Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 marca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku H. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania H. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 24 maja 2016 r.

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustala, iż:

-

kwota składki zaewidencjonowanej na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 126.240,01 (sto dwadzieścia sześć tysięcy dwieście czterdzieści złotych jeden grosz);

-

kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 392.810,31 (trzysta dziewięćdziesiąt dwa tysiące osiemset dziesięć złotych trzydzieści jeden groszy)

pozostawiając organowi rentowemu szczegółowe wyliczenie wysokości świadczenia.

Sygn. akt V U 541/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 maja 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., po uchyleniu przez Sądu Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 26 lutego 2016 roku, sygn. akt III AUA 267/15 decyzji z dnia 23 czerwca 2014 roku, ponownie ustalił wysokość emerytury H. W. od dnia 1 czerwca 2014 roku tj. od nabycia prawa do podjęcia jej wypłaty na podstawie art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z FUS na kwotę 1682,34zł. Na kwotę tą składa się 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej tj. 431,88zł. (2155,20zł. x 20%) oraz 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej tj. 1250,46zł. ( 1563,08zł. x 80% ). Emerytura wyniosła po waloryzacji od dnia 1 marca 2015 roku 1718,34 zł (1682,34 +36 zł), a od dnia 1 marca 2016 roku 1722,46 (1718,34 zł x 100,24%).

Wysokość emerytury obliczona na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej wyniosła 2155,20 zł. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto dotychczasową podstawę wymiaru świadczenia. Wskaźnik podstawy wymiaru z poprzedniej decyzji przyjęty do obliczenia wynosił 99,06%. Podstawa wymiaru obliczona została przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 99,06 % przez kwotę bazową w wysokości 3.191,93 zł. i wyniosła 3.161,93 zł. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił: 32 lata 7 miesięcy i 26 dni okresów składkowych tj. 391 miesięcy oraz 2 lata, 3 miesiące i 4 dni miesiące tj. 27 miesięcy okresów nieskładkowych.

Wysokość emerytury obliczona na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej wyniosła 1563,08 zł. Przy obliczaniu wysokości świadczenia organ rentowy uwzględnił kwotę składki zaewidencjonowanej na koncie ubezpieczonego z uwzględnieniem waloryzacji w kwocie 115.653,68 zł kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 356.133,53 zł oraz średnie dalsze trwanie życia w wymiarze 302,10 miesięcy.

Do ustalenia wysokości emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej uwzględnione zostały składki zaewidencjonowane na koncie wnioskodawczyni do dnia 31 maja 2014 roku tj. zgodnie z art. 25 ustawy do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, a tym samym składki za okres do końca zatrudnienia. Organ wskazał, iż nie mają zastosowania przepisy art. 108 ustawy emerytalnej wskazane w uzasadnieniu wyroku sądu, bowiem dotyczą one składek zaewidencjonowanych na koncie po miesiącu, od którego podjęto wypłatę emerytury.

Dnia 21 czerwca 2016 roku H. W. złożyła odwołanie od powyższej decyzji wskazując, iż jest ona dla niej krzywdząca. Skarżąca podniosła, iż w decyzji z dnia 3 czerwca 2014 roku ZUS ustalił wysokość emerytury na kwotę 1802,52 zł, wobec czego świadczenie emerytalne powinno być wypłacone w tej kwocie oraz że kwota składki oraz kapitał początkowy powinien być zwaloryzowany z uwzględnieniem kwartalnych wskaźników waloryzacji za 2013 roku.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania. Organ rentowy wskazał, że zaskarżoną decyzją ustalił wysokość emerytury od 1 czerwca 2014 roku tj. od nabycia prawa do podjęcia wypłaty z uwzględnieniem kwot składek zaewidencjonowanych na koncie do 31 maja 2014 roku z zastosowaniem rocznych wskaźników waloryzacji. Kwota składek uległa zmianie w stosunku do decyzji uchylonej ponieważ uległa powiększeniu o kwotę składek za maj 2014 roku. Część emerytury obliczoną na podstawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS organ rentowy ustalił w związku z powyższym z uwzględnieniem zwaloryzowanej kwoty składek oraz kapitału początkowego z zastosowaniem rocznych wskaźników waloryzacji za lata 1999-2013. Kwoty zwaloryzowanych składek i kapitału początkowego są wyższe w decyzji z dnia 9 maja 2014r. w porównaniu do kwot zwaloryzowanych składek i kapitału początkowego w zaskarżonej decyzji, gdyż suma wskaźników waloryzacji za 2013r, jest wyższa od rocznego wskaźnika waloryzacji za ten rok.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 2 września 2005 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ustalił kapitał początkowy H. W. na dzień 1 stycznia 1999 r. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął:

- podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1173,89zł.

