Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 2 września 2014 roku, skierowanym przeciwko (...) z siedzibą w W., W. G. wniósł o zasądzenie kwoty 60.185,81 zł z tytułu dalszego zadośćuczynienia oraz kwoty 39.814,19 zł z tytułu dalszego odszkodowania obejmującego zwrot kosztów leczenia i opieki , obydwie kwoty wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 lipca 2014 roku do dnia zapłaty. Powód wniósł również o zasądzenie zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazał, iż roszczenie swe wywodzi z wypadku komunikacyjnego, jakiemu uległ w dniu 9 listopada 2012 roku. Sprawczyni wypadku ubezpieczona była w pozwanym Towarzystwie. Pozwany uznał swą odpowiedzialność i wypłacił powodowi kwotę 15.000 zł z tytułu zadośćuczynienia i 1.224,43 zł tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia oraz 5.880 zł z tytułu kosztów opieki nad powodem.

(pozew k- 2-8)

W odpowiedzi na pozew z dnia 10 października 2014 roku pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zwrot kosztów procesu. Pozwany nie zakwestionował, iż co do zasady ponosi odpowiedzialność za przedmiotowy wypadek, podniósł jednak, iż wypłacone w toku postępowania likwidacyjnego kwoty są wystarczające i adekwatne do zakresu uszczerbku na zdrowiu powoda. Powód bowiem przed zdarzeniem cierpiał na liczne schorzenia typu cukrzyca , nadciśnienie, otyłość, chorobę wieńcową oraz zwapnienie tętnic. To z tego powodu pozwany w toku postępowania likwidacyjnego nie uznał zasadności zwrotu za zakup niektórych lekarstw jako nie związanych z wypadkiem za kwotę 331,69 złotych. Były to leki typu aspiryna, chlorochinaldin, Polcard, Bisocard , Ecomer etc. Ponadto podniósł, iż na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Zgierzu z dnia 3 grudnia 2013 roku sprawczyni E. Ł. została zobowiązana do zapłaty nawiązki na rzecz powoda w kwocie 1.500 złotych.

(odpowiedź na pozew k-210-216)

Z uwagi na to, że w dniu 30 października 2015 roku cały majątek (...) w trybie art. 492 §1 kodeksu spółek handlowych, Sąd postanowieniem z dnia 18 stycznia 2016 roku zawiesił postępowanie w sprawie i podjął je z udziałem następcy prawnego pozwanego (...) z siedzibą w W..

(odpis krs 399-401 , postanowienie k- 48)

Pismem z dnia 26 października 2016 roku powód rozszerzył powództwo i wniósł o zasądzenie kwot:

- 153.500 zł z tytułu zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 lipca 2014 roku od kwoty 60.185,81 zł oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od 1 stycznia 2016 troku i od kwoty 93.314,19 zł od dnia założenia pisma,

- 94.404,69 zł z tytułu odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 lipca 2014 roku od kwoty 39.814,19 zł oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od 1 stycznia 2016 troku i od kwoty 54.590,50 zł od dnia złożenia pisma,

- po 330 zł miesięcznie z tytułu renty nazwanej wyrównawczą , płatnej od dnia wniesienia pisma do 10 – tego dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności. W uzasadnieniu żądania renty pełnomocnik powoda wskazał, że obejmuje ona 45 zł z tytułu zakupu lekarstw przeciwbólowych i 285 zł z tytułu kosztów opieki nad powodem.

(pismo procesowe 533-538)

Odpis powyższego pisma pozwany otrzymał w dniu 18 listopada 2016 roku. Pozwany nie uznał powództwa także w zakresie rozszerzonym.

(okoliczność przyznana- pismo k- 584)

Na rozprawie w dniu 25 stycznia 2017 roku pełnomocnik powoda zmodyfikował powództwo wnosząc zasądzenie odsetek ustawowych od całych żądanych kwot po rozszerzeniu od dnia 22 lipca 2014 roku i ograniczył powództwo w zakresie odszkodowania do kwoty 21.428,19 zł , cofając je w pozostałym zakresie. Podtrzymał żądanie renty.

Pełnomocnik pozwanego wniósł o zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów procesu od cofniętej części powództwa, a ponadto podniósł, iż modyfikacja roszczenia w zakresie odsetek ustawowych została dokonana nieskutecznie, albowiem jest to rozszerzenie powództwa, które powinno być sporządzone na piśmie. Z ostrożności nie uznał w tym zakresie roszczenia.

