Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 11 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu IX Wydział Gospodarczy w następującym składzie:

Przewodniczący:SSO Jarosław Marczewski

Protokolant:p.o. stażysty Jolanta Wenzel

po rozpoznaniu w dniu 28 grudnia 2016 roku w Poznaniu

na rozprawie sprawy z powództwa T. F.

przeciwko Grupa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P.

- o naruszenie dóbr osobistych

1.  Powództwo oddala.

2.  Zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.097 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

3.  Nakazuje ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Poznaniu kwotę 500 zł tytułem nieuiszczonej części opłaty od pozwu.

SSO Jarosław Marczewski

UZASADNIENIE

Powód T. F. w pozwie wniesionym w dniu 28 grudnia 2015r. domagał się zobowiązania pozwanego Grupa (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. do usunięcia naruszającego dobra osobistego powoda sformułowania umieszczonego na stronie internetowej www.lepalaisdujardin.pl „Strona nieczynna do czasu uregulowania zaległych płatności” i zakazania pozwanemu publikowania na w/w stronie treści dotyczących powoda. Powód domagał się także zasądzenia od pozwanego kwoty 10.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia pieniężnego oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że jest właścicielem restauracji (...) du J., która znajduje się w P. przy ul. (...). Poprzednio w tym samym lokalu, pod tą samą nazwą, restaurację prowadził podmiot (...) sp. z o.o. Po opuszczeniu lokalu przez tą spółkę, powód zawarł z jego właścicielem umowę najmu.

Poprzedni właściciel restauracji podpisał z T. K. umowę o wykonanie strony internetowej www.lepalaisdujardin.pl, a następnie umowę o wykonanie i prowadzenie fanpage oraz świadczenie usługi pozycjonowania dla w/w strony.

Pozwana spółka powstała z przekształcenia przedsiębiorstwa prowadzonego przez T. K. w jednoosobową spółkę kapitałową.

Zgodnie z art. 584§2 k.s.h. spółce przekształconej przysługują wszelkie prawa i obowiązki przekształconego przedsiębiorcy T. K., do którego zgodnie z Krajowym Rejestrem D. należy domena internetowa www.lepalaisdujardin.pl.

Treść umieszczona na stronie internetowej prowadzonej przez pozwanego jednoznacznie sugeruje, że powód posiada względem pozwanego nieuregulowane zobowiązania pieniężne, jak również, że powód ma poważne problemy finansowe i cechuje go nieuczciwość w transakcjach handlowych. Powyższa informacja jest nieprawdziwa, gdyż powód nie ma żadnego zadłużenia względem pozwanego. Co więcej nigdy nie stał się on stroną umów zawartych przez V. z poprzednikiem prawnym pozwanej spółki.

Zamieszczona na stronie internetowej informacja w sposób istotny narusza dobra osobiste powoda. Powoduje ona dezorientację u klientów powoda, którzy mają wątpliwości co do przyszłości restauracji. Na skutek tego wielu dotychczasowych gości przeniosło rezerwacje lub całkiem zrezygnowało z usług powoda.

Prowadzona przez powoda restauracja cieszy się dużą renomą i uznaniem wśród klientów na (...) rynku. Adresowana jest do klientów biznesowych i znawców wyszukanych smaków oraz win dla których konkurencja cenowa ma drugorzędne znaczenie.

Dla restauracji tej klasy wszelkie negatywne opinie mają katastrofalny skutek dla prestiżu i wizerunku.

Treść wpisu zamieszczonego przez pozwanego na stronie internetowej niesie za sobą szereg negatywnych konotacji dyskwalifikujących restaurację w oczach wymagającego klienta.

W związku z bezprawnym naruszeniem dóbr osobistych powód domagał się w pierwszej kolejności zaniechania czynności prowadzących do naruszeń, a także zasądzenia kwoty 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie pozwany podniósł że powód nie wykazał zasadności powództwa mimo ciążącego na nim w tym zakresie obowiązku dowodowego art. 6 k.c.

Pozwany oświadczył, że zamieścił wskazaną w pozwie informację na stronie internetowej www.lepalaisdujardin.pl z uwagi na nie uiszczenie przez spółkę (...), której jedynym wspólnikiem i członkiem zarządu jest żona powoda, należności za kolejny rok świadczenia usług.

