Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 kwietnia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Gdańsku I Wydział Cywilny

w składzie: Przewodniczący : SSO Mariusz Bartnik

Protokolant : st. sekr. sąd. Aneta Graban

po rozpoznaniu w dniu 07 kwietnia 2017 roku w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa L. S.

przeciwko M. S. i Agencji (...) w W.

o ustalenie,

1) oddala powództwo w całości,

2) odstępuje od obciążania powódki kosztami postępowania,

3) przyznaje adwokatowi K. S. kwotę 3.600,00 zł ( trzy tysiące sześćset złotych), powiększoną o 23% podatku VAT - od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Gdańsku - tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 29 października 2015 r. powódka L. S. wniosła o ustalenie nieważności umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i sprzedaży oraz umowy o ustanowienie hipoteki zawartej przez M. S. oraz (...) Agencję (...) w W. Oddział (...) w G. w dniu 21 czerwca 2011 r. (obecnie Agencją (...) w W. ).

W uzasadnieniu wskazano, iż w dniu 15.01.1993 r. pozwanemu M. S. pełniącemu czynną służbę wojskową, został przyznany lokal położony w G. przy ul. (...). Przy ustalaniu jego powierzchni wzięto pod uwagę rodzinę pozwanego. W 1999 r. Sąd rozwiązał małżeństwo stron, a w wyroku odstąpił od orzekania o sposobie korzystania z lokalu mieszkalnego. Do chwili obecnej strony nie przeprowadziły postępowania działowego majątku małżonków. W 1997 r. pozwany wyprowadził się z lokalu, zaś powódka wraz z dziećmi zamieszkuje tam do chwili obecnej. W dniu 21 czerwca 2011 r. na mocy umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i sprzedaży M. S. nabył na własność mieszkanie przy ul. (...) w G.. Pozwany wytoczył wobec powódki powództwo o eksmisję. Zdaniem powódki również ona powinna mieć możliwość wykupu mieszkania. Powołała się ona na okoliczność wejścia prawa do lokalu oraz do wykupu lokalu w skład majątku wspólnego małżonków.

(Pozew z załącznikami k. 2-14)

W odpowiedzi na pozew pozwany M. S. wniósł o oddalenie powództwa. Pozwany potwierdził fakt, iż od 1999 r. nie pozostaje w związku małżeńskim z powódką oraz, że był stroną umowy z dnia 21 czerwca 2011 r. na mocy której nabył mieszkanie przy ul. (...) w G.. Lokal został zakupiony na 10 lat po rozwiązaniu małżeństwa stron.

Pozwany wielokrotnie informował powódkę o braku tytułu prawnego do zajmowania lokalu. Ostatecznie wniósł pozew o eksmisję. W toku tegoż postpowania powódka złożyła niniejszy pozew, a także wniosek o zawieszenie postępowania o eksmisję. M. S. wskazał, iż kopia skierowania nr (...) z dnia 15.01.93 r. określa tymczasowy przydział kwatery. Tymczasowość nie powoduje powstania roszczenia o nabycie własności. Obowiązujące w chwili orzeczenia rozwodu przepisy wskazywały, że kwatery tymczasowe nie podlegają wykupowi. Decyzja z dnia 23 marca 2010 r. spowodowała utratę ważności skierowania z 1993 r.

(Odpowiedź na pozew z załącznikami k. 36-56)

Pozwana Agencja (...) w odpowiedzi na pozew z dnia 14 marca 2017 r. wniosła o oddalenie powództwa w całości. Dalej wskazano, iż lokal przy ul. (...) w G. przydzielony został pierwotnie na podstawie skierowania nr (...) z dnia 15 stycznia 1993 r. w celu tymczasowego zakwaterowania pozwanego M. S. oraz jego rodziny. Kwatera ta w ciągu 30 dni od dnia otrzymania kwatery stałej winna była zostać zwrócona. Małżeństwo stron zostało rozwiązane w 1999 r. Natomiast z dniem 30 kwietnia 2006 r. na mocy rozkazu Szefa (...) nr (...) M. S. został zwolniony ze służby. W dniu 23.02.2009 r. pozwany wystąpił z wnioskiem o wydanie na jego rzecz decyzji o prawie zamieszkiwania w tymże lokalu.

