Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z 8 marca 2013 r. skierowanym przeciwko (...) Bank S.A. z siedzibą w W. J. W. wniósł o pozbawienie wykonalności w całości:

1)  tytułu wykonawczego w postaci bankowego tytułu wykonawczego nr (...) zapatrzonego dnia 31 października 2003 r. w klauzulę wykonalności nadaną postanowieniem Sądu Rejonowego w Lublińcu z dnia 27 października 2003 r., sygn. akt I Co 449/03 i kolejnych tytułów wykonawczych wydanych na wniosek (...) Bank S.A. w trybie art. 793 k.p.c.;

2)  tytułu wykonawczego w postaci bankowego tytułu wykonawczego nr (...) zapatrzonego dnia 31 października 2003 r. w klauzulę wykonalności nadaną postanowieniem Sądu Rejonowego w Lublińcu z dnia 27 października 2003 r., sygn. akt I Co 448/03 i kolejnych tytułów wykonawczych wydanych na wniosek (...) Bank S.A. w trybie art. 793 k.p.c.

Powód wywodził swe roszczenie z art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c. Zarzucił, że bankowe tytuły egzekucyjne zostały wystawione przeciwko niemu z naruszeniem prawa. Podniósł, że jako osoba fizyczna poręczył weksel in blanco wystawiony przez (...) Sp. z o.o. (kredytobiorcę), złożył oświadczenie jako poręczyciel wekslowy w deklaracji do weksla in blanco, złożył oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji jako poręczyciel wekslowy, lecz (...) Bank S.A. nie wypełnił weksla in blanco i nie wezwał go do wykupu weksla, a wystawił przeciwko niemu bankowe tytułu egzekucyjne, naruszając art. 97 ustawy Prawo bankowe. Powód podkreślił, że nie doszło do powstania czynności bankowej, która kreowałaby powstanie zobowiązania wekslowego. Stwierdził, że nie był dłużnikiem banku w myśl ustawy Prawo bankowe, stąd bank nie miał podstaw do wystawienia przeciwko niemu bankowych tytułów egzekucyjnych. Powód wskazał, że na mocy wymienionych tytułów wykonawczych toczyły się przeciwko niemu dwa postępowania egzekucyjne: postępowanie prowadzone przez Komornika Sądowego Rewiru III przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy Mokotowa w Warszawie M. G. pod sygn. akt III Km 1784/06 oraz postępowanie prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Szczecinku K. P. pod sygn. akt Km 1969/05. (pozew – k. 2-12)

Bank (...) S.A. z siedzibą we W., jako następca prawny (...) Banku S.A. z siedzibą w W., wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany oświadczył, że nie posiada legitymacji biernej z uwagi na fakt, że umową z 24 września 2012 r. (...) Bank S.A. (jego poprzednik prawny) sprzedał przysługującą mu wobec powoda wierzytelność na rzecz Prokura Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego. Pozwany dodał, że nabywca wierzytelności, nie będąc bankiem, w celu dochodzenia od powoda nabytej wierzytelności nie może wykorzystać bankowych tytułów egzekucyjnych objętych powództwem w niniejszej sprawie. Pozwany zaznaczył, że wobec zbycia przez bank wierzytelności podmiotowi, który nie jest bankiem, nie istnieje możliwość spełnienia tytułu wykonawczego. Pozwany podniósł, że (...) Bank S.A. miał wystarczające podstawy do wystawienia bankowych tytułów egzekucyjnych przeciwko powodowi, do wystąpienia o nadanie klauzuli wykonalności tym tytułom oraz do prowadzenia na ich podstawie egzekucji. Wskazał na możliwość potraktowania oświadczenia powoda o poręczeniu zamieszczonego w deklaracji wekslowej jako poręczenia cywilnego. Zapewnił, że przyjęcie przez bank oświadczenia powoda za poręczenie cywilne było całkowicie uzasadnione, zgodne z praktyką i aktualnie obowiązującą linią orzeczniczą, zaś poręczenie cywilne stanowiło zabezpieczenie wierzytelności banku wynikającej z czynności bankowej. Pozwany podał, że postępowania egzekucyjne prowadzone przeciwko powodowi na mocy kwestionowanych w pozwie tytułów wykonawczych zostały umorzone i wierzyciel nie wszczynał kolejnych postępowań przeciwko powodowi. (odpowiedź na pozew – k. 152-153)

