Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 09 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Koszalinie V Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia: SO Andrzej Jaracz

Sędziowie: SO Marek Mazur (spr.)

SO Renata Rzepecka- Gawrysiak

Protokolant: st. sekr. sąd. Magdalena Iskrzycka

przy udziale Prokuratora Prok. Okręgowej w Koszalinie Katarzyny Słodzińskiej

po rozpoznaniu w dniu 09 grudnia 2016 r. sprawy

S. S.

skazanego wyrokiem łącznym

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Koszalinie

z dnia 18 sierpnia 2016 roku sygn. akt X K 435/16

1.  uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Koszalinie do ponownego rozpoznania,

2.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. S. kwotę 147,60 (sto czterdzieści siedem 60/100) złotych tytułem obrony z urzędu skazanego w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt V Ka 746/16

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Koszalinie wszczął z urzędu postępowanie przeciwko S. S. w przedmiocie kary łącznej. Zakresem orzeczenia objął następujące jednostkowe wyroki Sądów Rejonowych:

1)  w Koszalinie z dnia 05 października 2006r. w sprawie II K 508/16,

2)  w Koszalinie z dnia 10 czerwca 2009 r. w sprawie II K 524/08,

3)  w Koszalinie z dnia 08 grudnia 2010 r. w sprawie X K 1236/10,

4)  w Koszalinie z dnia 21 kwietnia 2011 r. w sprawie X K 1177/10,

5)  w Koszalinie z dnia 24 stycznia 2012r. w sprawie X K 901/11,

6)  w Koszalinie z dnia 18 czerwca 2012 r. w sprawie X K 422/12,

7)  w Koszalinie z dnia 19 września 2012 r. w sprawie X K 787/12,

8)  w Koszalinie z dnia 27 września 2012 r. w sprawie X K 784/12,

9)  w Koszalinie z dnia 9 listopada 2012r. w sprawie X K 930/12,

10)  w Koszalinie z dnia 2 grudnia 2013r. w sprawie X K 795/13,

11)  w Koszalinie z dnia 12 listopada 2014r. w sprawie X K 381/14 i

12)  w Koszalinie z dnia 18 kwietnia 2016r. w sprawie X K 1070/15.

Opisując przy tym w części wstępnej wyroku łącznego owe jednostkowe skazania Sąd Rejonowy mylnie przy wyroku w sprawie II K 524/08 wskazał, że jedno ze skazań dotyczyło czynu z art. 62 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, kiedy to skazano tam oskarżonego za typ uprzywilejowany przestępstwa (art. 62 ust. 3), opisując kary orzeczone wyrokiem w sprawie
X K 1177/10 i X K 422/12 nie wskazał, że wymierzone tam grzywny oparte zostały na art. 71 § 1 kk, wreszcie przy wyroku w sprawie X K 381/14 wadliwie wskazano postawę prawną drugiego opisanego tam skazania (powinno być: art. 178a § 4 kk w zw. z art. 178 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk), a opisując dwie ostatnie jednostkowo orzeczone w sprawie X K 1070/15 kary błędnie wskazanie, że były to kary po 5 miesięcy pozbawienia wolności albowiem każda z nich była o 3 miesiące surowsza.

W konsekwencji Sąd Rejonowy w Koszalinie wyrokiem łącznym z dnia
18 sierpnia 2016r. w sprawie X K 435/16:

I.  rozwiązał węzeł kary łącznej orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego
w Koszalinie z dnia 12 listopada 2014r. w sprawie X K 381/14 w punkcie VI oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w Koszalinie w sprawie X K 1070/15 w punkcie III,

II.  na podstawie art. 85 § 1 i 2 kk, art. 85a kk i art. 86 § 1 kk orzeczone prawomocnymi wyrokami Sądu Rejonowego w Koszalinie w sprawach
o sygn. akt: X K 381/14 i X K 1070/15 kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył skazanemu S. S. karę łączną 2 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności,

III.  na mocy art. 572 kk w pozostałym zakresie postępowanie o wydanie wyroku łącznego umorzył, pozostawiając postanowienia pozostałych wyroków do odrębnego wykonania,

IV.  początek kary łącznej ustalił na dzień faktycznego rozpoczęcia jej odbywania,

V.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. S. kwotę
240 złotych plus 23% Vat tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu,

VI.  zwolnił skazanego od obowiązku ponoszenia na rzecz Skarbu Państwa kosztów postępowania związanych z wydaniem wyroku łącznego.

Apelację od tego wyroku wniósł obrońca skazanego, który na podstawie art. 425 § 1 i 2 kpk oraz art. 444 kpk zaskarżył powyższy wyrok w punktach I-IV na korzyść skazanego S. S..

Na podstawie art. 427 § 2 kpk oraz art. 438 kpk zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie przepisów postępowania, co miało wpływ na treść zaskarżonego wyroku, tj. art. 7 kpk w zw. z art. 4 kpk poprzez dokonanie oceny zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego w sposób dowolny, z naruszeniem zasad logicznego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, co doprowadziło w rezultacie Sąd do błędnego przyjęcia, że w niniejszej sprawie nie zachodzą podstawy do zastosowania wobec skazanego dyrektywy pełnej absorpcji w zakresie wymierzonej mu wyrokiem łącznym kary łącznej.

