Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Protokolant: referent stażysta R. W.

po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 2017 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą we W.

przeciwko A. S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Wieliczce

z dnia 6 maja 2016 r., sygnatura akt I C 311/15

oddala apelację.

SSR Anna Kruszewska SSO Katarzyna Serafin-Tabor SSO Krzysztof Lisek

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) Bank (...) S.A. we W. pozwem z dnia 2 lutego 2016 r. domagała się zasądzenia od pozwanego A. S. kwoty 21.560,06 zł z odsetkami umownymi liczonymi od kwoty 18.016,18 zł w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od dnia 26 września 2014 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów postępowania.

Na uzasadnienie pozwu wskazano, że roszczenie wynika z umowy pożyczki gotówkowej nr (...) zawartej przez stronę powodową z pozwanym, w ramach której pozwany otrzymał kredyt w wysokości 19.207,32 zł. Pomimo wezwań pozwany nie wywiązał się z obowiązku spłaty kwoty kredytu. W związku z tym, strona powodowa dochodzi należności, na które składają się: należność główna w kwocie 18.106,18 zł, odsetki za okres od daty 5 kwietnia 2013 r. w kwocie 2.953,88 zł do dnia wystawienia wyciągu z ksiąg banku, koszty, opłaty i prowizje w kwocie 590,00 zł, dalsze odsetki naliczane od dnia następnego po wystawieniu wyciągu z Ksiąg Banku do dnia zapłaty, obliczone od niespłaconego kapitału tj. od kwoty 18.016,18 zł według zmiennej stopy procentowej wyznaczonej jako 4 krotność stopy kredytu lombardowego w stosunku rocznym.

Pozwany, A. S. domagał się oddalenia powództwa i zasądzenia kosztów postępowania. Pozwany podniósł zarzut nie istnienia wierzytelności strony powodowej w związku z okolicznościami zawarcia umowy nr (...) a w drugiej kolejności, w razie przyjęcia, że pozwany jest dłużnikiem, to ustalenia przez tut. Sąd że kwota zadłużenia podana w pozwie została przez stronę powodową znacznie zawyżona. Nadto zarzucił, że strona powodowa posiadała wiedzę, iż pozwany nie jest w stanie spłacić pożyczki. Powyższe wynika z tego, że Bank posiadał kompetencję do zbadania, czy pozwany jest w stanie spłacić udzieloną mu pożyczkę. Zatem, skoro negatywny wynik wskazanej oceny nie stanowił przeszkody dla udzielenia pozwanemu pożyczki, strona powodowa wzięła na siebie ryzyko braku możliwości wykonania zobowiązania przez A. S.. Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 5 kwietnia 2013 strona powodowa (...) Bank (...) S.A. we W. zawarła z pozwanym A. S. umowę pożyczki gotówkowej nr (...). Na mocy powyższej umowy strona powodowa udzieliła pozwanemu pożyczki w kwocie 19.207,32 zł, na okres od dnia 5 kwietnia 2013 r. do dnia 20 kwietnia 2018 r. Na kwotę udzielonej pożyczki składało się: prowizja od udzielonej pożyczki w kwocie 750,00 zł, opłata za ochronę ubezpieczeniową w kwocie 3.457,32 zł oraz kwota pożyczki w wysokości 15.000,00 zł. Oprocentowanie nominalne pożyczki wynosiło 16 % w stosunku rocznym i było stałe w okresie obowiązywania umowy. Całkowita kwota do zapłaty przez pozwanego, ustalona na dzień zawarcia umowy wynosiła 28.209,60 zł i składała się z całkowitej kwoty pożyczki w wysokości 15.000,00 z, prowizji od udzielonej pożyczki gotówkowej w kwocie 750,00 zł, odsetek umownych w kwocie 9.002,28 zł, opłaty ubezpieczeniowej w kwocie 3.457,32 zł. Pozwany zobowiązał się do spłaty pożyczki wraz z odsetkami w 60 ratach miesięcznych, płatnych do dnia 20 każdego kolejnego miesiąca w wysokości 470,16 zł. Za okres opóźnienia w spłacie raty lub jej części strona powodowa naliczała odsetki od zadłużenia przeterminowanego (odsetki karne). Stopa odsetek karnych była zmienna, na dzień zawarcia umowy wynosił 19,00 % i była równa czterokrotności aktualnej na dany dzień wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. W razie opóźnienia pozwanego w zapłacie dwóch pełnych rat, strona powodowa miała prawo wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30 dniowego terminu wypowiedzenia po uprzednim wezwaniu pozwanego listem zwykłym do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Pozwany w oświadczeniu stanowiącym załącznik do umowy pożyczki gotówkowej nr (...) wskazał, iż suma limitów kart kredytowych, suma rat kredytów, suma stałych wydatków miesięcznych a także suma limitów na koncie wynosi 0 zł. Przed zawarciem umowy pozwany przedstawił także do banku historię swojego rachunku bankowego (...), gdzie jego wynagrodzenia miesięczne wynosiło ok. 1680 zł. (...) bankowy sprawdzający możliwość udzielenia pożyczki wygenerował decyzję pozytywną. Suma spłat dokonanych przez pozwanego z tytułu umowy pożyczki gotówkowej nr (...) na dzień 3 lipca 2015 r. wynosiła 2.100,00 zł. Zobowiązania pozwanego na dzień 25 września 2014 r. (dzień wystawienia wyciągu z ksiąg bankowych) wynosiło w sumie 21.560,06 zł w tym: należność główna w kwocie 18.016,18 zł; oraz odsetki za okres od dnia 5 kwietnia 2013 r. do dnia wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego w kwocie 2.953.88 zł; należne koszty, opłaty i prowizje w kwocie 590,00 zł a także dalsze odsetki, które obciążają dłużnika od dnia następnego po dniu wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego do dnia zapłaty, obliczone od kwoty 18.016,18 zł według zmiennej stopy procentowej wyznaczonej jako 4 krotność stopy kredytu lombardowego w stosunku rocznym. Strona powodowa w dniu 23 lipca 2014 r. wypowiedziała umowę pożyczki nr (...), w całości z 30-dniowym okresem wypowiedzenia.