- okresy składkowe w wymiarze 208 miesięcy, okresy nieskładkowe 25 miesięcy, w tym 1 rok,10 miesięcy i 5 dni sprawowania opieki nad dzieckiem;

- współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego, który dla wnioskodawcy wyniósł 70,54%. Współczynnik ten służy do obliczenia części 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01zł.

- średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat, które wynosi – na podstawie komunikatu Prezesa GUS z dnia 25 marca 1999r. (MP nr 12, poz. 173) 209 miesięcy.

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, to jest od 1 stycznia 1989 roku do 31 grudnia 1998 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 96,15%. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 96,15% przez kwotę bazową 1220,89 złotych (96,15% x 1220,89 zł), co dało kwotę 1173,89 zł.

Wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999r. obliczono na kwotę na kwotę 102.056,79zł.

(dowód: decyzja z dnia 2.09.2005r. wraz z załącznikiem– k. 11-13 akt kapitałowych)

Decyzją z dnia 17 kwietnia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ponownie ustalił kapitał początkowy H. W. na dzień 1 stycznia 1999 r. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął:

- podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1173,89zł. ustaloną w decyzji z dnia 2 września 2005r.

- okresy składkowe w wymiarze 208 miesięcy, okresy nieskładkowe 25 miesięcy, w tym 1 rok,10 miesięcy i 5 dni sprawowania opieki nad dzieckiem;

- współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego, który dla wnioskodawcy wyniósł 71,45%. Współczynnik ten służy do obliczenia części 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01zł.

- średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat, które wynosi – na podstawie komunikatu Prezesa GUS z dnia 25 marca 1999r. (MP nr 12, poz. 173) 209 miesięcy.

Wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999r. obliczono na kwotę na kwotę 102.614,82-zł.

(dowód: decyzja z dnia 17.04.2014r. wraz z załącznikiem– k. 14-16 akt kapitałowych)

Dnia 4 kwietnia 2014 roku H. W., urodzona dnia (...), złożyła wniosek o przyznanie jej świadczenia emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę, k. 1 -4 akt ZUS)

Decyzją z dnia 6 maja 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ponownie ustalił kapitał początkowy H. W. na dzień 1 stycznia 1999 r. na kwotę 125.479,42zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął:

- podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1173,89zł. ustaloną w decyzji z dnia 2 września 2005r.

- okresy składkowe w wymiarze 208 miesięcy,

- w związku z nabyciem prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS do udowodnionych okresów składkowych ( 208 miesięcy) dodano okres równy różnicy pomiędzy wiekiem emerytalnym wynoszącym 62 lata i 2 miesiące, a faktycznym wiekiem przejścia na emeryturę wynoszącym 55 lat; tj. 86 miesięcy, co dało łącznie 294 miesiące składkowe;

- okresy nieskładkowe 25 miesięcy, w tym 1 rok,10 miesięcy i 5 dni sprawowania opieki nad dzieckiem;

- współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego, który dla wnioskodawcy wyniósł 71,45%. Współczynnik ten służy do obliczenia części 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01zł.

- średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat, które wynosi – na podstawie komunikatu Prezesa GUS z dnia 25 marca 1999r. (MP nr 12, poz. 173) 209 miesięcy.

(dowód: decyzja z dnia 6.05.2014r. wraz z załącznikiem– k. 18-19 akt kapitałowych)

Decyzją z dnia 9 maja 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury z dniem (...) 2014r. i ustalił wysokość emerytury w sposób zaliczkowy na podstawie art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z FUS na kwotę 1801,42 zł., stanowiącej wobec osiągnięcia wieku uprawniającego do emerytury w roku 2014:

- 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej – 430,54 zł,

- 80 % emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej – 1370,88 zł,

Wysokość emerytury obliczona na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej wyniosła 2152,68 zł. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury z art. 53 ustawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych od 1994 do 2003 roku, co dało wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 99,06 %. Podstawa wymiaru została obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 99.06 % przez kwotę bazową 3191.93 zł i wyniosła 3161,93 zł. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił: 32 lata 5 miesięcy i 14 dni okresów składkowych tj. 389 miesięcy oraz 2 lata, 3 miesiące i 4 dni miesiące tj. 27 miesięcy okresów nieskładkowych.

