Pełny tekst orzeczenia

WYROK CZĘŚCIOWY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 maja 2017 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia Wydział X Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Anna Garncarz

Ławnicy: T. T., Z. K.

Protokolant: Dorota Wabnitz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 kwietnia 2017 r we W.

sprawy z powództwa G. T.

przeciwko T. L.w M.

o przywrócenie do pracy

przywraca powódkę G. T. do pracy u strony pozwanej T. L. w M. na poprzednich warunkach pracy i płacy.

UZASADNIENIE
WYROKU CZĘŚCIOWEGO

Pozwem z dnia 15 września 2016 r. (prezentata Biura Podawczego tut. Sądu) powódka, G. T., wniosła o przywrócenie jej do pracy u strony pozwanej, w T. L. w M., na poprzednich warunkach, o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy oraz o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k. 2 – 3).

W uzasadnieniu powódka wskazała, że na podstawie aktu mianowania z dnia 17 sierpnia 2016 r. strona pozwana nawiązała z powódką stosunek pracy na podstawie mianowania, w ramach którego z dniem 1 września 2016 r. powódka objęła stanowisko nauczyciela – wychowawcy internatu. W dniu 30 sierpnia 2016 r. powódka złożyła u pracodawcy informację z KRS potwierdzającą niekaralność. Powódka stawiła się w miejscu pracy w dniu 1 września 2016 r. i w godzinach porannych odbyła szkolenie wstępne w zakresie BHP. W tym samym dniu Dyrektor T. L. w M. zaprosiła powódkę do gabinetu i wręczyła jej akt stwierdzający wygaśnięcie stosunku pracy z mocy prawa z dniem 1 września 2016 r. W treści dokumentu stwierdzono, że nawiązanie stosunku pracy nastąpiło z naruszeniem warunków określonych w art. 10 ust. 5 pkt 4 w zw. z ust. 8a Karty Nauczyciela. Pismem z dnia 5 września 2016 r. dyrektor pozwanej szkoły sprostowała oczywistą omyłkę pisarską, podnosząc, iż stosunek pracy wygasł z mocy prawa z dniem 17 sierpnia 2016 r., a nie jak podano w pierwotnym oświadczeniu z dniem 1 września 2016 r.

Powódka podniosła, że akt stwierdzający wygaśnięcie stosunku pracy z mocy prawa wydany został bez rzeczywistej podstawy faktycznej i jako taki narusza obowiązujące przepisy prawa pracy wynikające z dyspozycji art. 26 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 10 ust. 5 pkt 1 – 5 Karty Nauczyciela. Nawiązanie stosunku pracy nie nastąpiło bowiem z naruszeniem warunków określonych w powyższych przepisach ani art. 10 ust. 8a Karty Nauczyciela. W dacie nawiązania stosunku pracy i obecnie powódka spełniała wszystkie wymogi określone w art. 10 ust. 5 pkt 1 – 5 Karty Nauczyciela (powódka posiadała obywatelstwo polskie, miała pełną zdolność do czynności prawnych i korzystała z praw publicznych, nie toczyło się przeciwko niej postępowanie karne lub dyscyplinarne lub postępowanie o ubezwłasnowolnienie, nie była karana za przestępstwo popełnione umyślnie, posiadała kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska, istniały warunki do zatrudnienia nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony).

