Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód Miasto K. reprezentowany przez Prezydenta Miasta K. wniósł pozew przeciwko W. N. oraz I. K., wnosząc o nakazanie pozwanym, aby zapłacili solidarnie powodowi kwotę 123.757,49 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 22 lipca 2014r. do dnia zapłaty oraz koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, a w przypadku wniesienia przez pozwanych sprzeciwu wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 123.757,49 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 22 lipca 2014 r. oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, a w przypadku skierowania sprawy do rozpoznania w postępowaniu zwykłym wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 123.757,49 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 22 lipca 2014 r. oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Na uzasadnienie tak sformułowanego żądania powód wskazał, że w dniu 27 stycznia 2014 r. po przeprowadzeniu postępowania w trybie przetargu nieograniczonego przeprowadzonego zgodnie z przepisami Prawo zamówień publicznych, zawarł z pozwanymi umowę, której przedmiotem była ochrona osób i mienia w budynkach Urzędu Miasta K. położonych przy ul. (...) w K.. Powód wskazał, że umowa oraz stanowiąca jej integralną część Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia nakładała na pozwanych szereg obowiązków, do których należały m.in.: określone w § 1 ust. 4 umowy – wykonawca zobowiązany jest do wykonania i dostarczenia do Zamawiającego w kresie 1 miesiąca od daty przejęcia budynku do ochrony przy ul. (...), Planu Ochrony Budynku, określone w § 7 ust. 2 umowy – Wykonawca wyznacza kierownika obiektu, który w ramach zawartej umowy reprezentuje Wykonawcę i jest przełożonym pracowników na danym obiekcie, określone w pkt 10.3f (...) na żądanie Zamawiającego Wykonawca okaże dokumenty wykazujące kwalifikacje personelu, wymagane przez przepisy powszechnie obowiązującego prawa (w szczególności zaświadczenie o niekaralności pracowników wykonujących usługę ochrony), określone w pkt 10.3h SIWZ – Wykonawca zobowiązany będzie dostarczyć Zamawiającemu listę osób, które będą wykonywały usługę ochrony najpóźniej w dniu podpisania umowy i na bieżąco jej aktualizowania, określone w pkt 103l SIWZ- Pracownicy ochrony będą codziennie kontrolowani przez osoby posiadające odpowiednie licencje (zatrudnieniu przez Wykonawcę), określone w pkt 13.3b SIWZ – (…) dysponują osobami, które będą uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia, w szczególności odpowiedzialnych za świadczenie usług, tj. co najmniej trzy osoby wyznaczone do nadzoru nas realizacją usługi – posiadają licencje pracownika ochrony fizycznej minimum drugiego stopnia wydane przez uprawnione organy – właściwego komendanta policji zał. Nr 4 do SIWZ. W ocenie powoda określone wyżej zadania były nienależycie realizowane, a w niektórych przypadkach w ogóle nierealizowane. Powód dalej wskazał, iż zwrócono się do pozwanych o przystąpienie do prawidłowego wykonania umowy (m.in. o dostarczenie dokumentów) do dnia 5 kwietnia 2014r. do godziny 15:00, przy jednoczesnym wskazaniu, iż dalsze niewywiązywanie się z postanowień umownych skutkować będzie odstąpieniem Zamawiającego od umowy. Zdaniem powoda, pozwani w odpowiedzi na powyższe zobowiązali się dostarczyć pełne dane do dnia 15 kwietnia 2014r., niemniej jednak nie wywiązali się z tegoż. Jak następnie wskazał powód, w związku z powyższym pismem z dnia 25 kwietnia 2014 r. odstąpił od umowy z przyczyn leżących po stronie Wykonawcy i na podstawie § 11 umowy z dnia 29 stycznia 2014 r. naliczył karę umowną w wysokości 123.758 zł. W dniu 18 czerwca 2014 r. wystawiono notę księgową obejmującą kwotę należnej kary umownej, lecz pozwani pomimo wezwań do zapłaty kwoty wynikającej z noty nie uiścili.

