Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 maja 2015 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie II Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2015 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.

przeciwko P. B., I. B.

o zapłatę

1.  uchyla nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym tutejszego Sądu z dnia 17 lipca 2013 roku sygnatura akt II Nc 168/13 i powództwo oddala;

2.  nakazuje pobrać od powoda (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa - tutejszego Sądu kwotę 2 903 (dwa tysiące dziewięćset trzy złote) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt II C 467/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 5 lipca 2013 roku (...) sp. z o.o. w W. wniosła o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym, by pozwani P. B. i I. B. zapłacili solidarnie powódce z weksli kwotę 77 398,90zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 czerwca 2013 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania. Powódka wskazała, że jest remitentem weksli własnych wystawionych przez P. B. i poręczonych przez I. B., zgodnie z treścią których pozwani byli zobowiązani do zapłaty powodowej spółce do dnia 26 czerwca 2013 roku łącznie kwoty 77 398,90zł, co nie nastąpiło do dnia wniesienia pozwu (k.2-3).

W dniu 17 lipca 2013 roku tut. Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym sygn. II Nc 168/13, uwzględniając żądanie pozwu (k.8).

W ustawowym terminie pozwani złożyli zarzuty od nakazu zapłaty, domagając się uchylenia nakazu w całości i oddalenia powództwa. Pozwani zarzucali iż weksle zabezpieczały roszczenia powódki wobec pozwanego z tytułu umowy leasingu, a powódka nie przedstawiła rozliczenia zobowiązań i nie ujawniła korzyści uzyskanych przez siebie w związku z przejęciem i sprzedażą przedmiotów leasingu (k.15-16). Po zapoznaniu się z treścią odpowiedzi na zarzuty od nakazu zapłaty, pozwani kwestionowali poprawność wyliczeń przedstawionych przez stronę powodową, w szczególności pomniejszenia zadłużenia pozwanego o kwoty netto uzyskane ze sprzedaży sprzętu, bezpodstawne naliczanie kosztów windykacji, a pozwana dodatkowo podnosiła, iż na wekslach nie znajdują się jej podpisy (k.181-182, 245-246).

(...) sp. z o.o. domagała się utrzymania w mocy nakazu zapłaty oraz dodatkowo zasądzenia od pozwanych na rzecz powoda kosztów zastępstwa adwokackiego i zwrotu kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, wyjaśniając iż weksle dołączone do pozwu istotnie były wekslami in blanco zabezpieczającymi wierzytelności powódki wobec pozwanego P. B. z umów pożyczki z dnia 14 lutego 2011 roku i 24 maja 2011 roku, zaznaczając iż zostały one wypełnione zgodnie z porozumieniem wekslowym oraz przedkładając dokumenty prywatne obrazujące sposób obliczenia sumy wekslowej (k.127-129, 198-199, 250)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 14 lutego 2011 roku powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jako pożyczkodawca i pozwany P. B., jako pożyczkobiorca zawarli umowę pożyczki nr (...), której przedmiotem była pożyczka kwoty 30 972,45 CHF. Strony przewidziały iż pozwany w okresie od czerwca 2011 roku do lutego 2017 roku zapłaci na rzecz powódki 71 rat pożyczki, zgodnie z harmonogramem stanowiącym załącznik do umowy. Pożyczona kwota miała zostać przeznaczona na zakup przyczepy dwuosiowej, kopaczki zawieszanej, rozdrabniacza uniwersalnego i obsypnika, których wartość jako przedmiotu dostawy strony określiły na 111 154,20zł. Nie zapłacenie przez pożyczkobiorcę jakiejkolwiek kwoty przewidzianej w umowie uprawniało powódkę do wypowiedzenia umowy w całości lub w części poprzez pisemne zawiadomienie skierowane do pożyczkobiorcy. Strony przewidziały, iż z momentem doręczenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy niespłacona kwota pożyczki wraz z odsetkami i innymi kwotami należnymi od pożyczkobiorcy stanie się wymagalna i będzie podlegać spłacie w terminie określonym w zawiadomieniu.