Pozwana wskazała, iż zgodnie z obowiązującymi przepisami, a w szczególności ich zmianą powódka nie jest uprawniona do złożenia wniosku tożsamego z wnioskiem pozwanego M. S.. Taka możliwość owszem istniała jednakowoż do czasu zmiany tejże ustawy z 2004 r. Nie wykazała ona, aby na podstawie przepisów sprzed nowelizacji podjęła działania zmierzające w kierunku przydzielenia jej lokalu na stałe. Wniosek pozwanego M. S. z dnia 23.02.2009 r. został rozpatrzony pozytywnie i na jego podstawie przyznano pozwanemu prawo zamieszkiwania w lokalu. Prawo pozwanego do zajmowania kwatery służbowej wygasło wraz z zakończeniem przez niego służby wojskowej. Natomiast prawo uzyskane na mocy decyzji z dnia 23.03.2010 r. stanowi odrębny tytuł prawny mający charakter stały. W konsekwencji pozwani zawarli umowę na mocy której M. S. nabył własność nieruchomości. Dodatkowo podniesiono, iż powódka nie wykazała na czym polega jej interes prawny we wniesieniu przedmiotowego roszczenia. Powódka bowiem nawet w przypadku zapadnięcia rozstrzygnięcia zgodnie z jej żądaniem, nie mogłaby ona uzyskać prawa lokalu, w którym zamieszkuje.

(Odpowiedź na pozew z załącznikami k. 61-78)

W piśmie z dnia 22 marca 2016 r. powódka wskazała, iż prawo do lokalu przy ul. (...) w G. zostało przydzielone pozwanemu w trakcie, gdy wspólność ustawowa małżonków jeszcze trwała, a zatem weszło ono do ich majątku wspólnego. Powódka była uprawniona zarówno do korzystania z lokalu, jak i jego nabycia. Zdaniem powódki umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu i sprzedaży umowy o ustanowienie hipoteki zawartej przez M. S. oraz (...) Agencję (...) Oddział (...) w G. w dniu 21 czerwca 2011 r. jest nieważna , albowiem zmierza do obejścia prawa polegającego na konieczności rozliczenia małżonków w drodze podziału majątku wspólnego, do którego wchodzi przydział na kwaterę stałą.

(pismo powódki z dnia 22.03.2016 r. k. 85 - 87)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny;

Powódka L. S. oraz pozwany M. S. zawarli w dniu 27 grudnia 1986 r. związek małżeński. Ze związku stron pochodzi dwójka dzieci - P. S. i A. S.. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 24.06.1999 r. w sprawie o sygn.. akt II C 2865/98 - rozwiązane zostało małżeństwo stron. Pozwany z innego związku posiada syna Ł. urodzonego w 2009 r. Pozostałe dzieci stron są już pełnoletnie i samodzielne.

Pozwany M. S. pełnił służbę wojskową, którą zakończył z dniem 30 kwietnia 2006 r., na mocy rozkazu Szefa (...) nr (...), będąc w stopniu majora.

W związku z pełnioną służbą na podstawie skierowania (...) z dnia 15.01.1993 przydzielono pozwanemu kwaterę tymczasową tj. lokal mieszkalny przy ul. (...) w G.. Przy udziale tejże kwatery uwzględniono potrzeby rodziny składającej się, poza małżeństwem S., z dwóch wówczas małoletnich dzieci. Obecnie w lokalu zamieszkuje wyłącznie powódka, na stałe zameldowane są w nim dzieci stron. Obecnie przed Sądem Rejonowym w Gdyni zawisły jest spór o eksmisję powódki z przedmiotowego lokalu - sprawa z powództwa M. S., który został zawieszony na czas rozstrzygnięcia przedmiotowego postępowania. W lokalu nie zamieszkuje obecnie oraz od 1997 r. nie zamieszkiwał pozwany M. S.. Wyprowadził się jeszcze przed rozwodem stron.

