Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Popielińska

Protokolant: st. sekr. sądowy Adrianna Mikulska

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2013 r. w Gdańsku

sprawy Z. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek odwołań Z. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 13 maja 2013 r. oraz z dnia 21 czerwca 2013r. obie decyzje o

nr (...)

1.  Zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu Z. B. prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych od dnia 28 kwietnia 2013r. ;

2.  nie stwierdza odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania zaskarżonych decyzji.

/ Na oryginale właściwy podpis. /

Sygnatura akt: VII U 1732/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 maja 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu Z. B. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach uznając, iż wnioskodawca nie wykazał wymaganego okresu 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach, a jedynie 13 lat, 8 miesięcy i 12 dni (od 1 lutego 1985 r. do 31 grudnia 1998 r. w Samodzielnej Komunie Transportu Sanitarnego, z wyłączeniem 79 dni okresów nieskładkowych).

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji wnosząc o zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu, w którym był zatrudniony w N.Z.P.S. (...)od dnia 22 września 1971 r. do 3 grudnia 1973 r. oraz od 26 września 1974 r. do 31 października 1979 r. i pracował bezpośrednio na produkcji w dziale utrzymania ruchu na wszystkich wydziałach jako ślusarz remontu maszyn w pełnym wymiarze godzin, za co otrzymywał dodatek za prace w warunkach szkodliwych dla zdrowia, co jest udokumentowane w kartotekach zarobkowych za lata 1976-1979. Na potwierdzenie w/w okoliczności ubezpieczony wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków C. B. oraz J. K. oraz z załączonych przez niego kserokopii dokumentacji z akt osobowych.

Decyzją z dnia 21 czerwca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. ponownie odmówił ubezpieczonemu Z. B. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, powołując taką samą argumentację jak w decyzji z dnia 13 maja 2013 r. Nadto podał, że brak jest dowodu, na postawie którego można by stwierdzić, że praca wykonywana w okresie od 22 września 1971 r. do 3 grudnia 1973 r. oraz od 26 września 1974 r. do 31 października 1979 r. była pracą wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach, brak określenia charakteru pracy, a zajmowane stanowiska ślusarz, ślusarz remontu maszyn nie wnoszą dostatecznego wyjaśnienia w sprawie.

Ubezpieczony odwołał od powyższej decyzji zaskarżając ją w całości oraz zarzucając jej nie wyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla właściwego rozstrzygnięcia sprawy, a zwłaszcza wyjaśnienia, iż na podstawie przedłożonego materiału dowodowego (tj. świadectw pracy oraz dokumentacji z archiwum ZUS nie ustalił czy wykonywana przez ubezpieczonego praca w N.Z.P.S. (...) była pracą w szczególnych warunkach, wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu. Na potwierdzenie tej okoliczności ubezpieczony wniósł o przeprowadzenie dowodu zeznań świadków C. B., R. W., S. K. oraz J. K..

Organ rentowy w odpowiedzi na powyższe odwołania wniósł o ich oddalenie, a w uzasadnieniu pisma powołał się na argumentację zawartą w treści zaskarżonych w niniejszym postępowaniu decyzji.

Postanowieniem z dnia 22 sierpnia 2013 r. tut. Sąd na mocy art. 219 k.p.c. połączył powyższe sprawy do wspólnego rozpoznania i postanowił prowadzić dalej pod wspólną sygnaturą VII U 1732/13.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Z. B., urodzony dnia (...), w dniu 28 marca 2013 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Na dzień złożenia wniosku o emeryturę ubezpieczony nie był członkiem OFE, a na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał łącznie 29 lat, 5 miesięcy i 22 dni okresów składkowych i nieskładkowych. W tym ZUS uwzględnił 13 lat, 8 miesięcy i 12 dni okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach od 1 lutego 1985 r. do 31 grudnia 1998 r. w Samodzielnej Komunie Transportu Sanitarnego, z wyłączeniem 79 dni okresów nieskładkowych.