Powódka podkreśliła, że nieprawidłowe jest przyjęcie pozwanej, która upatruje możliwości stwierdzenia wygaśnięcia stosunku pracy w razie naruszenia art. 10 ust. 8a Karty Nauczyciela. Z treści art. 26 ust. 1 pkt 5 Karty Nauczyciela wynika bowiem, że nie zawiera on powołania się na warunek wskazany w art. 10 ust. 8a Karty, który ma charakter wyłącznie formalny i porządkowy. Niezależnie od powyższego powódka wskazała, że warunek wskazany w art. 10 ust. 8a Karty Nauczyciela został przez powódkę dochowany, bowiem stosunek pracy nawiązał się w dniu określonym w akcie mianowania (tj. w dniu 1 września 2016 r.), a powódka przekazała pracodawcy informację z K. w dniu 30 sierpnia 2016 r., tj. przed datą nawiązania stosunku pracy.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana, T. L. w M., wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz strony pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wg norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie strona pozwana wskazała, że bezspornym jest, że powódka w dniu 17 sierpnia 2016 r. złożyła podanie z prośbą o zatrudnienie w T. L. w M. na stanowisku nauczyciela – wychowawcy internatu, oraz że w tym samym dniu ówczesny dyrektor Technikum, D. T., mianował powódkę na to stanowisko. Wraz z podaniem o przyjęcie do pracy powódka nie przedłożyła jednak żadnych dokumentów potwierdzających spełnienie przez nią warunków określonych przez przepisy prawa. D. T. nie wezwał powódki do przedłożenia dokumentów bądź złożenia oświadczeń, które pozwoliłyby mu na dokonanie rzetelnej i kompleksowej oceny aplikacji powódki. W dniu mianowania powódki na stanowisko nauczyciela ówczesny dyrektor nie miał danych mogących stanowić podstawę stwierdzenia, że powódka spełniała warunki dla nawiązania z nią stosunku pracy. Pozwana nie podzieliła też zawężającej wykładni art. 10 ust. 8a Karty Nauczyciela, poczynionej przez powódkę. Strona pozwana wskazała, że w konsekwencji przyjęcia prawidłowej wykładni, tj. wykładni funkcjonalnej i celowościowej, informacja z K. winna zostać przedstawiona dyrektorowi przed nawiązaniem stosunku pracy, ale nie później niż na etapie podejmowania czynności będącej podstawą do jego nawiązania (czyli, w niniejszej sprawie, najpóźniej do dnia 17 sierpnia 2016 r.).

Ponadto sytuacja organizacyjna i kadrowa strony pozwanej w sierpniu 2016 r. nie wskazywały na rzeczywistą potrzebę obsadzenia stanowiska nauczyciela – wychowawcy internatu w pełnym wymiarze zajęć. D. T. do czasu zakończenia pełnienia funkcji, tj. do dnia 31 sierpnia 2016 r., nie przedłożył organowi prowadzącemu do zatwierdzenia arkusza organizacyjnego na rok szkolny 2016/2017, a zatem nie miał podstaw do przyjęcia, że zatrudnienie dodatkowej osoby na stanowisku nauczyciela – wychowawcy internatu jest niezbędne i możliwe. Nie został więc spełniony warunek, o którym mowa w art. 10 ust. 5 pkt 6 Karty Nauczyciela.

Pozwana wskazała także, że D. T. niejako z urzędu znany był fakt, iż powódka jest zatrudniona w Gimnazjum im. M. K. w M. z pensum wynoszącym 21 godzin. Fakt ten stanowił istotną przeszkodę dla należytego wykonywania zadań wychowawcy internatu. Ponadto w dniu 18 lipca 2016 r. ówczesny dyrektor Technikum otrzymał od organu prowadzącego dyspozycję niepodejmowania decyzji kadrowych ze skutkiem od dnia 1 września 2016 r. w związku z zakończeniem kadencji przez D. T. z dniem 31 sierpnia 2016 r.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka, G. T., posiada stopień nauczyciela dyplomowanego. Jako nauczyciel powódka pozostawała zatrudniona od roku 1980 w różnych placówkach oświatowych. Od dnia 1 września 2008 r. powódka pozostaje zatrudniona w Gimnazjum w M.. W okresie od dnia 1 września 2013 r. do dnia 28 września 2013 r. powódka była także zatrudniona u strony pozwanej jako pedagog szkolny i nauczyciel biologii.

Od dnia 23 grudnia 2013 r. powódka prowadzi działalność gospodarczą pod firmą PPHU (...) G. T., której przeważającym przedmiotem jest produkcja pozostałej odzieży wierzchniej. Działalność gospodarcza powódki dotyczy m.in. szycia mundurów dla uczniów T. L. w M..

Dowód: Akta osobowe powódki (w załączeniu do akt sprawy), w tym:

-

akt nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela z dn. 23.11.2009 r.;

-

kwestionariusz osobowy dla osoby ubiegającej się o zatrudnienie;

-

umowa o pracę z dn. 27.08.2013 r.;

-

rozwiązanie umowy o pracę z dn. 13.09.2013 r.

