Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSR del. Zygmunt Drożdżejko

Protokolant: Karolina Lipka

po rozpoznaniu w dniu 23 lutego 2017 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. K. (1)

przeciwko J. K. (2)

o zapłatę

I.  umarza postępowanie w części dotyczącej kwoty 5 793,98 zł (pięć tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt trzy złote i dziewięćdziesiąt osiem groszy)
z odsetkami;

II.  oddala powództwo w pozostałej części;

III.  zasądza od powoda J. K. (1) na rzecz pozwanego J. K. (2) kwotę 4 428 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych) tytułem wynagrodzenia pełnomocnika.

Sygn. akt I C 1490/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 9 marca 2017 r.

Powód J. K. (1) – w pozwie skierowanym przeciwko pozwanemu J. K. (2) (k. 2-11) – wniósł o: 1. zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 113.096,28 zł wraz z należnymi za opóźnienie odsetkami ustawowymi liczonymi od w/w kwoty od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty; 2. zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Motywując swoje roszczenie powód podał, iż zawarł z pozwanym porozumienie obejmujące wspólne prowadzenie działalności gospodarczej w postaci spółki. W związku z powyższym strony prowadziły stosowne pertraktacje w sprawie warunków planowanej współpracy, które jednak nie doprowadziły do żadnych konkretów. W celu pokrycia wkładu na przyszłą wspólną działalność gospodarczą powód na żądanie pozwanego spełnił następujące świadczenia: a) świadczenie pieniężne gotówkowe w wysokości 80.00,00 zł, które zostało przekazane pozwanemu; b) świadczenie pieniężne bezgotówkowe w łącznej wysokości 33.096,28 zł, które polegało na: zakupie materiałów na potrzeby wykończenia budynku przy ul. (...) w M. celem przeniesienia do niego produkcji rozwijającej się działalności gospodarczej – za kwotę w wysokości 2.463,69 zł; pokryciu kosztów związanych z pracą koparki na terenie nieruchomości przy ul. (...) w M. – w wysokości 150,00 zł; zakupie farby na słupki ogrodzeniowe posesji przy ul. (...) w M. – za kwotę w wysokości 100,00 zł; zakupie materiałów zgodnie z fakturą FV 4091/12 – za kwotę w wysokości 2.624,81 zł; zakupie siatki zgodnie z fakturą FV 01/50/588 – za kwotę w wysokości 2.218,42 zł; wykonywania ogrodzenia przy obiekcie na ul. (...) w M. – za kwotę w wysokości 6.800,00 zł; zakupie żwiru – za kwotę w wysokości 850,00 zł; pokryciu kosztów związanych z wykonaniem betonu – w wysokości 7.395,38 zł; wykonaniu balustrady – za kwotę w wysokości 1.500,00 zł; nawiezieniu gruzu na plac manewrowy – na kwotę w wysokości 2.000,00 zł; dokonaniu zakupu materiałów przeznaczonych na potrzeby rozwijającej się działalności zgodnie z fkaturą FV 4815/12 z dnia 29 listopada 2012 r. – na kwotę w wysokości 3.793,98 zł; zakupie płytek – na kwotę w wysokości 4.200,00 zł. Powód podkreślił, iż każda z w/w kwot, którą przekazywał on tytułem pokrycia wkładu we wspólną działalność gospodarczą była przez niego konsultowana z pozwanym i wskazana przez niego.

