Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA– Mariusz Łodko (spr.)

Sędzia SA– Małgorzata Kuracka

Sędzia SO (del.)– Tomasz Szanciło

Protokolant– Izabela Nowak

po rozpoznaniu w dniu 7 lutego 2017 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa (...) S.A. w W.

przeciwko S. A.

o zapłatę

na skutek apelacji S. A. od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 29 lipca 2015 r., sygn. akt XXV C 1674/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok, w ten sposób, że:

1.  utrzymuje w mocy nakaz zapłaty Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 22 stycznia 2015 r., wydany w postępowaniu nakazowym w sprawie XXV Nc 40/15, w stosunku do pozwanego S. A. w części, co do kwoty 142 875,61 (sto czterdzieści dwa tysiące osiemset siedemdziesiąt pięć 61/100) zł z ustawowymi odsetkami od dnia 24 września 2014 r. do dnia zapłaty oraz co do kwoty 3 602,25 (trzy tysiące sześćset dwa 25/100) zł tytułem kosztów procesu, w tym kwoty 1 812,75 (jeden tysiąc osiemset dwanaście 75/100) zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, a w pozostałym zakresie ten nakaz zapłaty w stosunku do S. A. uchyla i powództwo oddala;

2.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego wW. od (...) S.A. w W. kwotę 1 789 (jeden tysiąc siedemset osiemdziesiąt dziewięć) zł tytułem części opłaty od zarzutów, od ponoszenia której pozwany był zwolniony;

II. oddala apelację w pozostałym zakresie;

III. zasądza od S. A. na rzecz (...) S.A. w W. kwotę 1 350 (jeden tysiąc trzysta pięćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego;

IV. nakazuje pobrać od (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w W. kwotę 2 376 (dwa tysiące trzysta siedemdziesiąt sześć) zł tytułem części opłaty od apelacji, od ponoszenia której pozwany był zwolniony.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 29 lipca 2015 r., Sąd Okręgowy w Warszawie uwzględnił powództwo (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. (dalej także „powód”) wniesione przeciwko S. A. (dalej także „pozwany”) i utrzymał w mocy w całości nakaz zapłaty z dnia 22 stycznia 2015 r. wydany w postępowaniu nakazowym na podstawie weksla o zapłatę solidarnie od pozwanego i (...) Spółki z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą w O. kwoty 190 801,21 zł.