Zaświadczenie (...) (k. 55)

Zeznania świadka D. T. (k. 60v; płyta CD)

Przesłuchanie powódki (k. 66v, 67; płyta CD)

W wiadomości e – mail z dnia 18 lipca 2016 r. ówczesny Dyrektor T. L. w M. D. T. został poproszony o niepodejmowanie decyzji kadrowych ze skutkiem od dnia 1 września 2016 r. w związku z zakończeniem kadencji dyrektora z dniem 31 sierpnia 2016 r. Wiadomość e – mail została wysłała przez głównego specjalistę Departamentu Leśnictwa Ministerstwa Środowiska z upoważnienia Naczelnika Wydziału.

W wiadomości e – mail z dnia 23 sierpnia 2016 r. Naczelnik Wydziału Departamentu Leśnictwa i Ochrony Przyrody Ministerstwa Środowiska zwrócił się do D. T. z prośbą o udzielenie informacji, czy w miesiącach lipcu i sierpniu zawierał umowy o pracę z nauczycielami bądź innymi osobami, które skutkować będą ich zatrudnieniem w szkole od września.

W wiadomości e – mail z dnia 30 sierpnia 2016 r. główny wizytator Departamentu Leśnictwa Ministerstwa Środowiska poinformował sekretariat strony pozwanej oraz D. T. o niezatwierdzeniu przez organ prowadzący arkusza organizacyjnego T. L. w M. na rok 2016/2017, m.in. z uwagi na zatrudnienie osób na kilka dni przed upływającą kadencją D. T., w szczególności małżonki ówczesnego dyrektora.

Dowód: Wiadomość e – mail z dn. 18.07.2016 r., 23.08.2016 r., 30.08.2016 r. (k. 57 – 59)

Zeznania świadka D. T. (k. 60v; płyta CD)

W miesiącu sierpniu 2016 r. prowadzona była rekrutacja na stanowisko nauczyciela – wychowawcy internatu T. L. w M..

W dniu 17 sierpnia 2016 r. powódka wniosła do strony pozwanej podanie o zatrudnienie na stanowisku nauczyciela – wychowawcy internatu. W tym samym dniu powódka została mianowania na stanowisku nauczyciela (rodzaj wykonywanej pracy – wychowawca internatu) z dniem 1 września 2016 r.

Oprócz podania powódki do strony pozwanej wpłynęły jeszcze 3 – 4 oferty od osób zainteresowanych stanowiskiem wychowawcy internatu.

Akt mianowania z dnia 17 sierpnia 2016 r. został wydany przez D. T., ówczesnego Dyrektora T. L. w M., jednocześnie małżonka powódki. W tym okresie pracownik kadr strony pozwanej przebywał na zwolnieniu lekarskim.

W dniu 25 sierpnia 2016 r. powódka złożyła oświadczenie o: podstawowym miejscu zatrudnienia (Gimnazjum w M.), pobieraniu wynagrodzenia brutto większego od wynagrodzenia minimalnego, właściwym miejscu zamieszkania, niepobieraniu renty i emerytury, wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych, wyrażeniu zgody na przelew wynagrodzenia na konto.

W dniu 30 sierpnia 2016 r. powódka dostarczyła stronie pozwanej informację z Krajowego Rejestru Karnego, która potwierdziła, iż powódka nie figuruje w Kartotece Karnej K..

W dniu 31 sierpnia 2016 r. powódka złożyła oświadczenie o zapoznaniu się z treścią regulaminu pracy.

Powódka nie była wzywana przez D. T. ani inną osobę reprezentującą pracodawcę, w szczególności specjalistę ds. pracowniczych do złożenia jakichkolwiek dokumentów potwierdzających posiadane przez nią kwalifikacje, zaświadczeń z rejestrów czy też oświadczeń innych, niż powódka złożyła w dniu 25 sierpnia 2016 r.

Dowód: Akta osobowe powódki (w załączeniu do akt sprawy), w tym:

-

podanie z dn. 12.08.2016 r.;

-

akt mianowania na stanowisko nauczyciela z dn. 17.08.2016 r.;

-

oświadczenia z dn. 25.08.2016 r.;

-

informacja z K. z dn. 29.08.2016 r. ;

-

oświadczenie z dn. 31.08.2016 r.