Pozwany na dzień zawarcia umowy pożyczki ze stroną powodową był zobowiązany z tytułu umowy pożyczki (...) z dnia 24 stycznia 2013 r. zawartej z Bankiem (...) S.A., a także umowy kredytu gotówkowego nr (...) z dnia 13 grudnia 2012 r. zawartej z Bankiem (...).B.K. S.A. Z tytułu rat wynikających z powyższych umów jest on zobowiązany do zapłaty odpowiednio kwot 947,82 zł oraz 307,26 zł.

Przedmiotową umowę pożyczki z dnia 5 kwietnia 2013 r. pozwany A. S. zawarł w związku z porozumieniem z A. Ś. – osobą, która uprzednio pomagała rodzinie pozwanego w zawarciu umów kredytowych. Pozwany motywowany chęcią odwdzięczenia się i pomocy A. Ś. zgodził się, aby po uzyskaniu kwoty pożyczki przekazać ją A. Ś., która z kolei zobowiązała się ją spłacać. Po podpisaniu umowy pożyczki przez pozwanego, wręczył on kwotę pożyczki w wysokości 15.000,00 w gotówce A. Ś..

Powyższych ustaleń faktycznych dokonał Sad Rejonowy na podstawie przedstawionych przez strony dokumentów prywatnych oraz urzędowych, których autentyczność nie była kwestionowana, a w odniesieniu do których także Sąd Rejonowy nie znalazł podstaw, aby odmówić im przymiotu wiarygodności. Ponadto Sąd uznał za w pełni wiarygodne zeznania świadków: K. S. (1), K. S. (2), A. Ś., M. F., co do okoliczności w jakich pozwany zawarł umowę pożyczki gotówkowej. Sąd I Instancji oddalił wniosek pozwanego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego ds. bankowości i finansów na okoliczność ustalenia jego zdolności kredytowej na dzień zawarcia umowy pożyczki, a także wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodów z dokumentów postępowania przygotowawczego na okoliczność ustalenia przestępczego wpływu osób trzecich na zawarcie przez pozwanego tej umowy. W ocenie Sądu pierwszy z wymienionych wniosków dowodowych nie był przydatny do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, która ogniskowała się na nieprawidłowym wykonaniu przez pozwanego zobowiązania. Zdolność kredytowa pozwanego, który zdecydował się wziąć pożyczkę, niezależnie w jaki sposób i na podstawie czego byłaby badana, nie miała wpływu na wynik sprawy.