Jako zabezpieczenie roszczeń wynikających z umowy pożyczki strony przewidziały: 1) weksel in blanco z wystawienia pożyczkobiorcy na zlecenie pożyczkodawcy, poręczony przez I. B., 2) warunkową umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie ustanowioną na w/w przedmiocie dostawy, 3) ustanowienie zastawu rejestrowego na w/w przedmiocie dostawy. Warunkowa umowa przewłaszczenia i porozumienie wekslowe były załącznikami do umowy pożyczki. W porozumieniu wekslowym przewidziano, iż (...) sp. z o.o. w W. będzie uprawniona do uzupełnienia treści weksla w razie nie wywiązywania się przez pozwanego P. B. z zobowiązań przewidzianych w umowie pożyczki, poprzez wpisanie na wekslu m.in. sumy wekslowej w wysokości pokrywającej całość roszczenia pieniężnego (...) sp. z o.o. do pożyczkobiorcy z tytułu nie terminowego wywiązywania się z zobowiązań wynikających z umowy.

Dowody: umowa pożyczki z załącznikami k. 134 – 137, aneks do umowy pożyczki k.138, ogólne warunki umowy pożyczki k.139-140

Strony przystąpiły do realizacji umowy pożyczki nr (...). Pozwany P. B. przekazał powódce podpisany przez siebie jako wystawcę oraz przez I. B. jako poręczyciela weksel in blanco. niesporne

W dniu 6 maja 2011 roku między P. B., jako zastawcą a (...) sp. z o.o., jako zastawnikiem została zawarta umowa zastawu rejestrowego – P. B. obciążył nabytą przyczepę dwuosiową zastawem na rzecz (...) sp. z o.o. w celu zabezpieczenia spłaty wierzytelności wynikających z umowy pożyczki nr (...) do najwyższej sumy zabezpieczenia w kwocie 30972,45 CHF. Strony w punkcie 2.3 umowy określiły wartość przedmiotu zastawu jako równą kwocie 57 950zł brutto, przewidując iż zastawnik jest uprawniony do wyboru sposobu zaspokojenia, w szczególności zaspokojenie może nastąpić przez przejęcie przez zastawnika sprzętu na własność, zgodnie z art. 22 ustawy o zastawie (…) i w takim wypadku zabezpieczone wierzytelności ulegną zaspokojeniu do wysokości wartości sprzętu, ustalonej w punkcie 2.3 umowy.

Tego samego dnia powódka i pozwany zawarli jeszcze cztery umowy zastawu rejestrowego, na mocy których P. B. obciążył nabytą przez siebie kopaczkę zawieszaną, rozdrabniacz uniwersalny, glebrogryzarkę i obsypnik zastawem rejestrowym na rzecz (...) sp. z o.o. w celu zabezpieczenia roszczeń powódki z umowy pożyczki nr (...), określając wartość poszczególnych przedmiotów zastawu i postanawiając iż w razie ich przejęcia na własność przez zastawnika zabezpieczona wierzytelność ulegnie zaspokojeniu do tej wartości.

Dowód: umowy o ustanowienie zastawu rejestrowego k.277 – 281

Pismem z dnia 20 października 2011 roku (...) sp. z o.o. wypowiedziała pozwanemu P. B. umowę pożyczki nr (...), informując jednocześnie iż zamierza podjąć działania polegające na przejęciu na własność przedmiotów zastawu rejestrowego.

Dowód: oświadczenie o wypowiedzeniu z potwierdzeniem nadania k.152-153

Pismem z dnia 10 stycznia 2012 roku (...) sp. z o.o. złożyła pozwanemu P. B. oświadczenie, iż przejmuje na własność przedmioty zastawu rejestrowego ustanowionego na zabezpieczenie umowy pożyczki nr (...).