Zeznania świadka D. T. (k. 60v; płyta CD)

Zeznania świadka A. S. (k. 104; płyta CD)

Przesłuchanie powódki (k. 66v, 67; płyta CD)

Częściowo przesłuchanie J. Ż. w charakterze strony pozwanej (k. 67; płyta CD)

Powódka nie była nigdy karana dyscyplinarnie.

Dowód: Przesłuchanie powódki (k. 66v, 67; płyta CD)

W dniu 17 sierpnia 2016 r. w T. L. w M. zatrudniona została także N. M.. Zarówno N. M. jak i powódka przyszły na radę pedagogiczną do strony pozwanej w dniu 31 sierpnia 2016 r. lecz zostały one poproszone o opuszczenie rady z uwagi na fakt, że są one zatrudnione od 1 września 2016 r. Dlatego też zarówno powódka, jak i N. M. przyszły do pracy w dniu 1 września 2016 r. w którym to dniu również miała się odbyć rada pedagogiczna.

Dowód: Zeznania świadka D. T. (k. 60v; płyta CD)

Zeznania świadka N. M. (k. 104; płyta CD)

W dniu 1 września 2016 r. powódka stawiła się w T. L. w M., gdzie przeszła instruktaż ogólny w dziedzinie BHP. Następnie powódka udała się do domu, gdzie ok. godziny 10:00 otrzymała telefon z informacją o konieczności stawienia się o godzinie 11:00 na spotkanie z dyrektor pozwanej szkoły, J. Ż..

Powódka przeszła w dniu 1 września 2016 r. jedynie szkolenie w zakresie BHP ogólne, nie przeszła szkolenia stanowiskowego, gdyż strona pozwana nie umożliwiła jej przejście takiego szkolenia.

W spotkaniu powódki z J. Ż. uczestniczyła ponadto wicedyrektor pozwanej szkoły oraz pracownica kadr. Podczas spotkania powódce zostało odczytane pismo dyrektora J. Ż. z dnia 1 września 2016 r., w którym dyrektor pozwanej szkoły na podstawie art. 26 ust. 2 w zw. z art. 26 ust. 1 Karty Nauczyciela stwierdziła, że z dniem 1 września 2016 r. stosunek pracy powódki wygasł z mocy prawa z powodu stwierdzenia, że nawiązanie stosunku pracy na podstawie mianowania nastąpiło z naruszeniem warunków określonych w art. 10 ust. 5 Karty Nauczyciela, tj. niespełnieniem przed nawiązaniem stosunku pracy warunku, o którym mowa w art. 10 ust. 8a w zw. z art. 10 ust. 5 pkt 4 Karty Nauczyciela.

J. Ż. nie wzywała powódki do złożenia jakichkolwiek oświadczeń i zaświadczeń.

Pismem z dnia 5 września 2016 r. J. Ż. sprostowała oczywistą omyłkę pisarską w piśmie z dnia 1 września 2016 r. poprzez stwierdzenie, że stosunek pracy wygasł z mocy prawa z dniem 17 sierpnia 2016 r., a nie jak omyłkowo wskazano z dniem 1 września 2016 r.

Dowód: Akta osobowe powódki (w załączeniu do akt sprawy), w tym:

-

karta szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP z dn. 01.09.2016 r.;

-

pismo o stwierdzeniu wygaśnięcia stosunku pracy z dn. 01.09.2016 r.;

-

pismo z dn. 05.09.2016 r.

-

Zeznania świadka C. B. (k. 104; płyta CD)

Przesłuchanie J. Ż. w charakterze strony pozwanej (k. 67; płyta CD)

Oświadczenie o stwierdzeniu wygaśnięcia stosunku pracy w dniu 1 września 2016 r. otrzymała także N. M..

Dowód: Zeznania świadka D. T. (k. 60v; płyta CD)

Zeznania świadka N. M. (k. 104; płyta CD)

W dniu 1 września 2016 r. J. Ż. przesłała do organu prowadzącego skorygowany arkusz organizacyjny, który nie uwzględniał zatrudnienia powódki. Przedmiotowy arkusz organizacyjny został zatwierdzony przez organ prowadzący.