Podnosząc powyższy zarzut, na podstawie art. 427 § 1 kpk, art. 437
§ 1 i 2 kpk i art. 456 kpk wniósł o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wydanie wyroku łącznego
w stosunku do wszystkich wyroków będących przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie i wymierzenie skazanemu kary łącznej wraz
z uwzględnieniem zasady pełniej absorpcji,

ewentualnie, z ostrożności procesowej:

2)  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Koszalinie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Tytułem wstępu Sąd II instancji wskazuje, że w dalszej części tego uzasadnienia dla wskazania jednostkowych skazań posługiwał się będzie tylko sygn. akt danej sprawy, a to dla przejrzystości uzasadnienia. Znaczna bowiem ilość jednostkowych skazań dotyczących S. S. i podawanie za każdym razem pełnej nazwy danego wyroku zaciemniłoby bowiem owo uzasadnienie.

Z uwagi na to, że zaskarżony wyrok, jako obrażający szereg przepisów prawa karnego materialnego, i to o podstawowym znaczeniu, jest rażąco niesprawiedliwy, musiał być – niezależnie od powodów wskazanych w apelacji – uchylony, a sprawa przekazana Sądowi Rejonowemu do ponownego jej rozpoznania.

Już sam Sąd Rejonowy w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przyznał (szkoda, że tak późno i to pomimo wydania wyroku w trybie art. 411 § 1 kpk), że z naruszeniem przepisu art. 85 § 2 kk została orzeczona kara łączna. Według bowiem tego Sądu połączone powinny być węzłem kary łącznej skazania zapadłe w sprawie X K 795/13 (w jego punkcie II, V i VII) oraz kara orzeczona w sprawie X K 930/12. Pod wątpliwość z kolei poddał objęcie węzłem kary łącznej skazania w sprawie X K 1070/15.

Wszystko to, ale tylko po części, jest prawdą.

Na wstępie, przed dalszymi rozważaniami, przypomnieć trzeba,
że w przedmiotowej sprawie zastosowano przepisy obowiązującego w chwili orzekania kodeksu karnego.

Skoro tak, to z oczywistą obrazą art. 85 § 3 kk doszło do połączenia kar jak w punkcie II tego wyroku. Skoro bowiem kara w sprawie X K 1070/15 orzeczona została w okresie przerwy w odbywaniu innej kary, to nie mogła ona łączyć się „w trybie zwykłym” z karą orzeczoną wcześniej. To jednak uchybienie, wobec braku zaskarżenia wyroku na niekorzyść oskarżonego, mimo rażącej obrazy art. 85 § 3 kk nie mogło samo w sobie stanowić podstawy ani uchylenia wyroku łącznego ani jakiejkolwiek ingerencji w jego treść.
Także oczywiste naruszenie art. 85 § 3 kk w postaci uprzedniego „rozłączenia” kar łącznych orzeczonych w sprawach X K 381/14 i X K 1070/15 i następnie połączenie w jedną karę kar jednostkowych wymierzonych tymi wyrokami nie mogło stanowić podstawy uchylenia tego wyroku. Przepis art. 85 § 2 kk jasno wskazuje na to, że łączeniu podlegają także kary łączne. To jednak uchybienie można było naprawić w trybie stosownej zmiany zaskarżonego wyroku. Tym niemniej inne uchybienia, mające oczywisty charakter, uniemożliwiały wydanie przez Sąd Okręgowy jakiegokolwiek innego, aniżeli uchylającego wyroku.

Analiza poszczególnych skazań wskazuje, że – przy stosowaniu nowych przepisów kodeksu karnego – teoretycznie łączeniu podlegać mogą tylko kary orzeczone w wyrokach zapadłych w sprawach X K 930/12, X K 795/13,
X K 381/14 i X K 312/16 oraz – o czym w dalszej części tego uzasadnienia
– kara orzeczona wyrokiem Sądu Rejonowego w Koszalinie z dnia 22 czerwca 2016r. w sprawie X K 312/16. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Rejonowy wskazał, że podlega połączeniu kara orzeczona w sprawie
X K 930/12. Analiza tego, czy kara pozbawienia wolności orzeczona w tej sprawie została wykonana, czy nie, nie dała pożądanego efektu i to pomimo zwrócenia się do Aresztu Śledczego z konkretnym w tym zakresie pytaniem
(k. 120 akt). Dane uzyskane stamtąd świadczą zaś chyba o tym, że nie zostały dotąd wykonane, a podlegają wykonaniu, kary pozbawienia wolności orzeczone w sprawie X K 381/14 oraz takie kary orzeczone jako łączne
w punktach V i VII wyroku łącznego wydanego w sprawie X K 795/13.
Wbrew natomiast zawartemu w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku twierdzeniu Sądu Rejonowego nie podlega połączeniu z tymi kara łączna orzeczona w punkcie II wyroku zapadłego w sprawie X K 795/13 albowiem w dniu 24 sierpnia 2016r. została ona już wykonana.