Pozwani solidarnie W. N. i I. K. w odpowiedzi na pozew wnieśli o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na pozwanych kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przewidzianych.

Pozwani zaprzeczyli by dochodzona przez powoda kwota wynikająca z kary umownej była powodowi należna, z uwagi na fakt, że powód bezpodstawnie odstąpił od przedmiotowej umowy, w związku z czym nie było podstaw do naliczenia kary umownej. Pozwani wskazali, że niedostarczenie pełnej dokumentacji, nawet jeśli miało miejsce, czemu zaprzeczają, to nie mogło to stanowić podstawy do odstąpienia od umowy. Nadto w ich ocenie zastrzeżenia podnoszone w pozwie nie miały większego znaczenia dla jakości świadczonej usługi. Zaznaczyli, że umowę świadczyli należycie. Podnieśli, że wysokość dochodzonej przez powoda kary umownej jest rażąco wygórowana, gdyż powód nie poniósł żadnej szkody, jak również z tego względu, że pozwani wykonywali umowę przez krótki okres czasu – od lutego 2014 r. do 25 kwietnia 2014 r. W ich ocenie wysokość kary umownej kilkukrotnie przekracza wartość wykonanej usługi. Zwrócili uwagę na fakt, że wartość całej umowy brutto wynosiła 618.787,47 zł i że została podpisana na okres 3 lat. Pozwani podali, że od początku kwestionowali zasadność naliczenia kary umownej oraz że odesłali ją do powoda bez księgowania. Zarzucili także, że w związku z przekształceniem spółki (...) s.c. W. N. I. K. w spółkę (...) spółka komandytowa, pozwanym winna być spółka komandytowa, a nie wspólnicy spółki cywilnej.

W piśmie procesowym z dnia 14 maja 2015 r. powód sprecyzował, że okolicznościami stanowiącymi podstawę do odstąpienia od umowy było m.in.: notoryczne stawianie się na stanowisku ochrony osób nieumocowanych do wykonania usługi, brak posiadania uprawnień przez stawiające się osoby, stawianie się na stanowisku ochrony tylko jednego pracownika w przypadku, gdy z umowy wynikał obowiązek stawienia się dwóch, niewykonywanie obowiązków przez te osoby, brak wyznaczenia kierownika obiektu i brak kontrolowania pracowników wykonawcy przez osoby posiadające odpowiednie licencje, ciągłe zmiany personalne bez aktualizacji listy o której mowa w pkt 10.3h SIWZ i jakiejkolwiek informacji ze strony wykonawcy, brak przedstawienia zastrzeżonych umową dokumentów (potwierdzających istotne z punktu widzenia gwarancji bezpieczeństwa ochranianego obiektu kwestie) takich jaki aktualny wykaz osób wykonujących ochronę, zaświadczenia o karalności nowo wprowadzonych osób czy tez brak dokumentów potwierdzających ich szkolenie i brak planu ochrony budynku. Powód zaprzeczył przy tym by kara umowa była rażąco wygórowana. Fakt braku poniesienia szkody nie ma w jego ocenie znaczenia, nadto wskazał że pozwani zgodzili się na warunki określone w umowie, a dotyczące wysokości kary umownej. Podniósł także, że pozwani mają legitymację bierną w niniejszym procesie biorąc pod uwagę brzmienie art. 584 k.s.h. w zw. z art. 551 § 3 k.s.h.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Strony dnia 27 stycznia 2014 r., na skutek wygranego przez pozwanych przetargu nieograniczonego zgodnie z przepisami ustawy Prawo Zamówień Publicznych, zawały umowę nr (...), na mocy której Zamawiający Miasto K. powierzyło Wykonawcy W. N. i I. K., prowadzącym działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod nazwą (...) s.c. W. N. I. K. z siedzibą w Z. (obecnie (...) spółka komandytowa) obowiązek ochrony osób i mienia w budynkach Urzędu Miasta K., położonych przy ul. (...) w K. w zakresie określonym w umowie oraz specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ). Umowa weszła w życie z dniem podpisania i została zawarta na czas określony od dnia a) 21 lutego 2014r. w budynku przy ul. (...), b) oddania budynku przy ul. (...) do użytkowania (po remoncie) – około 1 marca 2014r., c) od 1 lutego 2014r. w budynku przy ul. (...) – do dnia 28 lutego 2017 r. (§ 5) Za realizację przedmiotu umowy Wykonawca zgodnie z umową otrzymywał wynagrodzenie miesięcznie: a) za budynek przy ul. (...) w wysokości 9.202,56 zł brutto, b) za budynek przy ul. (...) w wysokości 7.851,14 zł brutto, c) za budynek przy ul. (...) w wysokości 17 w wysokości 73,80 zł brutto. Ogólną wartość przedmiotu umowy określono na kwotę 618.787,47 zł brutto (§ 6). Zgodnie z § 11 umowy strony postanowiły, iż w razie odstąpienia od wykonania umowy z przyczyn leżących po stronie Wykonawcy, Wykonawca zapłaci Zamawiającemu karę umowną w wysokości 20 % kwoty, o której mowa w § 6 ust. 6 umowy, czyli kwoty stanowiącej wartość przedmiotu umowy (dowód: umowa k. 12-15, SIWZ wraz z załącznikami k. 17-46).