Dowód: Przesłuchanie J. Ż. w charakterze strony pozwanej (k. 67; płyta CD

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo o przywrócenie do pracy podlegało uwzględnieniu jako zasadne.

Materialnoprawną podstawę roszczenia powódki w zakresie przywrócenia do pracy stanowi art. 67 k.p. w zw. z art. 56 § 1 k.p. w zw. z art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela.

Zgodnie z art. 56 § 1 k.p. pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy. W myśl art. 67 k.p. w razie naruszenia przez pracodawcę przepisów oddziału 7 Rozdziału II Kodeksu pracy, tj. przepisów dotyczących wygaśnięcia umowy o pracę, pracownikowi przysługuje prawo odwołania do sądu pracy. W zakresie roszczeń stosuje się odpowiednio przepisy oddziału 6 Rozdziału II Kodeksu pracy, tj. przepisy regulujące uprawnienia pracownika w razie niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela stanowi zaś, że w zakresie spraw wynikających ze stosunku pracy, nieuregulowanych przepisami ustawy, mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy.

W doktrynie i orzecznictwie prawa pracy wskazuje się, że wspomniane roszczenia (tj. roszczenie o przywrócenie do pracy lub o odszkodowanie) stanowią zamknięty katalog roszczeń przysługujących pracownikowi z tytułu naruszenia przez pracodawcę przepisów o wygaśnięciu umowy o pracę. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 13 lutego 1997 r. (sygn. akt I PKN 6/97, OSNAPiUS 1997, Nr 19, poz. 376), nawet gdy pracodawca niesłusznie (niezgodnie z prawem) stwierdzi wygaśnięcie stosunku pracy, skutek ten następuje i pracownik może dochodzić tylko wskazanych roszczeń. Powództwo o ustalenie trwania stosunku pracy jest w takim przypadku bezzasadne choćby z tej przyczyny, że nie jest możliwe uznanie nieważności (nieistnienia) wygaśnięcia stosunku pracy. Podobnie w wyroku z dnia 20 marca 2008 r. (sygn. akt II PK 211/07, L. ) Sąd Najwyższy jednoznacznie stanął na stanowisku, że oświadczeniu pracodawcy o wygaśnięciu stosunku pracy pracownik może przeciwstawić przysługujące mu roszczenia o przywrócenie do pracy albo odszkodowanie stosownie do art. 56 § 1 w zw. z art. 67 k.p. W związku z powyższym nie jest trafny pogląd, zgodnie z którym art. 189 k.p.c. stanowi równorzędną podstawę prawną w relacji do możliwości żądania przywrócenia do pracy (albo odszkodowania) na podstawie art. 56 § 1 w zw. z art. 67 k.p. (zob. Walczak [red.], Kodeks pracy. Komentarz 2017, wyd. 22, Legalis).

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1379) stosunek pracy z nauczycielem mianowanym i nauczycielem dyplomowanym nawiązuje się na podstawie mianowania, jeżeli:

1)  posiada obywatelstwo polskie, z tym że wymóg ten nie dotyczy obywateli państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;

2)  ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z praw publicznych;

3)  nie toczy się przeciwko niemu postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne;

4)  nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;

4a)  nie był prawomocnie ukarany karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 pkt 3, w okresie 3 lat przed nawiązaniem stosunku pracy, albo karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 pkt 4;

5)  posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska;

6)  istnieją warunki do zatrudnienia nauczyciela w szkole w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony.

Art. 10 Karty Nauczyciela stanowi dalej, że w przypadku braku warunków do zatrudnienia nauczyciela, o których mowa w ust. 5 pkt 6, stosunek pracy z nauczycielem mianowanym lub dyplomowanym nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w niepełnym wymiarze, z zastrzeżeniem ust. 7 (art. 10 ust. 6 Karty Nauczyciela).