(protokół skrócony k- 625)

Sąd Okręgowy ustalił , co następuje:

W dniu 9 listopada 2012 roku w miejscowości Z. miał miejsce wypadek drogowy, w wyniku którego W. G. doznał obrażeń ciała. Sprawczyni wypadku E. Ł. została prawomocnie skazana za spowodowanie wypadku wyrokiem Sądu Rejonowego w Zgierzu z dnia 3 grudnia 2013 roku , w sprawie IIK 708/13 . Sąd zasądził od skazanej na rzecz powoda nawiązkę w kwocie 1.500 złotych

(wyrok k- 14-15)

E. Ł. była ubezpieczona w Towarzystwie (...). Zapłaciła nawiązkę na rzecz powoda.

(bezsporne)

W wyniku wypadku powód stracił przytomność. Został przewieziony do Wojewódzkiego Szpitala (...) w Z. na oddział neurochirurgiczny z rozpoznaniem urazu kręgosłupa, licznych złamań w odcinku lędźwiowo- krzyżowym, złamaniem wybuchowym trzonu L1, złamaniem żeber, złamaniem kości łonowej.

Na tym oddziale powód przebywał do 22 listopada 2012 roku. Następnie został przewieziony do Kliniki (...) w Ł., gdzie przebywał do 29 listopada 2012 roku. Potem został przewieziony do Kliniki (...) im. (...) , gdzie przebywał do dnia 4 grudnia 2012 roku. Na oddziale rehabilitacji w tym samym szpitalu powód przebywał do 27 grudnia 2012 roku. Po odbyciu rehabilitacji powrócił do szpitala w Z. na oddział neurochirurgiczny, gdzie przebywał do 16 stycznia 2013 roku. W dniu 9 stycznia 2013 roku powód przebył reoperacje stabilizacja USS Th12/L2, został wypisany do domu 16 stycznia 2013 roku z zaleceniem noszenia gorsetu sznurkowego przez 3 miesiące. Od maja 2013 roku powód leczy się w poradni neurochirurgicznej (...) w Ł.. Od 2014 roku leczył się w (...).

(dokumentacja medyczna powoda k35,43-51,54-138)

Przed wypadkiem powód leczył się na cukrzycę, nadciśnienie, niewydolność krążenia, chorobę wieńcową.

(dokumentacja medyczna 262-292)

Badaniem neurologicznym rozpoznano u powoda stan po urazie uogólnionym, w tym głowy ze wstrząśnieniem mózgu , wybuchowe złamanie kręgu L1, liczne złamania kręgów w odcinku od Th12 do L3, nasilony zespół bólowy korzeniowy w odcinku lędźwiowo – krzyżowym, cerebrastenię pourazową. Złamanie wybuchowe kręgu L1 wymagało operacji neurochirurgicznej. Obrażenia powyższe spowodowały powstanie 23 % uszczerbku na zdrowiu ( w tym 15 % z punktu 94c i 8% 10a). Na wymienione obrażenia nie miały wpływu samoistne choroby powoda – cukrzyca i niewydolność krążenia. Rozmiar cierpień powoda był znaczny. W wyniku wypadku zwiększyły się potrzeby powoda w zakresie konieczności zakupu lekarstw przeciwbólowych i niesterydowych przeciwzapalnych. Koszt tych leków to kwota 80-100 zł w okresie 6-7 miesięcy po wypadku i 70-80 zł przez dalsze 5-6 miesięcy. W dalszym okresie leczenia koszty te utrzymywały się na stałym poziomie i wynoszą 40-50 zł miesięcznie. Przebyty wypadek spowodował, że powód nie był w stanie wykonywać pracy i wycofał się z życia zawodowego. Rokowania na przyszłość są niepewne. Powód będzie miał częste dolegliwości bólowe w odcinku lędźwiowo- krzyżowym z powodu nasilenia się zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa po przebytym urazie.

(opinia pisemna biegłego neurologa M. N. k- 329-335, ustne wyjaśnienia k- 623v 00:05:23)