Na rozprawie powód popierał powództwo przeciwko Bankowi (...) S.A. jako następcy (...) Banku S.A. (protokół rozprawy – k. 205-206)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 9 lutego 2001 r. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. (reprezentowana przez prezesa zarządu J. W.) zawarła z (...) Bankiem S.A. z siedzibą w W. umowę nr (...) o kredyt obrotowy w rachunku bieżącym. Na mocy tej umowy (...) Sp. z o.o. uzyskała odnawialny kredyt krótkoterminowy w maksymalnej kwocie 300.000 zł. Według pierwotnego brzmienia umowy, kredyt miał być spłacony do 14 stycznia 2002 r. Zabezpieczenie spłaty udzielonego kredytu a także innych związanych z kredytem należności stanowił między innymi weksel własny in blanco wystawiony przez kredytobiorcę przy zawarciu umowy. W umowie kredytobiorca złożył oświadczenie o poddaniu się egzekucji do kwoty 416.520 zł na podstawie wystawionego przez bank bankowego tytułu egzekucyjnego obejmującego roszczenia banku z umowy kredytu. W kolejnych czterech aneksach do umowy w szczególności zmieniano termin spłaty kredytu oraz wysokość kwoty w oświadczeniu kredytobiorcy o poddaniu się egzekucji. W dniu 28 stycznia 2002 r. podpisano aneks nr (...). W aneksie tym wskazano, że prawne zabezpieczenie spłaty udzielonego kredytu oraz innych związanych z kredytem należności stanowi weksel własny in blanco kredytobiorcy poręczony przez J. W.. Postanowienia aneksów nr (...) weszły w życie po wyrażeniu zgody przez poręczyciela na dalsze trwania poręczenia. W dniu 20 marca 2003 r. zawarto aneks nr (...) do umowy nr (...), w którym postanowiono, że kredyt zostaje udzielony do dnia 14 kwietnia 2003 r., zaś kredytobiorca złożył oświadczenie o poddaniu się egzekucji do kwoty 338.880 zł na podstawie wystawionego przez bank bankowego tytułu egzekucyjnego. W dniu 20 marca 2003 r. (...) Sp. z o.o. złożyła oświadczenie o poddaniu się egzekucji do kwoty 338.880 zł w zakresie roszczeń (...) Banku S.A. z umowy nr (...), ostatnio zmienionej aneksem nr (...) z 20 marca 2003 r. (dowód: umowa z 9.02.2001 r. z aneksami – k. 26-40, oświadczenie (...) Sp. z o.o. – k. 56)

W związku z zawarciem umowy nr (...) Sp. z o.o. wystawiła weksel in blanco, który został złożony w banku. W dniu 9 lutego 2001 r. spółka ta podpisała deklarację do weksla in blanco, w której oświadczyła, że wystawiła weksel tytułem zabezpieczenia spłaty kredytu obrotowego na podstawie umowy nr (...). W deklaracji wskazała, że bank ma prawo wypełnić weksel w każdym czasie, w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę terminu spłaty części lub całości należności wynikających z udzielonego kredytu, na sumę odpowiadającą kwocie zadłużenia, z prowizjami oraz innymi kosztami banku. W dniu 28 stycznia 2002 r., po zmianie umowy nr (...) aneksem nr (...), (...) Sp. z o.o. podpisała deklarację do weksla in blanco, w której oświadczyła, że weksel wystawiony tytułem zabezpieczenia spłaty kredytu obrotowego na podstawie umowy nr (...) bank ma prawo wypełnić w każdym czasie, w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę terminu spłaty części lub całości kredytu, na sumę odpowiadającą kwocie zadłużenia z tytułu kredytu wraz z odsetkami, prowizjami oraz innymi kosztami banku. Pod tą deklaracją spółki (...) złożył oświadczenie, że jako poręczyciel z weksla in blanco z wystawienia (...) Sp. z o.o. wyraża zgodę na treść powyższej deklaracji. Dodał, że w razie wypełnienia weksla przez bank oczekuje on wysłania stosownego zawiadomienia na 7 dni przed terminem płatności pod wskazany adres. W dniu 28 stycznia 2002 r. J. W. jako poręczyciel za wystawcę złożył swój podpis na wekslu in blanco wystawionym przez (...) Sp. z o.o. przy zawarciu umowy nr (...). (dowód: niewypełniony weksel in blanco – k. 58-59, deklaracja wekslowa z 9.02.2001 r. – k. 60, dowód depozytowy – k. 61, deklaracja do weksla z 28.01.2002 r. – k. 62)

