Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 28 czerwca 2013 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Iwona Siuta

Sędziowie: SO Violetta Osińska

SO Wiesława Buczek - Markowska (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2013 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w (...) z siedzibą w Ł.

przy udziale L. C. i A. C.

o wykreślenie hipoteki przymusowej kaucyjnej

na skutek apelacji wnioskodawcy na postanowienie Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim z dnia 07 stycznia 2013 r., wydane w sprawie sygn. akt Dz. Kw 8791/12, KW nr (...),

postanawia:

I.  zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że nakazać wykreślenie z działu IV Kw (...) hipoteki przymusowej kaucyjnej do kwoty 221.996,29 zł (dwieście dwadzieścia jeden tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt sześć złotych dwadzieścia dziewięć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 listopada 2001 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu, na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 15 stycznia 2002 r., sygn. akt I C 752/02;

II.  ustalić, że koszty postępowania apelacyjnego uczestnicy ponoszą we własnym zakresie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 07 stycznia 2013 r. Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim V Wydział Ksiąg Wieczystych, oddalił wniosek (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w (...) z siedzibą w Ł. o wykreślenie hipoteki przymusowej kaucyjnej z KW nr (...).

W uzasadnieniu Sąd I instancji podniósł, iż zgodnie z art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. rozpoznając wniosek o wpis sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej, zaś stosownie do treści art. 626 ⁹ k.p.c. sąd oddala wniosek o wpis, jeżeli brak jest podstaw albo istnieją przeszkody do jego dokonania.

Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, iż w dniu 23 sierpnia 2004 r. A. C. złożył do Sądu wniosek o wpisanie w KW nr (...) hipoteki przymusowej do kwoty 221.996,20 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 13 listopada 2001 r., do dnia zapłaty oraz kosztami procesu w tym kosztami zastępstwa procesowego. Do wniosku dołączył wierzytelną kopię postanowienia Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 21 czerwca 2004 r., sygn. akt I C 752/02 w przedmiocie zabezpieczenia powództwa, opatrzonego klauzulą wykonalności. W oparciu o załączone do wniosku dokumenty Sąd dokonał wpisu w dziale IV KW nr (...) (...) hipoteki przymusowej kaucyjnej do kwoty 221 996,20 zł na zabezpieczenie powództwa L. C. oraz A. C.. Postanowienie o wpisie nie zostało zaskarżone.

Sąd I instancji zaznaczył, iż przepis art. 754 ¹ § 1 k.p.c. stanowi, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej albo jeżeli sąd inaczej nie postanowi, zabezpieczenie udzielone według przepisów niniejszego tytułu upada po upływie miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu. Natomiast § 3 przewiduje, iż na wniosek obowiązanego sąd wyda postanowienie stwierdzające upadek zabezpieczenia. Sąd Rejonowy wskazał, iż zgodnie z poglądami wyrażonymi w doktrynie upadek zabezpieczenia oznacza zniweczenie bezpośrednich skutków postanowienia o zabezpieczeniu. Przyjmuje się jednak, że nie powoduje sam przez się umorzenia postępowania egzekucyjnego toczącego się na podstawie postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia. Dla umorzenia egzekucji niezbędne jest bowiem przedstawienie orzeczenia pozbawiającego postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia wykonalności.

W ocenie Sądu Rejonowego powyższe rozważania znajdują także zastosowanie w postępowaniu wieczystoksięgowym. Sąd ten podniósł, iż okoliczność, że zgodnie z przepisami k.p.c., określony skutek następuje z mocy prawa nie rodzi po stronie Sądu obowiązku dokonania wykreślenia zabezpieczenia w postaci hipoteki przymusowej jedynie na podstawie porównania dat wydania orzeczenia o zabezpieczeniu i prawomocności orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu. Dodał, iż przepis art. 754 ¹ § 3 k.p.c. przewiduje możliwość wydania przez sąd postanowienia stwierdzającego upadek zabezpieczenia (o charakterze deklaratywnym). Zdaniem Sądu I instancji jedynie takie orzeczenie, zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 31 ust 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, może stanowić podstawę do wykreślenia wpisu hipoteki przymusowej, stanowiącej zabezpieczenie roszczenia dochodzonego przed sądem. Sąd Rejonowy nadmienił jednocześnie, iż w sytuacji zasądzenia na rzecz dłużnika sumy dochodzonej zabezpieczeniem i wpisaniu hipoteki dopiero po tej dacie skłania się do wniosku, że właściwym dokumentem do wykreślenia hipoteki nie może być, istniejący w chwili jej wpisania prawomocny wyrok, zasądzający powództwo.