Z punktu widzenia ortopedycznego rozpoznano u powoda stan po urazie wielomiejscowym, wygojone złamanie trzonu kręgu L1 i złamania wyrostków poprzecznych kręgów L1-L5 z upośledzeniem funkcji kręgosłupa i zespołem bólowym, pourazowy zespół bolesnego barku lewego z upośledzeniem funkcji, stan po złamaniu wielomiejscowym żeber. Trwały uszczerbek na zdrowiu powoda wynosi 30 % ( w tym 15 % z punktu 90a i 15 % z punktu 1C). Przez okres około 6 miesięcy cierpienia powoda były znaczne, aktualnie są średniego stopnia. Skutki wypadku spowodowały znaczne utrudnienia życia codziennego powoda dlatego też przez okres około 6 miesięcy od urazu konieczna była pomoc osób trzecich w wymiarze około 6 godzin dziennie, a przez następne 6 miesięcy w wymiarze 2-3 godziny. W chwili obecnej w związku z upośledzeniem funkcji narządu ruchu powód może wymagać pomocy osób trzecich w wymiarze 1 godziny dziennie. Prze okres 6 miesięcy po wypadku istniała konieczność zażywania przez powoda leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Obecnie taka potrzeba zachodzi okresowo w przypadku nasilenia się dolegliwości bólowych. Średni koszt miesięczny leków to kwota około 50 złotych. Doznane obrażenia powodują częściową niezdolność do pracy i ograniczają aktywność życiową powoda. Rokowania są umiarkowanie pesymistyczne należy bowiem liczyć się z możliwością pogłębienia zmian zwyrodnieniowych w obrębie kręgosłupa. Z dużą dozą prawdopodobieństwa można wskazać, że uraz barku lewego u powoda powstał w wyniku przedmiotowego wypadku. Świadczy o tym przebieg zdarzenia, badanie przedmiotowe powoda oraz fakt, iż powód nie miał innych tego typu wypadków. Jest prawdopodobnym, że w dokumentacji medycznej nie ujawniono zmian w obrębie barku gdyż na pierwszy plan wyszły rozległe uszkodzenia kręgosłupa i dolegliwości związane z tymi uszkodzeniami.

(opinia pisemna biegłego ortopedy M. S. k-368-372, ustne wyjaśnienia k- 623v 00:08:41-00:14:25)

Badający powoda neurochirurg rozpoznał uraz wielonarządowy klatki piersiowej i miednicy, złamanie L1 z przemieszczeniem i zwężeniem kanału kręgowego na tej wysokości, złamanie wyrostków poprzecznych i stawowych Th 12/L2. Z powodu uszkodzenia kręgosłupa w odcinku piersiowym i lędźwiowym trwały uszczerbek na zdrowiu powoda wynosi 15 % z punktu 90a. Z powodu zespołu korzeniowego mieszanego po przebytym załamaniu długotrwały uszczerbek wynosi 5 % z punktu 94c. Ból powoda w dziesięciostopniowej skali VAS oceniono na 8 punktów przez pierwsze 4 miesiące. Po tym okresie ból malał i może być oceniony na poziomie 2-4 punktów.

(opinia neurochirurgiczna k- 404-412)

Przebyte urazy spowodowały konieczność korzystania przez powoda z rehabilitacji. Od lutego 2014 roku powód miał zlecane zabiegi rehabilitacyjne z powodu dolegliwości kręgosłupa oraz barku. Odbywał rehabilitacje w ramach NFZ. Wskazane jest kontynuowanie rehabilitacji w okresach wystąpienia nasilonych dolegliwości.

(opinia pisemna biegłej z zakresu rehabilitacji K. K. k- 469-474)

W wyniku wypadku powód doznał także złamania 9 żeber, 8 po stronie lewej i jednego po stronie prawej. Złamania zostały wygojone z pozostawieniem blizn kostnych 4 żeber, ze zmniejszeniem pojemności płuc stopnia umiarkowanego. Obrażenia te spowodowały 15 % trwały uszczerbek na zdrowiu powoda ( pkt 58b). Na doznane obrażenia mogła mieć wpływ cukrzyca , w wyniku której złamane żebra mogły goić się wolniej. Przebyte w 2008 roku odmy płucne nie maja wpływu na obecny stan zdrowia powoda . Odmy zostały wyleczone przed wypadkiem.

(opinia pisemna biegłej pulmonolog k- 435-437, uzupełniająca k- 608)

W związku z wypadkiem z dnia 9 listopada 2012 roku u powoda doszło do przekroczenia możliwości adaptacyjnych ustroju w wyniku czego doszło do rozwinięcia symptomatycznych zaburzeń psychopatologicznych, spełniających kryteria diagnostyczne zaburzeń adaptacyjnych. W związku z wypadkiem u powoda rozwinęły się: obniżenie nastroju, drażliwość, nerwowość, okresowa płaczliwość , przeżywanie wewnętrznego niepokoju , napięcia, utrata poczucia bezpieczeństwa i kontroli własnego życia , poczucie obniżonej wartości, zaburzenia snu, osłabienie aktywności celowej i zainteresowań, ograniczenie kontaktów interpersonalnych, pesymistyczne widzenie przyszłości. Kolizja była punktem zwrotnym w życiu powoda. Z psychiatrycznego punktu wiedzenia powód doznał zaburzeń nerwicowych pod postacią zaburzeń adaptacyjnych . Nasilenie objawów oraz okres ich trwania jest podstawą przyznania 8 % uszczerbku na zdrowiu ( punkt 10a).