W ocenie powoda, jest on uprawniony do żądania od pozwanego zwrotu w/w kwoty 113.096,28 zł, albowiem opisane powyżej świadczenia spełnione przez niego miały charakter nienależny w rozumieniu przepisu art. 410 § 1 i 2 k.c. Powód zaznaczył, iż spełniając w/w świadczenia liczył na uzyskanie świadczenia wzajemnego w postaci nawiązania współpracy z powanym, której ramy miały zostać określone w negocjowanej umowie, do czego jednak finalnie nie doszło. W tym kontekście powód zwrócił uwagę, iż biorąc pod uwagę liczne rozmowy pomiedzy stronami, treść listu pozwanego do niego z dnia 29 kwietnia 2013 r. oraz załączony do pozwu dowód wpłaty z dnia 4 grudnia 2012 r. należy wysunąć wniosek, iż pozwany przyjmował świadczenia opiewające na w/w kwotę 113.096,28 zł ze względu na oczekiwane nawiązanie współpracy z powodem. Powód podał również informację, że należąca do pozwanego nieruchomość przy ul. (...) w M. mająca stanowić postawę wspólnej działalności gospodarczej została przez tego ostatniego w dniu 19 września 2013 r. zbyta na rzecz (...) Banku Spółdzielczego w W. w zamian za zwolnienie z długu wynikającego z zaciągniętego przez pozwanego kredytu, który nie był przez niego regulowany wobec jego utrzymującej się złej sytuacji finansowej (o której powód nie posiadał żadnej wiedzy). Powód podkreślił jednak, iż pomimo przejęcia w/w nieruchomości przez bank, pozwany nadal jest wzbogacony (skoro został zwolniony z długu z tytułu nieregulowania zobowiązań finansowych), a zatem zobowiązany do zwrotu przedmiotu wzbogacenia.

W odpowiedzi na pozew (k. 35-36) pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwany wskazał, iż opisane powyżej świadczenia były w istocie nakładami na nieruchomość przy ul. (...) w M.. Według pozwanego, powód doskonale zdawał sobie sprawę, jaki w rzeczywistości charakter mają przedmiotowe świadczenia i realiował je w sposób świadomy, a fakt, że ostatecznie nie doszło do zawarcia pomiędzy stronami umowy spółki i nie ukończenia realizacji inwestycji nie jest winą pozwanego, w związku z czym ujemne konksekwencje w/w faktu ponoszą obie strony. Pozwany podkreślił, iż on przez cały czas podtrzymywał chęć dalszej współpracy przy w/w przedsięwzięciu a to powód bezzzasadnie zerwał współpracę żądając zwrotu od niego pieniędzy. Pozwany zwrócił uwagę, iż własność nieruchomości przy ul. (...) w M. przeniósł na rzecz banku dopiero po upływie pół roku od zakończenia współpracy stron, kiedy to w lipcu 2013 r. bank wypowiedział mu umowę kredytu. Zdaniem pozwanego, powód dosokonale orientował się w jego sytuacji ekonomicznej, która do momentu zerwania współpracy stron była bardzo dobra. Pozwany podkreślił, iż wbrew twierdzeniu powoda nie jest on już osobą wzbogaconą, a wobec faktu, iż zbył przedmiotową nieruchomość nie jest on już również legitymowany do ewentualnego zwrotu nakładów na nią. Z ostrożności procesowej pozwany zaprzeczył wartości prac budowlanych wykonanych przez powoda na w/w nieruchomości oraz zakwestionował fakt wykonania przez niego ogrodzenia „przód” o wartości 2.000,00 zł oraz związanego z tym wydatku o wartości 3.793,98 zł.