Wyrokiem z dnia 6 maja 2016r. Sąd Rejonowy w Wieliczce uwzględnił w całości żądanie pozwu zasądzając od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 21560,06 zł z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym od kwoty 18.016,18 zł od dnia 26 września 2014r. do dnia zapłaty z ograniczeniem maksymalnej wysokości odsetek od dnia 1 stycznia 2016r. do dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie i zasądził koszty w kwocie 294,38 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy w swoich rozważaniach wskazał, że zarzuty strony pozwanej w niniejszej sprawie sprowadzały się zasadniczo do dwóch twierdzeń. W pierwszej kolejności pozwany kwestionował istnienie zobowiązania z tego względu, iż nie zawierał on umowy pożyczki dla siebie, a jedynie dla znajomej, której przekazał pieniądze zaraz po zawarciu umowy pożyczki. W drugiej kolejności wskazywał on, że suma jego zobowiązań z innych umów kredytowych zawartych z innymi bankami, w połączeniu z kwotą raty kredytu, wynikającą z umowy pożyczki gotówkowej nr (...). przewyższa jego miesięczny dochód, a zatem pozwany nie posiada zdolności kredytowej, w związku z czym nie powinien on odpowiadać jako dłużnik z wyżej wymienionej umowy pożyczki gotówkowej.

Sąd przytoczył następnie treść art. 353(1) k.c. , art. 720 kc i wskazał, że nie dopatrzył się naruszenia przez stronę powodową zasad współżycia społecznego (art. 5 kc). Z materiału dowodowego przedstawionego w sprawie wynika bezsprzecznie, że pożyczkobiorcą umowy pożyczki nr (...) zawartej w dniu 5 kwietnia 2013 r. był pozwany A. S., co wynika ze złożonych pod umową podpisów własnoręcznych pozwanego. W związku z tym, to pozwanego w niniejszej umowie wiązał całokształt obowiązków wynikających z umowy, związanych ze spłatą pożyczki. Żadnego znaczenia dla ustalenia stron umowy pożyczki, nie ma fakt, iż pozwany będąc inspirowany do zawarcia takiej umowy przez osobę trzecią, przekazał kwotę pożyczki osobie trzeciej. W sprawie nie zostało wykazane aby zastosowanie mieć mogły przepisy art. 519 § 2 pkt. 1 k.c. bądź art. 519 § 2 pkt. 2 k.c.

Niezasadny w ocenie Sądu I instancji był także drugi z zarzutów pozwanego, dotyczący braku jego zdolności kredytowej na chwilę podpisywania umowy pożyczki gotówkowej , a tym samym braku jego odpowiedzialności za spłatę pożyczki. Stwierdził sąd w szczególności, iż pozwany nie podnosił i nie wykazał, ażeby przy zawarciu umowy pożyczki działał z wadą oświadczenia woli, nie znajdował się pod wpływem błędu albo przymusu. Zawierał powszechną umowę cywilnoprawną jaką jest pożyczka, w której prawa i obowiązki są powszechnie znane. Jego tłumaczenia, że nie czytał dokumentów, które podpisywał obciążają wyłącznie jego i nie mają wpływu na skuteczność zaciągania zobowiązania. Z art. 70 ust. 1 ustawy prawo bankowe wynika, że Bank uzależnia przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy. Sąd wskazał, iż skoro historia kredytowa pozwanego nie przeszkodziła stronie powodowej w udzieleniu pożyczki, to punkt ciężkości w ustaleniu zdolności kredytowej strona powodowa musiała położyć na oświadczenie pozwanego. Analizując treść tego oświadczenia, z umowami przedłożonymi przez pozwanego o jego obciążaniu z tytułu spłat rat kredytów wynikających z innych umów bankowych, stwierdził Sąd , iż pozwany zataił prawdę w oświadczeniu dotyczącym umowy pożyczki. Strona powodowa nie może zatem ponosić konsekwencji podania nieprawdziwych informacji odnoszących się do zdolności kredytowej przez pozwanego. Na marginesie, Sąd Rejonowy przytoczył stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 7 maja 2014 r. (sygn. akt VI ACa 945/13 ), które podzielił.

W zakresie wysokości żądania stwierdził Sąd , iż strona powodowa w pełni ją wykazała. O odsetkach Sąd Rejonowy orzekł w oparciu o par 1 pkt 15 umowy pożyczki, ograniczając ich wysokość od dnia 01.01.2016 r. w zw. z treścią art. 481 par 2(1) kc.

O kosztach procesu orzeczono natomiast na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., przewidującego zasadę odpowiedzialności strony przegrywającej za wynik procesu.

