Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 grudnia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2016 r. w Krakowie

sprawy z wniosku S. G.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o rentę rolniczą

na skutek apelacji wnioskodawcy S. G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 2 października 2015 r. sygn. akt V U 314/15

o d d a l a apelację.

Sygn. akt III AUa 1747/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 2 października 2015 r. Sąd Okręgowy w Kielcach V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie od decyzji z dnia 8 stycznia 2015 r., którą Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił S. G. przyznania renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, gdyż orzeczeniem komisji lekarskiej z dnia 29 grudnia 2014 r. nie został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym.

Sąd pierwszej instancji ustalił, iż S. G., urodzony (...), posiada wykształcenie zawodowe z zawodu jest tokarzem frezerem.

Na podstawie opinii biegłych lekarzy specjalistów, tj. neurologa oraz laryngologa Sąd ustalił, iż stwierdzone u wnioskodawcy schorzenia, a to: obustronne upośledzenie słuchu, szumy uszne w wywiadzie, przewlekły nieżyt gardła, zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa szyjnego, lędźwiowego, kręgosłupa z okresową rwą kulszową, drobne ognisko naczyniopochodne w płacie potylicznym prawym, okresowe zawroty głowy, stan po embolektomii tętnicy biodrowej lewej w listopadzie 2012 r. oraz uchyłkowość jelita grubego, nie czynią go niezdolnym do pracy w gospodarstwie rolnym.

Sąd w pełni podzielił wnioski biegłych przyjmując je za miarodajną podstawę ustaleń. Jakkolwiek wskazał, że opinia była kwestionowana przez ubezpieczonego, to jednakże biegły specjalista neurolog w sposób przekonywujący odpowiedział na te zastrzeżenia podtrzymując uprzednio wyrażone stanowisko. Wskazał jednocześnie, iż okoliczności dotyczące leczenia na oddziale reumatologii oraz neurologii nie wpływają na zajęte przez niego stanowisko

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy powołując się na art. 21 ust.1 ustawy o ubezpieczeniach społecznych rolników uznał, że odwołanie od zaskarżonej decyzji jest nieuzasadnione, a wobec tego oddalił je.

Apelację od powyższego wyroku złożył wnioskodawca. Skarżący zarzucił: błędne ustalenia faktyczne, które miały wpływ na treść wyroku, polegające na stwierdzeniu, że jest zdolny do pracy, w sytuacji gdy jest trwale niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym; naruszenie przepisów prawa procesowego art.233§1 k.p.c., poprzez uznanie za wiarygodne opinii biegłego neurologa w sytuacji, gdy podnosił okoliczności kwestionujące tą opinię i świadczące o występowaniu u niego szeregu schorzeń uniemożliwiających mu pracę w gospodarstwie rolnym. W oparciu o powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez ustalenie niezdolności do pracy i przyznanie mu renty. Wniósł jednocześnie o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu neurologii i laryngologii a także dowodu z dokumentacji medycznej, z uwagi na fakt, iż stan jego zdrowia od czasu orzekania w Sądzie pierwszej instancji uległ pogorszeniu.

W uzasadnieniu podniósł, że schorzenia, na które cierpi stanowią podstawę do uznania go za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym. Zaznaczył, iż przy występowaniu dolegliwości bólowych będących wynikiem chorób na jakie cierpi nie jest zdolny do jakiejkolwiek pracy, a nawet do zwykłego codziennego funkcjonowania. Z uwagi na dolegliwości bólowe przebywał już wielokrotnie w szpitalu na oddziale reumatologii oraz laryngologii. Skarżący zaznaczył również, iż jego schorzenia są nieodwracalne i postępują z wiekiem, szczególnie dolegliwości związane z zwyrodnieniowo-dyskopatycznymi zmianami kręgosłupa. W tym zakresie podniósł, że skoro w okresie wcześniejszym tj. już w roku 2003 r. został uznany za trwale niezdolnego do pracy, to doświadczenie życiowe wskazuje, że powinno nastąpić pogorszenie, a nie polepszeniu stanu zdrowia. Powołując się na zaświadczenie z dnia 31 lipca 2015 r. podniósł, że w jego przypadku brak jest rokowań co do poprawy stanu zdrowia, gdyż choroba stale postępuje. Wymaga on ciągłego leczenia oraz przeciwskazany jest jakikolwiek wysiłek fizyczny. Wnioskodawca podkreślił, iż obecnie od 21 września na 2015 r. przebywa na zwolnieniu chorobowym, z uwagi na zły stan zdrowia i szereg dolegliwości bólowych na jakie cierpi.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Spór w przedmiotowej sprawie dotyczył tego, czy S. G. spełnia przesłanki, od których zależy prawo do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, przewidziane w art. 21 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 277), a w szczególności, czy jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym.