(pisemna opinia biegłej A. R. –k-485, uzupełniająca k-594-598)

W. G. cierpi na przewlekłą wielonaczyniową chorobę niedokrwienną serca. W przeszłości miał zabieg by-passów, przebył 2 zawały, ma przewlekłą niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyce 2, nikotynizm i otyłość. Powód zażywa leki Polcard, Bisocard, Artois, Lorista, Metformax, oraz insulinę Leki te nie są związane z wypadkiem a samoistnymi schorzeniami powoda. Ponadto leczy się lekami przeciwbólowymi, plastrami przeciwbólowymi, odbył terapię akupunkturą. W wyniku wypadku powód nie doznał żadnych szkód o naturze kardiologicznej. Obecność chorób przewlekłych nie miała bezpośredniego wpływu na rodzaj i rozmiar doznanych obrażeń. Mogła mieć jednak wpływ na długość hospitalizacji – dotyczy to zwłaszcza pobytu w Klinie (...). Nasiliły się objawy niewydolności serca oraz były trudności ze stabilizacją poziomów glikemii. Obecność tych chorób mogła także mieć wpływ na utrudnione gojenie ran, zwiększone ryzyko zabiegowe, konieczność stosowania dodatkowych terapii.

(opinia pisemna biegłego z zakresu chorób wewnętrznych i kardiologii k- 300-308)

W dacie wypadku powód miał 61 lat i był w pełni sprawną osobą. Tego dnia jechał do pracy. Prowadził własną działalność gospodarczą w postaci winiarni. Powód zamieszkiwał wraz z żoną, która przebywając na emeryturze opiekowała się nim po wypadku. Na początku w dzień i w nocy. Powód leżał w łóżku do kwietnia 2014 roku i wymagał obsługi przy podawaniu posiłków czy lekarstw, pójściu do toalety. W kwietniu 2014 roku powód zaczął sporadycznie wychodzić z domu do lekarzy, na badania. Cały czas narzekał na silne bóle. Leczenie w Poradni Bólu za pomocą akupunktury przynosi ulgę. Po wypadku wystąpiły u powoda problemy ze snem.

(zeznania B. G. k- 251v -252v 00:09:06-00:27:19, przesłuchanie powoda k- 624 v 00:35:16)

Po około 1,5 roku po wypadku powód odczuł zmniejszenie nasilenia bólu. Do tego czasu codziennie zażywał silne leki przeciwbólowe typu Tramal. Aktualnie zażywa leki przeciwbólowe doraźnie, przykleja plastry przeciwbólowe na plecy. Najbardziej doskwiera powodowi ból pleców, męczliwość oraz ograniczenie ruchów w barku lewym. Powód zmuszony jest zażywać leki na sen. Wypadek radykalnie zmienił jego życie. Z prezesa aktywnie zajmującego się prowadzeniem własnej firmy, powód stał się zależny od innych osób. Firma powoda bez niego nie poradziła sobie na rynku. Aktualnie jest na etapie likwidacji. Przed wypadkiem powód pomagał żonie w gospodarstwie domowych, a aktualnie nie robi tego. Małżonkowie jeździli na wakacje, na działkę, chodzili na różnie imprezy. Obecnie unikają towarzystwa. Powód wymaga pomocy od żony przy zakładaniu skarpetek i innych czynnościach wymagających schylania, czy dźwigania. Powód przestał sam wychodzić z domu. Zawsze musi mu towarzyszyć żona, w obawie przed wystąpieniem silnego bólu i unieruchomieniem. Powód nie jeździ także samochodem, bo się boi. Najbezpieczniej czuje się w domu. Renta powoda wynosi 2.700 zł, a emerytura jego żony 1.100 złotych. Na wszystkie lekarstwa powód wydaje miesięcznie od 300 do 400 złotych .

(zeznania powoda k- 624-625 00:18:34-00:39:36)

Pismem z dnia 20 czerwca 2014 roku powód , za pośrednictwem pełnomocnika, dokonał zgłoszenia szkoły poprzednikowi prawnemu pozwanego. Wniósł o wypłatę 500.000 zł z tytułu zadośćuczynienia, 1.556,12 zł tytułem kosztów leczenia i 31.010zł z tytułu kosztów opieki.