Po zmianie umowy nr (...) aneksem nr (...), co miało miejsce w dniu 20 marca 2003 r., J. W. złożył oświadczenie, że jako dłużnik banku z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku w formie udzielonego poręczenia wekslowego w związku z art. 97 ustawy Prawo bankowe poddaje się egzekucji według przepisów kodeksu postępowania cywilnego do kwoty 338.880 zł w zakresie roszczeń (...) Banku S.A. wynikających z umowy nr (...).zmienionej ostatnio aneksem nr (...) z dnia 20 marca 2003 r., na podstawie której (...) Bank S.A. udzielił (...) Sp. z o.o. kredytu obrotowego w rachunku bieżącym w wysokości 300.000 zł. J. W. zaznaczył, że ostateczny termin, do którego (...) Bank S.A. uprawniony jest do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, upływa w dniu 15 kwietnia 2004 r. (dowód: oświadczenie – k. 68)

W dniu 5 lutego 2001 r. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. (reprezentowana przez prezesa zarządu J. W.) zawarła z (...) Bankiem S.A. z siedzibą w W. umowę nr (...) o kredyt obrotowy. Na mocy tej umowy (...) Spółka z o.o. uzyskała odnawialny kredyt obrotowy w kwocie 900.000 zł. Według pierwotnego brzmienia umowy, kredyt miał być spłacony do 14 stycznia 2002 r. Zabezpieczenie spłaty udzielonego kredytu a także innych związanych z kredytem należności stanowiły między innymi trzy weksle własne in blanco wystawione przez kredytobiorcę. W umowie kredytobiorca złożył oświadczenie o poddaniu się egzekucji do kwoty 1.249.560 zł na podstawie wystawionego przez bank bankowego tytułu egzekucyjnego obejmującego roszczenie z umowy kredytu. W kolejnych czterech aneksach do umowy zmieniano termin spłaty kredytu oraz wysokość kwoty w oświadczeniu kredytobiorcy o poddaniu się egzekucji. W dniu 28 stycznia 2002 r. podpisano aneks nr (...). W aneksie tym wskazano, że prawne zabezpieczenie spłaty udzielonego kredytu oraz innych związanych z kredytem należności stanowią weksle własne in blanco kredytobiorcy poręczone przez J. W.. Postanowienia aneksów nr (...) weszły w życie po wyrażeniu zgody przez poręczyciela na dalsze trwania poręczenia. W dniu 20 marca 2003 r. zawarto aneks nr (...) do umowy nr (...), w którym postanowiono, że kredyt zostaje udzielony do dnia 14 kwietnia 2003 r., zaś kredytobiorca złożył oświadczenie o poddaniu się egzekucji do kwoty 1.029.960 zł na podstawie wystawionego przez bank bankowego tytułu egzekucyjnego obejmującego roszczenie z umowy kredytu. W dniu 20 marca 2003 r. (...) Sp. z o.o. złożyła oświadczenie o poddaniu się egzekucji do kwoty 1.029.960 zł w zakresie roszczeń (...) Banku S.A. z umowy nr (...), ostatnio zmienionej aneksem nr (...) z 20 marca 2003 r. (dowód: umowa z 5.02.2001 r. z aneksami – k. 41-55, oświadczenie (...) Sp. z o.o. – k. 57)

W związku z zawarciem umowy nr (...) Sp. z o.o. wystawiła trzy weksle in blanco, które wraz z trzema deklaracjami zostały złożone w banku. W dniu 5 lutego 2001 r. spółka ta podpisała deklarację do każdego weksla in blanco, w której oświadczyła, że wystawiła weksel tytułem zabezpieczenia spłaty kredytu obrotowego na podstawie umowy nr (...). W deklaracji wskazano, że bank ma prawo wypełnić weksel w każdym czasie, w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę terminu spłaty części lub całości należności wynikających z udzielonego kredytu, na sumę odpowiadającą kwocie zadłużenia, prowizjami oraz innymi kosztami banku . W dniu 28 stycznia 2002 r., po zmianie umowy nr (...) aneksem nr (...), (...) Sp. z o.o. podpisała deklarację do weksla in blanco, w której oświadczyła, że weksel wystawiony tytułem zabezpieczenia spłaty kredytu obrotowego na podstawie umowy nr (...) bank ma prawo wypełnić w każdym czasie, w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę terminu spłaty części lub całości kredytu, na sumę odpowiadającą kwocie zadłużenia z tytułu kredytu wraz z odsetkami, prowizjami oraz innymi kosztami banku. Pod deklaracją spółki (...) złożył oświadczenie, że jako poręczyciel z weksla in blanco z wystawienia (...) Sp. z o.o. wyraża zgodę na treść powyższej deklaracji. Dodał, że w razie wypełnienia weksla przez bank oczekuje on wysłania stosownego zawiadomienia na 7 dni przed terminem płatności pod wskazanym adresem. (dowód: niewypełnione trzy weksle in blanco – k. 63-64, deklaracja wekslowa z 5.02.2001 r. – k. 65, dowód depozytowy – k. 66, deklaracja do weksla – k. 67)

