Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 lutego 2017 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z powództwa A. B.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą
w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Biskupcu z dnia
17 sierpnia 2016 r., sygn. akt I C 15/16,

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2 w ten sposób, że zasądzoną od powoda na rzecz pozwanej tytułem zwrotu kosztów procesu kwotę 2.990,82 zł (dwa tysiące dziewięćset dziewięćdziesiąt złotych osiemdziesiąt dwa grosze) obniża do kwoty 1.790,82 zł (jeden tysiąc siedemset dziewięćdziesiąt złotych osiemdziesiąt dwa grosze),

II.  oddala apelację w pozostałej części,

III.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1.200 zł (jeden tysiąc dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Agnieszka Żegarska Jacek Barczewski Mirosław Wieczorkiewicz

Sygn. akt IX Ca 965/16

UZASADNIENIE

Powód A. B. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółka Akcyjna w W. kwoty 4.500 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 8 grudnia 2015 roku do dnia zapłaty oraz o zasadzenie kosztów postępowania wg norm przypisanych.

W uzasadnieniu swego stanowiska wskazał, iż dochodzona pozwem kwota stanowi należność za wynajęcie pojazdu zastępczego przez M. M., którego samochód został uszkodzony przez kierowcę pojazdu ubezpieczonego u pozwanego. Poszkodowany dokonał cesji przysługującej mu względem pozwanego wierzytelności.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przypisanych. W ocenie pozwanego koszt którego domaga się powód wykracza poza celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki związane z uszkodzeniem pojazdu w wyniku kolizji 18 sierpnia 2015r. Podał, iż podstawą odmowy zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego był fakt, iż poszkodowany dysponował w dacie szkody szeregiem innych pojazdów, co wynikało z informacji zwartych w bazie Informacji Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, a w konsekwencji mógł on skorzystać z innych pojazdów znajdujących się w jego posiadaniu w miejsce uszkodzonego pojazdu. Wynajem pojazdu zastępczego doprowadził tylko do wygenerowania dodatkowych kosztów, które nie mieszczą się w zakresie kosztów celowych i ekonomicznie uzasadnionych w związku z kolizją. Ponadto pozwany wskazał, iż powód w żaden sposób nie wykazał iż poszkodowany w ogóle zlecił naprawę uszkodzonego pojazdu i to już w 20 sierpnia 2015r. Dodatkowo podniósł zarzut nieuzasadnionego wydłużenia okresu najmu pojazdu zastępczego oraz zawyżenia stawki za najem. Pozwany zakwestionował również zasadność domaga się odstawek ustawowych za opóźnienie od daty wskazanej w pozwie.

Pismem procesowym z dnia 7 czerwca 2016 roku , złożonym na rozprawie w dniu 8 czerwca 2016 roku powód A. B. rozszerzył powództwo i wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółka Akcyjna w W. kwoty 6.166,79 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 8 grudnia 2016 roku do dnia zapłaty .

Wyrokiem z dnia 17 sierpnia 2016r. Sąd Rejonowy w Biskupcu w pkt 1 oddalił powództwo; w pkt 2 zasądził od powoda A. B. na rzecz pozwanego kwotę 2.990,82 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 2.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego; w pkt 3 nakazał pobrać od powoda A. B. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 49,56 zł tytułem nieuiszczonych wydatków związanych z przeprowadzeniem dowodu z zeznań świadków; w pkt 4 nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa na rzecz pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę 426,18 zł tytułem zwrotu niewykorzystanej zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego; w pkt 5 nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa na rzecz powoda A. B. kwotę 1.000 zł tytułem zwrotu niewykorzystanej zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego.

Sąd ten ustalił, że w dniu 18 sierpnia 2015 roku doszło do zdarzenia drogowego na skutek którego uszkodzeniu uległ pojazd marki C. (...) o nr rej. (...), stanowiący własność M. M.. Sprawca zdarzenia posiadł ubezpieczenie z tytułu odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. w W.

