Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2017 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2017 r. w Toruniu

sprawy z powództwa P. H.

przeciwko (...) S. A. w W.

o zapłatę

I. zasądza od pozwanego (...) S. A. w W. na rzecz powoda P. H. kwotę 30.000 zł (trzydzieści tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 kwietnia 2016r. do dnia zapłaty;

II. w pozostałej części powództwo oddala;

III. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.659,85 zł (tysiąc sześćset pięćdziesiąt dziewięć złotych osiemdziesiąt pięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV. nakazuje zwrócić powodowi ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 680,30 zł (sześćset osiemdziesiąt złotych trzydzieści groszy) tytułem niewykorzystanej zaliczki.

Sygn. akt I C 714/16

UZASADNIENIE

P. H. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 60.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8.04.2015 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż w dniu 20.07.2014 r. doszło do wypadku drogowego w wyniku, którego śmierć poniósł M. H. (1) – brat powoda. Sprawca wypadku posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. w W.. Szkoda została zgłoszona ubezpieczycielowi. Powód otrzymał od ubezpieczyciela kwotę 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Pomimo odwołania pozwany odmówił wypłaty dalszej części zadośćuczynienia. Powód zaznaczył, iż z bratem łączyła go bliska więź o szczególnym charakterze. Dodał, iż brat był 2 lata starszy od niego i był dla niego autorytetem. Mieli podobne zainteresowania i problemy, zawsze mógł liczyć na jego pomoc. Dodał, iż pomagał bratowej po śmierci brata. Do dzisiaj odczuwa żal i smutek po jego stracie.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany podniósł, iż po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego wypłacił powodowi kwotę 10.000 zł. Zaznaczył, iż powód w związku ze śmiercią brata nie wymagał specjalistycznego leczenia, a uczucie bólu nie spowodowało u niego dezorganizacji życia. Zakwestionował wysokość żądanej kwoty wskazując, iż jest ona rażąco wygórowana.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 20 lipca 2014 r. kierujący pojazdem marki O. (...) poruszając się w stanie nietrzeźwości zjechał na przeciwny pas ruchu i zderzył się czołowo z pojazdem A. R.. M. H. (1) – brat powoda zmarł w wyniku zderzenia drogowego.

Bezsporne

Sprawca wypadku posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. w W..

Bezsporne.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 20 stycznia 2015 r. w sprawie o sygn. akt (...) S. Ł. został uznany za winnego popełnienia czynu z art. 177§ 1 i 2 kk w zw. z art. 178 kk.

Dowody: wyrok k. 9-10

P. H. zgłosił szkodę ubezpieczycielowi. Decyzją z dnia 21 stycznia 2015 r. (...) Zakład (...) przyznał mu kwotę 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

Dowody: decyzja z 21.01.2015 r. k. 11;

akta szkody

Śmierć M. H. (1) wywarła duży wpływ na życie P. H.. Rodzeństwo wychowywało się razem w domu rodzinnym. M. H. (1) był starszym bratem P. H.. Bracia mieli wspólne zainteresowania i problemy. M. H. (1) wspierał młodszego brata i był dla niego autorytetem. Z uwagi na jego dobry kontakt z rodzicami był łącznikiem pomiędzy nimi a P. H.. Bliskie relacje między rodzeństwem nie uległy osłabieniu po wyprowadzce i załażeniu rodzin. Bracia spotykali się kilka razy w tygodniu, wspólnie obchodzili święta, spędzali wolny czas, wyjeżdżali.

Dowód: zeznania świadka M. H. (2) z 12.09.2016 r. 00:01:5500:18:32 k. 57-58;

zeznania świadka L. J. z 7.11.2016 r. 00:01:25-00:08:58 k. 67-67v;

zeznania świadka W. L. z 7.11.2016 r. 00:08:58-00:15:56 k. 67v;

przesłuchanie P. H. z 7.11.2016 r. 00:15:56-00:25:35 k. 67v-68

Po śmierci M. H. (1), P. H. pomagał w załatwianiu wszelkich formalności i był wsparciem dla żony brata. Śmierć brata była dla niego silnym przeżyciem emocjonalnym. Do chwili obecnej odczuwa smutek i żal po śmierci brata. Często odwiedza jego grób na cmentarzu.

Dowód: zeznania świadka M. H. (2) z 12.09.2016 r. 00:01:5500:18:32 k. 57-58;

przesłuchanie P. H. z 7.11.2016 r. 00:15:56-00:25:35 k. 67v-68

P. H. po śmierci brata przeżył naturalną reakcję żałoby – odczuwał smutek, często płakał, nie miał apetytu i miał trudności z zaśnięciem. Okres ten trwał około roku. Przeżywana reakcja żałoby nie wpłynęła istotnie na jego życie osobiste i społeczne. Nadal odczuwa subiektywny dyskomfort związany ze śmiercią brata. Rokowania na przyszłość są jednak pozytywne. P. H. nie wymagał ani nie wymaga podjęcia terapii psychologicznej.