Powód nie był zadowolony z jakości świadczonych przez pozwanych usług. Wbrew warunkom umowy nr (...), zdarzały się sytuacje, w których dozór ochroniarski sprawował jeden pracownik zamiast dwóch, celem wykonywania pracy stawiały się osoby nieumocowane, jak również niektóre osoby skierowane do świadczenia pracy nie posiadały wymaganych uprawnień lub były nieprzeszkolone, nadto osoby sprawujące dozór ochroniarski nie wypełniały skrupulatnie raportów związanych z zauważonymi uchybieniami w budynkach, pozostawiały otwarte pomieszczenia po obchodzie, pracowały ponad normę, zaniechiwały wykonania obchodów obiektów. Nadto pracownicy ochrony nie posiadali sprawnego sprzętu łączności bezprzewodowej, niezbędnego podczas obchodów i kontroli obiektów, nie było wyznaczonego kierownika obiektu. Jednocześnie pozwani nie informowali rzetelnie powoda o zmianach pracowników ochrony na stanowiskach pracy oraz nie dostarczali bieżących harmonogramów pracy, nie dostarczali powodowi zastrzeżonych umową dokumentów w postaci aktualnego wykazu osób wykonujących ochronę, zaświadczeń o niekaralności nowo wprowadzonych osób czy dokumentów potwierdzających ich szkolenie, a także dokumentu w postaci planu ochrony budynku. Równocześnie pozwani, poprzez wyznaczonych koordynatorów, nie pełnili należytego nadzoru nad pracownikami ochrony. Kontakt z nimi jak i koordynatorami był utrudniony (pismo z dn. 23.03.2014r. k. 48, protokół kontroli z dn. 24.03.2014r. k. 50, pismo z dn. 19.03.2014r., k. 51, pismo z dn. 02.04.2014 r. k. 55, protokół z kontroli z dn. 24.03.2014r. k. 57, protokół z kontroli z dn. 25.03.2014r., protokół z kontroli z dn. 25.03.2014r., protokół z kontroli z dn. 27.03.2014r. k. 60, notatka służbowa z dn. 31.03.2014r. k. 61, protokół z kontroli z dn. 01.04.2014r. k. 62, notatka służbowa z dn. 02.04.2014 r., notatka służbowa z dn. 02.04.2014r. k. 63, protokół kontroli z dn. 10.04.2014r. k. 64, protokół z kontroli z dn. 11.04.2014r. k. 65, notatka z dn. 17.04.2014 r. k. 66, notatka z dn. 18.04.2014 r. k. 67, pismo z dn. 01.04.2014r. k. 68, zeznania świadka O. S. k. 160-161, zeznania świadka D. B. k. 161, zeznania świadka H. B. k. 161-162, zeznania świadka A. R. k. 162).