Dowód: oświadczenie o przejęciu przedmiotu zastawu k.284

W dniu 18 stycznia 2012 roku upoważniony przedstawiciel powodowej spółki odebrał od P. B. glebogryzarkę, obsypnik, przyczepę rolniczą, rozdrabniacz uniwersalny i kopaczkę zawieszaną.

Dowód: protokół zdawczo – odbiorczy k.18

W lutym i marcu 2012 roku (...) sprzedała w/w obsypnik, przyczepę dwuosiową, rozdrabniacz uniwersalny, glebogryzarkę i kopaczkę zawieszaną.

Dowód: faktury k.165-169

W dniu 18 czerwca 2013 roku powodowa spółka dokonała rozliczenia umowy pożyczki nr (...), określając swoją wierzytelność wobec P. B. na kwotę 72 470,66zł. W jej skład wchodziły: należności zafakturowane a niezapłacone na dzień wystawienia noty w kwocie 51 130,83zł, odsetki od wymagalnych należności w kwocie 13 508,09zł, pozostały do spłaty kapitał pożyczki w kwocie 58 381,44zł i koszty windykacji w kwocie 7650,30zł, pomniejszone o należność uzyskaną ze sprzedaży cyt. „przedmiotu przewłaszczenia” w kwocie 58 200zł. Dowód: nota rozliczeniowa i rozliczenie umowy k.154-156

Pismem z dnia 18 czerwca 2013 roku P. B., jako wystawca i I. B., jako poręczyciel zostali poinformowani przez (...) sp. z o.o. o dokonanym w tym dniu uzupełnieniu weksla in blanco, wystawionego na zabezpieczenie roszczeń z umowy pożyczki nr (...), poprzez wpisanie jako sumy wekslowej kwoty 72 470,66zł i daty 26 czerwca 2013 roku jako terminu płatności weksla, oraz wezwani do wykupu weksla. niesporne, nadto weksel k. 6, zawiadomienia o uzupełnieniu weksla k.160 i 162 W zakreślonym terminie pozwani nie dokonali wykupu weksla. niesporne

W dniu 24 maja 2011 roku powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jako pożyczkodawca i pozwany P. B., jako pożyczkobiorca zawarli umowę pożyczki nr (...), której przedmiotem była pożyczka kwoty 5392,11 CHF. Strony przewidziały iż pozwany w okresie od czerwca 2011 roku do maja 2021 roku zapłaci na rzecz powódki 120 rat pożyczki, zgodnie z harmonogramem stanowiącym załącznik do umowy. Pożyczona kwota miała zostać przeznaczona na zakup wozu asenizacyjnego, którego wartość jako przedmiotu dostawy strony określiły na 18 450zł. Nie zapłacenie przez pożyczkobiorcę jakiejkolwiek kwoty przewidzianej w umowie uprawniało powódkę do wypowiedzenia umowy w całości lub w części poprzez pisemne zawiadomienie skierowane do pożyczkobiorcy. Strony przewidziały, iż z momentem doręczenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy niespłacona kwota pożyczki wraz z odsetkami i innymi kwotami należnymi od pożyczkobiorcy stanie się wymagalna i będzie podlegać spłacie w terminie określonym w zawiadomieniu.

Jako zabezpieczenie roszczeń wynikających z umowy pożyczki strony przewidziały: 1) weksel in blanco z wystawienia pożyczkobiorcy na zlecenie pożyczkodawcy, poręczony przez I. B., 2) warunkową umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie ustanowioną na w/w przedmiocie dostawy, 3) ustanowienie zastawu rejestrowego na w/w przedmiocie dostawy. Warunkowa umowa przewłaszczenia i porozumienie wekslowe były załącznikami do umowy pożyczki. W porozumieniu wekslowym przewidziano, iż (...) sp. z o.o. w W. będzie uprawniona do uzupełnienia treści weksla w razie nie wywiązywania się przez pozwanego P. B. z zobowiązań przewidzianych w umowie pożyczki, poprzez wpisanie na wekslu m.in. sumy wekslowej w wysokości pokrywającej całość roszczenia pieniężnego (...) sp. z o.o. do pożyczkobiorcy z tytułu nie terminowego wywiązywania się z zobowiązań wynikających z umowy.