W piśmie procesowym z dnia 18 kwietnia 2016 r. (k. 78) pozwany zaprzeczył, jakoby nieruchomość przy ul. (...) w M. miała stanowić majątek spółki zawiązanej przez strony. W piśmie tym powód zaznaczył jednocześnie, iż zgodnie z ustnymi ustaleniami stron miał mieć procentowy udział w wypracownym zysku w zależności od wkładu ustalonego po zakończeniu realizacji inwestycji oraz jej uruchomieniu. Na rozprawie w dniu 12 lipca 2016 r. pozwny oświadczył, iż nie kwestionuje faktu, jakoby otrzymał od powoda kwotę 113.096,28 zł, przy czym – jego zdaniem – kwota ta powinna zostać obniżona o 5.793,98 zł z tytułu prac niewykonanych przez powoda (ogrodzenia, bramy i furtki). Pozwany sprecyzował również, iż co prawda powód miał mieć udziały w jego firmie, ale to nie miała być spółka – miało to bowiem wyglądać tak, że pozwany dalej figurowałby jako prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą i w zależności o wypracowanego zysku wypłcałby powodowi określony udział; wysokość tych udziałów uzależniona byłaby od wielkości wkładu końcowego powoda o ogólny majątek przedsiębiorstwa. Pozwany wskazał, iż odmawia zapłaty, dlatego, że to powód zerwał współpracę. Swoje stanowisko powany podtrzymał również w piśmie procesowym złożonym w dniu 24 stycznia 2017 r. (k. 138-139) dodając, że bezpodstawne wypowiedzenie przez powoda łączącej strony umowy doprowadziło do tego, że chcąc nie stracić finansowania z Unii Europejskiej musiał sam inwestować w budowę zakładu na nieruchomości przy ul. (...) w M. zamiast spłacać zaciągnięty kredyt, co zakończyło się jego wypowiedzeniem przez bank. Pozwany zaprzeczył, jakoby nie dokonał zapłaty powodowi za montaż drzwi i korektę otworów drzwiowych.

Na rozprawie w dniu 23 lutego 2017 r. powód oświadczył, iż cofa pozew w części przekraczającej kwotę 107.302,30 zł bez zrzeczenia się roszczenia, a jednocześnie podtrzymuje pozew w pozostałym zakresie. Pozwany wyraził zgodę na cofnięcie pozwu oraz wniósł o przyznanie kosztów.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód J. K. (1) i pozwany J. K. (2) byli znajomymi od wielu lat. Obydwaj prowadzili działalność gospodarczą. W szczególności pozwany prowadził działalność w zakresie obrotu wyrobami garmażeryjnymi, planował zaś rozpoczęcie działalności w zakresie otwarcia pierogarni w należącym do niego budynku przy ul. (...) w M.. Gdy powód zaoferował pozwanemu udzielenie pożyczki opiewającej na kwotę 20.000,00 zł (bądź 15.000,00 zł – w zależności od wersji wydarzeń), pozwany propozycję tę przyjął, a następnie po jakimś czasie zaproponował powodowi udział w firmie, którego wysokość miała być uzależniona od wysokości ostatecznego wkładu. Po krótkim namyśle powód wraz z żoną A. K. oświadczyli, iż wyrażają zgodę na propozycję pozwanego. Wówczas strony ustnie ustaliły, iż wysokość ich udziałów będzie uzależniona od ostatecznej wartości dokonanych przez powoda wpłat – nie było bowiem wiadome, ile ostatecznie wpłaci J. K. (1), a on sam nigdy też nie deklarował ile jest w stanie wpłacić. Brak jednoznacznej deklaracji co do wysokości wpłaty przez powoda był przyczyną, że strony nie mogły z góry ustalić wysokości jego udziałów. Drugą przyczyną braku ustalenia wysokości udziałów stron był fakt nieukończenia budowy zakładu przemysłowego przy ul. (...) w M..

dowód: zeznania świadka A. K. /zapis protokołu elektr. rozprawy z dnia 24 maja 2016 r./; zeznania powoda J. K. (1) i pozwanego J. K. (2) /zapis protokołu elektr. rozprawy z dnia 22 listopada 2016 r./; odpis księgi wieczystej (...) /k. 19-24.