(zgłoszenie szkody k- 196 - 200)

Decyzją z dnia 21 lipca 2014 roku poprzednik prawny pozwanego wypłacił na rzecz powoda 22.104,43 złotych, w tym 15.000 zł z tytułu zadośćuczynienia, 1045,13 zł kosztów leczenia, 5.880 zł kosztów opieki i 179,30 zł kosztów dojazdów do placówek medycznych.

(polecenie wypłaty k- 201)

W dniu 4 marca 2016 roku powód zapłacił za tomografię komputerową 290 złotych

(faktura k- 581)

Dokonując ustaleń faktycznych Sąd oparł się na powołanych dowodach z dokumentów, z zeznań świadka oraz przesłuchania powoda, a także z opinii biegłych sądowych, które w pełni wyjaśniły konieczne do rozstrzygnięcia kwestie.

Nie ulega wątpliwości, że dowód z opinii biegłych podlega ocenie przy zastosowaniu art. 233 § 1 k.p.c. - na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków (por. postanowienie SN z dnia 7 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 4/2001, poz. 64). Złożone w rozpoznawanej sprawie opinie biegłych sądowych - lekarzy specjalistów w swoich dziedzinach, odznaczają się pełną przydatnością dowodową w świetle powołanych kryteriów, zaś wszystkie, zgłaszane przez strony wątpliwości i zastrzeżenia do wniosków opinii, zostały wyczerpująco wyjaśnione w opiniach uzupełniających. Tym samym powołane opinie złożone w sprawie należało uznać za w pełni miarodajne dla poczynienia ustaleń faktycznych stanowiących podstawę rozstrzygnięcia. Za wyjaśnione przez biegłego ortopedę należy uznać także uszkodzenie barku lewego przez powoda w wyniku przedmiotowego wypadku. Zarówno uderzenie w lewą stronę pojazdu, zasinienie barku po wypadku, jak i brak wcześniejszych obrażeń tego typu, wskazują iż uszkodzenie powstało w wyniku wypadku. Również nie budzi wątpliwości, że powód miał liczne schorzenia samoistne przed wypadkiem, ale zasadniczo nie miały one wpływu na zakres uszkodzenia ciała i ich rozmiar. Jedynie, za biegłym kardiologiem, można wskazać, że nieznacznie wydłużyła się hospitalizacja powoda oraz czas gojenia ran mógł ulec wydłużeniu. Natomiast czy uległ i w jakim zakresie nie sposób ustalić. Z drugiej jednak strony należy wskazać, że powód stosując zalecane leczenie przed wypadkiem był w pełni sprawna osobą, wykonująca liczne obowiązki zawodowe. Wypadek zaś nie tylko spowodował rozległe uszkodzenia ciała, ale i także znaczne wahania glikemii oraz nasilenie się objawów niewydolności serca. Gdyby nie wypadek , to prawdopodobnie do tych zaburzeń nie doszłoby, gdyż sytuacja była stabilna.

Wreszcie też za w pełni kompetentną i logicznie uzasadnioną Sąd przyjął opinię psychiatryczną. Polemika z tą opinią podjęta przez pełnomocnika pozwanego jest nie poparta żadnymi uzasadnionymi okolicznościami.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w przeważającej części.

Źródłem odpowiedzialności strony pozwanej jest umowa obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody wyrządzone ich ruchem. Umowa taka podlega przepisom art. 805 - 828 Kodeksu cywilnego oraz ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych /tekst jedn. Dz. U. z 2013r. nr 950/.

Podstawę przypisania pozwanemu odpowiedzialności stanowi w szczególności art. 822 k.c. W § 1 przepis ten stanowi, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Zgodnie z § 2 umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia. W myśl zaś § 4 uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Stosownie do art. 35 ustawy ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu.

Strona pozwana w niniejszej sprawie nie kwestionowała zasady swojej odpowiedzialności za skutki wypadku, jakiemu uległ powód w dniu 14 lutego 2013r.

Przechodząc do analizy poszczególnych żądań pozwu, jeśli chodzi o żądanie zadośćuczynienia należy wskazać, iż zgodnie z treścią przepisu art. 445 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Podstawą żądania zadośćuczynienia mogą być cierpienia fizyczne i psychiczne występujące oddzielnie bądź łącznie.

W przepisach obowiązującego prawa ustawodawca nigdzie nie sprecyzował sposobu ustalenia wysokości zadośćuczynienia, odwołując się do sędziowskiego uznania, opartego na całokształcie okoliczności sprawy. Przeprowadzona w ten sposób analiza konkretnego przypadku ma doprowadzić do wyliczenia „odpowiedniej sumy", to jest takiej kwoty, która odpowiada krzywdzie, ale nie jest wygórowana na tle stosunków majątkowych społeczeństwa.