Z nauczycielem, który nie spełnia warunków, o których mowa w art. 10 ust. 5 pkt 2 – 5, nie można nawiązać stosunku pracy (art. 10 ust. 8 Karty Nauczyciela). W celu potwierdzenia spełniania warunku, o którym mowa w art. 10 ust. 5 pkt 4, nauczyciel, przed nawiązaniem stosunku pracy, jest obowiązany przedstawić dyrektorowi szkoły informację z Krajowego Rejestru Karnego (art. 10 ust. 8a Karty Nauczyciela), zaś w celu potwierdzenia spełniania warunku, o którym mowa w ust. 5 pkt 4a, nauczyciel, przed nawiązaniem stosunku pracy, jest obowiązany przedstawić dyrektorowi szkoły informację z rejestru, o którym mowa w art. 85w ust. 1 (art. 10 ust. 8b Karty Nauczyciela).

Stosunek pracy na podstawie mianowania nawiązuje się z dniem określonym w akcie mianowania, a jeżeli tego dnia nie określono – z dniem doręczenia tego aktu (art. 13 Karty Nauczyciela).

Zgodnie z treścią przepisu art. 26 ust. 1 Karty Nauczyciela, stosunek pracy nauczyciela wygasa z mocy prawa odpowiednio w razie:

1)  prawomocnego ukarania w postępowaniu dyscyplinarnym karą dyscyplinarną zwolnienia z pracy oraz karą dyscyplinarną zwolnienia z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczyciela w okresie 3 lat od ukarania lub karą wydalenia z zawodu nauczyciela;

2)  prawomocnego skazania na karę pozbawienia praw publicznych albo prawa wykonywania zawodu lub utraty pełnej zdolności do czynności prawnych;

3)  prawomocnego skazania za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;

4)  upływu trzymiesięcznego okresu odbywania kary pozbawienia wolności;

5)  stwierdzenia, że nawiązanie stosunku pracy nastąpiło na podstawie fałszywych lub nieważnych dokumentów albo zostało dokonane z naruszeniem warunków określonych w art. 10 ust. 5 pkt 1-5, z zastrzeżeniem art. 10 ust. 9.

Wygaśnięcie stosunku pracy w przypadkach określonych w ust. 1 stwierdza dyrektor szkoły, a w stosunku do dyrektora szkoły – organ prowadzący szkołę (art. 26 ust. 2 Karty Nauczyciela).

Wygaśnięcie stosunku pracy nauczyciela przewiduje też art. 20 ust. 5c Karty Nauczyciela (stosunek pracy nauczyciela przeniesionego w stan spoczynku wygasa z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym), art. 16 Karty Nauczyciela (mianowanie lub umowa o pracę wygasa, jeżeli nowo zatrudniony nauczyciel nie usprawiedliwi w ciągu 7 dni swojego nieprzystąpienia do pracy) oraz art. 63 ¹ k.p. w zw. z art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela (w razie śmierci nauczyciela).

Wskazane wyżej regulacje w sposób wyczerpujący określają, kiedy dochodzi do wygaśnięcia stosunku pracy nauczyciela z mocy prawa. W doktrynie wskazuje się ponadto, że mimo iż stwierdzenie przez pracodawcę wygaśnięcia stosunku pracy z mocy prawa ma charakter deklaratoryjny, to błędne stwierdzenie pracodawcy, że stosunek pracy wygasł i tak powoduje jego wygaśnięcie, chociaż w rzeczywistości nie wystąpiły odpowiednie zdarzenia prawne, przy czym stwierdzenie to (lub odmowa dopuszczenia do pracy) muszą być w jakimś merytorycznym związku z ustawowymi okolicznościami uzasadniającymi wygaśnięcie stosunku pracy. W takiej sytuacji pracownikowi przysługuje roszczenie o odszkodowanie lub o przywrócenie do pracy.

Ustawodawca w sposób wyczerpujący przewidział więc sytuacje, w których stosunek pracy nauczyciela wygasa z mocy prawa. Przewidziane w art. 26 ust. 1 okoliczności, które powodują wygaśnięcie stosunku pracy, podzielić można na dwie kategorie: okoliczności dotyczące osoby nauczyciela, które zaszły po nawiązaniu stosunku pracy (art. 26 ust. 1 pkt 1 – 4 Karty Nauczyciela) oraz na okoliczności stanu faktycznego istniejącego w momencie nawiązania stosunku pracy, które zostały ujawnione już po nawiązaniu stosunku pracy (art. 26 ust. 1 pkt 5 Karty Nauczyciela). Ustawodawca nie nałożył zaś sankcji wygaśnięcia stosunku pracy na sytuacje naruszenia wymogów formalnych towarzyszących nawiązywaniu stosunku pracy z nauczycielem, nawet wówczas, gdy przedmiotowego naruszenia dopuścił się sam nauczyciel.