W celu pokrycia wkładu na przyszłą wspólną działalność gospodarczą powód faktycznie zainwestował łączną kwotę 107.302,30 zł, zarówno poprzez wpłatę gotówki w wysokości 80.000,00 zł jak i poprzez wykonanie określonych robót i zapłaty za określone materiały w łącznej wysokości 27.302,30 zł. W tym ostatnim zakresie powód poniósł w szczególności wydatki na: zakup materiałów na potrzeby wykończenia budynku przy ul. (...) w M. celem przeniesienia do niego produkcji rozwijającej się działalności gospodarczej - w wysokości 2.463,69 zł; pokrycie kosztów związanych z pracą koparki na terenie nieruchomości przy ul. (...) w M. – w wysokości 150,00 zł; zakup farby na słupki ogrodzeniowe posesji przy ul. (...) w M. – w wysokości 100,00 zł; zakup materiałów zgodnie z fakturą FV 4091/12 – w wysokości 2.624,81 zł; zakup siatki zgodnie z fakturą FV 01/50/588 – w wysokości 2.218,42 zł; wykonywanie ogrodzenia przy obiekcie na ul. (...) w M. – w wysokości 6.800,00 zł; zakup żwiru – w wysokości 850,00 zł; pokrycie kosztów związanych z wykonaniem betonu – w wysokości 7.395,38 zł; wykonanie balustrady – za kwotę w wysokości 1.500,00 zł; nawiezienie gruzu na plac manewrowy – w wysokości 2.000,00 zł; zakup płytek – w wysokości 4.200,00 zł. Ponadto powód poniósł koszty wykonania ogrodzenia, bramy i furtki (zakup materiałów i robocizna) w łącznej wysokości 5.793,98 zł (2.000,00 zł + 3.793,98 zł), jednak ostatecznie nie zostały one zamontowane.

dowód: zeznania świadków: A. K. /zapis protokołu elektr. rozprawy z dnia 24 maja 2016 r./, J. W., S. P. i R. P. /zapis protokołu elektr. rozprawy z dnia 12 lipca 2016 r./; zeznania powoda J. K. (1) i J. K. (2) /zapis protokołu elektr. rozprawy z dnia 22 listopada 2016 r./; dowód wpłaty wraz z załącznikiem /k. 14-15/; faktura VAT nr (...) /k. 50/; dowody wpłat z dnia 30 i 31 października 2012 r. /k. 51-52/.

W pewnym momencie powód postanowił zerwać opisaną powyżej współpracę z pozwanym i w piśmie z dnia 28 marca 2013 r. wezwał go do zwrotu na jego rzecz kwoty 113.096,28 zł w terminie 7 dni od doręczenia wezwania powołując się na fakt „niewywiązania się przez pozwanego z zawartej umowy w ustalonym terminie”. W odpowiedzi, w piśmie z dnia 29 kwietnia 2013 r. pozwany oświadczył, iż nie wycofuje się ze wzajemnych ustaleń i w dalszym ciągu podtrzymuje chęć kontynuowania wspólnego przedsięwzięcia – pismo to pozostało jednak bez jakiejkolwiek odpowiedzi ze strony powoda. We wniosku złożonym w dniu 20 maja 2013 r. w Sądzie Rejonowym w Myślenicach powód zawezwał pozwanego do zawarcia ugody w sprawie o zapłatę kwoty 113.096,28 zł tytułem zwrotu wpłaconej mu kwoty na udziały w firmie, jednak do zawarcia ugody pomiędzy stronami nie doszło.

Po zerwaniu współpracy przez strony, zaczęły się problemy finansowe pozwanego, w efekcie czego zaprzestał on regularnego spłacania zaciagniętego jeszcze w 2006 r. kredytu bankowego, zabezpieczonego hipoteką ustanowioną na nieruchomości przy ul. (...) w M.. W związku z powyższym, pismem z dnia 5 lipca 2013 r. (...) Bank Spółdzielczy z siedzibą w W. wezwał pozwanego do jednorazowej spłaty kredytu. Wówczas, w celu zwolnienia się z długu wobec banku pozwany na mocy umowy z dnia 19 września 2013 r. przeniósł na bank własność nieruchomości przy ul. (...) w M..