Dnia 1 kwietnia 2014r. Urząd Miasta K. wystosował do pozwanych pismo informujące, że w budynku przy ul. (...), na stanowisku ochrony w dniu 27.03.2014r. znajdował się tylko jeden uprawniony pracownik oraz drugi nieuprawniony, którego zobowiązano do opuszczenia budynku. Zgodnie z pismem na jego miejsce stawiła się inna, tym razem upoważniona osoby, która jednak nie została wcześniej przeszkolona w zakresie obsługi systemów alarmowych. Powód zwrócił także uwagę na fakt, że kontakt z osobami wskazanymi do nadzoru nad pracownikami ochrony jest utrudniony, pracownicy nie posiadali sprzętu łączności bezprzewodowej, że nie jest informowany od zmianach personalnych pracowników oraz nie jest mu przedkładany harmonogram pracy. Powód zwrócił się w piśmie do pozwanych o dostarczenie w trybie pilnym aktualnej listy osób realizujących powierzoną usługę ochrony na poszczególnych obiektach, zaświadczeń o niekaralności i brakujących oświadczeń o ochronie danych osobowych wymienionych osób, a także zwrócił się o wyznaczenie kierownika obiektu i dostarczenia planu Ochrony Obiektu. Powód w piśmie poinformował pozwanych, że niewywiązanie się Wykonawcy z realizacji przedmiotu zamówienia skutkować będzie odstąpieniem Zamawiającego od umowy z winy Wykonawcy i naliczeniem kary umownej (dowód: pismo z dn. 01.04.2014 r. k. 68).

W odpowiedzi na powyższe pismo pozwani poinformowali Przedstawiciela Urzędu Miasta K. w piśmie z dnia 4 kwietnia 2014r., iż sytuacja dotycząca niepełnej obsady pracowników ochrony i ich wyposażenia jest na etapie wewnętrznego wyjaśniania, dotychczasowych koordynatorów zastąpią nowi, a informacja z aktualną listą pracowników została wysłana mailowo, z tym że pełne dane, o które Urząd Miasta K. prosił w piśmie z dnia 1 kwietnia 2014 r., zostaną dostarczone do dnia 15 kwietnia 2014 r. (dowód: pismo z dn. 04.04.2014r. k. 7). Pomimo zapewnień pozwani nie udzieli do dnia 15 kwietnia 2014r. dalszych wyjaśnień oraz nie przedłożyli dokumentów (okoliczności bezsporne).

Powód dnia 25 kwietnia 2014 r. zarzucił pozwanym nienależyte wykonane usługi, jak i częściowo jej nierealizowanie, w zakresie § 1 ust. 4 umowy, § 7 ust. 2 umowy, pkt 10.3 f SIWZ, pkt 1.3 h SIWZ, pkt 10.3l SIWZ, pkt 13.3b SIWZ. W związku z powyższym, powód, wobec faktu niewywiązywania się z postanowień umownych i nieprzystąpienia do prawidłowej realizacji umowy, odstąpił od umowy z przyczyn leżących po stronie Wykonawcy, jednocześnie zawiadamiając o naliczeniu na podstawie § 11 umowy z dnia 29 stycznia 2014r. kary umownej w wysokości 123.757,49 zł i wzywając do jej zapłaty w terminie 14 dni od dnia otrzymania pisma (dowód: pismo z dn. 25.04.2014r. k. 72-73). Pismem z dnia 29 kwietnia 2014r. Naczelnik Wydziału Administracyjnego Urzędu Miasta K. wezwał pozwanych do opuszczenia ochranianych budynków i wymontowania urządzeń (dowód: pismo z dn. 29.04.2014r. k. 74). Do przekazania ochranianych przez pozwanych obiektów doszło dnia 30 kwietnia 2014 r. (dowód: protokół k. 75).

Powód dnia 18 czerwca 2014r. wystawił na rzecz pozwanych notę księgową nr (...) na kwotę 123.757,49 zł (wyliczenie kwoty: 618.787,47 zł x 20 % = 123.757,49 zł) z czternastodniowym terminem płatności, od daty doręczenia (dowód: nota k. 76). Pozwani otrzymali notę dnia 7 lipca 2014 r. (k.77), jednak nie uregulowali spornej wierzytelności (okoliczności bezsporne).