Z postanowieniem tym nie zgodził się wnioskodawca, który w wywiedzionej apelacji zaskarżył je w całości i wniósł o jego zmianę poprzez uwzględnienie wniosku o wykreślenie wpisu w Księdze Wieczystej, ewentualnie o uchylenie postanowienia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji a także o zasądzenie od uczestników na rzecz wnioskodawcy solidarnie zwrot kosztów postępowania sądowego w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Skarżący zarzucił postanowieniu naruszenie:

1.  art. 626 § 1 k.p.c. poprzez błędne uznanie, iż Sąd rozpoznający wniosek o wykreślenie wpisanej w księdze wieczystej hipoteki przymusowej jest zobowiązany jedynie do badania treści wniosku pod względem formalnym, a nie merytorycznym;

2.  art. 32 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że przedłożone przez wnioskodawcę orzeczenie Sądu wraz ze stwierdzoną jego prawomocnością nie stanowi przesłanki do dokonania wpisu o stwierdzeniu niezgodności między treścią księgi wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym;

3.  art. 754 ¹ § 1 k.p.c., poprzez jego błędne zastosowanie przejawiające się w stwierdzeniu, iż upływ miesięcznego terminu, skutkujące upadkiem zabezpieczenia nie powoduje z mocy prawa przesłanki do wykreślenia wpisu w księdze wieczystej;

4.  art. 754 ¹ § 3 k.p.c., poprzez nieuzasadnione przyjęcie, iż do wykreślenia wpisu obowiązany zmuszony jest obligatoryjnie wnieść o wydanie mu postanowienia stwierdzającego upadek zabezpieczenia.

W uzasadnieniu apelujący podniósł, iż w myśl art. 754 ¹ § 1 k.p.c., jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej albo jeżeli sąd inaczej nie postanowi, zabezpieczenie udzielone według przepisów niniejszego tytułu upada po upływie miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu. Z kolei § 3 stanowi, iż na wniosek obowiązanego sąd wyda postanowienie stwierdzające upadek zabezpieczenia. Według skarżącego przepis powyższy dotyczy upadku zabezpieczenia oraz możliwości stwierdzenia tego upadku i ma na celu ochronę interesu obowiązanego na podstawie postanowienia udzielającego zabezpieczenia uprawnionemu, przeciwko któremu zapadło także prawomocne orzeczenie uwzględniające roszczenie uprawnionego. Apelujący zwrócił uwagę, iż przepis ten ma też na celu zmotywowanie uprawnionego do jak najszybszego wyegzekwowania swojego roszczenia. Skarżący zauważył, iż jeżeli uprawniony po wygraniu sprawy nie zażąda przeprowadzenia egzekucji z przedmiotu zajętego w ramach zabezpieczenia, w zasadzie w terminie miesiąca od zakończenia postępowania w sprawie, to zabezpieczenie upada z mocy prawa i nie wymaga wydania przez sąd konstytutywnego orzeczenia. Dodał, iż upadek zabezpieczenia oznacza zniweczenie bezpośrednich skutków postanowienia o zabezpieczeniu.

Apelujący wskazał, iż wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie Wydział I Cywilny z dnia 15 stycznia. 2002 r. (sygn. akt I C 752/02) uwzględniający roszczenie podlegające zabezpieczeniu uprawomocnił się z datą 03 kwietnia 2003 r., zaś wniosek o wpis w dziale IV księgi wieczystej udzielonego przez Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział I Cywilny postanowieniem z dnia 21 czerwca 2004 r. zabezpieczenia roszczenia w postaci hipoteki przymusowej został złożony przez uczestnika dnia 23 sierpnia 2004 r., a zatem już po upływie miesięcznego terminu na jego dokonanie. W ocenie skarżącego, udzielone uczestnikowi zabezpieczenie, wobec nie zachowania terminu, upadło z mocy prawa.