Po zmianie umowy nr (...) aneksem nr (...), co miało miejsce w dniu 20 marca 2003 r., J. W. złożył oświadczenie, że jako dłużnik banku z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku w formie udzielonego poręczenia wekslowego w związku z art. 97 ustawy Prawo bankowe poddaje się egzekucji według przepisów kodeksu postępowania cywilnego do kwoty 1.029.960 zł w zakresie roszczeń (...) Banku S.A. wynikających z umowy nr (...) zmienionej ostatnio aneksem nr (...) z dnia 20 marca 2003 r., na podstawie której (...) Bank S.A. udzielił (...) Sp. z o.o. kredytu obrotowego w rachunku bieżącym w wysokości 900.000 zł. J. W. zaznaczył, że ostateczny termin, do którego (...) Bank S.A. uprawniony jest do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, upływa w dniu 15 kwietnia 2004 r. (dowód: oświadczenie – k. 69)

(...) Sp. z o.o. nie wywiązała się z warunków umów kredytowych nr (...) – nie spłaciła wymaganych umową należności, w związku z czym (...) Bank S.A. wszczął przeciwko niej oraz przeciwko J. W., jako poręczycielowi, działania windykacyjne. (okoliczności bezsporne)

W dniu 24 września 2003 r. (...) Bank S.A. (III Oddział w W.) wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), w którym stwierdził istnienie solidarnego zobowiązania dłużników: kredytobiorcy (...) Sp. z o.o. z tytułu umowy nr (...), zmienionej czterema aneksami oraz poręczyciela J. W. z tytułu poręczenia udzielonego kredytobiorcy do tej umowy. W bankowym tytule egzekucyjnym stwierdzono, że roszczenie jest wymagalne, a dłużnicy złożyli pisemne oświadczenia o poddaniu się egzekucji. Wskazano, że na płatne i wymagalne zadłużenie składa się należność główna (niespłacony kredyt) w wysokości 295.871,97 zł i niespłacone odsetki karne w wysokości 13.368,16 zł, to jest łącznie kwota 309.240,13 zł a także odsetki ustawowe od tej kwoty za okres od 24 września 2003 r. do dnia zapłaty. W dniu 24 września 2003 r. (...) Bank S.A. (III Oddział w W.) złożył w Sądzie Rejonowym w Lublińcu wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) przeciwko dłużnikom solidarnym (...) Sp. z o.o. i J. W.. Do wniosku załączono odpis umowy kredytowej z aneksami oraz odpisy oświadczeń kredytobiorcy i poręczyciela o poddaniu się egzekucji. Nie załączono do wniosku weksli. Postanowieniem z 27 października 2003 r. wydanym w sprawie I Co 449/03 Sąd Rejonowy w Lublińcu nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) wystawionemu w dniu 24 września 2003 r. przez (...) Bank S.A. przeciwko dłużnikom solidarnym (...) Sp. z o.o. i J. W.. Na podstawie tego postanowienia w dniu 31 października 2003 r. nadano klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...). (dowód: bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) – k. 18, wniosek o nadanie klauzuli wykonalności – k. 20-21, postanowienie - k. 24)