Zamiarem pozwanego nie było przy tym naruszanie czyichkolwiek dóbr osobistych lecz jedynie przypomnienie dłużnikowi o konieczności uregulowania zadłużenia.

Pozwany nigdy nie otrzymał przed procesem informacji, że którykolwiek z klientów powoda zrezygnował z rezerwacji na skutek wpisu znajdującego się na stronie internetowej www.lepalaisdujardin.pl.

Na dalszym etapie postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie.

Pismem z dnia 28 grudnia 2016r. powód rozszerzył powództwo w zakresie kwoty jakiej domagał się od pozwanego tytułem zadośćuczynienia - do 30.000 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W P. przy ul. (...) prowadzona była restauracja (...) de J..

Restaurację tą prowadziła (...) sp. z o.o., a od dnia 13 stycznia 2015r. jej prowadzenie przejął powód, który podpisał umowę najmu lokalu z jego właścicielem.

- bezsporne, a nadto zeznania powoda k. , umowa najmu k 11-12,

W dniu 22 listopada 2012r. (...) sp. z o.o. zawarła z T. K. umowę na wykonanie strony internetowej www.lepalaisdujardin.pl z udzieleniem licencji na system (...).

Zgodnie z postanowieniami tejże umowy T. K. prowadzący, jako osoba fizyczna, działalność gospodarczą pod firmą (...), zobowiązał się do wykonania serwisu internetowego szczegółowo opisanego w załączniku do umowy w tym przygotowania strony internetowej www.lepalaisdujardin.pl, z której korzystać miał zamawiający na podstawie udzielonej mu licencji.

- dowód: umowa o wykonanie strony internetowej z 22 listopada 2012r. k. 14-16,

Po przygotowaniu strony internetowej, T. krobski, który został jej abonentem , zawarł z (...) sp. z o.o. w dniu 5 lutego 2013r. umowę o wykonanie i prowadzenie fanpage.

Przedmiotem umowy było kompleksowe przygotowanie i prowadzenie przez T. K. dwóch fanpageów zamawiającego na stronach www.gotowanie.co oraz www.lepalaisdujardin.pl.

W związku z wykonaniem zawartej umowy przez przyjmującego zamówienie, V. zobowiązał się zapłacić na rzecz wykonawcy comiesięczne wynagrodzenie w kwocie 250 zł netto.

- dowód: umowa o wykonanie fanpage k. 17-18, wydruk z Krajowego Rejestru D. k. 25,

Także w dniu 5 lutego 2013r. (...) sp. z o.o. zawarła z T. K. umowę o świadczenie usług pozycjonowania.

Za wykonywanie tychże usług (...) sp. z o.o. zobowiązała się płacić T. K. wynagrodzenie w kwocie 500 zł netto miesięcznie.

- dowód: umowa o świadczenie usług pozycjonowania k. 19-21,

W dniu 8 października 2013r. T. K., w oparciu o treść art. 584 ¹ k.s.h. dokonał przekształcenia prowadzonej działalności gospodarczej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością działającą pod firmą (...).

- dowód: odpis z KRS pozwanej spółki k. 22-24,

Po przejęciu od spółki (...) w styczniu 2015r. prowadzenia restauracji, powód nie podpisał z T. K. i pozwanym żadnej umowy o świadczenie usług internetowych. Nie zawarł też z tymi podmiotami aneksu do umów zawartych przez (...) sp. z o.o. w dniach 22 listopada 2012r. i 5 lutego 2013r. Z uwagi na to powoda nie łączył z pozwanym żaden umowny stosunek zobowiązaniowy.

- bezsporne, a nadto zeznania stron złożone na rozprawie w dniu 28 grudnia 2016r.,

Z uwagi na nieuregulowanie przez V. wynagrodzenia należnego pozwanemu za świadczenie usług w 2014r.,na podstawie umów z 5 listopada 2013r., pozwany zamieścił pod koniec listopada 2015r., na stronie internetowej www.lepalaisdujardin.pl informację „strona nieczynna do czasu uregulowania zaległych płatności”.

