Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 marca 2017 roku

Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR Zenon Węcławik

Protokolant: st. sekr. sąd. Marta Pietrukiewicz

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2017 r. K. na rozprawie

sprawy z powództwa J. L.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

I. uchyla wyrok zaoczny Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze z dnia 23 września 2016 r., sygn. akt I C 493/16 i zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki J. L. kwotę 7.000,00 zł (siedem tysięcy i 00/100 złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 03.10.2015 r.,

II. dalej idące powództwo oddala,

III. zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki J. L. kwotę 1.955,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

sygn. akt I C 493/16

UZASADNIENIE

Powódka J. L., reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 10.500,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 3.10.2015 r. i zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu wywiodła, że wskutek wypadku drogowego z dnia 20.05.2015 r. w M. poniósł śmierć jej wnuk M. S.. Wypadek spowodowany został przez kierującego samochodem osobowym marki A. (...), nr rej. (...) - K. C. (1), który sam też zginął na miejscu zdarzenia. Jedynym jego pasażerem był wnuk powódki. Tytułem zadośćuczynienia za krzywdę spowodowaną jego śmiercią powódka otrzymała łącznie 10.500,00 zł. Wypłacając takie zadośćuczynienie pozwany przyjął przyczynienie się poszkodowanego w 30 %. Zdaniem powódki, wypłacone zadośćuczynienie nie kompensuje zaistniałej krzywdy, ponieważ poszkodowany wnuk mieszkał z nią nieprzerwanie od urodzenia i mieli ze sobą bardzo dobre i bliskie relacje. Łączyła ich zażyła więź rodzinna - darzyli siebie nawzajem pełnym zaufaniem i wsparciem. Byli dla siebie życzliwi i serdeczni. Powódka wraz z matkę poszkodowanego zapewniały mu poczucie bezpieczeństwa i starały się zaspokajać wszystkie jego potrzeby, on zaś ich troskę odwzajemniał miłością. Wszystko to przestało nagle istnieć z chwilą wypadku i śmierci wnuka, którego utratę powódka bardzo przeżyła. Jako podstawę prawną roszczenia powódka wskazała przepis art. 446 § 4 k.c.

Pozwany (...) S.A. w W., prawidłowo wezwany na rozprawę, nie stawił się i nie żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności, ani też nie złożył w sprawie wyjaśnień na piśmie.

Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze, wyrokiem zaocznym z dnia 23 września 2016 r., sygn. akt I C 493/16, uwzględnił powództwo w całości, zasądził od pozwanego na rzecz powódki koszty procesu i nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności ( k. 30 akt ).