Rozstrzygnięcie tej treści było poprzedzone ustaleniem, że powód jest remitentem weksla własnego (...) Sp. z o.o. poręczonego przez S. A. opatrzonego datą na dzień 23 września 2014 r. i miejscem płatności w W., który stanowił zabezpieczenie umowy leasingu operacyjnego nr (...), zawartej między powodem a spółką (...) Sp. z o.o. w dniu 8 marca 2011 r. W deklaracji wekslowej wystawca weksla podpisał oświadczenie w którym upoważnia powódkę do wypełnienia weksla do kwoty stanowiącej równowartość wszystkich wymagalnych, lecz nie zapłaconych należności przysługujących Finansującemu a wynikających z Umowy Leasingu, oraz zobowiązań powstałych w wyniku wygaśnięcia Umowy, odstąpienia od Umowy Leasingu przez Finansującego lub jej wypowiedzenia(w szczególności należności z tytułu opłat leasingowych, odszkodowań , kar umownych lub zwrotu kosztów) łącznie z należnymi odsetkami, na wypadek gdyby korzystający nie uregulował którejkolwiek z tych należności w dacie jej wymagalności, zarówno w okresie mocy wiążącej Umowy Leasingu, jak i po jej rozwiązaniu lub wygaśnięciu. Pozwany S. A. oświadczył, że udzielone poręczenie obejmuje wszystkie powyższe zobowiązania pieniężne korzystającego z tytułu Umowy Leasingu istniejące w dniu udzielenia poręczenia oraz te, które powstaną w przyszłości. Strony umowy ustaliły również, że korespondencja miedzy stronami, kierowana będzie na ich adresy wskazane w umowie i korespondencję wysłana na taki adres listem poleconym lub przesyłką kurierską uznaje się za doręczoną najpóźniej w siódmym dniu od daty jej nadania. W wypadku zmiany adresu do doręczeń podmiot, którego zmiana dotyczy, zobowiązany jest pisemnie powiadomić powoda o takiej zmianie, a w przeciwnym wypadku korespondencja kierowana na dotychczasowy adres do doręczeń objęta jest skutkiem doręczenia. W trakcie trwania umowy leasingu korzystający nie zapłacił w terminie opłaty leasingowej za miesiące czerwiec, sierpień i wrzesień 2011 r. oraz kosztów ubezpieczenia. Pismem z dnia 20 września 2011 r. korzystający z przedmiotu leasingu został wezwany do uregulowania zaległości, a kolejnym pismem z dnia 10 października 2011 r. skierowanym na adres wskazany w deklaracji wekslowej powódka wypowiedziała umowę leasingu i wezwała do zwrotu przedmiotu leasingu. Pismem z dnia 3 września 2014 r. obaj wystawca weksla i poręczyciel zostali wezwani do zapłaty kwoty 190 801,21 zł z informacja o wypełnieniu weksla gwarancyjnego dnia 23 września 2014 r. na kwotę 190.801,21 zł, a do wezwania dołączone zostało rozliczenie umowy z naliczonymi karami umownymi.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, zdaniem sądu I instancji powództwo było uzasadnione. Pozwany może podnosić zarzuty nie tylko z zobowiązania wekslowego, ale także ze stosunku podstawowego jakim była umowa leasingu i umowa poręczenia w zakresie odnoszącym się do prawidłowości wypełnienia weksla in blanco, w tym także do zgodności wypełnienia weksla z deklaracją wekslową. W ocenie sądu I instancji, pozwany w żaden sposób nie udowodnił, aby powód nie zachował trybu wypowiedzenia umowy leasingu wynikającego z art. 7 § 3 ust 2 Ogólnych warunków Umowy Leasingu Operacyjnego, który stanowi, że Finansujący może wypowiedzieć Umowę Leasingu ze skutkiem natychmiastowym, jeżeli: a) korzystający pozostaje w zwłoce w zapłacie Wstępnej opłaty Leasingowej lub jednej Okresowej Opłaty Leasingowej lub innych należności na łączną kwotę równą jednej Okresowej Opłacie Leasingowej i pomimo wyznaczenia przez Finansującego na piśmie dodatkowego terminu 7 dni do zapłaty tych należności wraz z odsetkami nie uiścił ich b) korzystający naruszy postanowienia Umowy Leasingu dotyczące przedmiotu Leasingu w zakresie określonym w art. 709 ¹¹ lub art. 709 ¹² k.c. i pomimo wyznaczenia przez Finansującego na piśmie dodatkowego terminu siedmiodniowego do zaniechania tych naruszeń lub usunięcia zmian nie uczynił tego. Pozwany ogólnikowo stwierdził jedynie, że powód nie zachował trybu do wypowiedzenia tj.: nie doręczył skutecznie spółce korzystającej z przedmiotu leasingu wezwania do zapłaty niezapłaconych rat oraz wypowiedzenia umowy. Wezwanie do zapłaty oraz wypowiedzenie umowy zostało wysłane spółce listem poleconym na adres wskazany w deklaracji wekslowej, tj.: zgodnie z umową stron. Pozwany nie udowodnił, aby zgodnie z oświadczeniem zawartym w deklaracji wekslowej, zawiadomił powódkę na piśmie o zmianie adresu korespondencyjnego. Pozwany nie udowodnił także aby weksel został wypełniony w innej dacie niż 23 wrzesień 2014 r., czyli nie udowodnił podniesionego zarzutu przedawnienia dochodzonego roszczenia. Takie wnioski wynikają między innymi z zeznań świadka A. K., która wyjaśniła, że wysyłając pozwanemu kopię weksla pobrała go z systemu elektronicznego, do którego scan weksla został wprowadzony tam po zawarciu umowy, nie weryfikując, czy został już uzupełniony w tej dacie. Także zarzut ograniczenia odpowiedzialności pozwanego poręczyciela nie ma uzasadnienia, bowiem z oświadczenia wystawcy weksla i poręczyciela, zawartych w deklaracji wekslowej wynika, że poręczenie obejmuje wszystkie zobowiązania pieniężne Korzystającego z tytułu umowy leasingu oraz te które powstaną w przyszłości. Kara umowna była elementem umowy leasingu, stanowi zatem niewątpliwie zobowiązanie wynikające z tej umowy, także wymienione w oświadczeniu wystawy weksla, zawartym w deklaracji wekslowej, za które pozwany poręczył, bowiem jego zobowiązanie „obejmowało wszystkie powyższe zobowiązania pieniężne Korzystającego z Umowy Leasingu istniejące w dniu udzielenia poręczenia oraz te, które powstaną w przyszłości”. Zgodnie z art. 32 prawa wekslowego poręczyciel odpowiada tak samo jak ten za kogo poręczył co uzasadniało utrzymanie nakazu zapłaty w stosunku do pozwanego S. A. w mocy na podstawie art. 9 i art. 32 prawa wekslowego i art. 496 k.p.c