Wysokość emerytury obliczona na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej wyniosła 1713,60 zł. Przy obliczaniu wysokości świadczenia organ rentowy uwzględnił:

- kwotę składki zaewidencjonowanej na koncie ubezpieczonego z uwzględnieniem waloryzacji w kwocie 126.240,01zł;

- kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 392.810,31 zł;

- średnie dalsze trwanie życia w wymiarze 302,90 miesięcy.

Wypłata emerytury została zawieszona, gdyż wnioskodawczyni kontynuowała zatrudnienie.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 9 maja 2014 roku, k. 21-22v ZUS)

Decyzją z dnia 3 czerwca 2014 roku ZUS z urzędu przeliczył emeryturę H. W. od dnia (...) 2014 roku na podstawie art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z FUS na kwotę 1802,52zł., stanowiącej wobec osiągnięcia wieku uprawniającego do emerytury w roku 2014:

- 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej – 430,54 zł,

- 80 % emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej – 1371,98 zł,

Wysokość emerytury obliczona na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej wyniosła 2152,68 zł. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych od 1994 do 2003 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wniosła 99,06 %. Podstawa wymiaru została obliczona przez pomnożenie wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 99.06 % przez kwotę bazową 3191.93 zł i wyniosła 3161,93 zł. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił: 32 lata 5 miesięcy i 14 dni okresów składkowych tj. 389 miesięcy oraz 2 lata, 3 miesiące i 4 dni miesiące tj. 27 miesięcy okresów nieskładkowych.

Wysokość emerytury obliczona na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej wyniosła 1714,98 zł. Przy obliczaniu wysokości świadczenia organ rentowy uwzględnił:

- kwotę składki zaewidencjonowanej na koncie ubezpieczonego z uwzględnieniem waloryzacji w kwocie 126.658,37 zł;

- kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 392.810,31 zł;

- średnie dalsze trwanie życia w wymiarze 302,90 miesięcy.

Wypłata emerytury została zawieszona, gdyż wnioskodawczyni kontynuowała zatrudnienie.

(dowód: decyzja z dnia 3 czerwca 2014 roku, k. 24 - 25v akt ZUS)

W dniu 4 czerwca 2014r. H. W. wniosła o podjęcie wypłaty emerytury wobec rozwiązania stosunku pracy z dniem 31 maja 2014r. Do wniosku załączyła świadectwo pracy z dnia 2 czerwca 2014 roku wystawione przez (...) Sp. z o.o. w O., z którego wynikała, że wnioskodawczyni była zatrudniona w Spółce od dnia 2 lipca 1979 roku do 31 maja 2014 roku.

(dowód: wniosek – k. 26 akt emerytalnych, świadectwo pracy z 2 czerwca 2014r. – k. 27 akt emerytalnych)

Decyzją z dnia 11 czerwca 2014r. organ rentowy wobec nabycia prawa do wypłaty emerytury od dnia 1 czerwca 2014r. ponownie ustalił kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999r. na kwotę 125.209,81zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął:

- podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1173,89zł. ustaloną w decyzji z dnia 2 września 2005r.

- okresy składkowe w wymiarze 208 miesięcy,

- w związku z nabyciem prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS do udowodnionych okresów składkowych ( 208 miesięcy) dodano okres równy różnicy pomiędzy wiekiem emerytalnym wynoszącym 62 lata i 2 miesiące, a faktycznym wiekiem przejścia na emeryturę wynoszącym 55 lat; tj. 85miesięcy, co dało łącznie 293 miesiące składkowe;

- okresy nieskładkowe 25 miesięcy, w tym 1 rok,10 miesięcy i 5 dni sprawowania opieki nad dzieckiem;

- współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego, który dla wnioskodawcy wyniósł 71,45%. Współczynnik ten służy do obliczenia części 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01zł.

- średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat, które wynosi – na podstawie komunikatu Prezesa GUS z dnia 25 marca 1999r. (MP nr 12, poz. 173) 209 miesięcy.

(dowód: decyzja z dnia 11.06.2014r. wraz z załącznikiem– k. 21-22 akt kapitałowych)

Dnia 23 czerwca 2014 roku ZUS podjął wypłatę świadczenia emerytalnego H. W. od dnia 1 czerwca 2014 roku, tj. od miesiąca w którym zgłoszono wniosek i ustalił wysokość emerytury.