Umieszczając powyższą informację pozwany nie miał zamiaru naruszania dóbr osobistych powoda lecz przypomnienie dłużnikowi o istnieniu nieuiszczonego zadłużenia i skłonienie go do jego uregulowania.

- bezsporne, a nadto dowód: zeznania prezesa zarządu pozwanej złożone na rozprawie w dniu 28 grudnia 2016r.

Ukazanie się takiej informacji na stronie internetowej powoda zakłóciło funkcjonowanie prowadzonej przez niego restauracji. Część z klientów, którzy chcieli zarezerwować miejsce w restauracji przez internet dzwoniła do pracowników powoda z prośbą o wyjaśnienie zaistniałej sytuacji, w tym poinformowanie ich czy restauracja nadal będzie działała.

Z podobnymi pytaniami zwracali się do powoda i menadżera restauracji klienci, którzy przychodzili osobiście dokonać rezerwacji.

Grudzień jest miesiącem organizowania firmowych przyjęć wigilijnych, w związku z czym w okresie tym restauracja ma bardzo wysokie obrotu i praktycznie pełne obłożenie.

Na skutek informacji, która znalazła się na stronie internetowej www.lepalaisdujardin.pl część klientów zrezygnowała z wcześniej dokonanych rezerwacji.

W grudniu 2015r. spadła w stosunku do analogicznego okresu roku 2014r. ilość rezerwacji w restauracji powoda.

- dowód: zeznania powoda, zeznania świadka M. D. złożone na rozprawie w dniu 8 lipca 2016r., zeznania świadka S. B. złożone na rozprawie w dniu 8 lipca 2016r., zeznania świadka P. K. złożone na rozprawie w dniu 18 listopada 2016r. , zeznania świadka A. C. złożone na rozprawie w dniu 28 grudnia 2016r.

Powód obecnie nie prowadzi już restauracji pod szyldem L. P. du J.. Z uwagi na uwarunkowania rynkowe zmienił jej profil. Restauracja działa obecnie pod nazwą Bulwar i jest adresowana do szerszego grona klientów.

- dowód: zeznania powoda złożone na rozprawie w dniu 28 grudnia 2016r., zeznania świadka M. D. złożone na rozprawie w dniu 8 lipca 2016r., zeznania świadka A. C. złożone na rozprawie w dniu 28 grudnia 2016r.,

Pozwany dokonał usunięcia wpisu o zaległościach płatniczych na stronie www.lepalaisdujardin.pl po wydaniu przez Sąd w dniu 11 stycznia 2016r. postanowienia o zabezpieczeniu. Do dnia zamknięcia rozprawy pozwany nie zaspokoił w żadnej części roszczenia powoda w zakresie zadośćuczynienia.

- bezsporne,

Oceniając materiał dowodowy Sąd uznał za wiarygodne zgromadzone w sprawie dokumenty. Nie wykazują one śladów podrobienia czy przerobienia, a ich treść i autentyczność nie były kwestionowane przez strony w trakcie procesu.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków M. D., S. B., P. K. i A. C.. Są one jasne, logiczne, wzajemnie spójne. Znajdują także potwierdzenie w uznanych za wiarygodne zeznaniach stron oraz treści zgromadzonych w aktach sprawy dokumentów.

Sąd nie miał żadnych zastrzeżeń do prawdziwości zeznań prezesa zarządu pozwanej spółki, która opisała okoliczności zamieszczenia na stronie internetowej restauracji informacji o braku płatności. Zeznania A. L. były jasne i logiczne. Nie wykazywały też sprzeczności z zeznaniami świadków oraz powoda, które również zostały uznane przez Sąd za wiarygodne z wyjątkiem tej ich części, w której powód wskazał, że z uwagi na informację, która ukazała się na stronie internetowej restauracji musiał zmienić jej profil, gdyż nie mógł już dalej prowadzić restauracji dla klientów biznesowych.