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 29 lipca 2015 r. wniósł pozwany S. A., który zaskarżając wyrok w całości zarzucił:

1.  naruszenie przepisów prawa procesowego:

a.  obrazę art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. polegającą na przekroczeniu przez Sąd I instancji granic swobodnej oceny dowodów i wydaniu rozstrzygnięcia pozostającego w sprzeczności ze zgromadzonym w sprawie materiałem wobec:

i.  uznania za wiarygodne zeznań świadka A. K. co do procedur obiegu i przechowywania dokumentów związanych z umowami leasingowymi, w sytuacji gdy jej zeznania pozostawały w sprzeczności ze sporządzonymi przez nią dokumentami;

ii.  przyjęcia przez Sąd I instancji, iż strona powodowa dokonała skutecznego wypowiedzenia umowy leasingowej, a tym samym była uprawniona do żądania zapłaty kary umownej za nieterminowy zwrot przedmiotu leasingu, w sytuacji gdy wypowiedzenie umowy nie zostało skutecznie doręczone leasingobiorcy (...) sp. z o.o.;

b.  obrazę art. 227 k.p.c. w zw. z art. 299 k.p.c. polegającą na oddaleniu wniosku o dopuszczenie dowodu z zeznań strony, w sytuacji gdy dowód ten dotyczył okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy i jednocześnie mógłby pozwolić na wyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy ważny dla jej należytego rozstrzygnięcia;

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a.  art. 10 ustawy - Prawo wekslowe w zw. z art. 118 k.c. polegające na niewłaściwym zastosowaniu powołanego przepisu przez Sąd Okręgowy wobec błędnego przyjęcia, iż weksel in blanco nie został wypełniony niezgodnie z porozumieniem wekslowym, w sytuacji gdy został on wypełniony po dacie 10.11.2014 r., tj. po upływie terminu przedawnienia ze stosunku podstawowego,

b.  obrazę art. 65 § 2 k.p.c. w zw. z art. 10 ustawy - Prawo wekslowe polegającą na niewłaściwym zastosowaniu powołanego przepisu wobec pominięcia przez Sąd I instancji, iż z łączącej strony deklaracji wekslowej wynikało ograniczenie jego odpowiedzialności wyłącznie do należności finansowych wynikających z tytułu umowy leasingu, nie zaś tych, które powstały w wyniku wypowiedzenia umowy leasingu czyli kary umownej w kwocie 141 443,50 zł;