W dniu 24 września 2003 r. (...) Bank S.A. (III Oddział w W.) wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), w którym stwierdził istnienie solidarnego zobowiązania dłużników: kredytobiorcy (...) Sp. z o.o. z tytułu umowy nr (...), zmienionej czterema aneksami oraz poręczyciela J. W. z tytułu poręczenia udzielonego kredytobiorcy do tej umowy. W bankowym tytule egzekucyjnym stwierdzono, że roszczenie jest wymagalne, a dłużnicy złożyli pisemne oświadczenia o poddaniu się egzekucji. Wskazano, że na płatne i wymagalne zadłużenie składa się należność główna (niespłacony kredyt) w wysokości 778.601,60 zł i niespłacone odsetki karne w wysokości 37.026,59 zł, to jest łącznie kwota 815.628,19 zł a także odsetki ustawowe od tej kwoty za okres od 24 września 2003 r. do dnia zapłaty. W dniu 24 września 2003 r. (...) Bank S.A. (III Oddział w W.) złożył w Sądzie Rejonowym w Lublińcu wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) przeciwko dłużnikom solidarnym (...) Sp. z o.o. i J. W.. Do wniosku załączono odpis umowy kredytowej z aneksami oraz odpisy oświadczeń kredytobiorcy i poręczyciela o poddaniu się egzekucji. Nie załączono do wniosku weksli. Postanowieniem z 27 października 2003 r. wydanym w sprawie I Co 448/03 Sąd Rejonowy w Lublińcu nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) wystawionemu w dniu 24 września 2003 r. przez (...) Bank S.A. przeciwko dłużnikom solidarnym (...) Sp. z o.o. i J. W.. Na podstawie tego postanowienia w dniu 31 października 2003 r. nadano klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...). (dowód: bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) – k. 19, wniosek o nadanie klauzuli wykonalności – k. 22-23, postanowienie – k. 25)

W grudniu 2003 r. (...) Bank S.A. podjął czynności w celu wyegzekwowania należności stwierdzonych w bankowych tytułach egzekucyjnych nr (...) i (...). W toku tych czynności ustalono, że J. W. w dniu 8 kwietnia 2003 r. zbył na rzecz A. B. zabudowaną nieruchomość położoną w L., uszczuplając przez to swój majątek. W 2004 r. (...) Bank S.A. wystąpił z powództwem o uznanie tej czynności za bezskuteczną, jako dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela. Wyrokiem z 4 lipca 2006 r. Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie XXV 1798/05 uznał tę czynność prawną za bezskuteczną w stosunku do (...) Banku S.A. (dowód: pozew – k. 82-85, wyrok z uzasadnieniem – k. 86-92, odpis z księgi wieczystej – k. 93-94)

W pismach z 17 lutego 2004 r. skierowanych do (...) Sp. z o.o. i do J. W. (dla J. W. na adres podany przez niego w oświadczeniach z 28 stycznia 2002 r.) (...) Bank S.A. wezwał te podmioty, jako zobowiązanych z weksla, do wykupu weksla wystawionego przez (...) Sp. z o.o. na zabezpieczenie roszczeń z umowy nr (...), poręczonego przez J. W., wypełnionego na kwotę 325.229,54 zł z terminem zapłaty na dzień 25 lutego 2004 r. oraz do wykupu weksla wystawionego przez (...) Sp. z o.o. na zabezpieczenie roszczeń z umowy nr (...), poręczonego przez J. W., wypełnionego na kwotę 857.800,64 zł z terminem zapłaty na dzień 25 lutego 2004 r. (dowód: wezwania – k. 103-104)

W 2005 r. na wniosek (...) Banku S.A., jako wierzyciela, Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Szczecinku K. P. pod sygn. akt KM 1969/05 wszczęła postępowanie egzekucyjne przeciwko J. W., jako dłużnikowi, między innymi na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...). Egzekucji podlegała należność główna w wysokości 309.240,13 zł wraz z odsetkami i kosztami postępowania. Egzekucja została skierowana do ½ części niezabudowanej nieruchomości w B. S., stanowiącej działkę nr (...) o powierzchni 0,1054 ha. Postanowieniem z 22 września 2008 r. postępowanie egzekucyjne w sprawie KM 1969/05 zostało umorzone bez wyegzekwowania należności. (dowód: wezwanie – k. 72, wydruk z elektronicznej księgi wieczystej – k. 72-81, postanowienie – k. 185 (k. 196), zeznania powoda – 0:03:00-0:12:20 nagrania z 22.11.2013 r., płyta: k. 207)