Wysokość emerytury H. W. została obliczona na podstawie art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.) na kwotę 1681,23 zł., stanowiącą wobec osiągnięcia wieku uprawniającego do emerytury w roku 2014:

- 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej – 431,88 zł,

- 80 % emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej – 1249,35 zł,

Wysokość emerytury obliczona na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej wyniosła 2159,42 zł. Do ustalenia podstawy wymiaru przyjęto dotychczasową podstawę wymiaru świadczenia. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wniosła 99,06 %. Podstawa wymiaru została obliczona przez pomnożenie wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 99.06 % przez kwotę bazową (...).93 zł i wyniosła 3161,93 zł. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił: 32 lata 7 miesięcy i 26 dni okresów składkowych tj. 391 miesięcy oraz 2 lata, 3 miesiące i 4 dni miesiące tj. 27 miesięcy okresów nieskładkowych.

Wysokość emerytury obliczona na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej wyniosła 1561,69 zł. Przy obliczaniu wysokości świadczenia organ rentowy uwzględnił:

- kwotę składki zaewidencjonowanej na koncie ubezpieczonego z uwzględnieniem waloryzacji w kwocie 115.653,68 zł.

- kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 356.133,53 zł.

- średnie dalsze trwanie życia w wymiarze 302,10 miesięcy.

(dowód: decyzja z dnia 23 czerwca 2014 roku, k. 31- 32v akt ZUS)

Odwołanie od decyzji z dnia 23 czerwca 2014 roku w dniu 15 lipca 2014 roku złożyła wnioskodawczyni zarzucając decyzji błędne ustalenie wysokości emerytury w skutek nieprawidłowego wyliczenia zwaloryzowanej kwoty składki zaewidencjonowanej na koncie oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego. Skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez nakazanie organowi rentowemu waloryzacji kapitału początkowego i składek odwołującej się z uwzględnieniem kwartalnych wskaźników waloryzacji za 2013 roku i dokonanie ustalenia wysokości emerytury w oparciu o tak zwaloryzowany kapitał początkowy i składki oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

(dowód: odwołanie z dnia 15 lipca 2014 roku, k. 33-35 akt ZUS)

Wyrokiem z dnia 30 grudnia 2014 roku Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustalił, iż kwota składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanego na koncie ubezpieczonej H. W. po dniu 31 stycznia 2014 roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację, podlega waloryzacji kwartalnej za IV kwartał 2013 roku, powiększonej o kwoty uzyskane w wyniku przeprowadzonych poprzednich waloryzacji kwartalnych.

(dowód: wyrok z dnia 30 grudnia 2014 roku, sygn. akt V U 5555/14, k. 48 akt ZUS)

Apelację od powyższego wyroku wniósł organ rentowy zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu naruszenie prawa materialnego, a w szczególności art. 25 ust 3 oraz art. 25a ustawy emerytalnej przez ustalenie, iż kwota składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanego na koncie ubezpieczonej H. W. po dniu 31 stycznia 2014 roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzacje, podlegają waloryzacji kwartalnej za IV kwartał 2013 roku, powiększonej o kwoty uzyskane uzyskanie w wyniku przeprowadzonych poprzednich waloryzacji kwartalnych, podczas gdy wnioskodawczyni nie ma prawa do wyliczenia emerytury w taki sposób, gdyż w przypadku ustalania emerytury w miesiącu czerwcu nie dokonuje się waloryzacji kwartalnych, ponieważ zgodnie z art. 25 ust. 3 wskazanej ustawy przeprowadzana jest waloryzacji roczna. ZUS wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

(dowód: apelacja organu rentowego, k. 59-61 akt ZUS)

Wyrokiem z dnia 26 lutego 2016 roku Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych uchylił zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania ZUS wskazując, iż organ rentowy ponownie ustali wysokość emerytury przysługującej ubezpieczonej na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej w myśl zasad zawartych w art. 108 w zw. z art. 183 ust. 6 tej ustawy.

(dowód: wyrok z dnia 26 lutego 2016 roku wraz z uzasadnieniem, sygn. akt III AUa 267/15, k. 61-68v akt ZUS)

Na dzień (...) 2014 roku kwota składki zaewidencjonowanej na koncie ubezpieczonej z uwzględnieniem waloryzacji wynosiła 126.240,01 zł, natomiast kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego - 392.810,31 zł.

Wnioskodawczyni po nabyciu prawa do emerytury podlegała ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez miesiąc maj 2014r. Kwota ta została uwzględniona przy obliczaniu emerytury w zaskarżonej decyzji z dnia 24 maja 2016r.

Po 1 czerwca 2014r. wnioskodawczyni nie podlegała ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. Na koncie wnioskodawczyni została zaewidencjonowana składka za miesiąc czerwiec 2014r. w kwocie 406,36zł. Kwota ta nie została uwzględniona w podstawie obliczenia emerytury z uwagi na ustalenie emerytury na dzień 1 czerwca 2014r.

