Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lutego 2017 roku

Sąd Okręgowy w Radomiu VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie

Przewodniczący SSO Beata Krawczyk

Protokolant st. sekr. sądowy Małgorzata Polak

po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2017 roku w Radomiu

sprawy K. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania K. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.

z dnia 29 grudnia 2015 roku Nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy K. K. prawo do emerytury poczynając od dnia (...) roku.

SSO Beata Krawczyk

Sygn. akt VI U 114/16

UZASADNIENIE

Wnioskodawca K. K. odwołał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R. z dnia 29 grudnia 2015 roku odmawiającej przyznania mu prawa do wcześniejszej emerytury na wniosek z dnia 12 listopada 2015 roku, wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do dochodzonego świadczenia (odwołanie – k. 3).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o jego oddalenie, podnosząc że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku posiada udokumentowany ogólny staż pracy w wymiarze, co najmniej 25 lat, jednakże nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, stąd brak jest podstaw do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury (odpowiedź na odwołanie – k. 5).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

K. K. urodzony dnia (...) złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddziale w R. w dniu 12 listopada 2015 roku wniosek o przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Nie pozostaje w stosunku pracy. Nie jest członkiem jednego z Otwartych Funduszy Emerytalnych (dowód: wniosek – akta ZUS).

W toku postępowania wyjaśniającego organ rentowy ustalił, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się ogólnym okresem ubezpieczenia, wymaganym dla mężczyzn, w wymiarze 25 lat i w tym zakresie ubezpieczony nie kwestionował dokonanych przez ZUS ustaleń faktycznych.

Organ rentowy przyjął, że K. K. nie udowodnił żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Do stażu pracy w warunkach szczególnych nie zaliczono okresów zatrudnienia w Spółdzielni Kółek Rolniczych w S. od 12.05.1981 r. do 31.07.1990 r. oraz od 03.04.1991 r. do 31.12.1998 r. na stanowisku spawacza i lakiernika ręcznego na podstawie świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 31.07.2009 r., ponieważ zawiera ono braki formalne tj. charakter pracy nie został określony ściśle z wykazem działem i pozycją zarządzenia (uchwały) pod którą podlegał zakład pracy. W tym stanie rzeczy organ rentowy uznał, że wnioskodawca nie udowodnił wymaganego ustawą 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych i decyzją z dnia 29 grudnia 2015 roku odmówił K. K. prawa do wcześniejszej emerytury (dowód: decyzja - akta ZUS).

Odwołanie ubezpieczonego od powyższej decyzji było przedmiotem rozpoznania przez Sąd w niniejszym postępowaniu.

Odwołanie jest zasadne, o ile zmierza do zmiany zaskarżonej decyzji.

Ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 1948 roku zostały uregulowane w treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 nr 153 poz. 1227 ze zm.), zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy spełniają łącznie następujące warunki:

1.  legitymują się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż: 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet;

2.  mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej: 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet;

3.  nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Warunkiem nabycia uprawnień emerytalnych według art. 184 jest, więc spełnienie przed dniem 1 stycznia 1999 roku wyłącznie przesłanki stażu. Brak w treści art. 184 przesłanki końcowej daty spełnienia pozostałych warunków nabycia uprawnień emerytalnych (tj. dożycia wieku emerytalnego na dzień 31 grudnia 2007 r.) powoduje, że ubezpieczeni, którzy w chwili wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS posiadali wymagany okres ubezpieczenia (szczególny i zwykły), mogą realizować prawo do emerytury na starych zasadach po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w art. 32, 33, 39 i 40 również po dniu 31 grudnia 2007 roku. oraz nie przystąpieniu do OFE (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2007 r., II UZP 14/06).