Z ustaleń Sądu wynika, iż w dniu 20 sierpnia 2015 roku została zawarta miedzy M. M. a E. M. umowa najmu pojazdu samochodu osobowego marki S. Y. R. (1) o nr rej, (...) na okres od dnia 20 sierpnia 2015r. za kwotę 250 zł za każdą rozpoczęta dobę. Umowa została zawarta na czas naprawy użytkowanego przez M. M. uszkodzonego wskutek kolizji pojazdu. W dniu 20 sierpnia 2015 r. M. M. dokonał na rzecz E. M. cesji wierzytelności przysługujących mu w stosunku do dłużnika (...) Spółka Akcyjna w W. z tytułu odszkodowania w części obejmującej zwrot kosztów najmu samochodu zastępczego.

Sąd ustalił, że w dniu 24 września 2015 roku E. M. wystawiła na rzecz M. M. fakturę na kwotę 8.750 zł za najem pojazdu zastępczego w okresie od dnia 20 sierpnia 2015r. do 24 września 2015r. Następnie w dniu 6 października 2015 roku E. M. dokonała przelewu na rzecz A. B. przysługującej jej wierzytelności z tytułu najmu pojazdu zastępczego. W dniu 6 października 2015 roku została zawarta pomiędzy E. M. a A. B. umowa sprzedaży wierzytelności opisanej w cesji z dnia 6 października 2015 roku- będącej załącznikiem do umowy – za kwotę 800 zł. Pismem z dnia 25 listopada 2015 roku A. B. zawiadomił (...) S.A. w W. o dokonanej cesji wierzytelności i wezwał do zapłaty kwoty 8.850 zł w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania . Pozwany odmówił zapłaty wskazując, iż w deklarowanym okresie najmu poszkodowany M. M. posiadał jeszcze 4 inne pojazdy, którymi miał możliwość zastąpienia uszkodzonego pojazdu, a w konsekwencji brak jest podstaw do uznania kosztów najmu pojazdu zastępczego jako celowe i ekonomicznie uzasadnienie .

Z poczynionych przez Sąd ustaleń wynika, że w okresie sierpień – wrzesień 2015 roku poszkodowany M. M. posiadał zarejestrowane na siebie następujące pojazdy:

1) marka C. o nr rej. (...) ( uszkodzony w dniu 18.08.2015r.),

2) marka O. o nr rej. (...) ( uszkodzony tydzień po szkodzie z 18.08.2015r.),

3) marka H. o nr rej. (...) ( bez zgłoszonych do zakładu ubezpieczeń szkód),

4) marka F. o nr rej. (...) (bez zgłoszonych do zakładu ubezpieczeń szkód),

5) marka F. o nr rej. (...) (bez zgłoszonych do zakładu ubezpieczeń szkód),

6) marka nieznana o nr rej. (...) ( bez zgłoszonych do zakładu ubezpieczeń szkód),

7) marka V. o nr rej. (...) (bez zgłoszonych do zakładu ubezpieczeń szkód).

Sąd ustalił, iż w sierpniu- wrześniu 2015 roku M. M. był osobą bezrobotną, utrzymującą się z prac dorywczych. Na wyłączność korzystał z pojazdu marki O. (...), zaś z uszkodzonego pojazdu korzystała jego konkubina A. S. (1). M. M. z tytułu najmu pojazdu zastępczego nie dokonał zapłaty na rzecz E. M. żadnej kwoty .

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, Sąd uznał, iż roszczenie jest bezzasadne.

W ocenie Sądu Rejonowego powód nie wykazał, ażeby poszkodowany M. M. zapłacił powodowi czy też poprzednikowi prawemu powoda czynsz najmu pojazdu zastępczego, a więc, że w jego majątku powstał określony uszczerbek z tytułu poniesienia kosztów najmu pojazdu zastępczego w czasie naprawy pojazdu uszkodzonego na skutek zdarzenia drogowego z dnia 18 sierpnia 2015 roku, co stanowiłoby normalny skutek szkody.