W dniu 23.02.2009 r. pozwany M. S. wystąpił z wnioskiem o wydanie na jego rzecz decyzji o prawie zamieszkiwania w lokalu ul. (...) w G.. Na mocy decyzji Nr (...) z dnia 23.03.2010 r. wniosek ten rozpoznano pozytywnie - przyznając prawo zamieszkiwania pozwanemu w przedmiotowym lokalu M. S.. Następnie pozwany M. S. złożył wniosek z dnia 8.01.2011 r. o nabycie lokalu mieszkalnego. Na podstawie protokołu z dnia 21.06.2011 uzgodniono warunki sprzedaży na raty lokalu mieszkalnego wraz ze sprzedażą ułamkowej części działki. Tego samego dnia pozwany M. S. oraz (...) Agencja (...) zawarli umowę odrębnej własności lokalu i sprzedaży oraz umowę o ustanowienie hipoteki. Na mocy powyższej umowy pozwany stał się właścicielem lokalu mieszkalnego.

Powódka usiłowała uzyskać informacje w przedmiocie możliwości wykupu przez nią nieruchomości, jednak nie złożyła jakiegokolwiek wniosku podlegającego rozpoznaniu w trybie administracyjnym. Na dzień złożenia pozwu - do dnia orzekania powódka nie była uprawniona do złożenia wniosku o wykup mieszkania.

Dowód: skierowanie (...) z dnia 15.01.1993 r. k. 9, wyrok SO w Gdańsku z dnia 24.06.1999 r. sygn.. akt II C 2865/98 k. 7, decyzja Nr (...) dnia 23.03.2010 r. k. 67-68, wniosek o nabycie lokalu mieszkalnego k. 69, oświadczenie k.70, protokół z dnia 21.06.2011 uzgodnienie warunków sprzedaży na raty lokalu mieszkalnego wraz ze sprzedażą ułamkowej części działki k.71-73 umowa odrębnej własności lokalu i sprzedaży oraz umowa o ustanowienie hipoteki z dnia 21.06.2011 r. k.74-77, zeznania powódki utrwalone na płycie DVD k.212, oświadczenie o stanie majątkowy, rodzinnym k. 11-14, potwierdzenia przelewów k. 38-56, pismo z (...) Szkoła (...) k. 94, potwierdzenia rachunków i opłat k. 101-111, bilet ZKM k. 113, historia operacji rachunku bankowego 114-116,zaświadczenia k.117-121, pismo z (...) Sp. z o.o. k. 96.

Sąd zważył co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w zasadzie wyłącznie opierając się o dokumenty przedłożone przez strony, a w szczególności skierowanie (...) z dnia 15.01.1993 r., wyrok S.O. w Gdańsku z dnia 24.06.1999 r. o sygn.. akt II C 2865/98, decyzję Nr (...) z dnia 23.03.2010 r., wniosek o nabycie lokalu mieszkalnego, oświadczenie powoda, protokół z dnia 21.06.2011 r. - uzgodnienie warunków sprzedaży na raty lokalu mieszkalnego wraz ze sprzedażą ułamkowej części działki oraz umowę odrębnej własności lokalu i sprzedaży oraz umowę o ustanowienie hipoteki z dnia 21.06.2011 r. Sąd w całości dał wiarę przedłożonym dokumentom albowiem nie budziły one zastrzeżeń co do ich treści, ani autentyczności. Nie były również kwestionowane przez którąkolwiek ze stron. Pozostałe dokumenty przedłożone na okoliczność stanu majątkowego i rodzinnego powódki, jej sytuacji życiowej i rodzinnej, Sąd zaliczył w poczet materiału dowodowego i na tejże podstawie rozstrzygnął o kosztach postępowania w pkt. 2 niniejszego orzeczenia - na podstawie art. 102 k.p.c.