Aktem wykonawczym, do którego odsyła ustawa, jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Stosownie do treści § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;\

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się natomiast pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Pamiętać należy także, iż ustalając okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik nie otrzymał wynagrodzenia lub świadczenia, a więc urlopów bezpłatnych. Okres urlopu wypoczynkowego oraz otrzymywany przez pracownika po 14 listopada 1991 r. zasiłek chorobowy traktuje się na równi z okresami wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Poza sporem w sprawie niniejszej pozostaje, że wnioskodawca osiągnął wiek emerytalny 60 lat, udowodnił wymagany, co najmniej 25 letni okres zatrudnienia oraz nie jest członkiem OFE.

Spór zatem pomiędzy stronami dotyczył okoliczności, czy K. K. spełnia przesłanki przyznania prawa do emerytury z art. 184 w zw. z art. 32 w/w ustawy tj. czy wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wymiarze, co najmniej 15 lat i czy staż ten osiągnął na dzień 1 stycznia 1999 roku.

Ubezpieczony wywodził, że pracę w warunkach szczególnych wykonywał podczas zatrudnienia w Spółdzielni Kółek Rolniczych w S. w okresach od 12.05.1981 r. do 31.07.1990 r. oraz od 03.04.1991 r. do 31.12.1998 r., podczas których pracę wykonywał jako spawacz. Stanowisko swoje konsekwentnie podtrzymał w toku postępowania sądowego.

Sąd Okręgowy w przeprowadzonym postępowaniu dowodowym dysponował dokumentacją znajdującą się w aktach sprawy oraz aktach organu rentowego, jak również zeznaniami świadków oraz zeznaniami samego zainteresowanego.

Autentyczność dokumentów nie była przez strony kwestionowana i nie budziła wątpliwości Sądu. Zostały one sporządzone w sposób zgodny z przepisami prawa, przez uprawnione do tego osoby, w ramach ich kompetencji oraz w sposób rzetelny, stąd też Sąd ocenił je jako wiarygodne. Tak samo Sąd Okręgowy ocenił złożone w niniejszej sprawie zeznania wnioskodawcy oraz zeznania świadków. Oczywistym jest, że zeznania ubezpieczonego, jako osoby najbardziej zainteresowanej pozytywnym rozstrzygnięciem niniejszej sprawy mogły być choćby z tego powodu uznane za mało wiarygodne, jednakże znalazły pełne potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym tj. złożonych dokumentach oraz zeznaniach świadków. Z kolei, zeznania świadków, pochodzą od osób obcych w stosunku do wnioskodawcy, a więc nie były nastawione na konkretne rozstrzygnięcie i subiektywną pomoc ubezpieczonemu w uzyskaniu świadczenia emerytalnego. W związku z tym, zarówno zeznania skarżącego, jak i zeznania świadków stanowiły, zdaniem Sądu, dostateczne, rzetelne, wiarygodne oraz miarodajne źródło dowodowe.

Po analizie w/w dowodów, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że praca jaką K. K. wykonywał w zawnioskowanych okresach zatrudnienia wykonywana była w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku spawacza, przez łączny okres 16 lat 11 miesięcy i 17 dni, co przy bezsporności pozostałych przesłanek: wieku, ogólnego stażu i nie przynależności do OFE powoduje, że udowodniony spełnia wszystkie warunki do uzyskania wcześniejszej emerytury.

Sąd Okręgowy doszedł do takiego przekonania w następstwie poniższych ustaleń faktycznych:

W pierwszej kolejności wskazać należy, że brak jest dokumentacji pracowniczej z okresu zatrudnienia K. K. w Spółdzielni Kółek Rolniczych w S., pomimo podjętych przez Sąd czynności mających na celu zlokalizowanie miejsca archiwizacji akt. Niemniej jednak, okoliczność ta nie przesądza o niemożliwości ustalenia stosunku pracy, jaki łączył ubezpieczonego z tymże zakładem pracy. W aktach organu rentowego dotyczących kapitału początkowego znajduje się bowiem zwykłe świadectwo pracy z dnia 30.07.1990 r., które wskazuje, że wnioskodawca w Spółdzielni Kółek Rolniczych w S. zatrudniony był w okresie od 12.05.1981 r. do 31.07.1990 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku – mechanika - spawacza (k. 5 – akta ZUS KPU). Następnie, w aktach tych znajduje się zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7, które potwierdza w/w okres, a nadto, dowodzi, że K. K. zatrudniony był w kolejnym okresie w pełnym wymiarze czasu pracy jako spawacz - mechanik, który na datę wystawienia tegoż dokumentu (tj. 21.02.2007 r.) – obejmował czas począwszy od 03.04.1991 r. (k. 7 akta ZUS KPU). Nadto, w aktach rentowych znajduje się kolejne zwykłe świadectwo pracy datowane na dzień 03.07.2009 r., potwierdzające okres zatrudnienia od 03.04.1991 r. 31.07.2009 r. na stanowisku spawacza – mechanika (k. 11 akta ZUS rentowe).

W tym miejscu Sąd wskazuje, że pomimo dłuższego okresu zatrudnienia, okres objęty badaniem w niniejszym postępowaniu ograniczony był do 31.12.1998 r., albowiem tylko do tego dnia ustawodawca przewidział możliwość wykazania 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, który uprawnia do ubiegania się o wcześniejsze świadczenie emerytalne. Dlatego też, staż pracy w warunkach szczególnych po 01.01.1999 r. pozostaje bez wpływu na okoliczności faktyczne niniejszej sprawy.

Idąc dalej, zauważyć należy, że o zatrudnieniu wnioskodawcy świadczy również odpis książki spawacza nr (...), której zapisy w rozdziale „przebieg pracy” jednoznacznie wskazują, że w K. K. w okresach od 12.05.1991 r. do 31.07.1990 r. oraz od 03.04.1991 r. do 31.07.2009 r. był pracownikiem wskazanej powyżej Spółdzielni Kółek Rolniczych i zajmował stanowisko spawacza (k. 26 akta sądowych). Oryginał książki spawacza, przedstawiony został przez skarżącego na rozprawie w dniu 06.12.2016 r. (k. 27v akt sądowych), a ponadto wystawione przez pracodawcę w dniu 31.07.2009 r. – świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych (k. 16 akt ZUS). Z jego treści wynika, że K. K. w Spółdzielni Kółek Rolniczych w S. w okresach od 12.05.1981 r. do 31.07.1990 r. oraz od 03.04.1991 r. do 31.07.2009 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym na stanowisku spawacza oraz prace lakierowania ręcznego i natryskowego, nie zhermetyzowanego, ujęte w wykazie A dziale XIV odpowiednio w poz. 12 i poz. 17 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku oraz w wykazie B dziale XIII poz. 12 pkt 2 i poz. 16 pkt 2 załącznika do Uchwały nr XXVIII193/84 Zarządu CZRSP z dnia 15.03.1984 r.

W ocenie Sądu Okręgowego, dokumenty te, choć podlegają swobodnej ocenie Sądu i korzystają z waloru dokumentu prywatnego, niewątpliwie stanowią potwierdzenie nawiązania stosunku pracy przez wnioskodawcę z w/w pracodawcą. Zwłaszcza, że uzupełnieniem stanu faktycznego z nich wynikającego są zeznania ubezpieczonego, potwierdzone zeznaniami świadków L. O. oraz S. S. – pracujących w Spółdzielni w latach 1972 – 2009, na stanowiskach kierowców ciągników.