c.  obrazę art. 10 ustawy - Prawo wekslowe w zw. z art. 883 § 1 k.c. w zw. z art. 484 § 2 k.c. polegającą na braku zmiarkowania kary umownej w kwocie 141 443,50 zl ujętej w uzupełnionym wekslu, a naliczonej przez powoda w związku z brakiem terminowego zwrotu przedmiotu leasingu, w sytuacji gdy w/w kara umowna jawiła się jako rażąco wygórowana i jako taka winna zostać zmiarkowana, tj. weksel został uzupełniony niezgodnie z porozumieniem wekslowym.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie nakazu zapłaty w stosunku do pozwanego S. A. i oddalenie wobec niego powództwa w całości oraz o rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacją była częściowo uzasadniona. Zdaniem Sądu Apelacyjnego dokonane przez sąd I instancji ustalenia faktyczne są prawidłowe i wątpliwości nie budzą, a podniesione w apelacji zarzuty naruszenia przepisów procesowych należało uznać jako nieuzasadnione. Nie doszło do obrazy wskazanych przepisów prawa procesowego, tj.: art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. polegającego na przekroczeniu przez Sąd I instancji granic swobodnej oceny dowodów i wydaniu rozstrzygnięcia pozostającego w sprzeczności ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Wbrew twierdzeniom skarżącego nie było podstaw do uznania, że zeznania świadka A. K., co do procedur obiegu i przechowywania dokumentów związanych z umowami leasingowymi są niewiarygodne. Zeznania świadka, którego brak wiarygodności pozwany zarzuca, rzeczowo opisują czynności w zasadzie o charakterze technicznym, jakie zostały podjęte w związku z wnioskiem pozwanego o przesłanie mu dokumentów, co wymagało pobrania z archiwum elektronicznej wersji weksla w postaci pliku zeskanowanego wcześniej i przesłania tych dokumentów na jego adres. Wiarygodne i nie budzące wątpliwości były wyjaśnienia świadka, w szczególności, że przesyłając wnioskowane przez pozwanego dokumenty, nie weryfikował, w szczególności czy weksel został wcześniej uzupełniony, skoro wnioskowane dokumenty przesyłała na prośbę klienta, nie tylko nie weryfikując stanu podjętych czynności windykacyjnych, ale nawet nie posiadając wiedzy o ich podjęciu, a pobierając dokumenty z elektronicznego archiwum używa pieczęci za zgodność z oryginałem. Pośrednio wynika to również z treści korespondencji przesłanej do pozwanego, z dnia 10 listopada 2014 r. (k. 30a) w której świadek wyraźnie określiła, że wysyła kopie dokumentów, co z kolei uwiarygadnia treść jej zeznań w tym zakresie. Drugie zdanie tego pisma wyraźnie odsyła w przedmiocie rozliczenia do działu windykacji, z czego może wynikać również że taka procedura została wszczęta i weksle jest już uzupełniony. Brak dokładnej wiedzy świadka w tym zakresie nie oznacza, że weksei nie został uzupełniony do 23 września 2014 r., co z kolei sugerowano w piśmie z dnia 3 września 2014 r. (k. 14). Z uwagi na powyższe, niezasadniony był także zarzut wypełnienia weksla po upływie terminu przedawnienia roszczenia w postaci naruszenia art. 10 ustawy - Prawo wekslowe w zw. z art. 118 k.c. Wypowiedzenie umowy nastąpiło pismem z dnia 10 października 2011 r., uznane za doręczone z dniem 17 października 2011 r., zatem trzy letni termin przedawnienia roszczenia wymagalnego najpóźniej z tą datą upłynął po uzupełnienia weksla, co jak przyjęto nastąpiło najpóźniej 23 września 2014 r.