Dowody: umowa pożyczki z załącznikami k. 142-145, ogólne warunki umowy pożyczki k.146-149

Strony przystąpiły do realizacji umowy pożyczki nr (...). Pozwany P. B. przekazał powódce podpisany przez siebie jako wystawcę oraz przez I. B. jako poręczyciela weksel in blanco. W trakcie obowiązywania umowy pozwany zaprzestał płacenia rat pożyczki. niesporne

W dniu 30 czerwca 2011 roku między P. B., jako zastawcą a (...) sp. z o.o., jako zastawnikiem została zawarta umowa zastawu rejestrowego – P. B. obciążył nabyty wóz asenizacyjny zastawem na rzecz (...) sp. z o.o. w celu zabezpieczenia spłaty wierzytelności wynikających z umowy pożyczki nr (...). Strony w punkcie 2.3 umowy określiły wartość przedmiotu zastawu jako równą kwocie 18 450zł brutto, przewidując iż zastawnik jest uprawniony do wyboru sposobu zaspokojenia, w szczególności zaspokojenie może nastąpić przez przejęcie przez zastawnika sprzętu na własność, zgodnie z art. 22 ustawy o zastawie (…) i w takim wypadku zabezpieczone wierzytelności ulegną zaspokojeniu do wysokości wartości sprzętu, ustalonej w punkcie 2.3 umowy.

Dowód: umowa zastawu rejestrowego k.282-283

Pismem z dnia 20 października 2011 roku (...) sp. z o.o. wypowiedziała P. B. ze skutkiem natychmiastowym umowę pożyczki nr (...), informując iż zamierza podjąć działania polegające na przejęciu na własność przedmiotu zastawu rejestrowego.

Dowód: wypowiedzenie umowy z potwierdzeniem nadania k. 150-151

P. B. zwrócił powodowe spółce wóz asenizacyjny, nabyty za pożyczone środki i będący przedmiotem zastawu rejestrowego. niesporne

W dniu 18 czerwca 2013 roku powodowa spółka dokonała rozliczenia umowy pożyczki nr (...), określając swoją wierzytelność wobec P. B. na kwotę 4 928,24zł. W jej skład wchodziły: należności zafakturowane a niezapłacone na dzień wystawienia noty w kwocie 537,67zł, odsetki od wymagalnych należności w kwocie 1 245,61zł, pozostały do spłaty kapitał pożyczki w kwocie 18 744,96zł i koszty windykacji w kwocie 500zł, pomniejszone o kwotę 16100zł uzyskaną ze sprzedaży cyt. „przedmiotu przewłaszczenia”. Dowód: nota rozliczeniowa i rozliczenie umowy k.157-158 Wóz asenizacyjny, którego zakup został sfinansowany dzięki w/w pożyczce, został sprzedany przez powodową spółkę w dniu 30 stycznia 2012 roku za kwotę 19 803zł (16 100zł netto). Dowód: faktura k.164

Pismem z dnia 18 czerwca 2013 roku P. B., jako wystawca i I. B., jako poręczyciel zostali poinformowani przez (...) sp. z o.o. o dokonanym w tym dniu uzupełnieniu weksla in blanco, wystawionego na zabezpieczenie roszczeń z umowy pożyczki nr (...), poprzez wpisanie jako sumy wekslowej kwoty 4928,24zł i daty 26 czerwca 2013 roku jako terminu płatności weksla, oraz wezwani do wykupu weksla. niesporne, nadto weksel k. 7, zawiadomienia o uzupełnieniu weksla k.159 i 161 W zakreślonym terminie pozwani nie dokonali wykupu weksla. niesporne

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się nieuzasadnione.