W piśmie z dnia 30 czerwca 2015 r. pełnomocnik powoda zwrócił się po raz kolejny do pozwanego o zwrot kwoty 113.096,28 zł, jednak bezskutecznie.

dowód: pismo pełnomocnika powoda z dnia 28 marca 2013 r. /k. 37/; pismo pozwanego z dnia 29 kwietnia 2013 r. /k. 16/; wezwanie (...) Banku Spółdzielczego w W. do zapłaty z dnia 5 lipca 2013 r. /k. 79/; oświadczenie do wniosku o wpis hipoteki umownej łącznej /k. 63/; oświadczenie właściciela nieruhomości z dnia 16 stycznia 2013 r. w sprawie ustanowienia hipoteki /k. 64/; uchwała rady nadzorczej (...) Banku Spółdzielczego w W. z dnia 27 sierpnia 2013 r. /k. 65/; wypis aktu notarialnego z dnia 19 września 2013 r. (...) /k. 66-71/; zeznania powoda J. K. (1) i pozwanego J. K. (2) /zapis protokołu elektr. rozprawy z dnia 22 listopada 2016 r./; akta I Co 669/13 Sądu Rejonowego w M.; pismo pełnomocnika powoda z dnia 30 czerwca 2015 r. /k. 13/.

Ocena dowodów

Poza okolicznościami, które nie zostały przez strony zakwestionowane (art. 229 k.p.c.) lub też taką ocenę uzasadniał przebieg całego postępowania (art. 230 k.p.c.), istotne dla sprawy fakty Sąd ustalił w oparciu o przedstawione powyżej dokumenty, których autentyczność nie budziła wątpliwości, podobnie jak treść, rozpatrywana w kontekście całokształtu ujawnionych w sprawie okoliczności.

Relewantny dla rozstrzygnięcia sprawy stan faktyczny Sąd ustalił również w oparciu o zeznania świadków A. K., J. W., S. P. i R. P. oraz zeznania powoda J. K. (1) i pozwanego J. K. (2) – złożonych na okoliczność ustalenia wzajemnego porozumienia stron oraz charakteru, przyczyn zerwania współpracy oraz wartości poczynionych przez pozwanego powoda nakładów na wspólną działalność gospodarczą. W ocenie Sądu zeznania te należąło uznać w przeważającej mierze za wiarygodne. W przekonaniu Sądu, osoby te szczerze opowiedziały o okolicznościach w których bezpośrednio uczestniczyli, przy czym nie niektórzy z nich subiektywnie interpretują - zgodnie z interesami poszczególnych stron – pewne okoliczności.

Sąd pominął natomiast dowód z zeznań świadków K. P. i P. R. z uwagi na cofnięcie przez powoda stosownego wniosku w tym zakresie.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód J. K. (1) – w pozwie skierowanym przeciwko pozwanemu J. K. (2) – domagał się zasądzenia od pozwanego na jego rzecz kwoty 113.096,28 zł wraz z należnymi za opóźnienie odsetkami ustawowymi liczonymi od w/w kwoty od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty. Jako podstawę faktyczną tegoż roszczenia powód podawał fakt, iż w ramach nawiązanej pomiędzy stronami współpracy gospodarczej przy realizacji inwestycji w budynku przy ul. (...) w M. spełnił na rzecz pozwanego świadczenia w łącznej wysokości 113.096,28 zł – w związku zaś z brakiem finalizacji w/w współpracy w postaci zawarcia umowy spółki uprawniony jest on do żądania zwrotu w/w kwoty jako świadczenia nienależnego w rozumieniu art. 410 § 1 i 2 k.c. W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości argumentując m.in., iż powód doskonale zdawał sobie sprawę jaki w rzeczywistości charakter mają realizowane przez niego świadczenia w ramach nawiązanej przez strony współpracy gospodarczej, a fakt że ostatecznie nie doszło do zawarcia pomiędzy stronami umowy spółki i nie ukończenia realizacji inwestycji nie jest winą pozwanego, zaś ujemne konksekwencje w/w faktu powinny obciążać w istocie obie strony.