W terminie ustawowym pozwany (...) S.A. w W. złożył sprzeciw od wyroku zaocznego, w którym wniósł o uchylenie wyroku zaocznego w całości i oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu. Zarzucił powódce brak legitymacji czynnej i bezpodstawność powództwa oraz nieudowodnienie zasadności i wysokości dochodzonej należności. Podniósł, że w toku postępowania likwidacyjnego pozwany wypłacił powódce 10.500,00 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę spowodowaną śmiercią jej wnuka. Wywiódł, że wypłacone powódce zadośćuczynienie odpowiada jej krzywdzie, przy uwzględnieniu przyczynienia się 15-letniego poszkodowanego do jego śmierci w 30 %, poprzez dobrowolną jazdę z kierowcą bez odpowiednich uprawnień. Podkreślił, że powódka nie wykazała ponadprzeciętnego procesu jej żałoby mogącego uzasadniać jej roszczenie, w tym poprzez podejmowanie działań zmniejszających traumatyczne przeżycia. Naprowadził, że powódka nie korzystała z terapii psychologa, a tylko ze wsparcia bliskich osób z rodziny. Zdaniem pozwanego zadośćuczynienie za krzywdę powinno być stosowne i nie może być źródłem bezpodstawnego wzbogacenia się. Poza tym, pozwany zakwestionował datę naliczenia odsetek ustawowych, twierdząc, że należą się one od chwili ustalenia zadośćuczynienia za krzywdę.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 20.05.2015 r., na obszarze zabudowanym w M., doszło do wypadku drogowego. Nie posiadający prawa jazdy, 17-letni K. C. (2), prowadził samochód osobowy marki A. (...), nr rej. (...), bez należytej ostrożności ( z przekroczeniem dozwolonej prędkości 40 km/h ). Poruszając się pojazdem z prędkością co najmniej 133 km/h wpadł w poślizg i uderzył prawą stroną auta w przydrożne drzewo. W następstwie wypadku zginęli na miejscu kierowca pojazdu oraz jego 15-letni pasażer – M. S., siedzący na przednim fotelu pasażera. Prowadzony przez sprawcę wypadku samochód objęty był ubezpieczeniem w zakresie odpowiedzialności cywilnej w Česka P.’ovna S.A., Oddział w Polsce, będącym poprzednikiem prawnym pozwanego. W sprawie przedmiotowego wypadku Komisariat Policji w L. prowadził postępowanie przygotowawcze pod sygnaturą RSD-68/15. W toku śledztwa biegły sądowy z zakresu techniki samochodowej, ruchu drogowego i rekonstrukcji oraz przebiegu wypadków drogowych stwierdził kategorycznie, że przyczyną wypadku było nieodpowiedzialne zachowanie kierującego pojazdem, prowadzącego pojazd z prędkością rażąco przekraczającą dopuszczalną w terenie zabudowanym. Wskutek tego stracił panowanie nad pojazdem, który wpadł w poślizg i zmienił kierunek ruchu uderzając w drzewo. Postanowieniem z dnia 29.07.2015 r. śledztwo zostało umorzone z uwagi na śmierć sprawcy wypadku.

( dowód: postanowienie o umorzeniu śledztwa na k. 8 – 10 akt i załączone akta szkodowe nr 20700152689_4 )

Poszkodowany M. S. miał w chwili śmierci 15 lat. Był przeciętnym uczniem gimnazjum, interesował się jednak wojskiem i militariami. Nie znał swego ojca. Był najmłodszym wnukiem powódki. Poza nim, do chwili wypadku powódka miała jeszcze troje wnuków, którzy jednak już z nią nie mieszkali. Od urodzenia i aż do chwili wypadku mieszkał stale razem ze swoją matką i powódką w niewielkim trzypokojowym mieszkaniu. Poza tym, razem z nimi mieszkali jeszcze mąż powódki do 2012 roku, jej 33-letnia córka do 2010 roku i jej 38-letni syn do maja 2015 roku. Córka powódki wyprowadziła się siedem lata temu po zawarciu związku małżeńskiego, syn natomiast wyprowadził się do swojej partnerki życiowej na krótko przed wypadkiem w maju 2015 roku. Powódka ma 68 lat, zaś jej mąż zmarł 5 lat temu. Wszyscy członkowie rodziny powódki zawsze traktowali się nawzajem z szacunkiem i miłością. Powódka dokładała wszelkich starań, by zaspokoić wszystkie potrzeby zamieszkałego z nią wnuka. Zawsze otaczała go babciną miłością, którą on odwzajemniał i często się do niej przytulał oraz jej zwierzał. Lubiła mu gotować i ulubionym jego daniem były robione przez nią pierogi. Zawsze pomagał jej we wszelkich pracach domowych, zwłaszcza cięższych. Zapewniał ją, że w przyszłości zamieszka razem z nim w jego domu i będzie mu lepić pierogi. Przez kilka dni po śmierci wnuka powódka znajdowała się w stanie szoku, była wycofana, przygnębiona i bez kontaktu z otoczeniem, płakała i rozpaczała. Przez dwa tygodnie po pogrzebie pieszo odwiedzała codziennie grób wnuka, później zima to ograniczyła, a obecnie czyni to co najmniej kilka razy w tygodniu. Przez następne kilka miesięcy nie mogła przyjąć do wiadomości faktu śmierci swego wnuka. Grób wnuka powódki znajduje się w sąsiedniej wiosce w odległości około pięciu kilometrów od domu powódki. Po śmierci wnuka powódka brała przez prawie miesiąc środki uspokajające, jednak nie korzystała z pomocy psychoterapeuty. Miała duże wsparcie od najbliższej rodziny, zarówno psychiczne, jak i przy pracach domowych. Pomimo to, zrezygnowała w zasadzie z życia towarzyskiego i częściej zostaje w domu. Do dzisiaj powódka często i czule wspomina wnuka, w jej mieszkaniu jest dużo jego zdjęć w różnych miejscach, a pokój w którym zamieszkiwał pozostaje do dzisiaj w takim stanie w jakim był za jego życia. Lżejsze prace domowe wykonuje samodzielnie, a w cięższych pomaga jej córka i zięć, a czasami inni członkowie rodziny. Utrzymuje się z emerytury wynoszącej 870,00 zł miesięcznie netto. W lipcu (...) urodziła się powódce wnuczka. Pozostałych troje wnuków widuje powódka nadal dość często, każdego mniej więcej raz w miesiącu, pomimo że się już usamodzielnili.