Dowód: opinia biegłego k. 75-77

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych, dokumentów przedłożonych przez strony, akt szkodowych, oraz zeznań świadków i przesłuchania powoda.

Sąd w pełni dał wiarę dowodom w postaci dokumentów. Ich prawdziwość nie budziła, w ocenie Sądu, jakichkolwiek wątpliwości. Co więcej wiarygodność i autentyczność przedłożonych dokumentów, nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Za wiarygodne Sąd uznał również zeznania świadków M. H. (2), L. J., W. L. złożone na okoliczność więzi łączącej powoda z bratem, jego reakcji na śmierć i rozmiar krzywdy. Ich zeznania były spójne i logiczne oraz znajdowały potwierdzenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym z uwagi na co sąd dał im wiarę.

Odnośnie twierdzeń powoda P. H. Sąd nie znalazł podstaw aby odmówić im wiarygodności, albowiem mimo emocjonalnego stosunku do sprawy są one logiczne, spójne oraz zbieżne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Bezspornym w przedmiotowej sprawie było, że doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego śmierć poniósł brat powoda, jak również że sprawca tego zdarzenia posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego. Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się natomiast do udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy istniała pomiędzy powodem a zmarłym więź, którą można byłoby kwalifikować jako dobro osobiste w rozumieniu art. 24 k.c.

Sąd uznał, mając na względzie zebrany w sprawie materiał dowodowy oraz obowiązujące normy prawa i dorobek orzecznictwa w zakresie ich wykładni, że na tak postawione pytanie należy udzielić odpowiedzi pozytywnej.

Przed przystąpieniem jednak do zasadniczych rozważań należy poczynić kilka uwag natury ogólnej.

Powód wywodził swoje roszczenie z art. 446 § 4 k.c. Przewidziane w art. 446 § 4 k.c. zadośćuczynienie służy kompensacie krzywdy po stracie osoby najbliżej, a zatem uszczerbku dotykającego subiektywnej sfery osobowości człowieka, w szczególności cierpienia, bólu i poczucia osamotnienia, powstałych utrudnień życiowych, konieczności zasadniczo odmiennego urządzenia sobie życia, ograniczenia sfery korzystania z przyjemności, uzależnienie od pomocy innych osób, brak perspektyw na poprawę stanu zdrowia itp. /por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dn. 16.05.2012 r. I ACa 301/12, LEX 1213847, Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dn. 05.02.2013 r. I ACa 1137/12, LEX nr 1286561, Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dn. 09.11.2012 r. I ACa 1018/12, LEX 1236698/.

Na rozmiar krzywdy, o której mowa w art. 446 § 4 k.c., mają wpływ przede wszystkim: wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej /np. nerwicy, depresji/, stopień, w jakim pokrzywdzony będzie umiał odnaleźć się w nowej rzeczywistości i zdolność do jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego / Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dn. 09.10.2012 r. I ACa 875/12, LEX 1293092, Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dn. 18.10.2012 r. I ACa 458/12, LEX 1237273/.

Dla ustaleniu zadośćuczynienia nie stosuje się automatyzmu, a każda krzywda jest oceniana przez pryzmat konkretnych okoliczności sprawy, a jego przyznanie ma charakter fakultatywny- uznaniu Sądu pozostawiono rozstrzygnięcie kwestii, czy w konkretnym przypadku doznana krzywda /jeżeli sąd ustali, że doszło do krzywdy/ ma być naprawiona także przez zasądzenie zadośćuczynienia pieniężnego oraz w jakiej wysokości, czy też nie /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dn. 22.11.2012 r. I ACa 339/12, LEX 1246793/.

W tym miejscu zaznaczyć trzeba, że w myśl ogólnej zasady wyrażonej w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zgodnie z procedurą cywilną nie do Sądu należy zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności spornych dla rozstrzygnięcia sprawy /art. 232 k.p.c./. Obowiązek przedstawiania dowodów spoczywa na stronach /art. 3 k.p.c./ a ciężar udowodnienia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy spoczywa na tej stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne.

W ocenie Sądu, powód sprostał ciążącemu na nim obowiązkowi i wykazał, że łączyła go z bratem silna więź emocjonalna. Dokonując oceny rodzaju i mocy więzi łączącej rodzeństwo Sąd wziął pod uwagę przede wszystkich warunki, w jakich rodzeństwo to wychowywało się i dorastało. Powód wychowywał się razem ze zmarłym, który był dla niego autorytetem. Zawsze mógł liczyć na jego pomoc i wsparcie w kontaktach z rodzicami. Bracia mieli ze sobą stały i częsty kontakt, ufali sobie nawzajem. Pomimo tego, iż zmarły założył własną rodzinę, łącząca ich więź nie osłabła. Po śmierci M. H. (1), to powód zajął się wszystkimi formalnościami związanymi z pogrzebem. Stanowił również wsparcie dla żony brata w tych ciężkich chwilach. Zdaniem Sądu jasnym jest, iż pomiędzy powodem a zmarłym istniała szczególna więź emocjonalna.

