepisie terminie. Żądanie zadośćuczynienia powodowie zgłosili pozwanemu w dniu 7 października 2015r., zatem wypłata świadczeń powinna nastąpić 6 listopada 2015r. Dlatego też odsetki należne za opóźnienie zasądzono od dnia następnego, tj. od 7 listopada 2015r.

O kosztach procesu rozstrzygnięto na podstawie art. 100 kpc, stosunkowo je rozdzielając. M. G. (1) poniosła koszty w łącznej kwocie 7.217 zł (7.200 zł wynagrodzenie pełnomocnika + 17 zł opłata skarbowa od pełnomocnictwa + 200 zł opłata od pozwu ), C. G. poniósł koszty w tej samej wysokości, zaś G. G. (1) w kwocie 7.267 zł ( 7.200 zł wynagrodzenie pełnomocnika + 17 zł opłata skarbowa od pełnomocnictwa +250 z ł opłata od pozwu). Koszty pozwanego w odniesieniu do każdego z powodów to kwota 7.206 zł ( 7.200 zł wynagrodzenie pełnomocnika + 6 zł część opłaty skarbowej od pełnomocnictwa). Powodowie wygrali proces w 63 %, zaś pozwany w 37%. W takiej też proporcji rozdzielono koszty między stronami. Należne M. G. (1) i C. G. od pozwanego koszty to kwota po 4.547 zł dla każdego z nich ( 7.217 zł x 63%), a dla pozwanego od powodów po 2.666 zł ( 7.206 zł x 37%). Po potrąceniu różnica na korzyść powodów wynosi po 1.881 zł ( 4.547 zł – 2.666 zł). Należne G. G. (1) od pozwanego koszty to kwota 4.578 zł ( 7.267 zł x 63%). Po potrąceniu kosztów należnych pozwanemu, różnica na korzyść G. G. (1) wynosi 1.912 zł ( 4.578 zł – 2.666 zł ). Pozwanego obciążono także opłatą od pozwu w zakresie uwzględnionej części powództwa.

z/ doręczyć peł. stron odpis wyroku wraz z uzasadnieniem.