Przed przejściem do merytorycznego rozpoznania sprawy wskazać należy, iż w związku z faktem, że na rozprawie w dniu 23 lutego 2017 r. powód cofnął pozew w części dotyczącej kwoty 5.793,98 zł z odsetkami bez zrzeczenia się roszczenia a pozwany na to cofnięcie wyraził zgodę, Sąd w punkcie I. sentencji wyroku - na mocy art. 355 § 1 k.p.c. w zw. z art. 203 § 1 i 4 k.p.c. - umorzył postępowanie w tym zakresie.

Rozstrzygając zaś spór pomiędzy stronami w zakresie dalej idącego żądania podkreślić należy, iż zgodnie z treścią art. 410 § 2 k.c. świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. Zgodnie z utrwalonym poglądem wyrażonym w doktrynie i doktrynie, świadczenie na tle art. 410 k.c., co do zasady, odpowiada ogólnemu pojęciu świadczenia, jako zachowaniu dłużnika zmierzającego do wykonania zobowiązania. Ze względu jednak na fakt, iż analizowany przepis dotyczy nienależnego świadczenia, a więc ex definitione sytuacji, w której doszło do zaburzenia w normalnym procesie wykonania zobowiązania, konieczne jest częściowe zmodyfikowanie definicji ogólnej. W związku z powyższym wskazuje się, iż przez świadczenie w rozumieniu art. 410 k.c. należy rozumieć każde celowe i świadome przysporzenie na rzecz majątku innej osoby, które z punktu widzenia odbiorcy można przyporządkować jakiemuś zobowiązaniu, choćby w ogóle lub jeszcze nieistniejącemu albo nieważnemu, przy czym przysporzenie należy tu rozumieć najszerzej, tj. jako każde zachowanie prowadzące do wzbogacenia innej osoby (por. Komentarz do art. 410 k.c., red. Osajda 2017, wyd. 16/P. Księżak). Z uwagi na fakt, iż nienależne świadczenie jest postacią bezpodstawnego wzbogacenia, ogólne przesłanki z art. 405 k.c. muszą być spełnione również w wypadku nienależnego świadczenia. W judykaturze wskazuje się przy tym, iż ogólne przesłanki bezpodstawnego wzbogacenia należy rozumieć specyficznie w przypadku nienależnego świadczenia. Sam fakt spełnienia nienależnego świadczenia uzasadnia roszczenie kondykcyjne. W takim też przypadku nie zachodzi potrzeba badania, czy i w jakim zakresie spełnione świadczenie wzbogaciło osobę, na rzecz której świadczenie zostało spełnione ( accipiensa), jak również, czy majątek spełniającego świadczenie ( solvensa) uległ zmniejszeniu. Uzyskanie nienależnego świadczenia wypełnia bowiem przesłankę powstania wzbogacenia, a spełnienie tego świadczenia przesłankę zubożenia. Z chwilą też spełnienia świadczenia nienależnego powstaje roszczenie kondykcyjne, którego treścią jest obowiązek dokonania czynności faktycznej lub prawnej, stanowiącej świadczenie przeciwne do spełnionego (por. wyrok SN z dnia 9 sierpnia 2012 r., V CSK 372/11, Legalis; wyrok SN z dnia 28 sierpnia 2013 r., V CSK 362/12, Legalis; wyrok SN z dnia 15 maja 2014 r., II CSK 517/13, Legalis).