W ocenie Sądu Apelacyjnego ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji są poprawne i zostały powzięte w wyniku prawidłowo dokonanej oceny materiału dowodowego, w pełni odpowiadającej wymogom z art. 233 § 1 k.p.c., tj. oceny przeprowadzonej z uwzględnieniem zasad logicznego rozumowania, wiedzy i wskazań doświadczenia życiowego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego zwraca się uwagę na to, że ocena opinii biegłego powinna zostać przeprowadzona przy uwzględnieniu takich czynników, jak poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej (patrz np.: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2000 roku, I CKN 1170/98, OSNC 2001/4/64). Odnosząc powyższe kryteria do opinii sądowo - lekarskich wydanych w niniejszej sprawie stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy prawidłowo uznał je za miarodajny dowód, w oparciu o który mogą zostać poczynione wiążące ustalenia. W sprawie o świadczenie z ubezpieczenia społecznego warunkująca powstanie tego prawa ocena niezdolności do pracy
w zakresie wymagającym wiadomości specjalnych musi znaleźć oparcie w dowodzie z opinii biegłych posiadających odpowiednią wiedzę medyczną adekwatną do rodzaju schorzeń ubezpieczonego (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2010 roku, I UK 204/09, LEX nr 577813). Takie opinie w rozpoznawanej sprawie zostały wydane, zaś apelujący nie podważył skutecznie ich wartości merytorycznych. Z opinii tych wynika, iż rozpoznane schorzenia nie naruszają sprawności organizmu w stopniu uzasadniającym orzeczenie całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Skarżący w wywiedzionej apelacji nie podniósł żadnych zarzutów, które mogłyby prowadzić do wzruszenia zaskarżonego orzeczenia. Oparcie środka zaskarżenia tylko i wyłącznie na stwierdzeniu, że nie zgadza się z podjętą decyzją jest niewystarczające. Niemniej jednak podnieść należy, iż ewentualna odmienna ocena stanu zdrowia wnioskodawcy od tego, który został ustalony w oparciu o przeprowadzony dowód z opinii biegłych ma charakter subiektywny i nie może skutecznie podważać zaskarżonego orzeczenia. W szczególności nie budzi zastrzeżeń Sądu Apelacyjnego ocena biegłego neurologa. Specjalista ten bowiem w opinii zasadniczej jak i w odpowiedzi na zastrzeżenia wprost podał, iż charakter i stopień zaawansowania stwierdzonych zmian oraz ogólny stan kliniczny nie powodują całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Biegły zwrócił w szczególności uwagę na niewielkie ograniczenie ruchomości kręgosłupa bez objawów rozciągowych i korzeniowych oraz wydolny chód bez zaburzeń równowagi. Nadmienił również, iż w skutek przeprowadzonego w listopadzie 2011 r. zabiegu plastyki tętnicy udowej nastąpiła poprawa wydolności krążenia w kończynie dolnej lewej. W tej sytuacji legitymowanie się przez wnioskodawcę zaświadczeniem z czerwca 2003 r., wystawionym przez lekarza specjalistę chorób naczyń oraz powoływanie się przez niego samego, iż już od tamtego czasu stał się całkowicie niezdolny do pracy nie wpływa na istotę rozstrzygnięcia. Faktem zresztą jest, iż w czerwcu 2012 r. chirurg wykluczył, by dolegliwości tego charakteru uzasadniały orzeczenie całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Bez znaczenia dla zaskarżonego orzeczenia jest powoływanie się przez wnioskodawcę w wywiedzionej apelacji na dokumentację odnoszącą się do stanu zdrowa po dacie wydania zaskarżonej decyzji. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia listopada 2009 r., II UK 88/09, LEX nr 583816, stwierdził, że postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych jest postępowaniem kontrolnym, przeprowadzanym przez pryzmat okoliczności faktycznych i podstaw prawnych istniejących w dacie wydania decyzji. Zadaniem sądu orzekającego w sprawach ubezpieczenia rentowego jest weryfikacja ustaleń dokonanych przez organ rentowy według stanu na dzień wydania decyzji przez organ rentowy. Biegli sądowi nie zastępują lekarza orzecznika ZUS, ale zgodnie z posiadaną wiedzą specjalistyczną poddają ocenie merytorycznej trafność wydanego przez niego orzeczenia o zdolności wnioskodawcy do pracy lub jej braku. Wyraźnie więc późniejsza zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego nie może stanowić podstawy uznania decyzji za wadliwą. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 września 2005 r., sygn. akt I UK 382/04, stanął na stanowisku, że Sąd może zmienić decyzję ZUS tylko wówczas, gdy jest wadliwa, nie może natomiast zastępować organu kompetentnego do jej wydania i we własnym zakresie ustalać prawa do świadczenia, dlatego ujawniona w trakcie postępowania sądowego zmiana w ramach stanu zdrowia ubezpieczonego, jako przesłanka niezdolności do pracy warunkująca prawo do renty, nie może prowadzić do uznania kontrolowanej decyzji za wadliwą i do jej zmiany. Warunki nabycia prawa do renty określone w art. 21 cyt. ustawy muszą być spełnione łącznie w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do tej renty sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania. Dlatego też późniejsze pogorszenie stanu zdrowia skarżącego nie jest przesłanką uzasadniającą uznanie decyzji za wadliwą, i może jedynie stanowić podstawę do złożenia nowego wniosku o przyznanie świadczenia rentowego (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2004 r. II UK 395/03 (OSNP 2005/3/43).