W 2006 r. na wniosek (...) Banku S.A., jako wierzyciela, Komornik Sądowy Rewiru III przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy M. M. G. pod sygn. akt III KM 1784/06 wszczął postępowanie egzekucyjne przeciwko J. W., jako dłużnikowi, między innymi na podstawie zaopatrzonego w klauzulę wykonalności bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) oraz zaopatrzonego w klauzulę wykonalności bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...). Egzekucji podlegała należność główna w wysokości 1.124.828,32 zł wraz z odsetkami i kosztami postępowania. Postanowieniem z 18 lipca 2007 r. postępowanie egzekucyjne w sprawie III KM 1784/06 zostało umorzone wobec bezskutecznej egzekucji i tytuł wykonawczy został zwrócony wierzycielowi. (dowód: zawiadomienia – k. 70-71, odpis postanowienia – k. 186, zeznania powoda – 0:03:00-0:12:20 nagrania z 22.11.2013 r., płyta: k. 207)

W sierpniu 2007 r. (...) Bank S.A. złożył do Prokuratury Rejonowej dla Warszawy – Mokotowa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa z art. 300 § 1 k.k. przez J. W. i A. B. w związku z czynnością prawną zawartą między nimi w dniu 8 kwietnia 2003 r. Obecnie przeciwko J. W. i A. B. toczy się postępowanie karne przed Sądem Rejonowym Warszawa Mokotów w sprawie XIV K 719/12. Do akt sprawy karnej bank przedstawił kopie weksli in blanco niezupełnych – niewypełnionych. (dowód: zawiadomienie – k. 95-97, akt oskarżenia – k. 98-101, wniosek o ściganie – k. 102)

W dniu 24 września 2012 r. (...) Bank S.A. przeniósł na rzecz Prokura Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w drodze przelewu szereg wierzytelności, w tym wierzytelności przysługujące bankowi od dłużnika (...) Sp. z o.o., wynikające z umów nr (...). (dowód: umowa przelewu wierzytelności z wyciągiem z wykazu wierzytelności – k. 180-183)

Bank (...) S.A. jest następcą prawnym (...) Banku S.A. Oba banki połączyły się z dniem 4 stycznia 2013 r. w trybie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. Bank (...) S.A. przejął cały majątek (...) Banku S.A. (dowód: informacja z KRS – k. 157-179; okoliczności bezsporne)

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie przywołanych wyżej dowodów. Wiarygodność dokumentów oraz zeznań powoda nie budziła wątpliwości. W świetle stanowisk obu stron oraz przedłożonych przez powoda dokumentów nie zachodziła potrzeba załączania akt żądanych przez powoda w pozwie. Powód wniósł o załączenie tych akt na okoliczność weryfikacji przytoczonych w pozwie faktów i dokumentów. Wobec postawy strony pozwanej nie było potrzeby załączania tych akt. Stan faktyczny w sprawie w zasadzie nie był sporny między stronami. Strona pozwana zakwestionowała jedynie twierdzenia powoda, że weksle nie zostały wypełnione.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo przeciwegzekucyjne o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności uregulowane zostało w art. 840 k.p.c. Jest to tak zwane powództwo opozycyjne, które jest merytorycznym środkiem obrony przed egzekucją przysługującym wyłącznie dłużnikowi. Zgodnie z art. 840 § 1 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia w ściśle określonych wypadkach, to jest, jeżeli: 1) przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście; 2) po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie; 3) małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787 k.p.c., wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść. Pozbawienia lub ograniczenia wykonalności tytułu wykonawczego można żądać jedynie z przyczyn wskazanych w art. 840 k.p.c.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zarzutu braku legitymacji biernej. Legitymację procesową bierną w sprawie z powództwa z art. 840 k.p.c. ma wierzyciel wskazany w tytule wykonawczym. Legitymację procesową bierną w procesie o pozbawienie wykonalności zaopatrzonego w klauzulę wykonalności bankowego tytułu egzekucyjnego posiada wierzyciel określony w bankowym tytule egzekucyjnym niezależnie od tego, czy wierzytelność objęta tym tytułem w rzeczywistości mu przysługuje czy też w wyniku jej zbycia przeszła na inny podmiot. Wierzycielem z tytułu kwestionowanych przez powoda tytułów wykonawczych był (...) Bank S.A. Na rzecz tego podmiotu zostały wystawione bankowe tytuły egzekucyjne. Na rzecz tego podmiotu zostały nadane klauzule wykonalności bankowym tytułom egzekucyjnym. Tylko ten podmiot mógł żądać wszczęcia egzekucji z tytułów wykonawczych objętych powództwem. Na wniosek (...) Banku S.A. w latach 2005-2008 na podstawie tych tytułów wykonawczych były prowadzone postępowania egzekucyjne przeciwko powodowi. Postępowania te zostały umorzone wobec bezskuteczności egzekucji. Od 2009 r. na mocy tych tytułów wykonawczych nie była prowadzona egzekucja przeciwko powodowi. Na początku 2013 r. (...) Bank S.A. został przejęty przez Bank (...) S.A. Przejście wierzytelności w stosunku do powoda z (...) Banku S.A. na rzecz Banku (...) S.A. nie nastąpiło w trakcie postępowania egzekucyjnego. Pozwany bank nie figuruje jako wierzyciel powoda w spornych tytułach wykonawczych. Pozwany bank ( Bank (...) S.A.) musiałby uzyskać klauzulę wykonalności na swoją rzecz w trybie art. 788 k.p.c., aby żądać wszczęcia egzekucji z bankowych tytułów egzekucyjnych nr (...) i (...). Tak uzyskane tytuły wykonawcze byłyby jednak odrębnymi tytułami od tych objętych żądaniem pozwu w niniejszej sprawie. Na podstawie spornych (zakwestionowanych przez powoda) tytułów wykonawczych pozwany nie może egzekwować należności wobec J. W.. Skoro powód wytoczył powództwo przeciwko (...) Bank S.A., a następnie podtrzymywał jej przeciwko Bankowi (...) S.A., wobec tego jego powództwo na chwilę zamknięcia rozprawy nie zostało skierowane przeciwko podmiotowi posiadającemu legitymację procesową bierną. Pozwany bank nie miał więc legitymacji procesowej biernej w niniejszej sprawie i już z tej przyczyny powództwo podlegało oddaleniu.

