Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Stanisław Jabłoński

Protokolant Artur Łukiańczyk

przy udziale Ireny Głogowskiej Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 28 grudnia 2016 r. sprawy

R. K. (1)

syna T. i K. z domu K., urodzonego w dniu (...) we W.

oskarżonego o przestępstwo z art. 207 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora i obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Miliczu

z dnia 1 lipca 2016 roku sygn. akt II K 31/16

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  zasądza od Skarbu Państwa (Kasa Sądu Rejonowego w Miliczu) na rzecz r.pr. M. M. kwotę 1396,60 złotych (tysiąca trzystu dziewięćdziesięciu sześciu i ⁶⁰ / 100 , w tym VAT) tytułem nieopłaconej obrony z urzędu za I i II instancję;

III.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt IV Ka 1055/16

UZASADNIENIE

R. K. (1) został oskarżony o to, że:

w okresie od sierpnia 2015 roku do 6 grudnia 2015 roku w miejscu zamieszkania w miejscowości B. na ul. (...) znęcał się psychicznie nad swoimi dziećmi J. K., R. K. (2) i M. K. w ten sposób, że będąc pod wpływem alkoholu wszczynał w stosunku do nich awantury domowe, podczas których zachowywał się agresywnie, wyzywał ich słowami wulgarnymi, poniżał, niepokoił, krytykował, obrażał, groził zabójstwem i spaleniem domu, groził pozbawieniem życia, prowokował do awantury poprzez rzucanie krzesłami, wyrzucanie jedzenia, niszczenie mienia takiego jak lustra w łazience, drzwi od pokoi i talerze, a nadto w dniu 6 grudnia 2015 roku podczas awantury po wypowiedzeniu gróźb spalenia domu udał się do pokoju, gdzie podpalił wiszącą w szafie kurtkę należącą do H. K., przy czym czynu tego dopuścił się działając w warunkach powrotu do przestępstwa, będąc uprzednio skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Miliczu z dnia 23 sierpnia 2013r. sygn. akt VI K 157/13 za przestępstwo z art. 207§1 kk i art. 157§2 kk w zw. z art. 11§2 kk i w zw. z art. 64§1 kk na karę 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 26.03.2014r do 24.02.2015r.,

to jest o popełnienie przestępstwa z art. 207§1 kk w zw. z art. 64§1 kk

Wyrokiem z dnia 1 lipca 2016 r., sygn. akt II K 31/16, Sąd Rejonowy w Miliczu:

I. uznał oskarżonego R. K. (1) za winnego tego, że w okresie od sierpnia 2015 roku do 6 grudnia 2015 roku w miejscu zamieszkania w miejscowości B. na ul. (...) znęcał się psychicznie nad swoimi dziećmi J. K., R. K. (2) i M. K. w ten sposób, że będąc pod wpływem alkoholu wszczynał w stosunku do nich awantury domowe, podczas których zachowywał się agresywnie, rzucał krzesłami, rozrzucał jedzenie, wyzywał pokrzywdzonych słowami wulgarnymi, groził spaleniem domu oraz pozbawieniem ich życia, a nadto w dniu 6 grudnia 2015 roku podczas kolejnej awantury po wypowiedzeniu gróźb spalenia domu udał się do pokoju, gdzie podpalił wiszącą w szafie kurtkę należącą do H. K., przy czym czynu tego dopuścił się działając w warunkach powrotu do przestępstwa, będąc uprzednio skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Miliczu z dnia 23 sierpnia 2013r. sygn. akt VI K 157/13 za przestępstwo z art. 207§1 kk i art. 157§2 kk w zw. z art. 11§2 kk i w zw. z art. 64§1 kk na karę 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 26.03.2014r. do 24.02.2015r., to jest za winnego popełnienia przestępstwa z art. 207§1 kk w zw. z art. 64§1 kk i za to na podstawie art. 207§1 kk wymierzył oskarżonemu karę 1(jednego)roku i 6(sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II. na podstawie art. 63§1 kk zaliczył na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres zatrzymania oraz tymczasowego aresztowania oskarżonego od dnia 6 grudnia 2015r. godz. 15.30 do dnia 4 czerwca 2016r. godz. 9.45 przyjmując, iż jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się jednemu dniowi kary pozbawienia wolności;

III. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz r.pr. M. M. kwotę 700,00 złotych tytułem zwrotu nieopłaconych kosztów obrony z urzędu;

IV. na podstawie art.624§1 kpk zwolnił oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

Przedmiotowy wyrok zaskarżył na niekorzyść oskarżonego w części dotyczącej orzeczenia o karze Prokurator Rejonowy w Miliczu, zarzucając rozstrzygnięciu pierwszoinstancyjnemu rażącą niewspółmierność kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec R. K. (1) w stosunku do wysokiego stopnia zawinienia oraz wysokiego stopnia społecznej szkodliwości rozpatrywanego czynu zabronionego, co wynikało z niedostatecznego uwzględnienia okoliczności obciążających w postaci działania w stanie upojenia alkoholowego, braku jakiejkolwiek refleksji i realnej skruchy za przypisane mu przestępstwo, dopuszczania się zachowań przestępnych na szkodę wspólnie z nim zamieszkujących członków najbliższej rodziny, a także działania w warunkach powrotu do przestępstwa, w konsekwencji czego orzeczona kara nie realizuje swoich celów zapobiegawczych i wychowawczych, które ma osiągnąć wobec skazanego oraz nie odpowiada wymogom w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Podnosząc powyższy zarzut, prokurator wniósł o zmianę pkt. I zaskarżonego orzeczenia poprzez wymierzenie oskarżonemu kary 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wywiódł także obrońca oskarżonego ., który również zaskarżył przedmiotowy wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze, podnosząc zarzut rażącej niewspółmierności wymierzonej kary za przypisany czyn z art. 207 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k., w wymiarze 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, poprzez nieuwzględnienie przy wymiarze kary postawy oskarżonego w toku postępowania, tj. przyznania się do winy, wyrażenia skruchy, przeproszenia pokrzywdzonych, wykonywania przez oskarżonego obowiązków nałożonych przez Sąd, tj. poddanie się dozorowi Policji oraz przestrzeganie zakazu zbliżania się do pokrzywdzonych, podjęcia terapii w związku z uzależnieniem od alkoholu oraz przystąpienia do Programu Naprawczego dla osób stosujących przemoc w rodzinie.

W oparciu o tak sformułowany zarzut, obrońca wniósł o zmianę pkt. I wyroku w zakresie orzeczonej kary poprzez orzeczenie za przypisane oskarżonemu przestępstwo kary 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

W świetle całokształtu ujawnionych w sprawie okoliczności istotnych dla przeprowadzenia kontroli odwoławczej poprawności postępowania Sądu I Instancji oraz trafności zaskarżonego wyroku, apelacje wniesione przez prokuratora oraz obrońcę oskarżonego nie zasługiwały na uwzględnienie. Z uwagi natomiast na zbieżność zakresu zaskarżenia oznaczonego w obu rozpoznawanych środkach odwoławczych oraz podniesionego w nich zarzutu, nie uchybiając zarazem ich przeciwstawnemu kierunkowi, przedstawione niżej motywy rozstrzygnięcia Sądu Odwoławczego odnoszą się do jednej i drugiej apelacji.

Nawiązując do zarzucanego w obu apelacjach uchybienia, powołać należy ugruntowany w orzecznictwie pogląd, że zarzut opisany w art. 438 pkt 4 k.p.k. może być skuteczny jedynie wtedy, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można przyjąć, iż zachodzi wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji, a karą jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w ustawie. Na gruncie art. 438 pkt 4 k.p.k. nie chodzi więc o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby - również w potocznym znaczeniu tego słowa - "rażąco" niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nienadającym się wręcz do zaakceptowania (por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 16 października 2014 r., II AKa 305/14, LEX nr 1567114).