( dowód: zeznania świadka J. W. z dnia 8.03.2017 r. na k. 41v.-42 akt ,zeznania świadka D. W. z dnia 8.03.2017 r. na k. 42-42v. akt i zeznania powódki J. L. z dnia 8.03.2017 r. na k. 42v.-43 akt oraz pismo powódki na k. 17 – 18 akt )

Pismem z dnia 2.09.2015 r. (...) Spółka Akcyjna w L., działając w imieniu powódki, wezwało pozwanego ubezpieczyciela do zapłaty 20.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia należnego powódce za krzywdę po śmierci jej wnuka.

( dowód: wezwanie do zapłaty na k. 11-13 akt i załączone akta szkodowe nr 20700152689_4 )

Decyzją z dnia 20.10.2015 r. pozwany ubezpieczyciel przyznał powódce kwotę 3.000,00 zł z powodu śmierci jej wnuka. Następnie, decyzją z dnia 11.02.2016 r. przyznał powódce kwotę 7.500,00 zł zadośćuczynienia za krzywdę, z tym że uwzględnił przy wypłacie tychże kwot przyczynienie się poszkodowanego w udziale wynoszącym 30/100.

( dowód: decyzja odszkodowawcza z dnia 20.10.2015 r. na k. 14 akt, decyzja odszkodowawcza z dnia 11.02.2016 r. na k. 15 - 16 akt i załączone akta szkodowe nr 20700152689_4 )

Sąd zważył:

Powództwo było uzasadnione w dwóch trzecich części dochodzonej należności.