Apelujący podkreślił, iż Sąd I instancji błędnie uznał, że wykreślnie wpisu w dziale IV księgi wieczystej nie może nastąpić jedynie poprzez dokonanie porównania dwóch dat tj. daty wydania orzeczenia o zabezpieczeniu i daty prawomocności orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu, lecz podstawą wykreślenia wpisu jest przedłożenie przez obowiązanego w myśl art. 754 ¹ § 3 k.p.c., postanowienia stwierdzającego upadek zabezpieczenia.

Skarżący podniósł, iż żaden przepis prawa, nie obliguje, ani nie nakłada takiego obowiązku na uprawnionego, który składa wniosek o wykreślenie wpisu w dziale IV księgi wieczystej, którego podstawę prawną stanowiło udzielone uprzednio powodowi zabezpieczenie roszczenia, aby wraz z wnioskiem uprawniony zobowiązany został do złożenia orzeczenia o stwierdzeniu upadku zabezpieczenia. Apelujący zaznaczył, iż także doktryna oraz orzecznictwo Sądu Najwyższego nie wyprowadzają w tym względzie żadnych wnioskowań prawniczych, które przemawiałaby za przyjęciem stanowiska Sądu I instancji za zasadne.

Skarżący dodał, iż pogląd Sądu I instancji, iż sam upadek zabezpieczenia nie oznacza jeszcze umorzenia postępowania egzekucyjnego, bowiem do jego umorzenia niezbędne jest przedstawienie orzeczenia pozbawiającego postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia wykonalności jest stanowiskiem odosobnionym, nie mającym żadnego potwierdzenia w orzecznictwie Sądu Najwyższego, ani doktrynie prawa. Apelujący zaznaczył, iż Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 5 listopada 2008 r. (I CSK 169/2008) orzekł, iż „Sąd wieczystoksięgowy ma, oprócz badania dokumentów, obowiązek uwzględniania także stanu rzeczy wynikającego wprost z przepisów prawa".

Skarżący zwrócił ponadto uwagę, iż norma prawna wyprowadzona z przepisu art. 754 ¹ § 3 k.p.c., nie stanowi o obligatoryjnym obowiązku wystąpienia przez obowiązanego z wnioskiem o stwierdzenie upadku zabezpieczenia w każdym przypadku, gdy obowiązany składa wniosek o wykreślenie wpisu w dziale IV księgi wieczystej, ale jedynie o możliwości wystąpienia z stosownym wnioskiem.

Apelujący uznał zatem, iż Sąd I instancji nie mógł oddalić jego wniosku o wykreślenie wpisu w dziale IV księgi wieczystej tylko z tego powodu, że nie przedłożył on wraz z wnioskiem orzeczenia deklaratoryjnego o stwierdzeniu upadku zabezpieczenia roszczenia. Sąd bowiem nie może narzucać ani tym bardziej w żaden sposób zmuszać wnioskodawcy do skorzystania z przysługujących mu uprawnień podmiotowych, skutkującym de facto wystąpieniem ze stosownym wnioskiem do Sądu o stwierdzenie upadku zabezpieczenia. Uprawnienie to leży jedynie w gestii obowiązanego i dopóki żaden przepis prawa, ani wyprowadzona z mego norma prawna nie nakazują wnioskodawcy złożenie wraz z wnioskiem o wykreślenie wpisu do Sądu orzeczenia deklaratoryjnego stwierdzającego upadek zabezpieczenia roszczenia, dopóty Sąd nie może oddalić złożonego w tym zakresie wniosku, a jedynie jeśli uzna to za uzasadnione może zobowiązać wnioskodawcę do uzupełnienia braku formalnego pisma procesowego, ewentualnie zwrócić wniosek uprawnionemu bez wzywania o uzupełnienie, z urzędu dokonując ostrzeżenia we właściwej księdze wieczystej. Skarżący nadmienił, iż oddalenie wniosku na podstawie art. 626 k.p.c., jest możliwe tylko wtedy, gdy wniosek jest bezzasadny, a więc gdy wprawdzie formalnie został prawidłowo złożony, ale nie może być uwzględniony z powodu braku podstaw lub innych przeszkód do wpisu. W ocenie apelującego złożony przez niego wniosek o wykreślenie wpisu w dziale IV księgi wieczystej był w pełni uzasadniony, albowiem uczestnik postępowania spóźnił się (1 miesiąc) ze złożeniem wniosku o wpisanie zabezpieczenia w postaci hipoteki przymusowej w dziale IV księgi wieczystej prowadzonej dla przedmiotowej nieruchomości zabudowanej, a zatem na skutek upływu oznaczonego w treści art. 754 ¹ § 1 k.p.c. terminu, skarżący uzyskał uprawnienie do wystąpienia z wnioskiem o wykreślenie wpisu.