Przez krzywdę należy rozumieć cierpienia fizyczne w postaci bólu i innych dolegliwości oraz cierpienia psychiczne polegające na ujemnych doznaniach przeżywanych w związku z cierpieniami fizycznymi i następstwami, zwłaszcza trwałymi lub nieodwracalnymi, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Przy czym w pojęciu krzywdy mieszczą się nie tylko cierpienia fizyczne i psychiczne już doznane, ale również te, które mogą powstać w przyszłości (na tym polega całościowy charakter zadośćuczynienia). W orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że ocena rozmiarów krzywdy wymaga uwzględnienia nasilenia cierpień, długotrwałości choroby, rozmiaru kalectwa, trwałości następstw zdarzenia oraz konsekwencji uszczerbku na zdrowiu w dziedzinie życia osobistego i społecznego (patrz, np. wyrok SN z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 681/98, opubl. OSNAP 16/00, poz. 626).

Badając odpowiedniość zadośćuczynienia pod kątem stosunków majątkowych społeczeństwa należy wziąć pod uwagę, że zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny. Wobec tego jego wysokość nie może stanowić zapłaty sumy symbolicznej, lecz musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie zadośćuczynienie powinno być utrzymane w rozsądnych granicach, nawiązując do warunków i przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa. Wielkość zadośćuczynienia zależy od oceny całokształtu okoliczności sprawy, w tym rozmiaru doznanych cierpień, ich intensywności, trwałości, czy nieodwracalnego charakteru. Przy ustalaniu rozmiaru cierpień i ujemnych doznań psychicznych powinny być uwzględniane zobiektywizowane kryteria oceny, jednakże w relacji do indywidualnych okoliczności danego przypadku. Od osoby odpowiedzialnej za szkodę poszkodowany winien otrzymać sumę pieniężną, o tyle w danych okolicznościach odpowiednią, by mógł za jej pomocą zatrzeć lub złagodzić poczucie krzywdy i odzyskać równowagę psychiczną. Nie ma natomiast podstaw do uwzględnienia żądania w takiej wysokości, by przyznana kwota stanowiła ponadto, ze względu na swoją wysokość, represję majątkową (por. uchwała SN z dnia 8 grudnia 1973 roku, OSNCP 10/74 poz. 145).

Określając wysokość zadośćuczynienia w rozpoznawanej sprawie, Sąd wziął pod uwagę zarówno tragiczny przebieg wypadku, jak i ogromny rozmiar obrażeń ciała jakie ten wypadek spowodował. Obrażenia te wywołały rozstrój zdrowia na długi czas, zaś ich skutki trwają mimo upływu 4 lat od wypadku. Zakres cierpień fizycznych i psychicznych powoda był znaczny. W 10 – cio- stopniowej skali, ból powoda oceniony został przez biegłego neurochirurga w początkowym etapie na 8. Potwierdza to sam powód, który udał się do poradni leczenia bólu po pomoc. Ograniczenia w zakresie życia codziennego trwają do chwili obecnej. Dolegliwości bólowe utrzymują się u powoda do chwili obecnej. Przedmiotowy wypadek wywołał także wpływ na stan zdrowia psychicznego powoda, u której obecnie występują utrwalone objawy nerwicowe związane z tym wypadkiem. Po wypadku powód stał się zupełnie inną osobą, zarówno pod względem sprawności fizycznej, jak i kontaktów towarzyskich, które praktycznie zarzucił, stał się nerwowy, mało komunikatywny i z przedsiębiorcy stał się inwalidą. Sąd wziął też pod uwagę fakt, iż w wyniku wypadku powód doznał uszczerbku na zdrowiu, który łącznie, przy uwzględnieniu następstw pulmunologicznych, ortopedycznych, neurologicznych oraz psychiatrycznych wynosi 68 %.

Biorąc to wszystko pod uwagę, Sąd stanął na stanowisku, że żądana przez powoda z tytułu zadośćuczynienia kwota 170.000 zł jest jak najbardziej adekwatna z punktu widzenia rozmiaru doznanej przez powoda krzywdy. Biorąc pod uwagę okoliczność, że w toku postępowania likwidacyjnego wypłacono powodowi z tytułu zadośćuczynienia, kwotę 15000 zł, do zasądzenia pozostała należność w wysokości 153.500 zł. Przy ustaleniu należnej kwoty z tytułu zadośćuczynienia Sąd wziął pod uwagę wypłacona nawiązkę w wysokości 1.500 zł.