Skoro powódka powoływała się na odpowiedzialność pozwanego P. B. jako wystawcy weksla i odpowiedzialność pozwanej I. B. jako poręczyciela weksla, podstawą prawną żądania pozwu był przepis art. 47 ustawy prawo wekslowe, przewidujący, iż wystawca i poręczyciel weksla ponoszą solidarną odpowiedzialność wobec posiadacza weksla, a także art. 32 w/w ustawy, przewidujący iż poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył.

W rozpoznawanej sprawie jest niesporne, iż pozwany P. B. podpisał jako wystawca dwa weksle, stanowiące załączniki do pozwu. Na odwrotnej stronie obu tych weksli znajduje się zwrot o treści (...), pozwana twierdziła iż na żadnym z weksli nie znajdują się jej podpisy, jednak nie zgłosiła jakichkolwiek wniosków dowodowych celem wykazania tej okoliczności. Zważywszy na rozkład ciężaru dowodu (art. 253 zd.1 kpc), skutkowało to przyjęciem iż wspomniana adnotacja na wekslach została nakreślona i podpisana przez pozwaną. Oznacza to, że pozwana poręczyła za P. B. jako wystawcę weksli własnych in blanco. Poręczenie to spełnia wszystkie wymogi ważności poręczenia wekslowego, określone w art. 31 powołanej ustawy, a przedstawione przez powódkę weksle in blanco zostały uzupełnione w sposób spełniający wymogi ważności weksla własnego (art. 101 ustawy).

Bezsporne było także, iż weksle przedstawione przez powódkę były wekslami in blanco o charakterze gwarancyjnym – jeden z nich miał zabezpieczać wierzytelności (...) sp. z o.o. wobec P. B. z tytułu umowy pożyczki nr (...), a drugi – wierzytelności (...) sp. z o.o. wobec P. B. z tytułu umowy pożyczki nr (...), co wynika zresztą wprost z treści deklaracji wekslowych, będących załącznikami do przywołanych umów. Ustalony, gwarancyjny charakter weksli ma istotne znaczenie z uwagi na zakres przysługujących pozwanym zarzutów. W doktrynie i orzecznictwie jest utrwalony pogląd, iż treść art. 10 ustawy prawo wekslowe rozstrzyga o zakresie zarzutów przysługujących także poręczycielowi weksla in blanco , a ponadto iż granice odpowiedzialności poręczyciela wyznacza zakres zobowiązania osoby, za którą poręczył. Przykładowo wskazać można wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2011 roku, wydany w sprawie IV CSK 371/10, w którym stwierdzono, iż przewidziana w art. 32 zd. 1 ustawy prawo wekslowe formuła takiej samej odpowiedzialności poręczyciela, jak tego, za którego poręczył oznacza, że do czasu puszczenia weksla w obieg, poręczyciel może powoływać się na zarzuty przysługujące wystawcy weksla in blanco. W wyroku z dnia 12 grudnia 2008 roku sygn. II CSK 360/08 Sąd Najwyższy stwierdził zaś, iż poręczyciel weksla in blanco może zgłaszać skuteczne zarzuty wskazujące na wypełnienie weksla niezgodnie z porozumieniem.

Stosownie do art. 10 ustawy prawo wekslowe, jeżeli weksel, niezupełny w chwili wystawienia, uzupełniony został niezgodnie z zawartym porozumieniem, nie można wobec posiadacza zasłaniać się zarzutem, że nie zastosowano się do tego porozumienia, chyba że posiadacz nabył weksel w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa. Ponieważ w rozpoznawanej sprawie powódka jest remitentem, pozwani nie byli ograniczeni w możności skutecznego podnoszenia zarzutu uzupełnienia weksli niezgodnie z porozumieniem wekslowym. Zarzut taki pozwani formułowali, wskazując iż w dacie wypełnienia weksli wierzytelność powódki wobec pozwanego P. B. z tytułu umów pożyczek nie istniała lub że istniała w mniejszej wysokości niż kwoty wpisane na wekslach. Tej treści zarzuty pozwanych skutkowały przeniesieniem sporu na płaszczyznę tzw. stosunku podstawowego, czyli umów pożyczek zawartych przez powódkę z pozwanym P. B..

