Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lipca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:SSA Marian Baliński

Sędziowie:SA Sławomir Wlazło

SA Sławomir Lerman (spr.)

Protokolant:sekr. sąd. Ewa Marciniak - Pawłowska

przy udziale prokuratora Krzysztofa Kowalczyka

po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 2016 r.

sprawy M. G.o przestępstwo z art. 148 § 1 kk

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę, prokuratora oraz pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Płocku

z dnia 7 stycznia 2016 r. sygn. akt II K 64/15

1)  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2)  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz oskarżyciela posiłkowego adw. W. W. kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym;

3)  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. K. kwotę 955,31 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć 31/100) złotych tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonej z urzędu przed sądem II instancji wraz z kosztami dojazdu;

4)  zwalnia oskarżoną od ponoszenia kosztów przed sądem odwoławczym.

SSA Sławomir Wlazło SSA Marian Baliński SSA Sławomir Lerman

Sygn. akt II AKa 119/16

UZASADNIENIE

M. G.została oskarżona o to, że:

w dniu 03 lutego 2015 w miejscowości L., woj. (...), działając w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia noworodka płci męskiej, którego urodziła w tym samym dniu uderzając, co najmniej jednokrotnie okolicą ciemieniową głowy pokrzywdzonego po stronie lewej w twarde, tępe podłoże w wyniku, czego powstały masywne obrażenia czaszkowo mózgowe w postaci rany tłuczonej okolicy czołowej lewej, złamania łuski kości ciemieniowej lewej z krwawieniem podskórnym, wylewami krwawymi w tkance podskórnej głowy, oraz krwawieniem, podtwardówkowym lewej sklepistości mózgu, masywne wylewy krwawe w przestrzeni podpajęczynówkowej mózgu, wybroczyny krwawe w śluzówce krtani oraz przełyku, czym spowodowała śmierć w/w noworodka,

tj. o czyn z art. 148 § 1 k.k.

Sąd Okręgowy w Płocku, II Wydział Karny wyrokiem z dnia 07 stycznia 2016 r., sygn. akt II K 64/15:

I.  oskarżoną M. G.w ramach zarzucanego jej czynu uznał za winną tego, że w dniu 03 lutego 2015 roku w miejscowości L. w województwie (...), chcąc pozbawić życia noworodka płci męskiej, którego urodziła w tym samym dniu, zadała mu nie mniej niż cztery tępe urazy, godzące ze zróżnicowaną siłą, od średniej do dość znacznej, w różne okolice głowy, w tym co najmniej jeden raz uderzyła jego głową o drewniany kołek, w wyniku czego spowodowała u niego obrażenia ciała w obrębie głowy w postaci rany tłuczonej okolicy czołowej lewej, złamania łuski kości ciemieniowej lewej z dużym krwawieniem podskórnym, wylewami krwawymi w tkance podskórnej głowy i krwiakiem podtwardówkowym lewej sklepistości mózgu oraz masywnych wylewów krwawych w przestrzeni podpajęczynówkowej mózgu, a nadto nie mniej niż trzy razy ucisnęła palcami jego szyję, w wyniku czego spowodowała w jej obrębie obrażenia ciała w postaci wybroczyn krwawych w śluzówce krtani oraz przełyku na wysokości krtani, przy czym doznane obrażenia głowy skutkowały zgonem tego dziecka, to jest popełnienia przestępstwa z art. 148 § 1 k.k. i za to na podstawie tego przepisu skazał ją na karę 13 (trzynastu) lat pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonej okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 24 lutego 2015 roku, godz. 14 min. 40;

III.  zasądził od Skarbu Państwa (kasa Sądu Okręgowego w Płocku) na rzecz adwokata A. K. koszty nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu na rzecz oskarżonej, obejmujące:

1)  kwotę 1.476,00 zł (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć złotych) tytułem opłaty, w której to kwocie podatek od towarów i usług, obliczony według stawki 23% (dwadzieścia trzy procent), stanowi 276,00 zł (dwieście siedemdziesiąt sześć złotych),

2)  kwotę 217,31 zł (dwieście siedemnaście złotych trzydzieści jeden groszy) tytułem zwrotu poniesionych wydatków;

I.  zasądził od Skarbu Państwa (kasa Sądu Okręgowego w Płocku) na rzecz adwokata W. W. koszty nie opłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu na rzecz pokrzywdzonego, obejmującej opłatę w kwocie 1.476,00 zł (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć złotych), w której to kwocie podatek od towarów i usług, obliczony według stawki 23% (dwadzieścia trzy procent), stanowi 276,00 zł (dwieście siedemdziesiąt sześć złotych);

  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżoną od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych i obciążył nimi Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku wniosła obrońca oskarżonej, która zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1.  Obrazę przepisów prawa procesowego, tj. art. 4, 7 i 410 k.p.k. mającą wpływ na treść wyroku, a polegającą na nie zbadaniu w sposób zupełny i wszechstronny okoliczności sprawy oraz dokonanie oceny dowodów bez uwzględnienia zasad prawidłowego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, co skutkowało uznaniem oskarżonej za winną popełnienia czynu z art. 148 k.k., pomimo iż prawidłowa ocena materiału dowodowego nie daje się pogodzić z takim rozstrzygnięciem.