(...) spółka cywilna W. N. I. K. została przekształcona w (...) spółkę komandytową (okoliczności bezsporne).

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka O. S., zeznaniom świadka D. B., zeznaniom świadka H. B. i zeznaniom świadków A. R., gdyż były spójne i logiczne, wzajemnie się uzupełniały oraz korespondowały z materiałem dowodowym znajdującym się w aktach sprawy.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka Z. M. (k.200), zeznaniom pozwanego I. K. (k.247-250) i pozwanego W. N. (k. 256--257), zeznających że usługi ochroniarskie były wykonywane w sposób należyty. Mianowicie ich zeznania pozostawały w wyraźnej sprzeczności z wiarygodnymi zeznaniami pozostałych świadków oraz pismami, notatkami i protokołami z kontroli wykonywania usługi. Podkreślić należy, iż strona pozwana nie przedstawiła jakiegokolwiek pisemnego stanowiska, które stanowiłoby odpowiedz na protokół kontroli z wykonanych usług. To dodatkowo wskazuje na niewiarygodność zeznań tej grupy osób. Tym bardziej, iż pozwani to przedsiębiorcy, od których należy wymagać szczególnej staranności przy wykonywaniu usług.

Sąd przyznał atrybut wiarygodności i mocy dowodowej wszystkim dokumentom, zawartych w aktach sprawy. Nie ustalono bowiem żadnych okoliczności, które mogłyby budzić wątpliwości, co do ich treści i nie były kwestionowane przez żadną ze stron w toku postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powoda zasługiwało na uwzględnienie w niewielkim zakresie.

W pierwszej kolejności zaznaczyć należy, że pozwani solidarnie pomimo przekształcenia formy prowadzonej przez nich działalności gospodarczej ze spółki cywilnej na spółkę komandytową byli legitymowani biernie w niniejszym procesie. Należy przychylić się do stanowiska strony powodowej, że w podstawą ich odpowiedzialności jest art. 551 § 2 i 3 k.s.h. w zw. z art. 584 k.s.h, w myśl którego wspólnicy spółki przekształcanej odpowiadają za zobowiązania spółki powstałe przed dniem przekształcenia na dotychczasowych zasadach przez okres trzech lat, licząc od tego dnia. Nota obciążeniowa nr (...) została wystawiona na rzecz pozwanych dnia 18 czerwca 2014r., spółka cywilna pozwanych została przekształcona w (...) spółkę komandytową dopiero dnia 16 stycznia 2015 roku, zaś pozew złożony został 26 lutego 2015 r. Powyższa chronologia zdarzeń powoduje, że solidarna odpowiedzialność pozwanych jest uzasadniona.

Przechodząc zatem na merytoryczny grunt rozpoznawanej sprawy, wskazać należy, iż spór cywilny sprowadzał się do rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego, czy istniały przesłanki ku temu by powód odstąpił od łączącej strony umowy z dnia 27 stycznia 2014 r., z winy pozwanych, a przez to czy istniały podstawy do obciążenia pozwanych karą umowną wynikającą z paragrafu § 11 umowy. Kwestią sporną, oprócz zasadności roszczenia, pozostawała także wysokość naliczonej kary umownej. Pozwani solidarnie, w przypadku uznania przez Sąd, że zasadnym byłoby rozwiązanie umowy z ich winy, wnieśli o jej miarkowanie, podnosząc że powód nie poniósł na skutek wykonywania umowy żadnej szkody oraz biorąc pod uwagę krótki okres jej wykonywania.

W aspekcie niniejszej sprawy bezspornym pozostawało, że strony postępowania łączyła umowa w sprawie zamówienia publicznego z dnia 27 stycznia 2014 r., w przedmiocie ochrony osób i mienia w budynkach Urzędu Miasta K. położonych przy ul. (...), zawarta na skutego wygrania przez pozwanych przetargu nieograniczonego, na zasadach przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r. (Dz.U.2015.2164 j.t.). Zgodnie z umową, pozwani byli obowiązani przestrzegać postanowień wynikających z umowy oraz specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ), stanowiącej integralną część umowy.

Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, w postaci zeznań świadków, którym Sąd dał wiarę, a korelujących z załączonymi do pozwu pismami, notatkami i protokołami z kontroli wykonywania umowy, wyraźnie wykazał, iż istniały przesłanki uprawniające powoda do odstąpienia od umowy łączącej strony z winy pozwanych. Zostało bowiem w sprawie wykazane, że pozwani, jako Wykonawcy, naruszyli następujące postanowienia umowne:

- określone w pkt 10.3a SIWZ, stanowiącego, że „ w ramach zamówienia wykonawca zobowiązany jest do : a) ochrony osób i mienia w zakresie stałej i bezpośredniej ochrony fizycznej wraz z dozorem sygnałów przesyłanych, gromadzonych i przetwarzanych w elektronicznych urządzeniach i systemach alarmowych zainstalowanych w budynkach Urzędu Miasta K. przy ul. (...) – po dwie osoby całodobowo na zmianie, przy ul. (...) – po dwie osoby całodobowo na zmianie i dodatkowo jedna osoba dla ochrony biura Praw Jazdy i Rejestracji (...) roboczych w godz. od 6:00 do 18:00, przy ul. (...) – całodobowa ochrona elektroniczna, wykonawca zapewnia łączność z bazą monitorowania;

- określone w § 1 ust. 4 umowy, stanowiącego, iż „wykonawca zobowiązany jest do wykonania i dostarczenia do Zamawiającego w kresie 1 miesiąca od daty przejęcia budynku do ochrony przy ul. (...), Planu Ochrony Budynku”;

Zważyć należy, że § 11 umowy, który stanowi iż w razie odstąpienia od wykonania umowy z przyczyn leżących po stronie Wykonawcy, Wykonawca zapłaci Zamawiającemu karę umowną w wysokości 20 % kwoty, o której mowa w § 6 ust. 6 umowy, czyli kwoty stanowiącej wartość przedmiotu umowy.

- określone w § 7 ust. 2 umowy, stanowiącego iż „wykonawca wyznacza kierownika obiektu, który w ramach zawartej umowy reprezentuje Wykonawcę i jest przełożonym pracowników na danym obiekcie”;

- określone w pkt 10.3f (...), stanowiącego, iż „wykonawca musi dysponować należycie wykwalifikowanym personelem zapewniającym poprawne wykonanie usługi; na żądanie Zamawiającego Wykonawca okaże dokumenty wykazujące kwalifikacje personelu, wymagane przez przepisy powszechnie obowiązującego prawa (w szczególności zaświadczenie o niekaralności pracowników wykonujących usługę ochrony)”;

- określone w pkt 10.3h SIWZ, stanowiącego iż „wykonawca zobowiązany będzie dostarczyć Zamawiającemu listę osób, które będą wykonywały usługę ochrony najpóźniej w dniu podpisania umowy i na bieżąco jej aktualizowania”;

- określone w pkt 103l SIWZ, stanowiącego, iż „pracownicy ochrony będą codziennie kontrolowani przez osoby posiadające odpowiednie licencje (zatrudnieniu przez Wykonawcę)”;

- określone w pkt 13.3b SIWZ – (…) dysponują osobami, które będą uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia, w szczególności odpowiedzialnych za świadczenie usług, tj. co najmniej trzy osoby wyznaczone do nadzoru nas realizacją usługi – posiadają licencje pracownika ochrony fizycznej minimum drugiego stopnia wydane przez uprawnione organy – właściwego komendanta policji zał. Nr 4 do SIWZ”.

Z odstąpieniem od umowy z winy Wykonawcy, a uzasadnionym okolicznościami sprawy, umowa z dnia z dnia 27 stycznia 2014 r., łączyła obowiązek zapłaty kary umownej, w wysokości z góry ustalonej. Mianowicie, w myśl § 11 umowy, w razie odstąpienia od wykonania umowy z przyczyn leżących po stronie Wykonawcy, Wykonawca zapłaci Zamawiającemu karę umowną w wysokości 20 % kwoty, o której mowa w § 6 ust. 6 umowy, czyli kwoty stanowiącej wartość przedmiotu umowy. Wartość przedmiotu umowy opiewała w myśl § 6 ust. 6 umowy na kwotę 618.787,47 zł, zatem 20 % z tej sumy wynosi kwotę 123.757,49 zł, której to kwoty powód dochodził w pozwie od pozwanego, tytułem zapłaty kary umownej.