Na podstawie tych zeznań, Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawca, pracował jako spawacz – lakiernik. Pracę wykonywał w warsztacie mechanicznym ale nie pracował jako mechanik, nie pełnił także funkcji pomocnika mechanika. W warsztacie tym naprawiano sprzęt rolniczy należący do zakładu pracy. Spółdzielnia świadczyła usługi dla rolnictwa i w związku z tym dysponowała 35 ciągnikami, 5 kombajnami zbożowymi, prasami do prasowania słomy, kombajnami do buraków, ziemniaków, 2 koparkami, 2 spychaczami, opryskiwaczami, bronami talerzowymi, pługami, przyczepami transportowymi, samochodami ciężarowymi. Wnioskodawca zajmował się wyłącznie wszystkimi naprawami, które wymagały spawania np. wycinał palnikiem podłogę, wspawywał nowe blachy, spawał rury od hydrauliki w kombajnie, maski, burty, przyczepy, zerwane ramy przy bronach i kultywatorach, zerwane ściany w bębnie kombajnu. Wszystkie czynności związane z procesem spawania wykonywał sam – mianowicie – sam przygotowywał blachę do pocięcia, następnie ciął ją palnikiem gazowym, a na koniec spawał. Posiadał odpowiednie kwalifikacje, co z kolei, wynika z odpisu w/w książki spawacza – uprawnienia w zakresie spawania gazowego, wnioskodawca nabył z dniem 11.02.1976 r., po odbyciu kursu w okresie od 07.10.1975 r. do 11.02.1976 r., a więc jeszcze przed nawiązaniem stosunku pracy. Poza spawaniem, wnioskodawca, malował również elementy które spawał. Do malowania używał pistoletu natryskowego oraz farb olejnych i lakierów samochodowych. W tym charakterze pracował co najmniej 8 godzin dziennie, niezależnie od pory roku (dowód: zeznania wnioskodawcy – k. 27-28, 42v, zeznania świadków – k. 28-28v).

O charakterze pracy wnioskodawcy świadczy w/w świadectwo pracy w warunkach szczególnych, które stanowi domniemania i podstawę przyjęcia, że okres w nim wskazany, jest okresem pracy w warunkach szczególnych, zwłaszcza, że w niniejszej sprawie, postępowanie sądowe, jednoznacznie wykazało, że ubezpieczony pracował w takich warunkach jako lakiernik oraz spawacz.

K. K. nie był członkiem Spółdzielni, w której pracował, co potwierdzają nie tylko jego zeznania (k. 42v), ale również znajdujące się w aktach organu rentowego zaświadczenie wystawione przez Prezesa w/w Spółdzielni, w którym wskazuje on, że Spółdzielnia zatrudniała tylko pracowników etatowych i nie było wśród członków Spółdzielni, osób prywatnych z pełnym wkładem udziałowym, pracujących na rzecz Spółdzielni (k. 11 akta ZUS PKU).

Zdaniem Sądu Okręgowego brak jest podstaw do kwestionowania wiarygodności zeznań świadków oraz zeznań wnioskodawcy. Zeznania te są logiczne i spójne oraz korelują ze sobą. Wskazują rzeczywisty charakter pracy odwołującego. Ważnym jest też okoliczność, że świadkowie w spornych okresach pracowali razem z wnioskodawcą, widzieli zatem jego pracę i na tej podstawie mogli oprzeć swoje spostrzeżenia dotyczące czynności jakie wykonywał.

W związku z powyższym, mając na względzie ustalenia poczynione w toku postępowania dowodowego na podstawie powyżej wskazanych dowodów oraz ich oceny, Sąd Okręgowy przyjął, że w spornych okresach tj. od 12.05.1981 r. do 31.07.1990 r. (tj. 9 lat 2 miesiące i 19 dni) oraz od 03.04.1991 r. do 31.12.1998 r. (tj. 7 lat 8 miesięcy i 28 dni) są okresami pracy w warunkach szczególnych, które znajdują oparcie w załączniku do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, gdzie dziale XIV pod pozycją 12 ujęto prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym, a pod pozycją 17 – prace lakierowania ręcznego i natryskowego, nie zhermetyzowanego. Dlatego też w/w okresy Sąd Okręgowy zaliczył do stażu pracy w warunkach szczególnych, co skutkowało zmianą zaskarżonej decyzji na postawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

Świadczenie przyznane zostało od dnia ukończenia przez wnioskodawcę 60 roku życia tj. od (...)roku, zgodnie z treścią art. 129 ust. 1 cytowanej ustawy, zgodnie z którym świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

SSO Beata Krawczyk