Nadto Sąd wskazał, iż wynajmująca wystawiła fakturę na kwotę 8.750 zł netto z tytułu czynszu najmu pojazdu zastępczego w dniu 24 września 2015r., a więc już po zawarciu umowy przelewu wierzytelności z poszkodowanym, która została zawarta w dniu 20 sierpnia 2015 roku. W istocie więc wynajmująca nie obciążyła, poszkodowanego M. M. czynszem najmu pojazdu zastępczego, a poszkodowany nigdy nie poniósł kosztów najmu pojazdu zastępczego. W konsekwencji, po stronie poszkodowanego nie powstała wierzytelność, którą mógłby zbyć na rzecz powoda.

W ocenie Sądu Rejonowego, zostało wykluczone aby szkodę majątkową stanowiła sama utrata możliwości korzystania z pojazdu. Fakt braku możliwości korzystania z pojazdu mechanicznego może być źródłem szkody o charakterze majątkowym wówczas, gdy spowoduje po stronie poszkodowanego poniesienie kosztów najmu pojazdu zastępczego. Są to bowiem wydatki poniesione w następstwie zdarzenia szkodzącego, które by nie powstały bez tego zdarzenia, prowadzące do powypadkowego zmniejszenia majątku poszkodowanego, czyli straty. Warunkiem sine qua non wskazanej odpowiedzialności jest rzeczywiste poniesienie wydatków na taki najem.

Sąd stwierdził, iż poszkodowany nie zapłacił wynajmującej czynszu za najem pojazdu zastępczego, więc w jego majątku nie powstał uszczerbek z tytułu poniesienia kosztów najmu pojazdu zastępczego, co stanowiłoby normalny skutek szkody.

W konsekwencji Sąd uznał, iż powód nie posiadał legitymacji procesowej do wystąpienia przeciwko pozwanemu z przedmiotowym roszczeniem w zakresie odszkodowania za wynajem pojazdu zastępczego.

Zdaniem Sądu gdyby jednak nawet przyjąć, iż powód skutecznie wstąpił w prawa i obowiązki poszkodowanego, to powództwo i tak nie zasługiwało na uwzględnienie.

W ocenie Sądu powód nie wykazał celowości najmu przez poszkodowanego w ogóle samochodu osobowego, a już z pewnością nie samochodu terenowego. Sąd wskazał, iż z informacji przekazanej przez pozwanego tj. informacji zawartych w bazie Ośrodka Informacji Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego wynika, iż w dacie szkody poszkodowany M. M. posiadał siedem pojazdów podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu OC.

Sąd wskazał, iż z zeznań poszkodowanego wynika jedynie, iż jeden samochód, który był na niego zarejestrowany był wykorzystywany przez niego do pracy, przy czym nie zostało wykazane, aby poszkodowany w tym czasie faktycznie pracował, w jakich godzinach pracował, u kogo pracował, a co z tym idzie iż faktycznie pojazd był jemu niezbędny. Sam poszkodowany zeznał, iż w tym czasie był osobą bezrobotną zarejestrowaną w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna, podobnie jak i jego konkubina A. S. (2). Natomiast drugi pojazd (który został uszkodzony podczas przedmiotowej kolizji z dnia 18.08.2015r.) był wykorzystywany przez jego konkubinę do wożenia dzieci do szkoły i sprawowania opieki nad jej babką. Okoliczności te jednakże w żaden sposób nie zostały potwierdzone, a zdaniem Sądu budziły poważne wątpliwości, co do swej wiarygodności, chociażby z uwagi na fakt, iż powszechnie wiadomo, iż w okresie wakacyjnym dzieci nie uczęszczają do szkoły.

Zdaniem Sądu powód nie wykazał , iż poszkodowanemu niezbędne były w okresie – sierpień – wrzesień 2015 roku, aż dwa pojazdy.