Analiza akt sprawy oraz uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie ujawniła dopuszczenia się przez Sąd a quo opisanego wyżej uchybienia. Wbrew twierdzeniom obu skarżących, Sąd Rejonowy prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego statuujące dyrektywy wymiaru kary. Należycie uwzględnił przy tym wszelkie okoliczności istotne dla określenia rodzaju oraz wysokości kary orzeczonej wobec R. K. (1). Kara 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności stanowi sprawiedliwą reakcję na popełnione przez oskarżonego przestępstwo i jako taka pozostaje pod ochroną zasady swobodnego uznania Sądu w zakresie wymiaru kary. Rozmiar orzeczonej zaskarżonym wyrokiem kary adekwatny jest do znacznego stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz zawinienia oskarżonego. Sąd Rejonowy trafnie bowiem uznał za wysoce karygodne kierowanie przez oskarżonego, działającego w pełni świadomie, agresji wobec osób najbliższych, której nie zaprzestał nawet będąc uprzednio skazanym na karę pozbawienia wolności za czyny tego samego rodzaju. Bez wątpienia na rozstrzygnięcie o karnoprawnych konsekwencjach czynu oskarżonego negatywnie rzutują także dalekosiężne, traumatyczne skutki w sferze psychiczno-emocjonalnej pokrzywdzonych. Z kolei stosunkowo krótki czasokres przypisanego oskarżonemu czynu zasadnie uznany został przez Sąd Rejonowy jako okoliczność wpływająca na obniżenie wymiaru kary, nawet przy uwzględnieniu wskazywanej w apelacji prokuratora intensywności inkryminowanych zachowań.

Pomimo braku wyrażenia tego expressis verbis w uzasadnieniu wyroku pierwszoinstancyjnego, w przekonaniu Sądu Okręgowego orzeczona wobec oskarżonego sankcja karna uwzględnia również kryteria wymiaru kary określone w art. 53 § 2 k.k., przez pryzmat których pozytywnie ocenić należy przystąpienie przez R. K. (1) do Programu Naprawczego dla osób stosujących przemoc w rodzinie (k. 312).

Biorąc zatem pod uwagę z jednej strony podniesione w apelacji prokuratora okoliczności obciążające oskarżonego, a z drugiej czynniki wpływające na złagodzenie kary wskazane w skardze odwoławczej obrońcy oskarżonego, Sąd Okręgowy zważył, że kara wymierzona wyrokiem Sądu a quo nie nosi cech ani rażącej surowości, ani nadmiernej pobłażliwości. Uwzględnia ona ponadto w należytym stopniu cele wychowawcze oraz prewencyjne, jak też potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Uznając w konsekwencji zarzuty podniesione w rozpoznawanych środkach odwoławczych za bezzasadne, Sąd Okręgowy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.

Sąd Odwoławczy zasądził ponadto na rzecz obrońcy oskarżonego koszty udzielonej R. K. (1) z urzędu pomocy prawnej w postępowaniu przed Sądem I i II instancji. Wysokość zasądzonych kosztów ustalona została w oparciu o § 4 ust. 1 w zw. z § 17 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. o ponoszeniu przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu. Na sumę określoną w wyroku składa się w konsekwencji zasądzona zaskarżonym wyrokiem kwota 700 zł oraz wynagrodzenie radcy prawnego za obronę z urzędu w dochodzeniu i w postępowaniu przed Sądem II instancji. Nie zasługiwał natomiast na uwzględnienie wniosek obrońcy o zasądzenie na jego rzecz kosztów obrony oskarżonego w postępowaniu w przedmiocie przedłużenia tymczasowego aresztowania. Postępowanie to ma bowiem charakter wpadkowy i – w przypadku udziału obrońcy w zasadniczym nurcie procesu – wynagrodzenie za obronę w dochodzeniu lub w postępowaniu jurysdykcyjnym, obejmuje także udział obrońcy w posiedzeniu w przedmiocie przedłużenia tymczasowego aresztowania. Odrębne wynagrodzenie na podstawie § 18 powołanego rozporządzenia przysługiwałoby obrońcy jedynie wówczas, gdyby nie brał on udziału w sprawie, a został wyznaczony wyłącznie do obrony oskarżonego w postępowaniu incydentalnym.

Z uwagi natomiast na sytuację majątkową R. K. (1), opierając się na brzmieniu art. 624 § 1 k.p.k. Sąd Okręgowy zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.