Zarzuty pozwanych co do wypełnienia przez powódkę weksli in blanco zabezpieczającego wierzytelności z w/w umów pożyczki niezgodnie z porozumieniem wekslowym okazały się uzasadnione.

Ustalenia stron zamieszczone w punkcie 10.2 umowy pożyczki nr (...) oznaczają, iż powódka była uprawniona do uzupełnienia otrzymanych weksli in blanco m.in. poprzez wpisanie jako sumy wekslowej kwoty pokrywającej całość roszczenia pieniężnego (...) sp. z o.o. do P. B. z tytułu nieterminowego wywiązywania się z zobowiązań wynikających z umowy pożyczki. Oznacza to, iż suma wekslowa miała odzwierciedlać wysokość zobowiązania pozwanego z umowy pożyczki istniejącego w dacie uzupełnienia weksla. Oba weksle zostały wypełnione przez stronę powodową w dniu 18 czerwca 2013 roku, a sposób w jaki je uzupełniono nakazuje przyjąć, iż zdaniem strony powodowej w tym dniu zobowiązania P. B. z umowy pożyczki nr (...) wynosiły kwotę 72 470,66zł, a z umowy pożyczki nr (...) – kwotę 4 928,24zł. Tymczasem treść przedkładanych przez stronę powodową dokumentów nie potwierdza tych faktów. Odnosząc się do umowy pożyczki nr (...), podkreślić należy, że pozwany P. B. i powodowa spółka zabezpieczyli wierzytelności powódki z umowy pożyczki także poprzez ustanowienie zastawu rejestrowego na przyczepie, kopaczce, rozdrabniaczu, glebogryzarce i obsypniku, przewidując możliwość zaspokojenia m.in. poprzez przejęcie przez powódkę, jako zastawnika, sprzętu na własność w drodze stosownego oświadczenia i precyzując wartość sprzętu obciążonego zastawem (k.277-281). Po wypowiedzeniu umowy pożyczki, dokonanym w październiku 2011 roku, oświadczeniem z dnia 10 stycznia 2012 roku powodowa spółka przejęła na własność w/w sprzęty rolnicze celem zaspokojenia swoich wierzytelności wynikających z umowy pożyczki (k.284). Dokonanie przez powódkę jako zastawnika wyboru takiego sposobu zaspokojenia się, skutkowało – zdaniem Sądu - wygaśnięciem wierzytelności pozwanego P. B. z umowy pożyczki nr (...) do kwoty 111 154zł, stosownie do postanowień zamieszczonych w punkcie 2.3 w zw. z 5.2 umów stron z dnia 6 maja 2011 roku o ustanowieniu zastawu rejestrowego. Analiza sporządzonego przez powódkę tzw. rozliczenia umowy (k.154v – 156) prowadzi bowiem do wniosku, iż w dniu 10 stycznia 2012 roku zobowiązanie pozwanego z umowy pożyczki było niższe niż 111 154zł. Mianowicie, na dzień 10 stycznia 2012 roku pozwany zobowiązany był do zapłacenia tzw. kapitału pożyczki w kwocie 58 381,44zł i zaległych rat pożyczki w kwocie 49 992,50zł oraz odsetek od kwoty 49 992,50zł za okres od 31 października 2011 roku do 10 stycznia 2012 roku (wynoszących 1264,19zł) i odsetek od kwoty 58 381,44zł do dnia 10 stycznia 2012 roku (wynoszących 1476,33zł). Pozostałe pozycje przedstawione na wyliczeniu strony powodowej powstały po dniu 10 stycznia 2012 roku i znajdują się w nich tak zdumiewające obciążenia jak koszt przechowywania powindykacyjnych maszyn, transport maszyn powindykacyjnych, wycena maszyn windykacyjnych, przy czym od dnia 10 stycznia 2012 roku sprzęt ten stanowił własność powodowej spółki