Stosunek pracy nauczyciela nie wygasa więc w szczególności wówczas, gdy nauczyciel nie spełni wymogu formalnego przewidzianego w art. 10 ust. 8a i ust. 8b Karty Nauczyciela, tj. w sytuacji nieprzedstawienia dyrektorowi szkoły informacji z Krajowego Rejestru Karnego lub z rejestru, o którym mowa w art. 85w ust. 1 Karty Nauczyciela. To nie sam fakt nieprzedstawienia przez nauczyciela stosownych informacji powoduje wygaśnięcie stosunku pracy. Innymi słowy wygaśnięcie stosunku pracy następuje nie z uwagi na okoliczność nieprzedstawienia stosownych zaświadczeń, a z uwagi na okoliczności, które przedmiotowymi zaświadczeniami mogły zostać stwierdzone.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że wygaśnięcie stosunku pracy z mocy prawa w przypadku powódki mogłoby zajść wówczas, gdyby w okresie trwania stosunku pracy powódka: została prawomocnie ukarana w postępowaniu dyscyplinarnym karą dyscyplinarną zwolnienia z pracy oraz karą dyscyplinarną zwolnienia z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczyciela w okresie 3 lat od ukarania lub karą wydalenia z zawodu nauczyciela (art. 26 ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela), została prawomocnie skazana na karę pozbawienia praw publicznych albo prawa wykonywania zawodu lub utraciła pełną zdolność do czynności prawnych (art. 26 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela), została prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe (art. 26 ust. 1 pkt 3 Karty Nauczyciela), odbywała przez okres co najmniej trzech miesięcy karę pozbawienia wolności (art. 26 ust. 1 pkt 4 Karty Nauczyciela). Ponadto do wygaśnięcia stosunku pracy z mocy prawa doszłoby wówczas, gdyby nawiązanie stosunku pracy nastąpiło na podstawie fałszywych lub nieważnych dokumentów (art. 26 ust. 1 pkt 5 Karty Nauczyciela) albo zostało dokonane z naruszeniem warunków określonych w art. 10 ust. 5 pkt 1 – 5 Karty Nauczyciela, a więc wówczas, gdyby w momencie nawiązania stosunku pracy powódka: nie posiadała obywatelstwa polskiego (art. 10 ust. 5 pkt 1 Karty Nauczyciela), nie miała pełnej zdolności do czynności prawnych i nie korzystała z pełni praw publicznych (art. 10 ust. 5 pkt 2 Karty Nauczyciela), toczyło się przeciwko powódce postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne (art. 10 ust. 5 pkt 3 Karty Nauczyciela), była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe (art. 10 ust. 5 pkt 4 Karty Nauczyciela), była prawomocnie ukarana karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 pkt 3, w okresie 3 lat przed nawiązaniem stosunku pracy, albo karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 pkt 4 (art. 10 ust. 5 pkt 4a Karty Nauczyciela), nie posiadała kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska (art. 10 ust. 5 pkt 5 Karty Nauczyciela). Stosunek pracy z powódką mógłby wygasnąć również w sytuacjach, o których mowa w art. 16 i 20 ust. 5c Karty Nauczyciela oraz art. 63 ¹ k.p., jednakże z oczywistych względów cytowane regulacje nie mają zastosowania w stanie faktycznym niniejszej sprawy.

Nie budzi wątpliwości Sądu, że nieprzedstawienie przez powódkę informacji z Krajowego Rejestru Karnego oraz z rejestru, o którym mowa w art. 85w ust. 1 Karty Nauczyciela nie jest jednoznaczne z tym, że powódka nie spełniała kryteriów, o których mowa w art. 10 ust. 5 pkt 1, 2 i 5 Karty Nauczyciela (posiadanie obywatelstwa polskiego, pełna zdolność do czynności prawnych i korzystanie z praw publicznych oraz posiadanie kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska).