W oparciu o powołane przepisy kompensacie podlega doznana krzywda, a więc w szczególności cierpienie, ból i poczucie osamotnienia po śmierci najbliższego członka rodziny. Przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego ma na celu zrekompensować krzywdę za naruszenie prawa do życia w rodzinie i ból spowodowany utratą najbliższej osoby (por. wyrok SA w Lublinie z dn. 07.07.2009 r., II AKa 44/09, LEX nr 523973). Zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalna wartość. Wysokość ta nie może być jednak nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc powinna być utrzymana w rozsądnych granicach wyrok SN z dn. 26.02.1962 r., 4 CR 902/61, OSNCP 1963, nr 5, poz. 107; wyrok SN z dn. 24.06.1965 r., I PR 203/65, OSPiKA 1966, poz. 92; wyrok SN z dn. 22.03. (...). , IV CR 79/78, Monitor Prawniczy- Zestawienie Tez (...) str. 469). W ocenie sądu przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia należy także uwzględnić indywidulane właściwości i subiektywne odczucia osoby pokrzywdzonej (por. SN w wyroku z dn. 1905.1998 r., II CKN 756/97, niepubl.).

Zadośćuczynienie ma na celu przede wszystkim złagodzenie cierpień, ale jego wysokość nie może być dowolna, ściśle musi uwzględniać stopień doznanej krzywdy. Winna być ona odpowiednia. Jest to rekompensata za całą krzywdę i przyznaje się ją jednorazowo (por. wyrok SA w Poznaniu z dn. 08.02.2006 r. , I ACa 1131/05, LEX nr 194522).

W niniejszej sprawie nie budziło żadnych wątpliwości, że powód był silnie związany emocjonalnie z bratem i jego śmierć była dla niego bolesnym doznaniem. Nadal odczuwa ból, cierpienia psychiczne po jego stracie. Jego życie po śmierci brata niewątpliwie uległo zmianie albowiem utracił jedną z najbliższych sobie osób. U. łączącej ich więzi wypływała z sytuacji rodzinnej jaką mieli w dzieciństwie. Zdaniem Sądu tak silna i ugruntowana więź emocjonalna z pewnością łączyła rodzeństwo nie tylko w okresie dzieciństwa czy dorastania ale również później, w życiu dorosłym. Sąd uznał, że powód udowodnił wszystkie przesłanki uzasadniające odpowiedzialność pozwanego, w tym udowodnił poniesioną krzywdę i jej rozmiar. Niemniej nie można zapominać, iż w chwili śmierci brata powód był już osobą dorosłą. Zmarły mieszkał osobno, miał swoją rodzinę. Nadto wskazać należy, iż śmierć brata poza przeżyciem naturalnej reakcji żałoby nie wywarła istotnego wypływu na życie osobiste i społeczne powoda. Nie wymagał on również leczenia psychiatrycznego czy psychologicznego.

Reasumując, Sąd doszedł do przekonania, iż kwotą zadośćuczynienia adekwatną do rozmiaru poniesionej przez powoda krzywdy, będzie kwota 40.000 zł. Kwota ta powinna w wystarczający sposób złagodzić cierpienia poniesione przez powoda. Mając na względzie wypłaconą przez pozwanego kwotę 10.000 zł Sąd w pkt I wyroku zasądził na rzecz powoda kwotę 30.000 zł.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c. Sąd uznał zasadnym domaganie się zasądzenia odsetek od dnia 9 kwietnia 2015 r., tj. od dnia następnego od wydania decyzji w przedmiocie odmowy wypłaty dalszej kwoty zadośćuczynienia.

W pozostałym zakresie Sąd w pkt II wyroku oddalił powództwo

O kosztach procesu orzeczono na postawie art. 100 k.p.c. w myśl zasady stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu. Powód wygrał sprawę w 50%.

Koszty powoda to 3.000 zł tytułem opłaty sądowej, 7.200 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika., 17 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa oraz 319,70 zł tytułem opinii biegłego. Łącznie powód poniósł koszty w wysokości 10.536,70 zł. Tymczasem na koszty pozwanego składają się 7.200 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika, 17 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa, co łącznie stanowi kwotę 7.217 zł. W rezultacie po kompensacji Sąd Rejonowy w punkcie III wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.659,85 zł, (10.536,70 zł x 50% = 5.268,35 zł zaś 7.217 zł x 50 % = 3.608,50 zł)

Sąd w pkt. IV wyroku nakazał zwrócić powodowi 680,30 zł tytułem niewykorzystanej zaliczki na koszty biegłego.