i nie ma żadnej podstawy do obciążania pozwanego kosztami jego przechowywania i dalszej odsprzedaży. Następstwem oświadczenia z dnia 10 stycznia 2012 roku o przejęciu na własność sprzętu obciążonego zastawem było zaspokojenie zabezpieczonej wierzytelności do wysokości ustalonej przez strony wartości tego sprzętu, czyli do kwoty 111 154zł, a skoro wartość sprzętu obciążonego zastawem była wyższa niż wysokość zabezpieczonej wierzytelności, wierzytelność ta została zaspokojona w całości, a powódka była dodatkowo zobligowana do dokonania rozliczeń z pozwanym P. B. przewidzianych w art. 23 ust.2 zd.2 ustawy. Nie znajduje uzasadnienia prawnego abstrahowanie przez powódkę od unormowań zamieszczonych w umowie zastawu rejestrowego i pomniejszanie wysokości zadłużenia pozwanego jedynie o wysokość kwot uzyskanych przez powódkę z „odsprzedaży” przedmiotów zastawu rejestrowego. Regulacje ustawowe normujące pozaegzekucyjne sposoby zaspokajania zastawnika (art. 22, 24, 27 ust. 1 i 28 ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów) mają charakter bezwzględnie obowiązujący, tak więc: 1) strony mogły przewidzieć możność zaspokojenia się powódki jako zastawnika poprzez przejęcie na własność przedmiotu zastawu, jeśli zastaw był ustanawiany na rzeczy, której wartość została ściśle oznaczona w umowie zastawniczej (art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy) – strony uczyniły zadość powyższym wymogom ustanawiając zastaw na pięciu maszynach rolniczych, określając ich wartość i przewidując możliwość przejęcia ich na własność przez zastawnika poprzez złożenie stosownego oświadczenia (pkt 2.1, 2.3 i 5.2 umów z 6 maja 2011 roku), 2) konsekwencją przejęcia przez zastawnika przedmiotu zastawu jest wygaśnięcie zabezpieczonej wierzytelności do wysokości określonej przez strony wartości przedmiotu zastawu (art. 23 ust.3 ustawy) – strony uczyniły zadość powyższemu wymogowi, przewidując w punkcie 5.2 umowy, iż zabezpieczone wierzytelności ulegają zaspokojeniu do wysokości ustalonej wartości sprzętu. Dokonane przez strony w punkcie 2.3 umów określenie wartości przedmiotu zastawu ma charakter wiążący dla stron, a jego znaczenie wyraża się właśnie w oznaczeniu wartości o jaką ulegnie zaspokojeniu zabezpieczona wierzytelność w razie przejęcia na własność przedmiotu zastawu. Powinnością stron było odpowiednie skalkulowanie ustalanej przez siebie wartości przedmiotu zastawu dla potrzeb jego pozaegzekucyjnego przejęcia na własność przez zastawnika, a jeśli strona powodowa uznała iż zapis zamieszczony w punktach 2.3 w zw. z 5.2 umowy miałby dla niej niekorzystne następstwa finansowe, była uprawniona do skorzystania z innych sposobów zaspokojenia. Reasumując, Sąd stwierdził, iż w dacie uzupełniania weksla in blanco przez stronę powodową nie istniała już wierzytelność powódki wobec pozwanego P. B. z umowy pożyczki nr (...), gdyż wierzytelność ta wygasła w styczniu 2012 roku na skutek przejęcia na własność przedmiotu zastawu. Weksel został więc uzupełniony niezgodnie z przywoływanym wyżej porozumieniem wekslowym.