Wynikiem powyższej obrazy przepisów prawa procesowego jest:

2.  Błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść wyroku, polegający na przyjęciu, że oskarżona M. G.dopuściła się czynu zabronionego z art. 148 k.k., podczas gdy z materiału dowodowego sprawy ocenianego prawidłowo wynika, iż winna ona ponosić odpowiedzialność karną za przestępstwo z art. 149 k.k.

Z ostrożności procesowej zarzuciła:

3.  Obrazę przepisów prawa procesowego, tj. art. 4, 7 i 410 k.p.k. mającą wpływ na treść wyroku, a polegającą na nie zbadaniu w sposób zupełny i wszechstronny okoliczności sprawy oraz dokonanie oceny dowodów, bez uwzględnienia zasad prawidłowego rozumowania i wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, co skutkowało uznaniem, iż oskarżona działała w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia noworodka.

Wynikiem powyższej obrazy przepisów prawa procesowego jest:

4.  Błąd w ustaleniach faktycznych, mających wpływ na treść wyroku, polegający na przyjęciu, że oskarżona M. G.działała z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia, podczas gdy z materiału dowodowego sprawy ocenianego prawidłowo wynika, iż działała w zamiarze ewentualnym.

Z ostrożności procesowej zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła nadto:

5.  Rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonej kary 13 lat pozbawienia wolności.

W przypadku uwzględnienia zarzutów w pkt. 1 i 2 wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zmianę kwalifikacji prawnej zarzucanego czynu na art. 149 k.k. oraz wymierzenie oskarżonej kary w granicach dolnego ustawowego zagrożenia, ewentualnie uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Płocku.

W przypadku uwzględnienia zarzutu w pkt. 3 i 4 wniosła o uznanie w ramach zarzucanego czynu, iż oskarżona działała w zamiarze ewentualnym pozbawienia życia i wymierzenie oskarżonej kary 8 lat pozbawienia wolności, ewentualnie uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Płocku.

W przypadku uwzględnienia zarzutu w pkt. 5 wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia i wymierzenie oskarżonej kary w dolnej granicy ustawowego zagrożenia.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy jest niezasadna .

Na wstępie wypada podkreślić, iż przepisu art. 410 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. nie można rozumieć w ten sposób, że każdy z przeprowadzonych dowodów w całości ma stanowić podstawę ustaleń faktycznych poczynionych przez sąd meriti. Apelujący zatem nie może czynić skutecznego zarzutu obrazy powyższych przepisów, w sytuacji gdy sąd okręgowy uczynił podstawą swoich ustaleń jedynie część wyjaśnień oskarżonej tj. te jej twierdzenia, które nie pozostają w sprzeczności z innymi dowodami, którym dał wiarę . Natomiast te depozycje, które nie stanowiły podstawy owych ustaleń, zostały przez sąd, należycie rozważone i drobiazgowo ocenione w sposób przewidziany w art. 7 k.p.k., którą to ocenę Sąd Apelacyjny w Łodzi w pełni podziela. To zaś, że z taką oceną przedmiotowych wyjaśnień obrońca się nie zgadza nie oznacza jeszcze, że w toku postępowania doszło do naruszenia przepisów art. 7 i art. 410 k.p.k.. Jak wskazuje się bowiem w orzecznictwie dokonanie oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w sposób odmienny od oczekiwań stron procesowych nie stanowi naruszenia przepisów art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. (zob. np.: postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2016 r. sygn.. akt III KK 20/16 Legalis i z dnia 19 lutego 2014 r. sygn. akt II KK 17/14, Legalis). Ustalenia faktyczne dokonane przez sąd meriti w toku rozprawy głównej nie mogą być zatem skutecznie zakwestionowane w niniejszej sprawie, a ich poprawność zdyskwalifikowana, gdyż w procesie dochodzenia do nich Sąd ten nie uchybił dyrektywom art. 7 k.p.k., w szczególności nie pominął istotnych w sprawie dowodów, ani nie oparł się na dowodach na rozprawie nieujawnionych, natomiast sporządzone uzasadnienie nie jest wewnętrznie sprzeczne bądź sprzeczne z regułami logicznego rozumowania i nie wyłącza możliwości merytorycznej kontroli odwoławczej, a wręcz przeciwnie jest wyczerpujące oraz wyjątkowo szczegółowe.

Sąd okręgowy nie uchybił także zasadzie obiektywizmu, gdyż nie może o tym świadczyć dokonanie odmiennych niż chce tego obrona ustaleń faktycznych. Ponadto, ocena dowodów sądu I instancji charakteryzuje się dokładnością i szczegółowością, przy jednoczesnym uwzględnieniu powiązań logicznych między inkryminowanymi zdarzeniami. Wreszcie, sąd ten wyjaśnił wszystkie wątpliwości w zakresie sprawstwa i winy oskarżonej, nie pomijając żadnych ujawnionych dowodów, lecz oceniając ich wiarygodność inaczej niż chce tego obrońca. Uzasadnienie wyroku Sądu I instancji cechuje się przy tym drobiazgowością, szczegółowością i dokładnością zwłaszcza w kontekście oceny zebranego materiału dowodowego.