Ustalając stan faktyczny w rozpoznawanej sprawie sąd I instancji prawidłowo przyjął, że umowa leasingu została skutecznie wypowiedziana korzystającemu i w tym też zakresie zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. jest nieuzasadniony. Odwołanie do treści ustaleń stron w tym zakresie nie wymaga uzupełniania, bowiem skoro strony w taki sposób ustaliły sposób doręczania korespondencji, w szczególności uznawania jej za skutecznie doręczoną po upływie określonej liczby dni od dnia jej wysłania oraz gdy zmiana adresu nie została ujawniona w sposób wskazany w umowie. Pismo powoda doręczone do pozwu z dnia 3 września 2014 r. dowodzi jedynie, że zostało ono wysłane na aktualny adres, a nie faktu ujawnienia i uzgodnienia zgodnie z postanowieniami umowy leasingu nowej adresu pozwanej spółki, w szczególności w dacie, gdy wysyłane było wezwanie do uregulowania zaległości oraz oświadczenie o rozwiązaniu umowy stron. Bezskuteczności doręczenia pisma z oświadczeniem w przedmiocie wypowiedzenia umowy leasingu nie potwierdza odpis przesyłki i treść adnotacji doręczyciela (k. 96 – 97) z której wynika jedynie, że adresata pod wskazanym adresem nie zastano, co nie jest równoznaczne z nieprzebywaniem pod tym adresem o charakterze stałym, nawet mimo ustalenia samej formy uznawania skuteczności doręczania korespondencji. Z tego też względu nie było formalnych przeszkód do uznania skuteczności oświadczenia z datą ustaloną przez strony w zawartej umowie leasingu, czyli po upływie 7 dni od daty wysłania przesyłki na wskazany przez stronę adres. Zatem zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. nie ma uzasadnienia, a ustalony stan faktyczny, stanowiący podstawę rozstrzygnięcia jest prawidłowy i ustalenia sądu I instancji Sąd Apelacyjny przyjmuje jako własne. Zarzut braku zawiadomienia i doręczenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy jest również niezasadny, bowiem oświadczenie o wypowiedzeniu umowy było także skierowane do pozwanego – poręczyciela i byłego członka zarządu zobowiązanej spółki, w dacie zawierania umowy, a także udziałowca spółki korzystającej z przedmiotu leasingu (k. 93 - 95). W szczególności, że zachowując należytą staranność w dbałości o swoje interesy majątkowe, mógł i powinien wyjaśnić z dłużnikiem za którego zobowiązania udzielił poręczenia, przyczyny rozwiązania umowy, a w szczególności stanu wiedzy dłużnika o takim stanie rzeczy.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, nie doszło również do naruszenia art. 227 k.p.c. w zw. z art. 299 k.p.c., poprzez oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z zeznań strony. Z twierdzeń skarżącego wynika, że dowód ten miał potwierdzić treść korespondencji przesłanej przez powoda, co zostało ujawnione w toku postępowania, zatem nie wymagało uzupełnienia dowodem z przesłuchania pozwanego. Ponadto wniosek dowodowy został oddalony na rozprawie, a z uwagi na brak zastrzeżenia do protokołu rozprawy, na podstawie art. 162 k.p.c., zarzut procesowy w takiej postaci nie może być skutecznie podniesiony w postępowaniu apelacyjnym. Ponadto apelacja pozwanego nie zawiera wniosku w trybie art. 380 k.p.c. o ponowne rozpoznanie postanowienia dowodowego, co skutkuje dalszą niedopuszczalnością jego rozpoznania.