Sąd zauważył, iż poszkodowany ze swą konkubiną i dziećmi mieszkał w tym czasie z rodzicami poszkodowanego, którzy posiadali swoje samochody, tak więc nawet zakładając, iż poszkodowany faktycznie w tym okresie pracował dorywczo i samochód był mu potrzebny np. do dojeżdżania do pracy do innej miejscowości, to w tym czasie konkubina poszkodowanego mogłaby – o ile oczywiście było to faktycznie niezbędne - co nie zostało wykazane – korzystać np. z samochodu rodziców poszkodowanego.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

Na podstawie art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych poniesionymi przez Skarb Państwa kosztami Sąd obciążył powoda.

Powód wniósł apelację od powyższego wyroku, zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1.  naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 § 1 k.p.c.

⚫

poprzez wybiórczą i niewszechstronną oraz sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci dowodu z pisemnego oświadczenia poszkodowanego z dnia 20 sierpnia 2015r., zeznań świadka M. M., fotografii pojazdu marki F. o nr rej. (...), umowy kupna-sprzedaży tego pojazdu oraz pojazdu marki H. o nr rej. (...), a w konsekwencji wadliwym uznaniem, że powód nie wykazał celowości poniesienia kosztów najmu pojazdu zastępczego,

⚫

polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów z zeznań świadka M. M. poprzez przyjęcie, że zeznania te nie dowodziły celowości najmu pojazdu zastępczego, podczas gdy z zeznań świadka jednoznacznie wynika, że nie posiadał on w dniu szkody innego, wolnego i sprawnego pojazdu, który mógłby zastąpić uszkodzony pojazd, zaś zeznania świadka uwiarygodniają dowody fotografii pojazdu marki F. o nr rej. (...), fotografii pojazdu marki F. o nr rej. (...), umowa kupna sprzedaży pojazdu marki H. o nr rej. (...) oraz pojazdu marki F. o nr rej. (...),

⚫

polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów z fotografii pojazdu marki F. o nr rej. (...), fotografii pojazdu marki F. o nr rej. (...), umowy kupna sprzedaży pojazdu marki H. o nr rej. (...) oraz pojazdu marki F. o nr rej. (...), poprzez przyjęcie, że z powyższych dowodów w żaden sposób nie wynika, iż poza uszkodzonym pojazdem marki C. (...) poszkodowany nie posiadał innego pojazdu, podczas gdy powyższe dowody wskazują na to, że poszkodowany w chwili zdarzenia nie miał innego wolnego i sprawnego pojazdu, którym mógłby zastąpić uszkodzony pojazd, a nadto korespondują z dowodem w postaci zeznań świadka M. M.,

⚫

poprzez uznanie, że zeznania świadka M. M. dotyczące wykorzystywania uszkodzonego pojazdu przez jego konkubinę do wożenia dzieci do szkoły i sprawowania opieki nad babcia budzą poważne wątpliwości co do swej wiarygodności chociażby z uwagi na fakt, że powszechnie wiadomo, iż w okresie wakacyjnym dzieci nie uczęszczają do szkoły, podczas gdy :

- świadek ten zeznał jedynie, że „narzeczona pojazd wykorzystywała do dowożenia syna do szkoły z miejscowości S. do B.. Ponadto pojazd był potrzebny do opieki nad babcią, która mieszkała w B.” i nie wskazał, w jakim konkretnie celu dziecko było dowożone do szkoły, a jak powszechnie wiadomo , w czasie wakacji w szkole również odbywają się zajęcia dla dzieci,

- niezależnie od powyższego świadek zeznał, że „narzeczona pojazd wykorzystywała do dowożenia syna z miejscowości S. do B.. Ponadto pojazd był potrzebny do opieki nad babcią, która mieszkała w B.” nie wskazując przy tym, że pojazd był wykorzystywany do dowożenia syna do szkoły dokładnie w dacie szkoły tj. w sierpniu 2015r., a zatem zgodnie z zasadami logiki należy przyjąć, że świadek ten wskazał, że pojazd ten ogólnie służył do dowożenia syna do szkoły, nie zaś konkretnie w dacie szkody. Jedynie w zakresie potrzeby opieki nad babcia świadek sprecyzował, że jego narzeczona „jeździła do niej codziennie, albo co drugi dzień”, zaś w zakresie dowożenia syna do szkoły w żaden sposób nie sprecyzował, że chodziło dokładnie o sierpień 2015r.,