Mając na względzie powyższe Sąd Apelacyjny oddalił wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z opinii innych biegłych z zakresu neurologii oraz laryngologii. W judykaturze ugruntowany jest pogląd, iż granicę obowiązku prowadzenia przez sąd postępowania dowodowego wyznacza, podlegająca kontroli instancyjnej, ocena czy dostatecznie wyjaśniono sporne okoliczności sprawy, okoliczność zaś, że opinia biegłych nie ma treści odpowiadającej stronie, zwłaszcza gdy w sprawie wypowiadało się kilku kompetentnych pod względem fachowości biegłych, nie stanowi dostatecznego uzasadnienia dla przeprowadzenia dowodu z kolejnych opinii. Potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 września 2008 r., I UK 91/08). Dokonana w niniejszej sprawie ocena stanu zdrowia wnioskodawcy w sposób jednoznaczny wykluczyła istnienie całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, i brak jest w tym zakresie jakichkolwiek wątpliwości, co sprawia, iż wniosek nie może zostać uwzględniony. Nadmienić zresztą należy, iż wnioskodawca już dwukrotnie ubiegał się o przyznanie prawa do renty rolniczej, przy czym w toczących się dotychczas postępowaniach sądowych przed Sądem Okręgowym w Kielcach opiniujący go biegli – chirurg ogólny, neurolog i otolaryngolog opinia z dnia 27 czerwca 2012 r. (sygn. akt VU 733/12) oraz chirurg ogólny i neurolog opinia z dnia 25 maja 2013 r. (sygn. akt VU 503/13) jednoznacznie wykluczyli jakoby rozpoznane u wnioskodawcy dolegliwości uzasadniały orzeczenie całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Reasumując, brak jest na gruncie niniejszej sprawy podstaw, by uznać wywiedzioną apelację za uzasadnioną. Subiektywna ocena skarżącego co do stanu swojego zdrowia w żaden sposób nie uzasadnia zmiany zaskarżonego orzeczenia. Przeprowadzone rzez Sąd pierwszej instancji postępowanie dowodowe ponad wszelką wątpliwość potwierdziło trafność dokonanej przez organ rentowy oceny stanu zdrowia wnioskodawcy. Skoro więc zaskarżony wyrok jest zgodny z prawem, to apelację Sąd Apelacyjny oddalił, o czym orzekł jak w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c.