Zaskarżony przez pozwanego wyrok nie narusza również wskazanych w apelacji przepisów prawa materialnego, bowiem prawidłowo przyjął sąd I instancji, że nie było podstaw do uznania, że odpowiedzialność pozwanego jako poręczyciela była ograniczona jedynie do należności wynikających z samej umowy leasingu z wyłączeniem odpowiedzialności za zobowiązania powstałe po jej rozwiązaniu, w szczególności naliczonego odszkodowania umownego za nieterminowy zwrot przedmiotu leasingu przez korzystającego. Istotnym jest, że S. A. poręczając za zobowiązania spółki z umowy leasingu faktycznie nie był osobą trzecią, bowiem pełnił w spółce funkcje członka zarządu i jednocześnie był jej udziałowcem. Zatem był świadomy podejmowanych decyzji, a w szczególności treści samej deklaracji oraz zakresu zobowiązania wystawcy weksla (k. 86). Uzasadniając zarzuty apelacji, skarżący błędnie powołuje się na poglądy wyrażone w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 września 2012 r. (VI ACa 505/12), bowiem cytowane rozstrzygnięcie dotyczyło odstąpienia od umowy, uznanego jako bezskuteczne, bowiem umowa wygasła z uwagi na wady przedmiotu leasingu, zatem nie można było jej rozliczać na wskazanej podstawie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego zarzut braku miarkowania zastrzeżonego umownie odszkodowania, należnego z tytułu dalszego, bezumownego korzystania z przedmiotu leasingu przez korzystającego, zarzucający naruszenie art. 10 ustawy prawo wekslowe w zw. z art. 883 § 1 k.c. w zw. z art. 484 § 2 k.c., również na uwzględnienie nie zasługuje. Pozwany nie wykazał okoliczność rażącego wygórowania ustalonego w umowie odszkodowania, wyliczonego 1/15 ostatniej zafakturowanej okresowej opłaty leasingowej za każdy dzień opóźnienia w zwrocie przedmiotu leasingu, która zgodnie z umową została wyliczona na 2016,78 zł miesięcznie. Stawka miesięczna, obciążająca dłużnika za korzystanie z przedmiotu leasingu po rozwiązaniu umowy, stanowiącego własność powoda wynosiła około 4000 zł, przy wartości początkowej ustalonej na 82 000 zł. Naliczone odszkodowanie umowne faktycznie przewyższa wartość przedmiotu leasingu, ale należy uwzględnić, że chodzi o okres ponad 1000 dni korzystania z przedmiotu stanowiącego własność powoda bez jakiejkolwiek umowy. Spółka korzystająca nie wywiązała się z zobowiązania, bowiem nie zwróciła przedmiotu leasingu, a więc władała nim świadomie bezprawnie. Tak więc w ocenie Sądu Apelacyjnego, samo podniesienie zarzutu braku miarkowania odszkodowania umownego nie może być skuteczne, albowiem braki w podstawie faktycznej tak postawionego zarzutu, dopiero w apelacji, nie dawało możliwości oceny, czy faktycznie mamy do czynienia za rażąco wygórowanym świadczeniem. W szczególności, że określenia wartości tego odszkodowania było powiązane jedynie z okresową opłatą leasingową, a z umowy wynika, że istotną kwotę korzystający musiał wpłacić w postaci wstępnej opłaty leasingowej (na poziomie około 40 % wartości początkowej). Taki sposób ustalenia odszkodowania opiera się więc na częściowej wartości rzeczy, a bezpodstawność zarzutu rażącego wygórowania nie uwzględnia, faktu dalszego długotrwałego korzystania z przedmiotu leasingu. Ograniczona do twierdzeń skarżącego o rażącym wygórowaniu umownego odszkodowania podstawa faktyczna nie dawała podstaw do uwzględnienia podniesionego zarzutu naruszenia prawa materialnego.

Jednakże w ramach prawa sądu do kwalifikowania roszczenia pod właściwe przepisy prawa materialnego w związku ze wskazaną podstawą faktyczną, przytoczone w zarzutach od nakazu zapłaty oraz apelacji twierdzenia pozwanego w przedmiocie: wypełnienia weksla niezgodnie z porozumieniem oraz dochodzenia obok należności wynikających z rozliczenia umowy, przewyższającego to świadczenie odszkodowania umownego oraz porównanie wysokości naliczonej kary umownej z kwotą rozliczenia umowy leasingu pozwoliły na korektę wyroku sądu I instancji, ale na innej podstawie materialnoprawnej. Podstawę taką stanowi art. 709 ¹⁵ k.c. pozwalający na dochodzenie od korzystającego natychmiastowej zapłaty wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek zapłaty przed umówionym terminem jak i przez zaliczanie korzyści uzyskanych z tytułu rozwiązania umowy leasingu przed terminem określonym w umowie. Z utrwalonych poglądów wynika, że główną korzyścią uzyskaną przez finansującego jest średnia wartość rzeczy odebranej korzystającemu, odpowiednio pomniejszona wskutek konieczności szybkiego zbycia rzeczy przez finansującego (por. J. Poczobut [w:] System Prawa Prywatnego, Prawo Zobowiązań – część szczegółowa tom 8 pod redakcją Zb. Radwańskiego, s. 275, Warszawa 2004).