(dowód: pismo procesowe organu rentowego, k. 17-18, 27 akt sprawy)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Należy przypomnieć, że organ rentowy przyznał na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS i ustalił zaliczkowo wysokość emerytury skarżącej na podstawie art. 183 ustawy decyzją z dnia 9 maja 2014r. na kwotę 1801,42 zł., Wysokość emerytury z art. 183 ustawy jest obliczana w sposób mieszany tj. częściowo z art. 56 ustawy i częściowo z art. 26 ustawy. Stosunek części emerytury wyliczonej z tych dwóch artykułów zależy od roku osiągnięcia wieku emerytalnego przez ubezpieczonego. Ponieważ skarżąca wiek uprawniający do emerytury osiągnęła w 2014r. jej emerytura składa się w 20% z emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej tj. 430,54 zł, oraz w 80 % z emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej tj. 1370,88 zł,.

Emerytura została przyznana od (...) 2014r. , a jej wypłata była zawieszona z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia przez skarżącą. Ustalając wówczas wysokość emerytury z art. 26 ustawy, organ rentowy dokonał ostatniej waloryzacji składek oraz kapitału początkowego za czwarty kwartał poprzedniego roku według zasad opisanych w art. 25a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz 1440 ze zm.), przy przyjęciu kwartalnych wskaźników waloryzacyjnych za cztery kwartały 2013 r. w wyniku czego zwaloryzowane składki wyniosły 126.240,01zł.., a kwota zwaloryzowanego kapitału 392.810,31zł.

Wypłata emerytury wobec ustania zatrudnienia została na wniosek skarżącej podjęta zaskarżoną decyzją z dniem 1 czerwca 2014r. Jednocześnie organ rentowy w zaskarżonej decyzji ustalił ostatecznie wysokość emerytury wnioskodawczyni z urzędu na dzień 1 czerwca 2014r. na podstawie art. 183 ustawy. W wyniku powyższego część emerytury wnioskodawczyni wyliczona z art. 53 ustawy uległa zwiększeniu z kwoty 430,54zł. do kwoty 431,88zł., natomiast część obliczona z art. 26 ustawy uległa obniżeniu z kwoty 1370,88zł. do kwoty 1250,46zł. Skarżąca w niniejszej sprawie kwestionuje obniżenie części emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy w stosunku do decyzji z dnia 9 maja 2014r.

Do obniżenia części emerytury z art. 26 ustawy doszło na skutek tego, iż organ rentowy dokonał waloryzacji składek oraz kapitału początkowego według zasad opisanych w art. 25 ust 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, tj. wskaźnikiem waloryzacji rocznej za 2013 r., co doprowadziło do obniżenia kwoty składek z uwzględnieniem waloryzacji z kwoty 126.240,01zł. w stosunku do decyzji o nabyciu prawa do emerytury z 9 maja 2014r, do kwoty 116.072,14zł. oraz kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego z kwoty 392.810,31zł. do kwoty 356.133,53zł. Organ rentowy stanął na stanowisku, że waloryzacja kwartalna nie dotyczy osób, których emerytura, tak jak w przypadku wnioskodawczyni, zostaje ustalona w czerwcu danego roku, gdyż jej składki i kapitał początkowy na dzień 1 czerwca zostały zwaloryzowane wskaźnikiem rocznym, a więc za cały rok poprzedzający ustalenie emerytury.

Zaprezentowany przez organ rentowy mechanizm obliczania wysokości emerytury w niniejszej sprawie nie znajduje uzasadnienia w obowiązującej regulacji prawnej.

Istota sporu sprowadza się do kwestionowania przez wnioskodawczynię prawidłowości dokonanej przez organ rentowy waloryzacji kapitału początkowego.

Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 roku podstawę obliczania emerytury, której wysokość ustalana jest według art. 26 tej ustawy, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185. Ubezpieczona w przedmiotowej sprawie nabyła prawo do emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a zatem nie była członkiem otwartego funduszu emerytalnego i dlatego jej składki nie były ewidencjonowane na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Podstawę obliczania jej świadczenia stanowią zatem tylko zwaloryzowane składki oraz zwaloryzowany kapitał początkowy z uwzględnieniem przeliczenia, o którym mowa w art. 185 ustawy. Zasady waloryzacji składek ewidencjonowanych na kontach ubezpieczonych począwszy od 1 stycznia 1999 roku, jak i kapitału początkowego ustalonego na ten dzień są takie same. Waloryzację składek ewidencjonowanych przeprowadza się według zasad wynikających z art. 25 ust. 3-5 i art. 25a ustawy, które maja zastosowanie do waloryzowania kapitału początkowego z mocy art. 173 ust. 5 ustawy.