Przypomnieć też należy , że aby skutecznie wykazać sądowi orzekającemu poczynienie błędnych ustaleń faktycznych , nie wystarczy jedynie zaprezentować własnej , opartej na bezkrytycznym i apriorycznym przyjęciu prawdziwości depozycji oskarżonej oraz wybiórczej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego , ale trzeba konkretnie wskazać i uzasadnić złamanie przez sąd orzekający zasad wiedzy czy doświadczenia życiowego . Wymogu tego apelacja obrońcy nie spełnia, prezentując nie zasługującą na uwzględnienie polemikę z prawidłowymi ustaleniami sądu co do charakteru i kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonej czynu . W szczególności prezentując zawartą na kartach 4-5 apelacji argumentację mającą przekonać sąd odwoławczy, że „przyjęcie kwalifikacji prawnej z art.148 k.k. zamiast 149 k.k. jest błędem” i eksponując rzekomą chęć oskarżonej „oddania dziecka zaraz po porodzie” obrona zdaje się nie dostrzegać trafnej i wyczerpującej oceny sądu meriti zawartej zwłaszcza na kartach 28-33 (w zakresie oceny wiarygodności wyjaśnień oskarżonej) oraz 65-70 (w zakresie braku podstaw do przyjęcia, że zachowanie oskarżonej wyczerpało znamiona występku z art. 149 k.k.) uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Ocena ta obejmuje całokształt ujawnionych dowodów we wzajemnym powiązaniu , jest logiczna oraz zgodna z doświadczeniem życiowym i jako taka pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k . Sąd Apelacyjny w Łodzi w całości ją akceptuje, co czyni zbędnym ponawianie zawartej w niej trafnej i wyczerpującej argumentacji . Identycznie należy też odnieść się do alternatywnego zarzutu apelacyjnego dotyczącego postaci zamiaru w jakim działała oskarżona . W przekonaniu sądu odwoławczego rozważania sądu I instancji zawarte na kartach 54-64 uzasadnienia wyroku wyczerpująco i trafnie ujmują całokształt zagadnień związanych z postacią zamiaru towarzyszącego zachowaniu oskarżonej co czyni zarzut błędu w tym zakresie całkowicie chybionym . W konstatacji takiej utwierdza zawarta na karcie 6 apelacji argumentacja, którą należy ocenić jako - najdelikatniej ujmując – oderwaną od realiów dowodowych niniejszej sprawy (w zakresie rzekomego przekonania oskarżonej, że dziecko urodzi się martwe ) i opartą na spekulacji, czego w żadnej mierze nie zmieniają dwa zacytowane fragmenty orzeczeń sądów apelacyjnych . Już tylko na marginesie zauważyć wypada, iż tak przyjęta konstrukcja zarzutów apelacyjnych prowadzi do implikacji, które nie mogą przynieść pożądanego przez apelującą skutku : bo jeśli oskarżona byłaby przekonana o martwym płodzie, to czemu miałaby planować „oddanie dziecka zaraz po porodzie i umożliwienie mu lepszego życia”?

Nie zasługuje również na uwzględnienie zarzut rażącej niewspółmierności kary orzeczonej wobec oskarżonej . Rażąca niewspółmierność kary, o której mowa w art. 438 pkt 4 k.p.k., zachodzić może bowiem tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd I instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 k. k. oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego. Zarzut rażącej niewspółmierności kary można zasadnie podnosić tylko wówczas, gdy jakkolwiek mieści się ona w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia jednak w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 lipca 2000 r., AKa 116/00, Prok. i Pr. 2002 nr 1, poz. 29, str. 16).

Na gruncie cytowanego przepisu nie chodzi bowiem o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnice ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby- również w potocznym znaczeniu tego słowa - "rażąco" niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować. Dopiero wykazanie rażącej niewspółmierności kary, a więc istnienia wyraźnej dysproporcji między karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji, a karą jaką należałoby wymierzyć w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary, uzasadnia korektę zaskarżonego wyroku (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 grudnia 2004 roku, II AKa 514/04, Lex; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 30 maja 2003 roku, II AKa 163/03, KZS 2003 nr 12, poz. 34).

W przedmiotowej sprawie sąd okręgowy wymierzając karę oskarżonej , wziął pod uwagę szereg okoliczności podmiotowych i przedmiotowych , które wyczerpująco opisał na kartach 70-77 uzasadnienia . Dostrzegł i w sposób całkowicie zasługujący na akceptację ocenił okoliczności obciążające i łagodzące . Tych ostatnich wyeksponował więcej niż zauważa obrona, dlatego nie podzielił wniosków w tym zakresie złożonych przez oskarżycieli publicznego i posiłkowego . Sąd Apelacyjny w Łodzi to rozstrzygniecie akceptuje jako trafne i sprawiedliwe .

Z wyżej wymienionych powodów orzeczono jak w sentencji wyroku .

O kosztach postępowania przed sądem II instancji orzeczono na podstawie art. 624 § 1 k.p.k.