Niesporne, a nadto vide: wniosek – k. 1-2, świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach – k. 17 plik III akt rentowych,

Z powyższych względów, zaskarżonymi w niniejszym postępowaniu decyzjami z dnia 13 maja 2013 r. oraz z dnia 21 czerwca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu Z. B. prawa do emerytury, pomimo przedłożenia przez ubezpieczonego dodatkowych dokumentów . .

Dowód : karta przebiegu zatrudnienia – k. 21, decyzja z dnia 13 maja 2013 r. – k. 20, dokumentacja osobowa – k. 23 plik III akt rentowych, odwołanie – k. 2 akt sprawy, karta przebiegu zatrudnienia – k. 34, decyzja z dnia 21 czerwca 2013 r. – k. 35 plik III akt rentowych

Ubezpieczony był zatrudniony w (...) Zakładach (...) w S. G. (później: (...) Zakładach (...) w S. N.) w okresie od 22 września 1971 r. do 3 grudnia 1973 r. na stanowisku ślusarza, a w okresie od 26 września 1974 r. do 31 października 1979 r. na stanowisku ślusarz remontowy.

W trakcie powyższego zatrudnienia ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową, po zakończeniu której w dniu 25 października 1975 r. powrócił na dotychczas zajmowane stanowisko.

dowód: świadectwo pracy z dnia 30 listopada 1973 r., świadectwo pracy z dnia 26 października 1979 r. angaż z dnia 2 listopada 1976 r. – w aktach osobowych – k. 31 (koperta) akt sprawy,

Pracując na stanowisku ślusarza i ślusarza remontowego ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace konserwatorsko – remontowe na wydziale utrzymania ruchu, mające na celu utrzymanie produkcji na podległej mu linii produkcyjnej obuwia. Praca odbywała się bezpośrednio na hali produkcyjnej przy taśmie. Na hali produkcyjnej było 7 taśm, a na każdej z nich 60 maszyn (m.in. oklejarki, ścieniarki, krążkowaczki, nitowarki), na każdej z taśm pracowali pracownicy obsługujący powyższe maszyny. Byli to obuwnicy – montażyści, szwacze, formowacze, wykonujący parce związane ze szlifowaniem, klejeniem i wykańczaniem części obuwia. Ubezpieczony pracował w systemie zmianowym wraz z 6 innymi wykonującymi te same, co on czynności, każdemu podlegała jedna linia produkcyjna do produkcji spodów obuwniczych. Zadaniem pracowników było utrzymanie bieżącej produkcji w ruchu, co zapewniali poprzez bieżącą naprawę maszyn na podległej linii na hali w ciągu zmiany.

dowód: zeznania świadków C. B., R. W., J. K. oraz S. K. oraz ubezpieczonego – k. 37 (protokół CD) akt sprawy.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach niniejszej sprawy, aktach ubezpieczeniowych pozwanego organu oraz aktach osobowych ubezpieczonego ze spornych okresów zatrudnienia w (...) Zakładach (...) w S. G., których prawdziwość i rzetelność nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do podważenia jej wiarygodności z urzędu.