Zauważyć też trzeba, że z oczywistą obrazą art. 90 § 2 kk nie połączono środków karnych orzeczonych w sprawach X K 380/14 ze środkiem karnym orzeczonym w punkcie VI wyroku łącznego w sprawie X K 795/13.
Oba orzeczenia dotyczą zakazu tego samego rodzaju, to jest zakazu prowadzenie wszelkich pojazdów mechanicznych. W konsekwencji zatem umarzając w punkcie III zaskarżonego wyroku postępowanie m. in. w tym zakresie Sąd Rejonowy obraził nie tylko ten przepis, ale i art. 90 § 2 kk.

Te właśnie okoliczności musiały skutkować uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego jej rozpoznania. Konieczne jest bowiem przeprowadzenie postępowania od nowa. Przy tym zaś mieć należy mieć na względzie uwagi przytoczone wyżej.

Ponadto zwrócić należy uwagę i na inne zachodzące w tej sprawie okoliczności.

Gdyby bowiem okazało się, że orzeczona w sprawie X K 930/12 kara pozbawienia wolności została wykonana, to nie można byłoby objąć jej węzłem kary łącznej z inną karą według obowiązujących obecnie przepisów Rozdziału IX Kodeksu karnego. Rozważyć jednak trzeba czy nie byłoby żadnych formalnych przeszkód by karę tę połączyć z karą wymierzoną skazanemu
w sprawie X K 381/14, ale według przepisów Kodeksu karnego obowiązujących przed dniem 01 lipca 2015r.. W obu bowiem sprawach skazano S. S. za przestępstwa popełnione zanim zapadł pierwszy wyrok co do nich, wymierzono tego samego rodzaju kary oraz identyczne środki karne. Gdyby tak uznał Sąd Rejonowy wówczas bezprzedmiotowym byłoby z kolei łączenie zakazów prowadzenia pojazdów mechanicznych na nowych zasadach, a orzeczonych w sprawie X K 381/14
i w punkcie IV wyroku łącznego X K 795/13.

Ponadto zważyć należy na to, że (o czym już wcześniej wspomniano)
w dniu 22 czerwca 2016r. przeciwko skazanemu zapadł jeszcze jeden wyrok, który nie był przedmiotem zainteresowania Sądu Rejonowego
w przedmiotowym postępowaniu, a mocą którego skazano go za przestępstwo popełnione w dniu 01 listopada 2015r. na łączną karę pozbawienia wolności (wyrok Sądu Rejonowego w Koszalinie z dnia 22 czerwca 2016r. w sprawie
X K 312/16). O ile, z powodów wskazanych w art. 85 § 3 kk, kara ta nie łączy się z innymi karami (przestępstwa nią objęte zostały popełnione po rozpoczęciu a przed zakończeniem wykonywania kar orzeczonych w innych sprawach),
o tyle – w ocenie Sądu Okręgowego – przepis art. 85 §3a kk w pełni zezwala
na połączenie tej kary z karą wymierzoną skazanemu wyrokiem w sprawie
X K 1070/15. Takie zaś połączenie tych kar zapobiegłoby orzeczeniu
z naruszeniem art. 85 § 3 kk w odniesieniu do połączenia kary wymierzonej
w sprawie X K 1070/15 z karami wymierzonymi wcześniej. Jednocześnie Sąd Okręgowy wyraża w tym miejscu zapatrywanie, że w razie gdyby Sąd Rejonowy nie zaakceptował koncepcji połączenia kar pozbawienia wolności orzeczonych w sprawach X K 1070/15 i X K 312/16, to wówczas musi połączyć kary pozbawienia wolności orzeczone w sprawach X K 1070/15, X K 381/14
z karami łącznymi orzeczonymi w punktach V i VII wyroku łącznego w sprawie X K 795/13. Zauważyć bowiem trzeba, że pomimo ewidentnej obrazy art. 85
§ 3 kk przy łączeniu kar w zaskarżonym wyroku, wyrok ten nie został zaskarżony na niekorzyść skazanego i stąd wyrażony w przepisie art. 443 kpk zakaz reformationis in peius w postępowaniu ponownym stoi na przeszkodzie naprawienia ewidentnego uchybienia zaskarżonego wyroku. Zakaz ten nie zostanie zaś naruszony gdyby połączenie kar pozbawienia wolności orzeczonych w sprawach X K 1070/15 i X K 312/16 i osobno innych kar nie stwarzało dla skazanego sytuacji gorszej niż w zaskarżonym wyroku.

Z tych zatem powodów orzeczono, jak w punkcie 1 wyroku apelacyjnego. Ponownie zaś konstruując komparycję wyroku obowiązkiem Sądu Rejonowego będzie wyeliminowanie błędów i omyłek zawartych w zaskarżonym wyroku,
a wykazanych w początkowej części niniejszego uzasadnienia.

Mając przy tym na względzie, że w postępowaniu odwoławczym skazany reprezentowany był przez obrońcę z urzędu, przeto o kosztach tej obrony
– na mocy § 17 ust. 5 w zw. z § 4 ust. 1-3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. poz. 1801) – orzeczono jak
w punkcie 2 wyroku.