W ocenie Sądu twierdzenia te nie zasługują na wiarę. Przyczyną umieszczenia na stronie internetowej wiadomości o jej zablokowaniu do czasu uiszczenia zaległych płatności było powstanie zaległości płatniczych w kwocie ok. 10.000 zł za rok 2014r. (co wynika z treści umów o świadczenie usług internetowych, w tym wysokości przewidzianego nimi wynagrodzenia). Biorąc pod uwagę fakt, że powód jest przedsiębiorcą prowadzącym na własny rachunek działalność gospodarczą nieprawdopodobnym jest, by zaistniała sytuacja była jedyną, czy dominującą przyczyną zmiany profilu restauracji. Gdyby tak rzeczywiście było, powód prędzej uregulowałby zaległości w płatnościach należącej do jego żony spółki (...), niż narażał się na kosztowną i ryzykowną zmianę profilu restauracji. Biorąc pod uwagę wysokie obroty restauracji, na co wskazywał w swoich zeznaniach powód, z pewnością było go stać na wydatkowanie takiej kwoty.

Poza tym na wiarę nie zasługują twierdzenia powoda co do odwołania na skutek wpisu na stronie internetowej około 80-90% rezerwacji przez klientów. Zeznania te nie znalazły potwierdzenia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, w tym zeznaniach przesłuchanych w sprawie świadków, którzy wprawdzie przyznali, że rezerwacje były odwoływane ale nie w takiej skali, jaką podał powód.

Sąd zważył co następuje:

Powód formułując roszczenie dochodzone pozwem wywodził je z faktu naruszenia przez pozwanego jego dóbr osobistych.

Zgodnie z art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Wskazany w komentowanym przepisie katalog dóbr osobistych ma charakter otwarty. Korzystając z terminu "w szczególności" ustawodawca nie pozostawia wątpliwości, że obok wymienionych w przepisie dóbr osobistych istnieją także inne. Zaletą otwartego katalogu dóbr osobistych jest możliwość "odkrywania" nowych dóbr zasługujących na ochronę prawną.

Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny (art. 24§1 k.c.).

Powód podnosił w pozwie, że pozwany przez zamieszczenie na stronie internetowej prowadzonej przez powoda restauracji informacji o unieruchomieniu strony do czasu uregulowania zaległych płatności, naruszył jego dobre imię (renomę prowadzonej przez niego restauracji i jej dobry obraz w oczach klientów)

Ochronę czci i dobrego imienia, poza wskazaniem w treści art. 23 KC, gwarantuje art. 47 Konstytucji RP.

W piśmiennictwie wyróżnia się dwa aspekty czci: wewnętrzny, nazywany godnością osobistą, obejmującą wyobrażenie człowieka o własnej wartości oraz oczekiwanie szacunku ze strony innych ludzi, oraz zewnętrzny, oznaczający dobrą sławę, dobrą opinię innych ludzi, szacunek, którym obdarza daną osobę otoczenie. Ochrona czci (dobrego imienia) obejmuje wszystkie dziedziny życia – życie osobiste, zawodowe i społeczne. Naruszeniem czci może być zniesławiająca wypowiedź dotycząca zarówno życia rodzinnego, jak i aktywności zawodowej lub gospodarczej (tak trafnie SN w wyr. z 29.10.1971 r., II CR 455/71, OSNC 1972, Nr 4, poz. 77 z glosą E. Radmoskiej, PiP 1973, Nr 6, s. 167 i n.).

Do naruszenia czci może dojść w rozmaity sposób: za pośrednictwem mowy lub pisma, w wypowiedziach w radiu, telewizji, w parlamencie, na wiecach przedwyborczych, w listach, pismach kierowanych do urzędów, publikacjach, publikacjach prasowych lub książkach. Dziś nie ma wątpliwości, że do naruszenia może dojść także przez zamieszczenie stosownego wpisu w internecie Por. wyr. SN z 8.3.2012 r. (V CSK 109/11, OSN 2012, Nr 10, poz. 119).

Z takim sposobem działania pozwanego mamy do czynienia w analizowanej sprawie. Pozwany umieścił bowiem na prowadzonej przez siebie stronie internetowej restauracji powoda wpis o zamknięciu strony do czasu uregulowania zadłużenia.

Wypowiedzi naruszające cześć podzielić można na opisowe i oceniające. Te pierwsze mogą być oceniane w kategorii prawdy lub fałszu, te drugie stanowią jedynie opinię wypowiadającego i nie mogą być weryfikowane jako prawdziwe lub fałszywe. Por. Kodeks Cywilny. Komentarz pod red. K. O. CH B. 2017r.