Zauważyć trzeba, że z przedłożonej przez pozwany bank kserokopii umowy przelewu (k. 180-183) nie wynika, że (...) Bank S.A. zbył przysługującą mu wobec J. W. wierzytelność na rzecz Prokura Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego. Do umowy załączono wyciąg z załącznika nr 1 (wykazu wierzytelności przeniesionych), w którym wymieniono wierzytelność banku wobec (...) Sp. z o.o. z tytułu dwóch umów kredytowych z 5 i 9 lutego 2001 r. W umowie przelewu (załączniku nr 3) wyszczególniono również, jakie prawa z weksli przejdą na nabywcę. Załącznik nr 3 nie został złożony do akt sprawy. Nie zostało zatem wykazane, aby (...) Bank S.A. przeniósł na fundusz prawa z weksli wystawionych przez (...) Sp. z o.o., a poręczonych przez J. W.. Z kserokopii umowy przelewu nie wynika, aby (...) Bank S.A. przeniósł na fundusz wierzytelność przysługującą mu wobec J. W..

W okolicznościach niniejszej sprawy nie zostały wykazane przesłanki z art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c. Powód nie udowodnił, aby bankowe tytuły egzekucyjne zostały wystawione przeciwko niemu z naruszeniem prawa. Powód był poręczycielem weksli wystawionych przez (...) Sp. z o.o. do umów z 5 i 9 lutego 2001 r. Z tych umów (...) Sp. z o.o. nie wywiązała się (...) Bank S.A. w celu odzyskania swych należności skierował działania zarówno do (...) Sp. z o.o., jak i do J. W.. W dniu 24 września 2003 r. (...) Bank S.A. wystawił dwa bankowe tytuły egzekucyjne, w których stwierdził, że przysługują mu wierzytelności od dłużników solidarnych: (...) Sp. z o.o. z tytułu umowy kredytu oraz od J. W. z tytułu poręczenia udzielonego kredytobiorcy. Art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. z 2012 r., poz. 1376 ze zm.) stanowił w 2003 r., że bankowy tytuł egzekucyjny mógł być wystawiony wyłącznie przeciwko osobie, która bezpośrednio z bankiem dokonywała czynności bankowej albo była dłużnikiem banku z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej z czynności bankowej i złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji oraz gdy roszczenie objęte tytułem wynikało bezpośrednio z tej czynności bankowej lub jej zabezpieczenia. W przypadku wierzytelności banku wobec J. W. zostały spełnione wszystkie warunki z tego przepisu, które upoważniały bank do wystawienia przeciwko niemu bankowych tytułów egzekucyjnych. J. W. od dnia złożenia swych podpisów na wekslach in blanco był dłużnikiem wekslowym banku. Był on dłużnikiem banku z tytułu zabezpieczenia dwóch wierzytelności banku wynikających z czynności bankowych (był dłużnikiem z tytułu udzielonego poręczenia wekslowego dla zabezpieczenia wierzytelności banku wynikających z dwóch umów kredytu). J. W. złożył pisemne oświadczenia o poddaniu się egzekucji. Oświadczenia te nie były datowane, lecz z ich treści wynika, że zostały złożone już po podpisaniu aneksów nr (...) do umów kredytowych. Roszczenie banku wobec J. W. objęte bankowymi tytułami egzekucyjnymi wynikało bezpośrednio z weksli, to jest z zabezpieczenia umów kredytowych. W oświadczeniach o poddaniu się egzekucji J. W. stwierdził, że składa swój podpis jako dłużnik banku z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku w formie udzielonego poręczenia wekslowego. (...) Bank S.A. miał więc podstawy do wystawienia przeciwko J. W. bankowych tytułów egzekucyjnych. We wnioskach o nadanie klauzuli wykonalności tym tytułom (...) Bank S.A. podał, że dłużnik J. W. w dniu 28 stycznia 2002 r. poręczył weksle in blanco wystawione przez kredytobiorcę do umów kredytowych.