Zgodnie z art. 25 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. z 2015 r. Nr 748) waloryzację przeprowadza się corocznie od dnia 1 czerwca każdego roku (…) z uwzględnieniem art. 25a tejże ustawy. W wyniku przeprowadzonej waloryzacji stan konta nie może ulec obniżeniu. Stosownie zaś do treści ust. 4 tego przepisu waloryzacji podlega kwota składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego na dzień 31 stycznia roku, za który jest przeprowadzona waloryzacja.

Z kolei art. 25a ust 1 ustawy stanowi, że przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację, o której mowa w art. 25, jest waloryzowana kwartalnie. W przypadku ustalania wysokości emerytury:

1) w pierwszym kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za trzeci kwartał poprzedniego roku;

2) w drugim kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku;

3) w trzecim kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za pierwszy kwartał danego roku;

4) w czwartym kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za drugi kwartał danego roku (art. 25a ust. 2).

Waloryzacja roczna - jak wynika z treści art. 25 ust 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS - jest mechanizmem przeprowadzanym na indywidualnym koncie ubezpieczonego, który jeszcze nie nabył uprawnień emerytalnych, bądź nie wystąpił o ich ustalenie.

Natomiast przepis art. 25a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który stanowi uszczegółowienie regulacji zawartej w art. 25 ustawy, ma zastosowanie przy ustalaniu wysokości emerytury do składek na ubezpieczenie emerytalne zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację (w przypadku wnioskodawczyni po 31 grudnia 2012 r.), o której mowa w art. 25, wówczas kwota tych składek waloryzowana jest kwartalnie.

Z treści art. 25 ust. 3 i art. 25a ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jednoznacznie wynika, że składki są waloryzowane corocznie, a z chwilą ustalania wysokości emerytury przeprowadza się waloryzację kwartalną co do składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację. Data 31 stycznia danego roku jest istotna, gdyż zgodnie z art. 25 ust. 4 waloryzacji podlega kwota składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego na dzień 31 stycznia roku, za który jest przeprowadzana waloryzacja, powiększona o kwoty z tytułu przeprowadzonych waloryzacji. Zatem waloryzacja składek za dany rok obejmuje składki zgromadzone od 1 lutego poprzedniego roku do 31 stycznia bieżącego roku ( tak por wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 22 kwietnia 2015 r.
III AUa 554/14)

Waloryzację kwartalną uruchamia się w momencie ustalania wysokości emerytury. Przy ustalaniu wysokości emerytury waloryzację kwartalną przeprowadza się według art. 25a ust. 2-4 tej ustawy, przy uwzględnieniu wskaźnika waloryzacji kwartalnej określonego w ustępie 5 art. 25a, mogącego różnić się istotnie od wskaźnika waloryzacji rocznej wskazanego w art. 25 ust. 6 ustawy.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, w sprawie o sygn. akt III AUA 757/12 stanął na stanowisku, że przepis art. 25a ust. 2 pkt 2 ustawy nie ma zastosowania jedynie do osób przechodzących na emeryturę od 1 czerwca danego roku, gdyż ich składki i kapitał na dzień 1 czerwca zostały zwaloryzowane wskaźnikiem rocznym, a więc za cały rok poprzedzający ustalenie emerytury. Waloryzacja kwartalna dotyczy składek zaewidencjonowanych na koncie po 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację roczną. Możliwość waloryzacji kwartalnej kapitału początkowego istnieje tylko w przypadku naliczania emerytury, a formułę tę ustawodawca wprowadził jednorazowo w celu zapewnienia osobom przechodzącym na emeryturę w różnych miesiącach roku, że nie będą wyłączone z waloryzacji te okresy, które nie są objęte waloryzacją roczną - pomiędzy czerwcem jednego roku, a czerwcem roku następnego - przy czym nie wszystkie, gdyż nie podlegają waloryzacji kwartalnej składki za żaden miesiąc tego kwartału, w którym ustalana jest wysokość emerytury oraz w kwartale poprzednim.

W przedmiotowej sprawie skarżąca nie przeszła na emeryturę od 1 czerwca 2014r., jak imputuje organ rentowy, lecz z dniem (...) 2014r., co wynika z decyzji z dnia 19 maja 2014r. Zaskarżona decyzja nie jest decyzją przyznającą prawo do świadczenia, tak jak podnosi organ rentowy, lecz jest to decyzja "o ustaleniu wysokości”, mocą której nastąpiło li tylko podjęcie wcześniej ustalonej wypłaty emerytury wnioskodawcy z dniem 1 czerwca 2014r. z uwagi na zakończenie zatrudnienia.