Sąd przeprowadził również dowód z przesłuchania powódki. Zdaniem Sądu nie było podstaw do odmowy wiarygodności temu dowodowi. Dowód ten miał jednak poboczne znaczenie dla ustalenia stanu faktycznego, albowiem odnosił się do kwestii wykazanych już dowodami z dokumentów lub dotyczył okoliczności jedynie marginalnie związanych z przedmiotem postępowania.

Zgodnie z art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Powództwo o świadczenie jest jednym z rodzajów powództw wyróżnianych ze względu na rodzaj poszukiwanej przez powoda ochrony prawnej. Wytaczając powództwo o ustalenie powód może żądać zarówno pozytywnego ustalenia istnienia, jak i negatywnego ustalenia nieistnienia prawa lub stosunku prawnego. W związku z tym, że powyższa forma ochrony nie wynika z przepisów prawa materialnego, przyjmuje się, że norma stanowi samodzielną podstawę roszczeń i z tego względu ma charakter materialnoprawny (M. Jędrzejewska, [w:] Ereciński, Komentarz KPC, t. 1, 2001, s. 370).

Materialnoprawną przesłanką powództwa o ustalenie jest interes prawny powoda. Uznaje się, że interes prawny zachodzi wówczas, jeżeli sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości (wyr. SN z 18.6.2009 r., II CSK 33/09, OSNC 2010, Nr B, poz. 47). Interes prawny zachodzi zatem wówczas, gdy istnieje niepewność danego prawa lub stosunku prawnego, zarówno z przyczyn faktycznych, jak i prawnych. Należy jednak zauważyć, że w pewnych sytuacjach powództwo to stanowi jedyny sposób dochodzenia praw (wyr. SN z 14.7.1972 r., III CRN 607/71, OSNC 1973, Nr 4, poz. 64).

Powód musi udowodnić w procesie o ustalenie, że ma interes prawny w wytoczeniu powództwa przeciwko konkretnemu pozwanemu, który przynajmniej potencjalne, stwarza zagrożenie dla jego prawnie chronionych interesów (wyr. SN z 18.6.2009 r., II CSK 33/09, OSNC 2010, Nr B, poz. 47). Pojęcie interesu prawnego należy interpretować szeroko, przy czym nie musi być to interes majątkowy, może to też być interes niemajątkowy. Przy ocenie interesu prawnego należy stosować kryteria obiektywne, a nie subiektywne. Interes prawny powinien istnieć w chwili wytoczenia powództwa. Skoro jednak sąd wydaje wyrok, biorąc pod uwagę stan rzeczy w chwili zamknięcia rozprawy (art. 316 § 1 KPC), można przyjąć, że interes prawny musi zaistnieć najpóźniej w chwili wydawania wyroku. Tak również Sąd Najwyższy w wyr. z 7.12.2012 r., II CSK 143/12, Legalis.

Ustalony stan faktyczny w niniejszej sprawie, był w przeważającej mierze bezsporny. Osią sporu, którą winien rozstrzygnąć Sąd było - po pierwsze stwierdzenie, czy powódka posiada interes prawny w ustaleniu nieważności umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i sprzedaży oraz umowy o ustanowienie hipoteki zawartej przez (...) oraz (...) Agencję (...) w W. Oddział (...) w G. w dniu 21 czerwca 2011 r. (obecnie Agencją (...) w W.). Relewantnym dla niniejszego postępowania było również ustalenie czy umowa zawarta pomiędzy stronami jest umową ważną i czy jej zawarcie nie miało na celu obejścia prawa celem pokrzywdzenia powódki.

L. S., zdaniem Sądu, nie posiada interesu prawnego w ustaleniu nieważności umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i sprzedaży oraz umowy o ustanowienie hipoteki zawartej przez M. S. oraz (...) Agencję (...) w W. Oddział (...) w G. w dniu 21 czerwca 2011 r, a interes jej ma wyłącznie charakter faktyczny - i wynika z zamieszkiwania we wskazanym lokalu.

