Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Milczarek

Protokolant – sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2017 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: R. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 17 października 2016 r., znak:(...)

w sprawie: R. C.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o emeryturę

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu R. C. prawo do emerytury od dnia (...)

2)  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu R. C. prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS

W uzasadnieniu decyzji wskazano, że ubezpieczony nie spełnił jedynie warunku posiadania 25 letniego okresu składkowego i nieskładkowego, bowiem nie zaliczono do takich okresów okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 19.09.1972 r. do 30.06.1976 r. Organ rentowy zaliczył ubezpieczonemu staż w rozmiarze 22 lat, 5 miesięcy i 17 dni i okres pracy w szczególnych warunkach w rozmiarze 20 lat, 4 miesięcy i 5 dni.

W odwołaniu od tej decyzji ubezpieczony wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury z uwagi na to, że w spornym okresie od 19.09.1972 r. do 30.06.1976 r. pracował w gospodarstwie rolnym rodziców.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony R. C. urodził się M.. Od 1962 r. rodzice ubezpieczonego – S. i Z. C. posiadali gospodarstwo rolne. Faktycznie to była całość należąca do dziadków ubezpieczonego o łącznej powierzchni około 6 hektarów z której wydzielono gospodarstwo rodziców ubezpieczonego. W gospodarstwie tym były zabudowania: dom, chlewnia i stodoła. Był jeden koń, krowa plus dwa cielaki, maciora plus do 12, 16 prosiaków i dużo drobiu około 50 sztuk. Szkołę podstawową ubezpieczony ukończył 30.06.1972 r. Ubezpieczony pracował w tym gospodarstwie przed ukończeniem 16 roku życia a potem w większym rozmiarze do 30.06.1976 r. potem podjął pracę zawodową. Ubezpieczony pracował w spornym okresie od 19.09.1972 r. do 30.06.1976 r. co najmniej 4 godziny dziennie mimo, że jeździł do szkoły czyli Technikum (...) w B., gdzie się uczył. Ubezpieczony mieszkał i prowadził wspólne gospodarstwo domowe wraz z rodzicami w M.. Do szkoły do B. ubezpieczony jeździł pociągiem o 6.15 a wracał o godzinie 16.00 i wtedy w świetlicy kolejowej w B. odrabiał lekcje, czekając na pociąg. Gdy ubezpieczony wracał po szkole do domu autobusem to był w domu w M. około 14.30. Przeważnie ubezpieczony lekcje odrabiał wieczorem po zakończeniu pracy w gospodarstwie. W gospodarstwie rolnym pracował ojciec ubezpieczonego S. C., który pracował zawodowo na (...) i w domu był około 16.00. Mama ubezpieczonego Z. C. zajmowała się domem. W gospodarstwie pracowała też siostra D. a brat H. w tym okresie pracował w (...) w B., siostra Z. starsza od ubezpieczonego, mieszkała już w tym okresie w B.. Zdarzało się , że jakieś prace ubezpieczony wykonywał przed wyjazdem do szkoły, ale co do zasady pracował w gospodarstwie zaraz po powrocie ze szkoły. Przez cały rok kalendarzowy ubezpieczony pracował w gospodarstwie co najmniej cztery godziny dziennie, bo wiosną pracował przy zasiewach, orce, obsłudze inwentarza, przy przerywce buraków cukrowych, latem pracował przy przerywce, przy żniwach, wykopkach i inwentarzu, jesienią przy omłotach, burakach cukrowych, wykopkach, kopcowaniu i obrządku. Zimą też ubezpieczony pracował także 4 godziny dziennie, bo prace w gospodarstwie były wykonywane ręcznie. Zimą ubezpieczony woził słomę, ciął sieczkę, wywoził obornik, karmił świnie przygotowaną przez siebie karmą, to jest parowanymi ziemniakami a przygotowanie tego trwało do dwóch godzin. Przygotowywał też paszę dla świń. Ubezpieczony ukończył Technikum K., ale nie kontynuował nauki.

Ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę w dniu 4.10.216 r.

dowód: zeznania świadków J. G., M. S. zapis protokołu rozprawy płyta k. 22, świadka D. Ż. oraz ubezpieczonego –zapis protokołu rozprawy płyta k. 28, wniosek w aktach rentowych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów w aktach w jego aktach rentowych , których prawdziwości strony nie kwestionowały oraz zeznań świadków, bowiem były one zgodnie spójne, wzajemnie się uzupełniały z zeznaniami powoda. Świadkowie na co dzień widywali ubezpieczonego przy pracy stąd ich zeznania stanowiły miarodajny dla ustalenia stanu faktycznego w sprawie dowód. Zeznania ubezpieczonego jako zgodne z zeznaniami świadków i znajdujące potwierdzenie w zebranych w sprawie dowodach z dokumentów również zasługiwały na wiarę.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, zdaniem Sądu Okręgowego, w sposób niebudzący wątpliwości, że ubezpieczony pracował w gospodarstwie rolnym rodziców S. i Z. C. od 19.09.1972 r. do 30.06.1976 r.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17.12. 1998r. o emeryturach i rentach z FUS przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również przypadające przed dniem 1 stycznia 1983r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym, po ukończeniu 16 roku życia jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