Skoro zaskarżoną decyzją organ rentowy de facto podjął wypłatę ustalonej na dzień (...) 2014r. emerytury, to nie miał podstaw do zastosowania rocznego wskaźnika waloryzacji za rok 2013 przy ustalaniu części emerytury z art. 26 ustawy. Emerytura skarżącej została bowiem ustalona na dzień (...) 2014r., a w tej dacie nie było jeszcze rocznego wskaźnika waloryzacja za rok 2013r.

A zatem składki zaewidencjonowane na koncie wnioskodawczyni po 31 stycznia 2012 r. powinny zostać zwaloryzowane w zaskarżonej decyzji w oparciu o przepis art. 25a ust. 1 pkt 2 ustawy tj. przy zastosowaniu waloryzacji kwartalnej tak jak to zrobił organ rentowy w decyzji z dnia 9 maja 2014r.. Z racji ustalenia wysokości emerytury wnioskodawczyni na dzień 1 czerwca 2014r., waloryzacją roczną były objęte jedynie składki zgromadzone na dzień 31 stycznia 2012r. A zatem składki zaewidencjonowane po tej dacie winny być zwaloryzowane w oparciu o wskaźniki kwartalne. Nie podlegają natomiast waloryzacji kwartalnej składki za żaden miesiąc tego kwartału, w którym ustalana jest wysokość emerytury oraz w kwartale poprzednim, czyli za I i II kwartał 2014r. Składki z ostatnich 5 miesięcy poprzedzających waloryzację roczną pozostają na koncie w nominalnej ich wysokości.

Waloryzacja kwartalna nie dotyczy zatem jedynie osób, których emerytura zostaje ustalona w czerwcu danego roku, gdyż ich składki i kapitał na dzień 1 czerwca zostały zwaloryzowane wskaźnikiem rocznym, a więc za cały rok poprzedzający ustalenie emerytury.

W przypadku wnioskodawczyni brak było podstaw do zastosowania waloryzacji rocznej składek i kapitału, gdyż jej emerytura została ustalona na dzień (...) 2014r. decyzją z dnia 9 maja 2014r. Z dniem 1 czerwca 2014r. organ rentowy w zaskarżonej decyzji li tylko podjął wypłatę wcześniej zawieszonej z powodu kontynuowania zatrudnienia emerytury. W takiej sytuacji organ rentowy nie był uprawniony do ustalania na nowo wysokości emerytury wnioskodawczy przy zastosowaniu rocznego wskaźnika waloryzacji za 2013r., jak to uczynił w zaskarżonej decyzji.

W niniejszej sprawie jako ostatnią waloryzację roczną należy traktować waloryzację dokonaną od 1 czerwca 2013 r. za rok 2012, obejmującą składki zgromadzone na stan z dnia 31 stycznia 2012 r. Od dnia 1 czerwca 2014 r. waloryzacja roczna za rok 2013 nie była już możliwa, bowiem z dniem (...) 2014 r. świadczenie emerytalne zostało już przyznane i została ustalona jego podstawa. Tym samym składki zaewidencjonowane na koncie po dniu 31 stycznia 2013 r., za który przeprowadzono ostatnią waloryzację roczną, powinno nastąpić w oparciu o art. 25a ust. 2 pkt 2 ustawy emerytalnej. Nie będą zatem wyłączone z waloryzacji składki za 2013r, które nie mogły być objęte kolejną waloryzacją roczną.

Co za tym idzie organ rentowy nie wykonał wytycznych Sądu Apelacyjnego w Łodzi zawartych w wyroku z dnia 26 lutego 2016 roku, sygn. akt III AUA 267/15, mocą którego uchylono decyzję z dnia 23 czerwca 2014r. o ustaleniu wysokości emerytury. Sąd Apelacyjny uchylił decyzję z dnia 23 czerwca 2014r. dlatego, że organ rentowy nieprawidłowo obliczył wysokość emerytury skarżącej. Należy przypomnieć organowi rentowemu, że w uchylonej decyzji z dnia 23 czerwca 2014r., tak samo jak w zaskarżonej decyzji organ rentowy dokonał rocznej waloryzacji kapitału początkowego i składek za 2013r. , co doprowadziło do obniżenia wysokości emerytury skarżącej w stosunku do decyzji z dnia 9 maja 2014r. Sąd Apelacyjny zanegował możliwość ponownego ustalenia wysokości emerytury kapitałowej przez organ rentowy na dzień 1 czerwca 2014r. tj. po rozwiązaniu stosunku pracy przez skarżącą, skoro ustalenie wysokości emerytury w systemie zdefiniowanej składki nastąpiło w maju 2014r. w związku z nabyciem prawa do tego świadczenia. W związku z powyższym Sąd Apelacyjny zobowiązał organ rentowy do ustalenia wysokości emerytury przysługującej ubezpieczonej po podjęciu wypłaty emerytury od dnia 1 czerwca 2014r. na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej w myśl zasad zawartych w art. 108 w zw. z art. 183 ust. 6 tej ustawy.