Odpowiedzialność pozwanego wyznaczona jest granicami odpowiedzialności sprawcy wypadku ( art. 34 ust. 1 i art. 35 Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - t.j.: Dz.U.2013.392 ). Normami statuującymi odpowiedzialność sprawcy wypadku są natomiast art. 436 § 1 k.c. w związku z art. 435 § 1 k.c. Zgodnie z nimi, odpowiedzialność za szkodę na osobie, wyrządzoną komukolwiek przez ruch mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi jego samoistny posiadacz, chyba, że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Zaistnienie warunków odpowiedzialności, określonych tym przepisem pozwala – w przypadku szkody polegającej na śmierci poszkodowanego - na zastosowanie art. 446 § 4 k.c. ( jeżeli delikt miał miejsce po 2.08.2008 r. – nowelizacja Kodeksu cywilnego ustawą z dnia 30 maja 2008 r. - Dz. U. Nr 116, poz. 731 ), zgodnie z którym, Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Bez wątpienia, wyrażenie w pieniądzu krzywdy, stanowiącej kategorią niematerialną jest zazwyczaj bardzo trudne. Niemniej jednak, zadośćuczynienie za krzywdę powinno definitywnie odpowiadać ustalonej w możliwym przybliżeniu krzywdzie – utraconym dobrom osobistym ( kompensacyjny charakter zadośćuczynienia ). Kompensata majątkowa ma przede wszystkim na celu przezwyciężenie przykrych doznań poszkodowanego. Służyć temu ma nie tylko udzielenie należnej satysfakcji moralnej w postaci uznania krzywdy wyrokiem sądu, ale także zobowiązanie do świadczenia pieniężnego, które umożliwi pełniejsze zaspokojenie potrzeb i pragnień pokrzywdzonego ( zob.: uchwała SN z 8 grudnia 1973 r., III CZP 37/73 - OSN 1974/9/145, wyrok SN z 22 maja 1990 r., II CR 225/90 - Lex nr 9030, wyrok SN z 11 lipca 2000 r., II CKN 1119/98 - Lex nr 50884 i wyrok SN z 18 listopada 2004 r., I CK 219/04 - Lex nr 146356 ). Ustalenie „krzywdy” ma podstawowe znaczenie dla określenia odpowiedniej sumy, która miałaby stanowić jej pieniężną kompensatę. Przy oznaczeniu zakresu wyrządzonej krzywdy za konieczne uważa się uwzględnienie: rodzaju naruszonego dobra, zakresu ( natężenie i czas trwania ) naruszenia, trwałości skutków naruszenia i stopnia ich uciążliwości ( zob.: wyrok SN z 20 kwietnia 2006 r., IV CSK 99/05 - Lex nr 198509, wyrok SN z 1 kwietnia 2004 r., II CK 131/03 - Lex nr 327923, wyrok SN z 19 sierpnia 1980 r., IV CR 283/80 - OSN 1981/5/81 i wyrok SN z 9 stycznia 1978 r., IV CR 510/77 - OSN 1978/11/210 ).

Sąd uznał za wiarygodne zarówno zeznania świadków J. W. i D. W., jak i zeznania powódki J. L.. Były one logiczne i spójne oraz wzajemnie koherentne, a także pozostawały w zgodzie z dokumentacją zebraną w sprawie, w tym z aktami szkodowymi. Fakt, że świadkowie byli osobami z kręgu najbliższej rodziny powódki nie wpłynął – zdaniem Sądu – negatywnie na treść ich przekazu. Zeznania powódki wraz z zeznaniami świadków pozwoliły na ustalenie istotnych w sprawie okoliczności faktycznych, w szczególności w zakresie skutków wypadku drogowego z dnia 20.05.2015 r., w tym przede wszystkim związanych z krzywdą doznaną przez powódkę po śmierci jej wnuka.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie przywołanych przepisów, orzeczono jak w punkcie I i II sentencji wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu objęte punktem III tenoru wyroku oparte zostało na dyspozycji art. 100 zd. pierwsze in fine k.p.c. ( stosunkowe rozdzielenie kosztów procesu przy uwzględnieniu wygranej powódki w 2/3 i odpowiednio pozwanego w 1/3 ). Koszty procesu powódki wyniosły łącznie 5.342,00 zł ( 525,00zł opłata sądowa + 4.817,00 zł zastępstwo procesowe ), więc należał się jej zwrot kwoty 3.561,00 zł ( 2/3 z 5.342,00 zł ). Koszty procesu pozwanego wyniosły 4.817,00 zł ( zastępstwo procesowe ) i przysługiwał mu od powódki zwrot kwoty 1.605,50 zł ( 1/3 z 4.817,00 zł ). Ostatecznie zatem należało zasądzić z powyższego tytułu od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.955,50 zł ( 3.561,00 zł - 1.605,50 zł ). Poniesioną przez pozwanego opłatę od sprzeciwu w kwocie 263,00 zł, po myśli art. 348 k.p.c., pozostawiono przy nim.