Zwrócić należy uwagę na diametralną różnicę pomiędzy interesem prawnym, a interesem faktycznym. Interes prawny - jak już wskazano wcześniej - to swego rodzaju możliwość ochrony własnych lub cudzych interesów zabezpieczona normami prawnymi. Odróżnić należy powyższe od interesu faktycznego. Interes faktyczny występuje wówczas, gdy owszem zaistnienie pewnego stanu byłoby dla strony korzystne, pożądane - jednak nie może ona dążyć do jego realizacji na drodze unormowanego prawem postępowania.

Bezdyskusyjnym jest fakt posiadania przez powódkę interesu faktycznego w uzyskaniu prawa do lokalu przy ul. (...) w G.. Po pierwsze - powódka na dzień orzekania nadal tam zamieszkuje, tam wraz z pełnoletnimi już dziećmi prowadziła przez wiele lat gospodarstwo domowe. Po drugie - pozwany M. S. przez wiele lat nie korzystał z tegoż mieszkania. Oczywistym było również dążenie przez powódkę do zabezpieczenia swojej osoby poprzez uzyskanie tytułu prawnego do zajmowanej nieruchomości.

Sąd dokonał analizy przepisów ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 czerwca 1995 r. (Dz.U. Nr 86, poz. 433 z późn. zmianami), zwanej dalej ustawą o zakwaterowaniu, przede wszystkim w brzmieniu obowiązującym w toku niniejszego postępowania. Celem powyższego było ustalenie, czy powódka posiada interes prawny tzn. czy miałaby prawo skutecznie złożyć wniosek o zamieszkanie na stałe, a następnie wykup lokalu podobnie jak jej były małżonek, a po wtóre - czy wniosek ten miałby hipotetyczną szansę powodzenia.

Pozwany M. S. oraz jego rodzina otrzymali skierowanie na kwaterę tymczasową w związku ze służbą w wojsku. Prawo to związane było immanentnie z wykonywanym przez stronę zajęciem - żołnierza zawodowego. Możliwość korzystania z kwatery była przywilejem związanym ze służbą - jednak nie dawała prawa własności lub nie miała charakteru ograniczonego prawa rzeczowego. Sytuację powyższą można per analogiam porównać do sytuacji pracownika mającego prawo korzystać z pojazdu służbowego po godzinach pracy dla celów prywatnych, a którego właścicielem jest pracodawca lub osoba trzecia. Nie sposób zatem zgodzić się z twierdzeniami powódki, iż wobec skierowania stron na kwaterę tymczasową w okresie trwania wspólności majątkowej podlega ona podziałowi w ramach wspólności małżeńskiej. Pozwany nabył nieruchomość ponad 10 lat po rozwiązaniu związku małżeńskiego stron i ustaniu wspólności małżeńskiej, do swojego majątku osobistego.

Zgodnie z art. 23 ust 2 ustawy o zakwaterowaniu, żołnierzowi służby stałej zwalnianemu z zawodowej służby wojskowej, zamieszkałemu w lokalu mieszkalnym niebędącym kwaterą, przysługuje prawo do zajmowania tego lokalu. Dyrektor oddziału regionalnego zawiera umowę najmu tego lokalu mieszkalnego. Dalej - na mocy art. 26 ust. 2 tejże ustawy, członkami rodziny żołnierza zawodowego, których uwzględnia się przy ustalaniu przysługującej powierzchni użytkowej podstawowej, są: małżonek, wspólnie zamieszkałe dzieci własne, przysposobione, przyjęte na wychowanie na podstawie orzeczenia sądu opiekuńczego, dzieci małżonka, zwane dalej "dziećmi", do czasu zawarcia przez nie związku małżeńskiego, nie dłużej jednak niż do dnia ukończenia 25 roku życia, chyba że przed tym dniem stały się niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji i nie zawarły związku małżeńskiego. Przepisy te nie uwzględniają byłego małżonka. Nie nadają również żołnierzowi prawa własności do lokalu.