W myśl art. 359 par. 1 k.c. odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu. W niniejszej sprawie źródłem roszczenia o odsetki jest przepis art. 481 par. 1 k.c., zgodnie z którym dłużnik, który nie spełnia świadczenia w odpowiednim terminie dopuszcza się opóźnienia i wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego. Stosownie do treści art. 455 k.c. roszczenie wierzyciela wobec dłużnika staje się wymagalne wraz z nadejściem terminu do spełnienia świadczenia. Jeżeli termin ten nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Należy podkreślić, że roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym staje się wymagalne dopiero po wezwaniu dłużnika do wykonania świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 1973r.ICR 55/73, niepublikowane). Z charakteru świadczenia, którego wysokość ze swej istoty jest trudno wymierna i zależna od szeregu okoliczności związanych z następstwami zdarzenia szkodowego wynika, że obowiązek jego niezwłocznego spełnienia powstaje po wezwaniu dłużnika i że od tego momentu należą się odsetki za opóźnienie. Dłużnik ma obowiązek spełnić świadczenie pieniężne w chwili, gdy wskazana została jego wysokość i dopiero od tej chwili można mówić o „świadczeniu pieniężnym" w rozumieniu art. 481 k.c. Dla prawidłowego określenia daty początkowej płatności odsetek konieczne jest ustalenie, przy zastosowaniu zasad z art. 481 § 1 k.c., jaka część ze zgłoszonych roszczeń była zasadna co do wysokości w dacie ich wymagalności. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 września 1995 r., I ACr. 393/95, OSA 1995/9/66).

Należy w tym miejscu wskazać, że ubezpieczyciel winien zlikwidować szkodę w terminie 30 dni od dnia otrzymania zgłoszenia szkody. Jednak w przypadku, gdyby wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości świadczenia w tym terminie było niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w terminie 14 dni od dnia wyjaśnienia tych okoliczności (art. 817 k.c.).

W rozpoznawanej sprawie zgłoszenie szkody miało miejsce w dniu 20 czerwca 2014 r. Pozwany decyzję o wypłacie podjął w dniu 21 lipca 2014 roku, uznając tym samym, że wyjaśnił wszystkie okoliczności w sprawie. Dlatego też zgodnie z żądaniem powoda od pierwotnie żądanej w pozwie kwoty, Sąd zasądził odsetki od dnia następnego to jest 22 lipca 2014 roku. Uznając, iż dokonane na ostatniej rozprawie ustne rozszerzenie powództwa w zakresie odsetek ustawowych od całej kwoty zadośćuczynienia , jest bezskuteczne wobec brzemienia art. 193§ 2 1 kpc, Sąd zasądził odsetki od rozszerzonej kwoty od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu odpisu pisma to jest 19 listopada 2016 roku. W piśmie rozszerzającym powództwo pełnomocnik powoda domagał się ich zasądzenia od daty wniesienia pisma. Sad stanął na stanowisku, iż roszczenie stało się wymagalne dopiero po doręczeniu tego pisma pełnomocnikowi pozwanego. Za okres od dnia 1 stycznia 2016 r. ( w związku ze zmianą przepisu art. 359kc) powodowi należą się odsetki ustawowe za opóźnienie.

Nadto powód domagał się zasądzenia odszkodowania – ostatecznie w kwocie 21.428,19 zł z tytułu kosztów opieki osób trzecich oraz leczenia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 lipca 2014 r.

Roszczenie powoda z tytułu odszkodowania znajduje podstawę w przepisie art. 444 § 2 k.c., zgodnie z dyspozycją którego, w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty, a jeżeli zwiększyły się potrzeby poszkodowanego, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Jeśli chodzi o w/w żądanie, w świetle powołanych wyżej ustaleń faktycznych zasadne koszty opieki osób trzecich wedle opinii biegłych kardiologa, neurologa i ortopedy – średnio to jest 6 godzin dziennie przez 6 miesięcy po wypadku , a następnie przez kolejne pół roku po 2,5 godziny na dzień. Przyjmując niezmienioną w tym okresie stawkę za godzinę opieki obowiązująca w MOPS po 9,50 złotych otrzymujemy za okres od 17 stycznia 2013 do 16 stycznia 2014 roku należność w kwocie 14.535 zł (180x6x9,50 + 180x2,5x9,50 ). Od 17 stycznia 2014 roku ( czyli roku po wyjściu ze szpitala przez powoda ) wedle opinii biegłych , powód wymagał opieki w zakresie 1 godziny dziennie i tak jest do chwili obecnej. Zatem za okres od 17 stycznia 2014 roku do 26 października 2016 roku (data od której powód żąda renty na przyszłość) czyli 1014 dni należność wynosi 9.633 zł. Łącznie zatem koszty opieki wyniosły 24.168 złotych Odliczając kwotę wypłaconą przez pozwanego – 5.880 zł – pozostaje do wypłaty kwota 18.228 złotych.