- poszkodowany wynajmował pojazd zastępczy w okresie od dnia 20 sierpnia do 25 września 2015r., a zatem znaczny okres najmu przypadał w okresie już powakacyjnym, toteż świadek mógł mieć świadomość, że pojazd był wykorzystywany do dowożenia dziecka do szkoły przez ponad połowę czasu trwania najmu i w ten sposób zastąpił uszkodzony pojazd, który gdyby nie wypadek z dnia 18 sierpnia 2015r. to najpóźniej do dnia 1 września 2015r. zapewne służyłby m.in. do dowożenia dziecka do szkoły w B.,

- sam fakt konieczności dojazdu do osoby starszej w celu sprawowania codziennej opieki nad nią jest wystarczającym powodem aby stwierdzić, że uszkodzony pojazd był potrzebny, a zatem istniała konieczność najmu pojazdu zastępczego w to miejsce,

a w konsekwencji błąd w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę rozstrzygnięcia przez przyjęcie, że poszkodowany M. M. w dacie szkody nie potrzebował innego pojazdu w miejsce uszkodzonego pojazdu oraz miał możliwość zastąpienia uszkodzonego pojazdu innym pojazdem bez konieczności najmu pojazdu zastępczego,

2.  naruszenie prawa materialnego tj.:

⚫

art. 6 k.c. w zw. z art. 361 § 2 k.c. w zw. z art. 805 § 1 i 2 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, w konsekwencji czego Sąd I instancji przyjął, że powodowi nie należy się odszkodowanie na podstawie powołanych przepisów i oddalił powództwa,

⚫

art. 6 k.c. polegające na błędnym przyjęciu, że powód nie udowodnił zasadności najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego na skutek zdarzenia z dnia 18 sierpnia 2015r., podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci pisemnego oświadczeni a poszkodowanego z dnia 20 sierpnia 2015r. zeznań poszkodowanego a także fotografii uszkodzonych pojazdów oraz umów kupna-sprzedaży wynika, że poszkodowany w dacie szkody nie posiadał innego sprawnego i wolnego pojazdu, którym można było zastąpić uszkodzony pojazd,

⚫

art. 6 k.c. w zw. z art. 361 § 1 i 2 k.c. poprzez błędna wykładnię polegającą na uznaniu, że powód winien wykazać celowość najmu przez poszkodowanego nie tylko samochodu osobowego w ogóle , ale również samochodu terenowego, podczas gdy pojazd marki S. Y. R. (2) wynajęty przez poszkodowanego jest pojazdem tej samej klasy co uszkodzony pojazd, a poszkodowany ma prawo wynająć pojazd zastępczy o takiej samej klasie jak uszkodzony i nie musi wykazywać dlaczego wybrał właśnie taki a nie inny pojazd zastępczy,

⚫

art. 361 k.c. w zw. z art. 363 k.c. poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że skoro poszkodowany mieszkał ze swoją konkubina w czasie szkody z rodzicami poszkodowanego, to konkubina mogłaby korzystać z samochodu rodziców poszkodowanego, podczas gdy fakt uczestnictwa poszkodowanego w kolizji nie może zmuszać poszkodowanego oraz tym bardziej jego rodziny do obniżenia stopy życiowej , zaś uznanie, że poszkodowany powinien był korzystać z samochodu rodziców pozostaje w całkowitej sprzeczności z kompensacyjnym charakterem odszkodowania wywodzonym z art. 361 k.c. w zw. z art. 363 k.c.

⚫

art. 509 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię polegająca na uznaniu, że strata majątkowa powstaje dopiero z chwilą zapłaty wynajmującemu czynszu za najem pojazdu zastępczego, podczas gdy pojęcie straty w rozumieniu tego przepisu obejmuje również zobowiązanie poszkodowanego wobec osoby trzeciej,

⚫

§ 2 pkt 3 w zw. z § 19 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokacie, poprzez ich niezastosowanie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kwoty 2.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, podczas gdy stawka minimalna przy wartości przedmiotu sporu w pierwotnej wysokości 4.500 zł wynosi 1.200 zł.