Skarżący podniósł także, iż w przedmiotowej sprawie podstawą wpisu o wykreślenie jest przedłożony do akt postępowania wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie Wydział I Cywilny z dnia 15 stycznia 2002 r. (sygn. akt I C 752/02) wraz ze stwierdzoną jego prawomocnością. Apelujący nie zgodził się ze stanowiskiem Sądu I instancji, który oddalił wniosek z uwagi na to, że okoliczność wynikająca z treści art. 754 ¹ § 1 k.p.c., tj. że określony skutek następuje z mocy prawa, nie rodzi po stronie Sądu obowiązku dokonania wykreślenia zabezpieczenia w postaci hipoteki przymusowej jedynie na podstawie porównania dat wydania orzeczenia o zabezpieczeniu i prawomocności orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu. W ocenie skarżącego Sąd nie może bowiem ograniczać się przy rozpoznawaniu wniosku o wpis jedynie do kwestii formalnych wniosku, a jedynie niejako powierzchownie i bez wnikania w istotę zagadnienia w kwestie merytoryczne. Apelujący dodał, iż Sąd winien zbadać złożony wniosek, w sposób aktywny tj. poprzez wnikliwe zbadanie zasadności samej osnowy wniosku, jak również wszelkich załączonych do pisma procesowego dokumentów. Zdaniem skarżącego Sąd I instancji nawet nie pochylił się nad merytoryczną częścią treści wniosku, co w konsekwencji skutkowało oddaleniem wniosku.

W odpowiedzi na apelację uczestnicy wnieśli o oddalenie apelacji w całości oraz zasądzenie od wnioskodawcy na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych. Wskazali, iż interpretacja przepisów prawa dokonana przez Sąd I instancji jest prawidłowa, zatem zaskarżone orzeczenie winno się ostać.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację wnioskodawcy należało uwzględnić.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż Sąd II instancji podobnie jak Sąd I instancji, związany jest zakresem kognicji zakreślonym przez dyspozycję art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. Przepis ten stanowi, że rozpoznając wniosek o wpis sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Badanie to sprowadza się do ustalenia, czy wniosek został złożony przez osobę do tego legitymowaną, czy odpowiada wymogom formalnym oraz czy okoliczności przytoczone we wniosku wraz z dokumentami do niego załączonymi mogą być podstawą dokonania żądanego w nim wpisu.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji błędnie oddalił wniosek.

Zgodnie z przepisem art. 754 ¹ § 1 k.p.c., jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej albo jeżeli sąd inaczej nie postanowi, zabezpieczenie udzielone według przepisów niniejszego tytułu upada po upływie miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu. Z kolei § 3 tego artykułu stanowi, iż na wniosek obowiązanego sąd wyda postanowienie stwierdzające upadek zabezpieczenia. Powyższa regulacja – zdaniem Sądu Odwoławczego - oznacza, iż z chwilą prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy odpadają przyczyny, dla których dokonano zabezpieczenia. Ochronę prawną zapewnia uprawnionemu prawomocne orzeczenie sądu. Z tego względu po upływie miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego roszczenie zabezpieczenia upada. W tym okresie uprawniony powinien podjąć niezbędne kroki zmierzające do realizacji swego prawa podmiotowego, o ile takie kroki są konieczne. Upadek zabezpieczenia oznacza zatem zniweczenie bezpośrednich skutków postanowienia o zabezpieczeniu.