W przedmiotowej sprawie rozważyć należało przesłankę z art. 410 § 2 kc, polegającą na tym, że „zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty”. Z poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych wynika, iż niewątpliwie pomiędzy powodem i pozwanym doszło do zawarcia ustnego porozumienia obejmującego współpracę gospodarczą przy realizacji inwestycji w budynku przy ul. (...) w M., przy czym strony – pomimo prowadzenia pertraktacji w tym zakresie – nie zdołały ustalić szczegółowych warunków planowanej współpracy (w tym charakteru prawnego finalnej umowy czy konkretnej wysokości udziałów stron w ewentualnych zyskach). Bezsporne było również, iż w celu pokrycia wkładu na przyszłą wspólną działalność gospodarczą powód faktycznie zainwestował łączną kwotę 107.302,30 zł, zarówno poprzez wpłatę gotówki w wysokości 80.000,00 zł jak i poprzez wykonanie określonych robót i zapłaty za określone materiały w łącznej wysokości 27.302,30 zł. Wreszcie poza sporem pozostawał fakt, iż w pewnym momencie doszło do zerwania wzajemnej współpracy i wycofania się przez powoda ze współpracy.

Niewątpliwie mamy więc do czynienia z sytuacją w której strony miały zawartą ustną umowę jak ułożą przyszłą współpracę, miała to być współpraca gospodarcza, nie doszło do zawarcia tej umowy z powodu niepowodzenia tej działalności (z przyczyn niezależnych od stron), do czasu złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy przez powoda, nie było możliwości zawarcia ostatecznej umowy o współpracy z przyczyn za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności. Obecnie zawieranie ostatecznej umowy o „udziale w zyskach” jest bezprzedmiotowe.

W ocenie sądu art. 410 § 2 kc (nienależne świadczenie polegające na nie osiągnięciu zamierzonego celu świadczenia) w takiej sytuacji nie ma zastosowania. Artykuł ten nie ma zastosowanie do sytuacji w których nie dochodzi do osiągnięcia celu świadczenia przy czym tym celem są zyski z działalności gospodarczej, a więc obarczone ryzykiem działalności gospodarczej. Tak samo należy traktować sytuację, gdy do fiaska przedsięwzięcia gospodarczego doszło na etapie wstępnym, kiedy strony już zainwestowały, ale nie ustalono jeszcze ostatecznie wielkości udziału w zysku. Działalność gospodarcza z natury rzeczy jest działalnością objętą ryzykiem, gdzie skutek jest niepewny. Pewną prawidłowością jest, że część działalności przynosi straty i kończy się fiaskiem. Należy tutaj podkreślić, że to nie jest tak, że strony nie zawarły żadnej umowy. Strony zawarły umowę ustną i z tą chwilą powód uzyskał prawo do udziału w zyskach. Kolejna umowa to miała być umowa, która określi ostateczną wielkość udziałów w zyskach. Z uwagi na niezakończony proces wkładu powoda nie można było tego udziału ustalić. W realiach niniejszej sprawy, inwestycja stron w zakład przemysłowy przy ul. (...) w M. ostatecznie zakończyła się niepowodzeniem z przyczyn obiektywnych (brak wystarczających środków finansowych), a zatem nie można ujemnymi konsekwencjami tego faktu obciążać wyłącznie pozwanego - tym bardziej, że to powód nagle zerwał współpracę, co spowodowało poważne perturbacje w stabilności finansowej pozwanego, który z dnia na dzień musiał wziąć sam na siebie ciężar kontynuowania inwestycji, a w efekcie zaprzestał spłacania kredytu bankowego i został zmuszony do pozbycia się nieruchomości w celu uwolnienia się od długu.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd - uznając roszczenie powoda za nie znajdujące oparcia w okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy – wniesione powództwo w pozostałej części oddalił, o czym orzeczono w punkcie II. sentencji wyroku.

O kosztach procesu ( punkt III. sentencji wyroku) Sąd orzekł w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c., uwzględniając zasadę odpowiedzialności stron za wynik procesu. Na kwotę zasądzonych od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu złożyła się kwota 4.428,00 zł (3.600 zł plus podatek VAT) tytułem kosztów zastępstwa procesowego (§ 2 w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu [Dz.U. z 2013 r., poz. 461 – tekst jednolity]).