W myśl art. 108 ust 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jeżeli po dniu, od którego przyznano emeryturę określoną w art. 24 lub 24a, emeryt podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wysokość świadczenia ulega ponownemu ustaleniu w sposób określony w ust. 2.

Zgodnie z ustępem 2 art. 108 ustawy emerytury obliczone według zasad określonych w art. 26 powiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu ustalenia prawa do emerytury, o której mowa w art. 24 i 24a, i zwaloryzowanych zgodnie z art. 25 przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku danego ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku o przeliczenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ust. 4 i 5.

Złożenie przez członka otwartego funduszu emerytalnego wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, o której mowa w art. 24 lub art. 24a , oznacza jednocześnie złożenie wniosku o ponowne ustalenie wysokości okresowej emerytury kapitałowej w trybie art. 25 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych ( art. 108 ustęp 2a ustawy).

3. Ponowne ustalenie wysokości emerytury następuje na wniosek zgłoszony nie wcześniej niż po upływie roku kalendarzowego lub po ustaniu ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

4. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek zaewidencjonowanych od miesiąca, od którego została podjęta wypłata emerytury po raz pierwszy, do miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury.

5. Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do kolejnych wniosków o ustalenie emerytury w nowej wysokości.

Odwołanie się przez Sąd Apelacyjny do art. 108 ustawy oznaczało, że organ rentowy był zobowiązany li tylko do ustalenia, czy wnioskodawczyni po dniu od którego przyznano jej emeryturę czyli od dnia (...) 2014r. podlegała ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, a jeżeli tak powiększenie części emerytury kapitałowej o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonej po dniu ustalenia prawa do emerytury (po (...) 2014r.), o której mowa w art. 24 i 24a, i zwaloryzowanych zgodnie z art. 25 przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku danego ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku o przeliczenie wysokości emerytury.

Organ rentowy ustalił, iż skarżąca po nabyciu prawa do emerytury podlegała ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez miesiąc maj 2014r. Tylko zatem o tą składkę powinna być powiększona emerytura kapitałowa skarżącej na podstawie art. 108 ustawy wyliczona na dzień 1 czerwca 2014r.

Tymczasem w zaskarżonej decyzji organ rentowy nie tylko uwzględnił składkę za maj 2014r., ale na nowo obliczył wysokość emerytury kapitałowej, co została zakwestionowane przez Sąd Apelacyjny w Łodzi. Takie postępowanie organu rentowego jest niedopuszczalne. Organ rentowy ma obowiązek przestrzegania prawomocnych orzeczeń sądowych. Sąd Apelacyjny wyraźnie podniósł, że kwotę emerytury w systemie zdefiniowanej składki ustala się tylko raz albo w dniu nabyciu prawa do emerytury albo w dniu realizacji ryzyka. W przypadku skarżącej data nabycia prawa do emerytury pokrywa się z datą realizacji ryzyka. Wysokość emerytury kapitałowej została już przez organ rentowy ustalona na dzień (...) 2014r. decyzją z dnia 9 maja 2014r. W tej dacie skarżąca nie tylko nabyła prawo do emerytury, ale jej zrealizowała składając w dniu 1 kwietnia 2014r. wniosek emerytalny. Oznacza to niedopuszczalność ponownego ustalania wysokości emerytury kapitałowej, jak to uczynił organ rentowy w zaskarżonej decyzji. Ponowne ustalenie wysokości emerytury kapitałowej skarżącej może nastąpić tylko po spełnieniu przesłanek z art. 108 ustawy. Reasumując Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustalił iż kwota składki zaewidencjonowanej na koncie z uwzględnieniem waloryzacji oraz kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego jest taka sama jak w decyzji z dnia 9 maja 2014r., pozostawiając organowi rentowemu szczegółowe wyliczenie świadczenia.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴§2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.