Odnosząc powyższe rozważania do sytuacji prawnej uczestników, których roszczenie zostało zabezpieczone hipoteką przymusową, wskazać należy, że opisany w art. 754 ¹ § 1 k.p.c. upadek zabezpieczenia jest bezwarunkowy, co oznacza, iż po upadku zabezpieczenia uprawnieni nie mogą skutecznie prowadzić egzekucji z nieruchomości, na której w toku postępowania zabezpieczającego ustanowiono hipotekę przymusową. Hipoteka przymusowa wygasa bowiem po upływie miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego powództwo bez względu na to, czy uczestnicy skierowali w tym terminie wniosek o wszczęcie egzekucji z nieruchomości (upadek opisany w § 1 jest bezwarunkowy).

Ponadto – zdaniem Sądu II instancji - podkreślić trzeba, iż gdyby nawet uczestnicy wszczęli egzekucję z nieruchomości, na której ustanowiono hipotekę, w terminie miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia, przedmiotowa hipoteka przymusowa kaucyjna i tak by upadła w toku postępowania egzekucyjnego.

Dodatkowo należy zauważyć, iż w stanie prawnym przed dniem 20 lutego 2011 r. (przed nowelizacją dokonaną ustawą z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. Nr 131, poz. 1075) w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia uprawniony mógł, przedkładając tytuł wykonawczy, wnieść o zmianę hipoteki przymusowej kaucyjnej na hipotekę przymusową zwykłą (tak z mocy art. 108 w zw. z art. 109 u.k.w.h. - w treści obowiązującej do dnia 19 lutego 2011 r.), co oznaczało, że uprawnionemu mogła nadal przysługiwać hipoteka wpisana w dacie pierwotnego wpisu hipoteki przymusowej kaucyjnej, tyle że hipoteka ta nie była już hipoteką kaucyjną, lecz zwykłą. Obecnie po zmianie ustawy i wprowadzeniu jednego rodzaju hipoteki zbliżonej pod względem treści do uprzednio uregulowanej hipoteki kaucyjnej, uprawniony nie ma już prawnej możliwości zmiany treści hipoteki, tak aby zachować pierwszeństwo uzyskane na skutek wpisu hipoteki ustanowionej postanowieniem o udzieleniu zabezpieczenia. Oczywiście po uzyskaniu tytułu wykonawczego uprawniony nadal ma możliwość ustanowienia hipoteki przymusowej pod warunkiem, że nieruchomość nadal stanowi własność obowiązanego. Będzie to jednak nowa hipoteka z pierwszeństwem wynikającym z daty wpisu liczonej od daty złożenia wniosku o wpis na podstawie tytułu wykonawczego. Sąd Okręgowy ma na uwadze, że powyższe rozwiązanie jest niekorzystne dla uczestników, albowiem między wpisem hipoteki z postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia a wpisem hipoteki na podstawie tytułu wykonawczego mogą być dokonane wpisy innych hipotek, które będą korzystały z pierwszeństwa. Jednakże de lege ferenda powyższy problem winien zostać uregulowany przez odpowiednią zmianę treści przepisów ustawy o księgach wieczystych i hipotece, ewentualnie zmianę przepisów dotyczących postępowania zabezpieczającego.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że Sąd Rejonowy w sposób nieprawidłowy uznał, iż do wykreślenia hipoteki przymusowej kaucyjnej wpisanej na podstawie postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia, konieczne jest przedstawienie postanowienia o upadku zabezpieczenia.