Powód stwierdził, że weksle, na których złożył on swój podpis jako poręczyciel wekslowy, nie zostały wypełnione. Tego twierdzenia jednak nie wykazał. W odpowiedzi na pozew pozwany bank kwestionował, aby weksle nie zostały uzupełnione. W pismach z 17 lutego 2004 r. (...) Bank S.A. wezwał dłużników wekslowych (wystawcę i poręczyciela) do wykupu weksli wystawionych jako zabezpieczenie dwóch umów kredytowych. Z treści tych wezwań (k. 103-104) wynika, że weksle zostały uzupełnione. Widniała na nich suma wekslowa, termin i miejsce płatności. Weksle zostały udostępnione do wglądu w podanym w wezwaniach miejscu i czasie. Z treści tych wezwań wynika, że w dniu 17 lutego 2004 r. weksle zostały już uzupełnione i zawierały wszystkie konieczne elementy.

Weksel in blanco już od chwili złożenia na nim podpisów przez wystawcę czy poręczyciela zawiera zobowiązanie wekslowe, bowiem wystawca lub poręczyciel złożyli na nim swoje podpisy właśnie w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego. Zobowiązanie z poprawnie uzupełnionego weksla istnieje już od chwili złożenia na nim podpisu a nie dopiero od chwili uzupełnienia weksla (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2003 r., I CKN 434/01, Lex nr 137623; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2011 r., III CSK 311/10, Lex nr 960541; wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 18 kwietnia 2013 r., I ACa 40/13, Lex nr 1315700). Zobowiązanie wystawcy czy poręczyciela weksla in blanco wywołuje pełne skutki prawne z mocą wsteczną wówczas, gdy weksel zostanie wypełniony i odpowiada przepisom prawa wekslowego. Skoro na gruncie niniejszej sprawy weksle zostały uzupełnione (co potwierdza treść wezwań do wykupu weksla), a więc powstało (z mocą wsteczną, od 28 stycznia 2002 r.) zobowiązanie powoda wobec banku z tytułu udzielonego poręczenia wekslowego, zatem powód był zobowiązany z tytułu tych weksli jako poręczyciel już od chwili złożenia na nich swego podpisu, a więc od 2002 r. W 2003 r. bank miał więc podstawy do potraktowania powoda jako dłużnika wekslowego i do wystawienia przeciwko niemu bankowych tytułów egzekucyjnych, stosownie do art. 97 i nast. ustawy Prawo bankowe.

Mając na uwadze, że powód nie wykazał podstaw do pozbawienia wykonalności kwestionowanych przez niego tytułów wykonawczych, Sąd oddalił w całości powództwo jako niezasadne, stosownie do art. 840 § 1 k.p.c.

Sąd orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Powód w całości przegrał sprawę i dlatego zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu ciążył na nim obowiązek poniesienia kosztów procesu, w tym obowiązek zwrotu kosztów procesu poniesionych przez pozwany bank. Pozwany był reprezentowany przez radcę prawnego i poniósł koszty procesu w wysokości 7.200 zł obejmujące wynagrodzenie radcy prawnego ustalone w oparciu o § 2 ust. 1 i 2 i § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 r., poz. 490). Wobec tego Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego banku kwotę 7.200 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania. Należy zaznaczyć, że w myśl art. 108 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.) zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi.

Zarządzenie

(...)