W oparciu o powyższe zarzuty domagał się zmiany wyroku i uwzględnienia powództwa w całości oraz zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego , za pierwsza instancję według złożonego spisu, a za drugą instancję według norm przepisanych.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja co do zasady nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji i przyjmuje je za własne. Natomiast uzasadnienie prawne jest częściowo błędne, co nie powodowało zmiany orzeczenie co do meritum.

Nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 233 k.p.c.

Jak wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie - Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu Sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął Sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena Sądu. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona. Natomiast jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Nie jest więc wystarczającym uzasadnieniem zarzutu naruszenia normy art. 233 § 1 k.p.c. przedstawienie przez stronę skarżącą własnej oceny dowodów i wyrażenie dezaprobaty dla oceny prezentowanej przez Sąd pierwszej instancji. Strona skarżąca ma obowiązek wykazania naruszenia przez Sąd paradygmatu oceny wynikającego z art. 233 § 1 k.p.c. a zatem wykazania, że Sąd wywiódł z materiału procesowego wnioski sprzeczne z zasadami logiki lub doświadczenia życiowego, względnie pominął w swojej ocenie istotne dla rozstrzygnięcia wnioski wynikające z konkretnych dowodów, natomiast temu strona skarżąca nie sprostała.

Co prawda w zarzutach apelacyjnych pełnomocnik strony powodowej przytoczył konkretne wypowiedzi świadka M. M. na potwierdzenie słuszności swego stanowiska oraz dokonanej przez siebie oceny materiału dowodowego ale podkreślić należy, że wypowiedzi te zostały wyrwane z kontekstu oraz z pozostałego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, dlatego wbrew twierdzeniom apelującego, nie mogą stanowić podstawy do czynienia odmiennych ustaleń, aniżeli dokonane przez Sąd Rejonowy, który ocenił w sposób kompleksowy, logiczny i przekonujący zgromadzony materiał dowodowy.

Sąd Okręgowy nie podziela poglądu zaprezentowanego przez Sąd Rejonowy, zgodnie z którym powód nie posiadał legitymacji do wystąpienia przeciwko pozwanemu z roszczeniem w zakresie odszkodowania za najem pojazdu zastępczego.

Podkreślić należy, iż faktyczne poniesienie kosztów najmu pojazdu zastępczego nie jest warunkiem skutecznego domagania się zwrotu tych kosztów. To stanowisko jest wynikiem analizy uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku (III CZP 5/11, OSNC 2012/3/28). Wprawdzie Sąd Najwyższy wskazał, że „strata majątkowa powstaje dopiero z chwilą poniesienia kosztów najmu pojazdu zastępczego“, ale nie można z tego wyprowadzić wniosku, że poszkodowany może domagać się zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego tylko, jeżeli faktycznie poniósł te koszty poprzez zapłatę stosownej kwoty.

Zauważyć bowiem należy, że przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego było to, czy osobie fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej w ogóle przysługuje refundacja kosztów najmu pojazdu zastępczego. Sąd Najwyższy wskazał, że co do roszczeń o naprawienie szkody powstałej bezpośrednio w pojeździe w orzecznictwie ukształtował się pogląd, iż naprawa uszkodzonego pojazdu nie jest warunkiem wypłaty odszkodowania, bo istotne znaczenie ma fakt powstania szkody, a nie jej naprawienie. Analizując zaś, czy osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej może domagać się zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego Sąd Najwyższy zaznaczył, że poszkodowanemu nie przysługuje roszczenie z tytułu samej utraty możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu, a poszkodowany będzie miał roszczenie jeżeli w związku z uzyskaniem pojazdu zastępczego w jego majątku powstanie uszczerbek. Poszkodowany musi wykazać, że faktycznie skorzystał z pojazdu zastępczego. Tak więc dochodzenie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego nie jest uzależnione od faktycznego opłacenia kosztów najmu pojazdu zastępczego, ale od wykazania uszczerbku w majątku w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego. Uszczerbek w majątku w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego powstaje zaś nie tylko w sytuacji opłacenia faktury za najem tego pojazdu, ale także wówczas kiedy jedynie została wystawiona ta faktura, bowiem w tej sytuacji w majątku powstają pasywa.