Podnieść w tym miejscu należy, że na mocy art. 139 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych do umów w sprawach zamówień publicznych, zwanych dalej "umowami", stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej. I tak, zgodnie z art. 483 § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Jednocześnie w myśl art. 484 k.c. w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły (§ 1). Jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana (§ 2).

Ustawodawca formułując jedną z przesłanek miarkowania kary umownej z art. 484 § 2 k.c. posłużył się niedookreślonym zwrotem "rażącego wygórowania". Istotnym jest, że przepisy kodeksu cywilnego nie wskazują jakie okoliczności mają wpływ na ocenę jej zaistnienia, zatem ustalenie tych okoliczności pozostawiono wyłącznie uznaniu sędziowskiemu. Wskazać również należy, że ogólny charakter normy uzasadnia jej zastosowanie wtedy gdy w świetle oceny określonego stanu faktycznego, można stwierdzić, że kara umowna w zastrzeżonej wysokości będzie jawić się jako nieadekwatna (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 12 maja 2016 r., I ACa 173/16). Celem redukcji kary jest jej określenie w takiej wysokości, aby utraciła ona cechę "rażącego wygórowania". Chodzi o konkretne, wskazane przez sąd okoliczności zarówno istniejące w chwili zastrzeżenia kary umownej, jak i powstałe później. W każdym razie sąd, stosując miarkowanie, powinien mieć na względzie podstawowe funkcje kary umownej, jakimi są funkcja stymulująca wykonanie zobowiązania, funkcja represyjna w postaci sankcji za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy oraz funkcja kompensacyjna (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 28 maja 2015 r., I ACa 125/15).

Przy tym, założeniem instytucji miarkowania jest zapewnienie dłużnikowi ochrony przed nadmiernie dotkliwymi skutkami wadliwej oceny ryzyka umownego i przywrócenie słuszności kontraktowej. Odszkodowanie przewidziane przez art. 483 § 1 k.c. nie może bowiem stanowić źródła nieuzasadnionych i niewspółmiernych zysków dla wierzyciela (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 17 marca 2016 r., I ACa 1040/15). Jak wskazał w wyroku z dnia 17 czerwca 2016 r.,IV CSK 674/15, Sąd Najwyższy, oceniając wysokość kary umownej, w związku z podniesieniem zarzutu jej miarkowania, należy brać pod uwagę istnienie szkody oraz jej rozmiar. Względy aksjologiczne przemawiają bowiem za tym, że zastrzeżenie kary nie powinno prowadzić do nieuzasadnionego wzbogacenia wierzyciela.

Reasumując, kara umowna musi być uznana za wygórowaną rażąco, gdy dysproporcja między wysokością kary umownej, a możliwym interesem wierzyciela jest szokująca i narusza poczucie słuszności. Powyższe prowadzi do wniosku, iż z jednej strony obowiązek zapłaty kary umownej powstaje niezależne od tego, czy szkoda wystąpiła rzeczywiście i w jakiej wysokości, z drugiej, wysokość kary umownej nie może prowadzić do jaskrawego uprzywilejowania jednej ze stron stosunku zobowiązaniowego i odpowiadać musi właściwości tego stosunku. Przy ocenie czy zastrzeżona kara umowna jest rażąco wygórowana dopuszczalne zatem jest uwzględnienie tak stosunku wysokości kary umownej do wysokości szkody doznanej przez wierzyciela, jak i relacji między wysokością kary umownej, a wysokością świadczenia strony zobowiązanej do zapłaty kary umownej.