Podstawę ustaleń stanu faktycznego stanowiły także zeznania świadków C. B., R. W., J. K. oraz S. K., bowiem jako osoby obce, nie zainteresowane wynikiem postępowania, a jednocześnie zatrudnione w spornych okresach w tym samym zakładzie pracy, w ocenie Sądu zasługują na walor wiarygodności, tym bardziej, że ich zeznania razem z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w tym zeznaniami ubezpieczonego, tworzą zwartą i logiczną całość.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie Z. B. zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. z 2009 r. Dz. U. Nr 153 poz. 1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2). Wskazać należy, iż art. 184 ust. 2 został zmieniony przez art. 1 pkt 20 ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw z dniem 1 stycznia 2013 r. (Dz. U. z dnia 6 czerwca 2012 r.). Od dnia 1 stycznia 2013 r. otrzymał on brzmienie: emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 ustawy. Przy czym dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa wyżej za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (ust. 2 art. 32 ustawy). Zgodnie natomiast z dalszym uregulowaniem wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym wyżej przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 4 art. 32). Oznacza to, że na potrzeby niniejszej ustawy pracami wykonywanymi w szczególnych warunkach są prace wymienione w § 4-8a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Z 1983 r. nr 8 poz. 43 ze zm.), mimo, iż przedmiotowe rozporządzenie zostało wydane w oparciu o art. 55 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267), która z kolei została uchylona z dniem 1 stycznia 1999 r. przez art. 195 pkt 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W myśl § 4 ust. 1 rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W wykazie A - prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego - stanowiącym załącznik do rozporządzenia w dziale XIV (Prace różne) pod pozycją 25 wymienione są praca polegająca na bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz praca budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Ponadto, podkreślenia wymaga, że w powyższym wykazie w dziale VII (W przemyśle lekkim) pod pozycją 12 wymienione są prace związane z produkcją spodów obuwniczych ze skóry, gumy i tworzyw sztucznych oraz klejenie i powlekanie tkanin obuwniczych.

Dodatkowo wskazać należy również na § 2 ust. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., zgodnie z którym okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy natomiast, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2).

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem i utartą praktyką w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.) mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.

W sprawie bezspornym jest, że ubezpieczony Z. B. ukończył 60 lat w dniu 28 kwietnia 2013 r., nie jest członkiem OFE, iż na dzień 01 stycznia 1999 r. wykazał łączny okres składkowy i nieskładkowy przekraczający 25 lat (tj. 29 lat, 5 miesięcy i 22 dni) oraz, że w postępowaniu przed ZUS wykazał łącznie 13 lat, 8 miesięcy i 12 dni zatrudnienia w szczególnych warunkach (od 1 lutego 1985 r. do 31 grudnia 1998 r. w Samodzielnej Komunie Transportu Sanitarnego, z wyłączeniem 79 dni okresów nieskładkowych).

Przedmiotem sporu pozostawało ustalenie, czy nieuwzględnione przez ZUS okresy zatrudnienia od 22 września 1971 r. do 3 grudnia 1973 r. oraz od 26 września 1974 r. do 31 października 1979 r. w (...) Zakładach (...) w S. G., mogą zostać uznane za okresy pracy w szczególnych warunkach.

W ocenie organu rentowego nie ma ku temu podstaw, ponieważ brak było podstaw do określenia charakteru pracy, zajmowane stanowiska ślusarz, ślusarz remontu maszyn nie wnoszą dostatecznego wyjaśnienia w sprawie, a ponadto praca w szczególnych była warunkach wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W celu ustalenia charakteru pracy ubezpieczonego oraz warunków jej wykonywania Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z akt rentowych pozwanego, z akt osobowych ubezpieczonego ze spornych okresów zatrudnienia w (...) Zakładach (...) w S., a nadto z zeznań świadków C. B., R. W., J. K. oraz S. K. i z przesłuchania samego ubezpieczonego.

Wskazać należy, że z treści zgromadzonej w niniejszej sprawie dokumentacji, a w szczególności ze świadectw pracy z dnia 30 listopada 1973 r. oraz z dnia 26 października 1979 r. wynikało, że ubezpieczony był zatrudniony w (...) Zakładach (...) w S.(później: (...) Zakładach (...) w S. N.) w okresie od 22 września 1971 r. do 3 grudnia 1973 r. na stanowisku ślusarza, a w okresie od 26 września 1974 r. do 31 października 1979 r. na stanowisku ślusarz remontowy. Ponadto, w trakcie powyższego zatrudnienia ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową, po zakończeniu której w dniu 25 października 1975 r. powrócił na dotychczas zajmowane stanowisko.