Przepis art. 709 ¹⁵ k.c. reguluje prawo finansującego do dochodzenia wszystkich przewidzianych w umowie przyszłych rat leasingowych, ale pomniejszonych o uzyskane z tytułu rozwiązania umowy korzyści finansującego. Do takich korzyści zalicza się zdyskontowanie tych należności oraz średnią równowartość zwróconej rzeczy. Z uwagi, że w rozpoznawanej sprawie zwrot przedmiotu leasingu nie nastąpił po rozwiązaniu umowy, a korzystająca z przedmiotu leasingu spółka dalej go posiadała, uzyskaną korzyścią przez finansującego jest naliczone odszkodowanie umowne za bezumowne dalsze korzystanie z przedmiotu leasingu. W orzecznictwie przyjmuje się, że niezapłacone przyszłe raty wynagrodzenia finansującego podlegają zmniejszeniu o uzyskane korzyści, którą jest między innymi, zawarcie nowej umowy leasingu, także najmu czy dzierżawy przedmiotu leasingu, czy też zbycia rzeczy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 14 lipca 2010 r., V CSK 4/10; z 12 grudnia 2013 r., V CSK 566/12).

Z uwagi na niezwrócenie przedmiotu leasingu przez korzystającego, nie ma przeszkód, w związku z wyżej przedstawionymi poglądami orzeczniczymi, aby jako korzyść finansującego potraktować naliczone odszkodowanie umowne za bezumowne korzystanie z przedmiotu leasingu, przedmiotowo zbliżone do korzystania z rzeczy na podstawie umowy najmu. Z uwagi, że korzyści finansującego z tytułu rozwiązania umowy leasingu w postaci ustalonego umownie odszkodowania za bezumowne korzystanie z przedmiotu leasingu są wyższe od wyliczonej w rozliczeniu kwoty 47 925,60 zł (k. 15) w tym zakresie nakaz zapłaty, wydany w postępowaniu nakazowym w stosunku do S. A. należało uchylić i powództwo oddalić, na podstawie art. 496 k.p.c. w zw. z art. 386 § 1 k.p.c. oraz skorygować rozstrzygnięcie o kosztach postępowania na podstawie art. 100 k.p.c., uwzględniając zasadę stosunkowego ich rozdzielenia. Skarga pozwanego odniosła skutek co do ¼ całości dochodzonej przez powoda kwoty, co pozwalało na uznanie, że powód wygrał proces w ¾, a pozwany w ¼. W ten sposób, powodowi należy się 75 % poniesionych kosztów (4502,25 zł co stanowi 75 % z 6003 zł kosztów procesu z nakazu zapłaty), którą to wartość skompensowano z kosztami procesu należnymi pozwanemu (900 zł jako 25 % z kwoty 3600 zł kosztów zastępstwa procesowego w pierwszej instancji). W takiej samej proporcji, na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych należało pobrać od powoda część opłaty od zarzutów, od ponoszenia której pozwany był zwolniony.

W pozostałym zakresie apelacja została oddalona na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c., uwzględniając że apelacja pozwanego została uwzględniona w ¼ co skutkowało zasądzeniem na rzecz pozwanego części kosztów procesu w kwocie 1 350 zł (kwota 2025 zł należna powodowi, jako ¾ z kwoty 2700 zł kosztów zastępstwa procesowego, pomniejszona o 675 zł należnych pozwanemu kosztów zastępstwa procesowego – ¼ z kwoty 2700 zł). Z uwagi, że pozwany był zwolniony od ponoszenia opłaty od apelacji, w zakresie w jaki apelacja pozwanego odniosła skutek, na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 k.p.c. należało pobrać od powoda części opłaty od apelacji, od ponoszenia której pozwany był zwolniony.