W ocenie Sądu karę umowną, jaką finalnie obciążono stronę pozwaną należy ocenić jako rażąco wygórowaną. Wyniki przeprowadzonego postepowania dowodowego prowadzą do stanowczego wniosku, iż uchybienia ze strony pozwanych nie spowodowały zaistnienia po stronie powodowej żadnej szkody. Zważyć należy, że mimo iż pozwani umowę wykonywali nienależycie, była ona wykonywana, a ich działania nie przyniosły ujemnych konsekwencji dla powoda.

Nadto faktyczne świadczenie usług przez pozwanych na podstawie umowy trwało w stosunkowo krótkim czasie (ok.3 miesięcy), w związku czym zysk jaki uzyskali pozwani z przedmiotowej umowy, pozostaje w dużej dysproporcji w przewidzianą przez strony ogólną wartością umowy. Powyższe oznacza, że wysokość obliczonej przez powoda kary umownej w sposób znaczny przekraczałaby zysk jaki w rzeczywistości uzyskali. Takowe wyliczenie pozostawałoby w sprzeczności z zasadami słuszności i współżycia społecznego oraz prowadziło do nadmiernego wzbogacenia się powoda kosztem pozwanych.

Wymaga przy tym zaakcentowania, iż stosunek łączący strony przedmiotowego postępowania nie miał czysto cywilnoprawnego charakteru, skoro wywodził się z przepisów Prawa Zamówień Publicznych, co powoduje iż powód miał w stosunku do pozwanych pozycję znacznie korzystniejszą. W tym zakresie posiadał znacznie szersze kompetencje w zakresie ukształtowania zobowiązania łączącego strony niniejszego procesu,
w tym co do samodzielnego ukształtowania wysokości kary umownej. Przyznać w tym miejscu należy, że pozwani składając ofertę w zakresie zamówienia publicznego na ochronę obiektów Urzędu Miasta K., byli zapoznani ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia i stanowiącej jej załącznik wzorem umowy, zawierającej postanowienie o wysokości kary umownej, niemniej jednak, na ówczesnym etapie wizja obciążenia ich karą umowną była dla niech jedynie potencjalna. Zgodnie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego nie mogła stanowić wyłącznego elementu determinującego do wycofania się ich ze złożenia oferty.

Mając na względzie powyższe okoliczności kara umowna nałożona przez powoda musi zostać uznana za wygórowaną
i to w stopniu rażącym. Wobec spełnienia warunków do skorzystania
z sędziowskiego uprawnienia do miarkowania kary umownej, pozostało jedynie do rozważenia, w jakim stopniu świadczenie to zredukować. Sąd, biorąc pod uwagę całokształt okoliczności sprawy, przyjął że zachodzą przesłanki miarkowania kary umownej wymienionej w art. 484 § 2 k.c. w postaci rażącego wygórowania i należy ją w związku z tym zredukować do 10%. Obliczona przez powoda kara umowna wynosiła 123.757,49 zł. Zatem dziesięć procent tej kwoty stanowi suma 12.375,75 złotych, o czym orzeczono w pkt 1. sentencji wyroku z mocy powyżej cytowanego przepisu.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c., zasądzając je od dnia 22 lipca 2014 r. (pkt 1 wyroku), czyli od dnia następującego po dniu, który stanowił ostatni dzień terminu na uregulowanie kwoty wynikającej z noty księgowej nr (...). Od tego dnia pozwani pozostawali w opóźnieniu w spełnieniu świadczenia.

W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo, o czym orzekł w pkt 2 wyroku.

Rozstrzygnięcie w zakresie kosztów procesu zawarte
w pkt 3. oparte zostało o art. 100 zd. drugie k.p.c.. Sąd obciążył w całości stronę powodową, jako że pozwani solidarnie wygrali w przeważającej części dochodzonego przez powoda roszczenia (90%). Wobec powyższego zasądzono
od powoda na rzecz pozwanych solidarnie kwotę 3.617,-złotych, obejmującą wynagrodzenie pełnomocnika pozwanych w oparciu o przepis § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (…) oraz opłatę od pełnomocnictwa procesowego w kwocie 17,- złotych w myśl art. 1 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 roku o opłacie skarbowej.