Przejście prawa własności nastąpiło dopiero wskutek zawartej przez pozwanych umowy z dnia 21 czerwca 2011 r. Jednak by była ona ważna, należało zachować wymogi ustawy o zakwaterowaniu. Pozwani zawarli umowę w oparciu miedzy innymi o przepisy nie obowiązującego obecnie, a wiążącego na dzień zawarcia umowy - rozdziału 6 ustawy o zakwaterowaniu (art. 55 - 61a).

Na dzień wydania orzeczenia w związku z uchyleniem przepisów regulujących zbycie lokali w ustawie o zakwaterowaniu, zastosowanie mają regulacje ustawy o Agencji(...) z dnia 10 lipca 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1322), zwana dalej ustawą o (...). Zgodnie z art. 77 ust 1. Ustawy o (...) prawo do nabycia lokalu mieszkalnego innego niż kwatera i kwatera internatowa przysługuje osobom zajmującym ten lokal mieszkalny na podstawie tytułu prawnego ustanowionego w drodze decyzji administracyjnej albo umowy najmu na czas nieoznaczony, zwanym dalej "osobami uprawnionymi do nabycia. Powódka nie legitymuje się decyzją lub umową najmu. Uznając nawet hipotetycznie brak zawarcia umowy z dnia 21 czerwca 2011 r. - decyzję taką wskazującą tytuł prawny posiada pozwany M. S.. Pozwana nie byłaby w żadnym wypadku uprawniona do nabycia lokalu na własność. W stosunku do powódki nie mogła zostać wydana analogiczna decyzja, z uwagi na brak podstawy prawnej. Nie mogła też powódka wywodzić swych praw od pozwanego, który w dacie wydania przedmiotowej decyzji - już od ponad 10 lat nie był jej mężem.

Jak już wskazano - interes faktyczny powódki nie dawał jej w toku procesu możliwości realizacji zamierzonego celu tj. wykupu lokalu. Gdyby więc Sąd uznał umowę zawartą pomiędzy pozwanymi za nieważną, choćby z uwagi na niezachowanie wymogów formalnych ( co w przedmiotowej sprawie nie ma miejsca ) - nic nie zmieniłoby się wówczas w sytuacji prawnej powódki, ze względów wyżej wskazanych. Nadal bowiem nie miałaby ona możliwości nabycia na własność przedmiotowej nieruchomości.

Sąd nie dopatrzył się również nieważności samej umowy, której ustalenia nieważności domagała się powódka. Zgodnie z art. 58 § 1 i 2 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. . W ocenie Sądu brak jest bowiem podstaw, by uznać, że stosunek umowny powstały w wyniku zawarcia umowy przez pozwanych, sprzeciwiał się przepisom ustawy, czy zasadom współżycia społecznego albo miał na celu obejście prawa

Umowa zawarta przez strony jest ważna zarówno w sensie formalnym, jak i materialnym. Nie zawiera postanowień, która czyniłaby ją nieważną, a na jej podstawie dokonano wpisu w księdze wieczystej. Strony zawarły ją w ramach swobody umów. Nie sposób podzielić poglądu, iż strony zawierając przedmiotową umowę, działały z pokrzywdzeniem powódki.

Wobec powyższego Sąd orzekł jak w pkt 1 sentencji na podstawie art. 189 k.p.c. oraz wyżej powołanych przepisów .

W pkt 2 wyroku Sąd odstąpił od obciążania kosztami postępowania powódki na podstawie art. 102 k.p.c. Zdaniem Sądu przedstawiony przez powódkę stan majątkowy uzasadniający zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie pełnomocnika z urzędu, a także groźba eksmisji uzasadniały odstąpienie przez Sąd od obciążania powódki kosztami postępowania w całości.

W pkt 3 Sąd orzekł o nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu w oparciu o § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Niniejszy pozew został wniesiony bowiem w listopadzie 2015 roku