Charakter pracy ubezpieczonego w w/w spornych okresach został jednak jednoznacznie potwierdzony w treści zeznań świadków C. B., R. W., J. K. oraz S. K..

Świadkowie podali, bowiem że ubezpieczony w w/w okresach w rzeczywistości stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na wydziale utrzymania ruchu, polegające na remontowaniu przydzielonej mu linii produkcyjnej obuwia. Czynności wykonywane przez ubezpieczonego miały na celu utrzymanie w ruchu produkcji. Praca odbywała się bezpośrednio na hali produkcyjnej przy taśmie obsługiwanej przez obuwników .

Ponadto świadkowie opisali przedmiot działalności w/w zakładu pracy oraz wykonywane w nim prace – produkcja obuwia, a tym samym potwierdzili, iż praca ubezpieczonego odbywała się na oddziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace związane z produkcją spodów obuwniczych ze skóry, gumy i tworzyw sztucznych oraz klejenie i powlekanie tkanin obuwniczych.

Powołani w sprawie świadkowie, którzy, jako osoby zatrudnione wraz z ubezpieczonym w podobnych okresach i w tych samych zakładach pracy, posiadali wiedzę na temat charakteru i rodzaju wykonywanej przez niego pracy. Świadkowie podali zakres czynności wykonywanych przez ubezpieczonego oraz opisali specyfikę jego pracy w spornych okresach. Zeznania te były spójne z treścią pozostałego materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie oraz korespondowały z treścią zeznań samego ubezpieczonego, wobec czego Sąd dał im wiarę i uznał je za miarodajny środek dowodowy w niniejszej sprawie.

Reasumując, należało zatem uznać, że w okresach od 22 września 1971 r. do 3 grudnia 1973 r. na stanowisku ślusarza, a w okresie od 26 września 1974 r. do 31 października 1979 r. ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace polegająca na bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz praca budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, wymienioną w wykazie A, dział XIV poz. 25, stanowiącym załącznik do w/w rozporządzenia.

Wskazać także należy, że Sąd podziela w pełni stanowisko zawarte w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2006 r. (III UK 5/06, OSNP 2007/7-8/108, M.P.Pr. 2007/8/434) zgodnie, z którym okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia. W niniejszej sprawie mamy do czynienia z sytuacją kiedy to wnioskodawca zgłosił się w zakreślonym terminie do pracodawcy i objął poprzednio zajmowane stanowisko po zakończeniu służby wojskowej.

W tym stanie rzeczy, należy uznać, iż po zsumowaniu powyższych okresów z udowodnionym w toku postępowania przed organem rentowym okresem pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 13 lat, 8 miesięcy i 12 dni, ubezpieczony bez wątpienia wykazał wymagane ustawowo 15 lat pracy w szczególnych warunkach, spełnia zatem warunki do przyznania mu emerytury w wieku obniżonym.

W związku z tym, oraz z uwagi na to, ze ubezpieczony wniosek o emeryturę złożył w organie rentowym przed datą osiągnięcia wieku emerytalnego, zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, emeryturę należało przyznać ubezpieczonemu od dnia 28 kwietnia 2013 r. tj. od ukończenia 60 roku życia i tym samym spełnienia wszystkich wymaganych prawem warunków do przyznania wnioskowanego świadczenia.

Wobec powyższego, na mocy przepisów przywołanych wyżej i w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy, w punkcie I wyroku, zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 28 kwietnia 2013 r.

W punkcie II wyroku Sąd Okręgowy orzekł, iż pozwany organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nie ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, mając na uwadze dyspozycję art. 118 ust. 1 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z uwagi na to, że dopiero przeprowadzenie postępowania dowodowego w toku postępowania przed sądem, w tym w szczególności dopuszczenie dowodu z zeznań świadków oraz samego ubezpieczonego, pozwoliło na uznanie, że w spornych okresach wykonywał pracę w warunkach szczególnych.

SSO Monika Popielińska