W sytuacji cesji wierzytelności z tytułu najmu pojazdu zastępczego skuteczne dochodzenie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego przez powoda będącego cesjonariuszem, uzależnione jest zatem od wykazania, że poszkodowany wynajął pojazd zastępczy i jest zobowiązany do poniesienia kosztów z tym związanych. Dowodem wynajęcia przez poszkodowanego pojazdu zastępczego i powstania z tego tytułu pasywów w jego majątku jest faktura za najem pojazdu zastępczego.

Powyższe stanowisko zgodne jest również z poglądem wyrażonym w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2008r. (III CZP 62/08 OSNC 2009/7-8/106), iż pojęcie straty w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. obejmuje także wymagalne zobowiązanie poszkodowanego wobec osoby trzeciej. W uzasadnieniu Sąd Najwyższy wskazał, iż uszczerbek w majątku w postaci straty może polegać na zmniejszeniu majątku, lecz także na powstaniu nowych lub zwiększeniu się istniejących zobowiązań (pasywów).

W konsekwencji uznać należy, iż cesja wierzytelności była prawnie skuteczna a tym samym powód wstąpił w prawa i obowiązki poszkodowanego.

Prawidłowo jednakże zważył Sąd Rejonowy, że powód nie wykazał celowości najmu przez poszkodowanego pojazdu zastępczego.

W judykaturze akcentuje się indywidualny charakter każdej sprawy, przez co należy rozumieć, że indywidualnie powinna być oceniana zarówno zasadność refundacji kosztów najmu pojazdu zastępczego, jak również ich wysokość.

W powołanej powyżej uchwale Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku (III CZP 5/11, OSNC z 2012 r., nr 3, poz. 28), podkreślono, że „odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej”. Jednocześnie w uzasadnieniu omawianej uchwały Sąd Najwyższy wskazał, że nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane ze względu na obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów. Na dłużniku ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Wskazał, iż z zasady proporcjonalności może natomiast wynikać zbędności najmu pojazdu zastępczego, jeżeli właściciel nie używał samochodu albo dysponuje innym samochodem nadającym się do wykorzystania. Używanie samochodu w sposób sporadyczny może z kolei uzasadniać celowość wykorzystania w sposób ekwiwalentny innego środka komunikacji.

Uznając przytoczone powyżej stanowisko za słuszne stwierdzić należy, że roszczenie o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego nie przysługuje zawsze i każdemu, a o jego zasadności decydują okoliczności konkretnej sprawy. Potrzebę korzystania z pojazdu zastępczego przez poszkodowanego, wysokość kosztów z tego tytułu, jak i niezbędny czas trwania najmu, zgodnie z art. 6 k.c., powinien udowodnić powód.

W przedmiotowej sprawie umowa najmu pojazdu została zawarta na czas naprawy pojazdu.

Z opinii biegłego wynika, iż czas naprawy wynosi 7 dni (k.115). Wobec powyższego wyłącznie za ten okres powód mógłby domagać się zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Jednakże w chwili zdarzenia powód miał na siebie zarejestrowane osiem pojazdów. W toku postępowania okazało się, iż dwa z nich zostały przez niego zbyte. W ocenie Sądu Okręgowego, powód nie wykazał by w okresie trwania umowy najmu, nie miał możliwości korzystania chociażby z jednego z pozostałych samochodów.

Z zeznań M. M. wynika, iż do uszkodzenia pojazdu marki O. doszło tydzień po zdarzeniu, a zatem do tej daty poszkodowany i jego narzeczona mogli korzystać z tego pojazdu.