W judykaturze wykształcił się pogląd, iż o uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych okresów pracy w gospodarstwie rolnym sprzed objęcia rolników obowiązkiem opłacania składki na rolnicze ubezpieczenie społeczne domowników (tj. przed dniem 1 stycznia 1983 r.) przesądza wystąpienie dwóch okoliczności:

1) wykonywanie czynności rolniczych powinno odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w definicji legalnej "domownika" z art. 6 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz

2) czynności te muszą być wykonywane w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy, tj. minimum 4 godziny dziennie. Zob. wyrok SA w Poznaniu z dnia 24 stycznia 1996 r., III AUr 833/95 (OSA 1998, z. 4, poz. 15) i wyroki SN: z dnia 28 lutego 1997 r., II UKN 96/96 (OSNAPiUS 1997, nr 23, poz. 473); z dnia 13 stycznia 1998 r., II UKN 433/97 (OSNAPiUS 1998, nr 22, poz. 668); z dnia 13 listopada 1998 r., II UKN 299/98 (OSNAPiUS 1999, nr 24, poz. 799); z dnia 18 lutego 1999 r., II UKN 491/98 (OSNAPiUS 2000, nr 8, poz. 324, notka); z dnia 9 listopada 1999 r., II UKN 190/90 (OSNAPiUS 2001, nr 4, poz. 122, notka); z dnia 3 grudnia 1999 r., II UKN 235/99 (OSNAPiUS 2001, nr 7, poz. 236, notka); z dnia 10 maja 2000 r., II UKN 535/99 (OSNAPiUS 2001, nr 21, poz. 650); z dnia 12 maja 2000 r., II UKN 538/99 (OSNAPiUS 2001, nr 21, poz. 651); z dnia 27 czerwca 2000 r., II UKN 612/99 (OSNAPiUS 2002, nr 1, poz. 21, notka); z dnia 3 lipca 2001 r., II UKN 466/00 (OSNPUSiSP 2003, nr 7, poz. 186).

Pod pojęciem domownika ustawa z dnia 20.12. 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników rozumie natomiast osobę bliską rolnikowi, która:

a)ukończyła 16 lat,

b)pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,

c)stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy ( art. 6 pkt 2 )

W niniejszej sprawie organ rentowy odmówił ubezpieczonemu, spełniającemu wszystkie, poza stażem pracy, przesłanki ustawowe do otrzymania emerytury w obniżonym wieku, prawa do tego świadczenia, bowiem zakwestionował okres jego pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 19.09.1972 r. do 30.06.1976 r. z uwagi na to, że ubezpieczony uczęszczał w spornym okresie do szkoły.

Decydujące znaczenie ma dla oceny spełnienia przesłanek z art. 6 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników ma jedynie faktyczna praca w gospodarstwie rolnym, po ukończeniu 16 roku życia.

Ubezpieczony urodzony dnia (...) warunek ten spełnił, bowiem w okresie od 19.09.1972 r. do 30.06.1976 r. mieszkał w gospodarstwa rolnym rodziców i pracował w sposób stały, w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy tj. co najmniej 4 godziny dziennie w tym gospodarstwie, prowadząc z rodzicami wspólne gospodarstwo domowe, co w sposób nie budzący wątpliwości wykazało postępowanie dowodowe przeprowadzone przed Sądem, a w szczególności zeznania ubezpieczonego i zeznania świadków, którym nadano walor wiarygodności uznając je za dopuszczalny dowód zgodnie z art. 473 k.p.c. i § 22 cyt. rozporządzenia Rady Ministrów z z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń.

Mając to na uwadze Sąd Okręgowy uznał, iż odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na uwzględnienie, bowiem ubezpieczony, po uzupełnieniu stażu pracy spornym okresem, spełnił wszystkie warunki do uzyskania emerytury, posiadając wymagany staż pracy w szczególnych warunkach.

Dlatego, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w punkcie 1 wyroku, przyznając ubezpieczonemu prawo do emerytury od pierwszego dnia miesiąca w którym złożono wniosek o emeryturę.

Na zasadzie art. 118 ust 1 a ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS Sąd Okręgowy orzekł o braku odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji z uwagi na konieczność przeprowadzenia postepowania przed sądem na okoliczność pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym rodziców ( punkt 2 wyroku ).

SSO Ewa Milczarek