Oprócz kosztów opieki roszczenie odszkodowawcze obejmowało zwrot kosztów leczenia. W świetle przytoczonych opinii średnie koszty zakupu lekarstw to kwota 90 zł przez pierwsze 6 miesięcy, a 75 zł przez kolejne 6 miesięcy. Po upływie roku koszt ten wynosił średnio 45 zł miesięcznie. Łącznie z tytułu zakupu lekarstw należna kwota wynosi 2.475 złotych Jako zasadny koszt Sąd do tej kwoty doliczył opłatę za badanie tomografem w wysokości 290 złotych . Łącznie odszkodowanie wyniosło zatem 20.993 złotych.

Podzielając pogląd pełnomocnika pozwanego zawarty w odpowiedzi na pozew, że w przedstawionych przy pozwie rachunkach, na łączna kwotę 1567,67 zł, znajdują się pozycje zakupu lekarstw nie związanych z wypadkiem Sąd oddalił żądanie ponad kwotę wypłaconą przez pozwanego z tytułu zakupu lekarstw. O odsetkach ustawowych od żądania renty orzeczono na tożsamej, co przy zadośćuczynieniu podstawie. Jako termin początkowy odsetek Sąd, zgodnie z żądaniem zawartym w pozwie, zasądził je od daty 22 lipca 2014 oku.

Renta z tytułu zwiększonych potrzeb dotyczy sytuacji, gdy w wyniku doznanej szkody istnieje konieczność ponoszenia wyższych kosztów utrzymania w zakresie usprawiedliwionych potrzeb w porównaniu do stanu sprzed wyrządzenia szkody. Chodzi o koszty stałej opieki ze strony innych osób, odpowiedniego wyżywienia, koszty konsultacji medycznych, leków, zabiegów rehabilitacyjnych oraz ewentualnie przygotowania do innego zawodu. Przyznanie tej renty nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany zaspokaja powyższe potrzeby bowiem wystarczające jest samo ich istnienie, jako następstwo czynu niedozwolonego.

Żądanie zasądzenia renty za dalszy okres tj. od listopada 2016 roku i na przyszłość jest w pełni zasadne. W świetle opinii biegłych powód wymaga około 1 godziny dziennie opieki innych osób oraz ponosi koszty zakupu lekarstw 45 zł miesięcznie. Zatem kwota 330 zł jest w pełni zasadna (45+ 30x9,50).

Ponieważ powód cofnął żądanie odszkodowawcze co do kwoty 72.976,50 złotych , postępowanie w tym zakresie , na podstawie art. 355 w zw. z art. 203 k.p.c. należało umorzyć.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c. zgodnie z zasadą stosunkowego ich rozdzielenia. Powód wygrał proces w 70,9 % (wliczając w tok cofniętą część żądania) i w takiej części należało obciążyć kosztami pozwanego. Powód poniósł koszty w wysokości 11.317 zł (opłata od pozwu 5.000 zł, 2700 zł zaliczka na wynagrodzenie biegłych oraz 3617 zł wynagrodzenie pełnomocnika powoda wraz z opłata od pełnomocnictwa) . Pozwany poniósł 4.059,57 zł (wynagrodzenie pełnomocnika wraz opłata od pełnomocnictwa 3617 zł i wykorzystana zaliczka na wynagrodzenie biegłego 442,57 zł). Koszty procesu wyniosły łącznie 15.376,57zł. Różnica tych kwot 6.842,41 zł podlega zatem zasądzeniu na rzecz powoda tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na podstawie art. 113 ust. 1 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 2014, poz. 1025 ze zm.) Sąd obciążył pozwanego obowiązkiem zwrotu kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa, w stopniu w jakim pozwany przegrał proces, a zatem 70.9% to 7.101,50 zł (wynagrodzenia biegłych i opłata od rozszerzonego powództwa).

Na podstawie art. 84 powołanej wyżej ustawy o kosztach sądowych, Sad zwróci pozwanemu nadpłacona zaliczkę na wydatki.

Biorąc pod uwagę charakter dochodzonych roszczeń, wiek oraz stan zdrowia powoda, Sąd w oparciu o przepis art. 113 ust. 4 w.w. ustawy odstąpił od obciążenia go kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa.

z/ odpis wyroku doręczyć pełnomocnikowi pozwanego.