Wbrew twierdzeniom zawartym w apelacji, powszechnie wiadomym jest, że wakacje są okresem odpoczynku od nauki zarówno dla dzieci jak też i nauczycieli, szkoła jest zamknięta i żadne zajęcia dla dzieci się w mają w niej miejsca. Powód twierdząc, iż w sierpniu 2015r. było inaczej, powinien okoliczność tę wykazać.

Również okoliczność odwiedzin przez narzeczoną poszkodowanego jej babci nie został poparty jakimkolwiek dowodem. Powód nie wnioskował o przesłuchanie w charakterze świadka narzeczonej poszkodowanego. Ponadto z zeznań poszkodowanego nie wynika, by narzeczona potrzebowała pojazdu na wyłączność.

Za niewystarczający na okoliczność braku zdatności pojazdów do użytku należy uznać dowód w postaci zdjęć pojazdów.

Nawet gdyby uznać, iż poszkodowany i jego narzeczona pomimo wspólnego zamieszkiwania z rodzicami poszkodowanego, nie mieli możliwości korzystania z pojazdów rodziców to powód nie wykazał by istniały jakiekolwiek obiektywne przeszkody do korzystania z pojazdu marki V. o nr ej. (...).

Z zeznań M. M. wynika, że pojazd marki V. został na niego przepisany, a siostra narzeczonej, która miała go używać, jeszcze przed szkodą wyjechała za granicę przekazując mu samochód.

Co prawda M. M. wskazywał, iż pojazd ten miał oddać na złom, jednak zaoferowany przez powoda materiał dowodowy tego nie potwierdził.

Tym samym nie sposób uznać by w okresie tym celowym było wynajęcie samochodu zastępczego.

W konsekwencji uznać należy, iż powód nie wykazał powstania szkody innego rodzaju niż utrata samej możliwości korzystania przez poszkodowanego z pojazdu, a tym samym celowości najmu pojazdu zastępczego.

Z uwagi na powyższe za bezzasadny należało uznać zarzuty naruszenia art. 6 k.c., art. 361 k.c., art. 363 k.c. oraz 805 k.c.

Zasadna okazała się natomiast apelacja w części dotyczącej rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Zgodnie z treścią § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804), w razie zmiany w toku postępowania wartości stanowiącej podstawę obliczenia opłat, bierze się pod uwagę wartość zmienioną, poczynając od następnej instancji.

Przepis ten odnosi się do sytuacji, w których do zmiany wartości doszło w toku postępowania, a zatem po doręczeniu stronie przeciwnej odpisu pisma wszczynającego postępowanie. W niniejszej sprawie taka właśnie sytuacja miała miejsce, stad brak było podstaw by na potrzeby obliczenia opłat przyjmować zmienioną wartość przedmiotu sporu.

Powyższe powinno skutkować zastosowaniem przy ustalaniu wysokości kosztów zastępstwa procesowego stawki minimalnej, określonej w § 2 pkt 3 ww rozporządzenia to jest stawki w wysokości obowiązującej w dacie wniesienia powództwa tj. 1.200 zł.

Do pozostałych kosztów procesu prawidłowo Sąd Rejonowy zaliczył opłatę skarbową od pełnomocnictwa 17 zł oraz kwotę 573,82 zł wynagrodzenie biegłego.

Z powyższych względów, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżone wyrok w wyżej wskazanym zakresie, oddalając apelacje w pozostałej części (art. 385 k.p.c.).

O kosztach procesu za postępowanie odwoławcze orzeczono na postawie art. 100 zd. 1 k.p.c., albowiem pozwany wygrał apelację co do zasady. Powód winien zwrócić mu zatem koszty pełnomocnika w wysokości 1.200 zł, ustalone w oparciu o § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z 22 października 2015 r. w wersji obowiązującej na dzień przekazania apelacji Sądowi Okręgowemu.

Mirosław Wieczorkiewicz Jacek Barczewski Agnieszka Żegarska