Nie ulega bowiem wątpliwości, iż przywołany wyżej przepis jednoznacznie świadczy o tym, że w określonych w nim przypadkach zabezpieczenie upada z mocy samego prawa, zaś wydanie w tym przedmiocie postanowienia ma charakter wyłącznie deklaratoryjny i jest zależne od złożenia w tym zakresie wniosku przez obowiązanego. Nie złożenie takiego wniosku a co za tym idzie nie wydanie takiego postanowienia – wbrew stanowisku Sądu I instancji - w żaden sposób nie powoduje, że zabezpieczenie jest w dalszym ciągu skuteczne, gdyż jego upadek następuje z mocy prawa w chwili spełnienia odpowiednich przesłanek.

Bezspornym jest, iż wnioskodawca przedłożył odpis wyroku Sądu Okręgowego, w którym zostało uwzględnione roszczenie uczestników, które było zabezpieczone przedmiotową hipoteką przymusową kaucyjną i który stał się prawomocny z dniem 3 kwietnia 2003 r. Niekwestionowane jest również to, że przewidziany w cytowanych wyżej przepisach termin miesięczny od uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego zabezpieczone roszczenie w dniu złożenia wniosku o wykreślenie przedmiotowej hipoteki już dawno upłynął.

Analiza akt sprawy wskazuje również, że uczestnicy nie złożyli w tym terminie, ani też w terminie późniejszym ewentualnego wniosku o wpisanie na ich rzecz hipoteki przymusowej, ale już na podstawie nowego tytułu wykonawczego. Ustawodawca właśnie m. in. w tym celu dał wierzycielowi czas 1 miesiąca na ewentualne złożenie wniosku o wpis hipoteki przymusowej dla zabezpieczenia swojego roszczenia stwierdzonego w prawomocnym orzeczeniu sądowym.

Tym samym zostały – zdaniem Sądu II instancji - spełnione przesłanki do wykreślenia obciążającej nieruchomość hipoteki przymusowej ustanowionej w postępowaniu zabezpieczającym. Dodać jednocześnie należy, iż wbrew stanowisku Sądu I instancji, w pełni wystarczające dla uwzględnienia wniosku było porównanie dat wydania orzeczenia o ustanowieniu zabezpieczenia oraz uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego roszczenie, gdyż jak już wspominano powyżej, upadek zabezpieczenia wynika z mocy prawa i nie wymaga dodatkowego stwierdzenia tej okoliczności w formie postanowienia, a brak wydania takiego postanowienia nie wpływa w żaden sposób na ważność upadku zabezpieczenia.

Apelujący słusznie przy tym powołał się na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2008 r. (I CSK 169/08, LEX nr 560498), zgodnie z którym sąd wieczystoksięgowy ma, oprócz badania dokumentów, obowiązek uwzględniania także stanu rzeczy wynikającego wprost z przepisów prawa. Nie ulega zaś wątpliwości, iż taka właśnie sytuacja miała miejsce w przedmiotowej sprawie, gdyż jak już wspominano, upadek zabezpieczenia następuje właśnie z mocy prawa, przy spełnieniu określonych przesłanek co w przedmiotowej sprawie niewątpliwie miało miejsce.

Wbrew zatem twierdzeniom Sądu Rejonowego w niniejszej sprawie nie zachodziły przeszkody do uwzględnienia wniosku i wykreślenia hipoteki przymusowej kaucyjnej, wobec czego, mając powyższe rozważania na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., orzekł jak w punkcie I postanowienia.

O kosztach postępowania orzeczono na podst. art. 520 § 1 k.p.c., uznając, że w postępowaniu wieczystoksięgowym brak jest podstaw do odstąpienia od reguły zawartej w tym przepisie. Z istoty postępowania wieczystoksięgowego wynika bowiem, że nie występuje w nim kolizja interesów uczestników postępowania. Jest to bowiem postępowanie rejestrowe, nie ma w nim możliwości rozstrzygania sporów o własność czy prowadzenia jakiegokolwiek postępowania rozpoznawczego, jak to ma miejsce w innych postępowaniach niespornych (tak samo Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 27.07.2010 r., II CZ 54/10, opubl. OSNC-ZD 2011/2/33).