Odnosząc się zaś do weksla zabezpieczającego wierzytelność z umowy pożyczki nr (...), Sąd zauważa, iż z twierdzeń powódki wynikało, że w dniu 18 czerwca 2013 roku zobowiązanie pozwanego wynosiło 4 928,24zł, przy czym dług miał wynosić 21 028,24zł i zostać skompensowany z korzyścią uzyskaną przez powódkę ze sprzedaży wozu asenizacyjnego w kwocie 16 100zł. Sporządzone przez powódkę rozliczenie umowy pożyczki (k.157v-158) zaprzecza istnieniu podstaw do wypowiedzenia umowy pożyczki, skoro nie uwidacznia jakichkolwiek niezapłaconych, tzw. przeterminowanych należności pozwanego z umowy pożyczki, a warunkiem jej wypowiedzenia było niezapłacenie należności przewidzianych w umowie. W nocie rozliczeniowej (k.157) jako dług pozwanego ujęto np. odsetki karne od należności wymagalnych i od kapitału pozostałego do spłaty w łącznej kwocie 1245,61zł, podczas gdy kwota ta nie wynika ta z przedłożonego wydruku z systemu księgowego (w odpowiednich pozycjach nie widnieją żadne należności), a jedynie ręcznie dopisana przez niezidentyfikowaną osobę. W nocie tej ujęto także zobowiązanie z tytułu kosztów windykacji (500zł) oraz tzw. niezapłaconą należność zafakturowaną w kwocie 537,67zł, obejmującą fakturę ze sprzedaż (k.158). Strona powodowa nie wyjaśniała przy tym jak doszło do wydania jej wozu asenizacyjnego, nabytego przez pozwanego za pożyczone pieniądze, co do którego nie skorzystała z możliwości przejęcia go na własność i na jakiej podstawie powódka sprzedała ów wóz asenizacyjny. Dalej – nie zostały wykazane podstawy obciążania pozwanego kosztami owej transakcji i niezidentyfikowanymi kosztami windykacji, a umowa stron nie zawiera stosownych postanowień, poza uregulowaniami zamieszczonymi w pkt 16c) o.w.u., zobowiązującym jednak powódkę do uzasadnienia i udokumentowania poniesionych przez siebie wydatków. Niezrozumiałe jest też z jakich przyczyn powódka „pomniejsza” należności pozwanego z umowy pożyczki – których istnienia nie wykazała – jedynie o kwotę netto uzyskaną ze sprzedaży wozu asenizacyjnego, skoro uzyskała z tego tytułu kwotę 19 803zł (k.164). Sąd zauważa, iż ogólne warunki umowy pożyczki nie zawierają uregulowań analogicznych do ogólnych warunków umów leasingu, w których – co Sądowi wiadomo z urzędu – zamieszczono postanowienia o pomniejszeniu należności o kwotę netto uzyskaną ze sprzedaży przedmiotu leasingu. Z tych wszystkich przyczyn, Sąd uznał iż nie zostało wykazane by w dniu 18 czerwca 2013 roku pozwany był dłużnikiem powódki z tytułu umowy pożyczki nr (...) kwotę 4928,24zł, a więc iż i weksel na k.7 został przez powódkę uzupełniony niezgodnie z porozumieniem wekslowym.

Tymczasem wypełnienie weksla in blanco zgodnie z upoważnieniem udzielonym przy jego wręczeniu, choć nie stanowi przesłanki formalnej, to jednak warunkuje powstanie zobowiązania wekslowego osoby na nim podpisanej. Skoro sporne weksle zostały uzupełnione przez powódkę niezgodnie z upoważnieniem, to zobowiązanie pozwanych jako osób podpisanych na wekslu in blanco nie powstało. Uzasadniało to uchylenie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i oddalenie powództwa, o czym orzeczono jak w punkcie I sentencji wyroku.

Pozwani korzystali z częściowego zwolnienia od kosztów sądowych (postanowienie na k.109), a więc w rozpoznawanej sprawie nie została uiszczona opłata sądowa od zarzutów od nakazu zapłaty wynosząca 2903zł. Kierując się wynikiem postępowania, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Sąd nakazał pobrać tę kwotę od strony powodowej jako przegrywającej sprawę, orzekając jak w punkcie II sentencji wyroku.