Odpowiedzialność za naruszenie (lub zagrożenie) dóbr osobistych oparta jest na zasadzie bezprawności. Bezprawne jest zachowanie sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego (tak m.in. SN w wyr. z 25.10.1982 r., I CR 239/82, Legalis; uzasadnieniu wyr. SN z 14.5.2003 r., I CKN 463/01, OSP 2004, Nr 2, poz. 22; M. Sośniak, Bezprawność zachowania jako przesłanka odpowiedzialności cywilnej za czyny niedozwolone, Kraków 1959, s. 108 i n.).

O uznaniu zachowania sprawcy naruszenia za bezprawne decydują kryteria obiektywne (tak trafnie SN w wyr. z 11.9.1981 r., II CR 297/81, L. oraz w uzasadnieniu wyr. z 7.11.2002 r., II CKN 1293/00, OSN 2004, Nr 2, poz. 27; wyr. SN z 25.10.1982 r., I CR 239/82, L.).

Co do zasady, prawdziwość wypowiedzi opisowej wyłącza jej bezprawność jako naruszenia czci [np. określenie "nieterminowy dłużnik", jeśli dłużnik opóźniał się ze spłatą kredytu – por. wyr. SN z 9.10.2002 r., IV CKN 1402/00, L.,

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy należy stwierdzić, że pozwany nie dopuścił się naruszenia dóbr osobistych powoda.

Jak wynika z ustalonego w sprawie stanu faktycznego T. K. (poprzednik prawny pozwanego) miał podpisaną umowę o świadczenie usług w zakresie pozycjonowania i prowadzenia strony internetowej restauracji (...) du J. ze spółką (...), od której powód przejął prowadzenie restauracji.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że spółka (...) nie uregulowała w stosunku do T. K. swoich zobowiązań wynikających z w/w umowy, w związku z czym po jej stronie powstało wymagalne zadłużenie.

Z uwagi na powyższe należy wskazać, że zamieszczona przez pozwanego na stronie internetowej restauracji informacja o istnieniu w stosunku do niego nieuregulowanego zadłużenia podmiotu, dla którego zgodnie z zawartą umową, T. K. prowadził stronę internetową, była prawdziwa.

Co więcej należy wskazać, że zamieszczona informacja w żaden sposób nie mówi o tym, że zadłużenie wobec T. K., czy pozwanego, posiada powód.

Znajdujący się na stronie internetowej restauracji wpis w żaden sposób nie odwołuje się więc w swojej treści do osoby powoda.

W związku z tym, w ocenie Sądu, nie można uznać, że pozwany przez jego umieszczenie, naruszył dobre imię powoda.

Trzeba przy tym podkreślić, że stron procesu nie łączył żaden stosunek zobowiązaniowy.

Przejmując prowadzenie restauracji od spółki (...), powód nie podpisał z T. K. lub pozwanym żadnego porozumienia, na podstawie którego stałby się on stroną umów o świadczenie usług internetowych zawartych przez swojego poprzednika – (...) sp. z o.o. Nie podpisał także z administratorem strony żadnej odrębnej umowy, na podstawie której administrator miałby prowadzić stronę internetową restauracji.

Analiza zachowania powoda prowadzi do wniosku, że dążył on do usunięcia ze strony internetowej restauracji znajdującego się na niej wpisu oraz umożliwienia mu korzystania z tej strony bez ponoszenia z tego tytułu żadnych opłat. Takie działanie powoda nie zasługuje w ocenie Sądu na ochronę prawną.

Mając na uwadze przytoczone wyżej argumenty należy stwierdzić, że pozwany zamieszczając wpis na stronie internetowej restauracji o zamknięciu strony do czasu uregulowania płatności, nie działał bezprawnie i nie naruszył dóbr osobistych powoda.

Z uwagi na powyższe wytoczone w sprawie powództwo podlegało w całości oddaleniu.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98§1 i 3 k.p.c. obciążając nimi w całości powoda, jako przegrywającego proces. Na koszty te składały się koszty zastępstwa procesowego – 1080 zł zgodne z §8 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa – 17 zł.

SSO Jarosław Marczewski