Apelację od powyższego wyroku w całości wniósł pozwany zarzucając

- błędne ustalenie, iż między stronami doszło do zawarcia umów pożyczki

- naruszenie przepisów postępowania a to art. 217 par. 2 k.p.c. poprzez nierozpoznanie wniosku dowodowego z dnia 10 września 2015r. o przeprowadzenie dowodu z historii kredytowej pozwanego z Biura (...) na dzień 5 kwietnia 2013r.

W oparciu o powyższe zarzuty pozwany domagał się uchylenia wyroku , przeprowadzenia dowodu z wnioskowanych dokumentów i zasądzenia kosztów postępowania za obie instancje.

Sąd Okręgowy przyjmując w całości ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego za własne, zważył co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

W apelacji od wyroku z dnia 6 maja 2016r. pozwany ograniczył się w istocie do jednego już tylko zarzutów, z dwóch którymi bronił się przed zasadnością powództwa przed pierwszą instancją. W uzasadnieniu zarzutów apelacji pozwany powielił argumentację przytaczaną przed Sądem Rejonowym, konstruując koncepcję nieważności przedmiotowej umowy pożyczki z dnia 5 kwietnia 2013r, w oparciu o treść art. 70 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo Bankowe w związku z art. 58 par. 1 k.c. Z zarzutem apelacji nie sposób się zgodzić. W pierwszej kolejności należy podkreślić, że twierdzenia powoda zawarte w apelacji stoją w oczywistej sprzeczności z zeznaniami przez niego złożonymi w sprawie oraz z zeznaniami świadka A. Ś.. Wersja prezentowana przez pozwanego i świadka sprowadzała się do oświadczeń, że wobec braku zdolności kredytowej A. Ś. pożyczka zostanie zaciągnięta przez pozwanego, który taką zdolnością mógł się wylegitymować, a następnie uzyskane środki przekazane zostaną A. Ś.. Jak z powyższego wynika, pozwany składając wniosek o pożyczkę sam był przeświadczony, że może względem banku wykazać się stosownymi dochodami umożliwiającymi mu zawarcie umowy, natomiast nie był na tyle uczciwy aby poinformować rzetelnie przedstawicieli strony powodowej o wysokości obciążenia z tytułu spłat innych kredytów. Jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy w treści uzasadnienia wyroku strona powodowa nie może ponosić konsekwencji braku ujawnienia przez pozwanego jego rzeczywistej sytuacji majątkowej. Z wersji prezentowanej przez pozwanego wynika, że świadomie zaciągnął pożyczkę, co do której wiedział, że jej nie spłaci a obecnie próbuje skutki swego nierzetelnego zachowania przerzucić na pożyczkodawcę. Pozwany jest osoba dorosłą , o pełnej zdolności do czynności prawnej, nie zostały ujawnione w niniejszej sprawie żadne okoliczności wskazujące na wyłączenie swobody podjęcia decyzji czy wyrażenia woli przez pozwanego (art. 82 k.c.), a zatem musi mieć świadomość związania zawartą dobrowolnie umową i wywiązać się z jej postanowień. W pełni podziela Sąd Okręgowy podgląd Sądu Apelacyjnego w Warszawie w wyroku z dnia 7 maja 2014r. VI ACa 945/13 przytoczony w uzasadnieniu Sądu Rejonowego. Kwestionowanie powyższej oceny charakteru art. 70 ustawy Prawo Bankowe jako kompetencji banków - zaprezentowane w apelacji - ma charakter czysto polemiczny, albowiem nie zostały przytoczone żadne argumenty na jego poparcie.

Niezasadnym okazał się także zarzut naruszenia prawa procesowego. Na rozprawie dnia 9 lutego 2016r. pełnomocnik pozwanego jedynie zasygnalizował możliwość złożenia wniosku dowodowego dotyczącego uzyskania informacji z BIK (-. 79 akt) , w kolejnym piśmie procesowym z dnia 12 kwietnia 2016r. zgłoszone zostały jedynie wnioski dotyczące umów pożyczek oraz akt sprawy 5 Ds. 872/15, co do których Sad Rejonowy odniósł się zarówno na rozprawie w dniu 22 kwietnia 2016r, jak i w uzasadnieniu wyroku. Na etapie postępowania odwoławczego wnioski te uznać należy za oczywiście spóźnione z mocy art. 381 k.p.c.

Uznając apelację za bezzasadną Sąd Okręgowy oddalił ją na podstawie art. 385 k.p.c.