To strona pozwana winna była w toku postepowania wykazać, że powódka w tym dniu nie spełniała tych kryteriów, a nie przedstawiła na tę okoliczność żadnych dowodów, a jeśli nawet w toku postępowania składa tego rodzaju zarzuty, że powódka tych dokumentów nie przedstawiła, winna sama udowodnić, że jako pracodawca faktycznie żądała od powódki przedstawienia tych dokumentów, a powódka odmówiła tego.

Podkreślić należy jednak raz jeszcze, że samo niewypełnienie dyspozycji art. 10 ust. 8 i 8a Karty Nauczyciela, a także niezłożenie oświadczeń o spełnianiu pozostałych wymagań, stawianych przez Kartę Nauczyciela, nie jest obwarowane sankcją wygaśnięcia stosunku pracy z mocy prawa.

Zatem sam zarzucany brak przedstawienia tych dokumentów przez powódkę w chwili podpisania dokumentu zatrudnienia, czy tez woli podjęcia pracy, nie może stać się podstawą do stwierdzenia wygaśnięcia stosunku pracy. Natomiast nawet jeśli strona pozwana jako pracodawca zarzuca powódce, że takich dokumentów nie przedstawiła, to winna była do tego powódkę wezwać, a nie przedstawiła żadnych dowodów na tę okoliczność. Jak wynika natomiast ze zgodnych zeznań świadków A. S. i D. T., a także z przesłuchania stron, powódka nigdy nie była wzywana do przedłożenia jakichkolwiek dokumentów. Skoro dyrektor J. Ż. stwierdziła brak wymaganych dokumentów, gdyż podjęła wątpliwości co do tego, czy faktycznie powódka spełnia kryteria do zajmowania stanowiska nauczyciela mianowanego, to w ocenie Sądu winna była wezwać powódkę do ich przedstawienia tych dokumentów. Natomiast jak wynika ze zgodnych zeznań nie tylko świadków ale też stron, powódka nigdy przez nikogo nie była wzywana do przedstawienia jakichkolwiek dokumentów czy też składania jakichkolwiek wyjaśnień.

Na marginesie należy dodać, że powódka dostarczyła pracodawcy informację z Krajowego Rejestru Karnego w dniu 30 sierpnia 2016 r. (a więc przed dniem nawiązania stosunku pracy, który zgodnie z aktem mianowania z dnia 17 sierpnia 2016 r. nawiązany został z dniem 1 września 2016 r.) czyniąc tym samym zadość postanowieniom art. 10 ust. 8a Karty Nauczyciela.

Zauważyć należy również, że ustawodawca nie przewidział wygaśnięcia stosunku pracy z mocy prawa w sytuacji nawiązania stosunku pracy z nauczycielem przy naruszeniu art. 10 ust. 5 pkt 6 Karty nauczyciela, a więc w sytuacji, gdy brak było warunków do zatrudnienia nauczyciela w szkole w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony. Nie może więc stanowić argumentu przemawiającego na korzyść strony pozwanej sygnalizowana przez pozwaną okoliczność, zgodnie z którą sytuacja kadrowa i organizacyjna strony pozwanej w sierpniu 2016 r. nie wskazywała na rzeczywistą potrzebę obsadzenia stanowiska nauczyciela – wychowawcy internatu w pełnym wymiarze zajęć. Po pierwsze bowiem strona pozwana ograniczyła się jedynie do postawienia powyższego zarzutu, w żaden sposób zaś nie wykazała jego prawdziwości, po drugie natomiast, nawet gdyby w istocie nie było potrzeby (a nawet możliwości) zatrudnienia powódki, to stwierdzenie tej okoliczności nie prowadziłoby do wygaśnięcia stosunku pracy z mocy prawa. Naruszenie przepisu art. 10 ust. 5 pkt 6 Karty Nauczyciela nie jest bowiem objęte sankcją z art. 26 ust. 1 pkt 5 Karty Nauczyciela w postaci wygaśnięcia stosunku pracy.

Strona pozwana nie wykazała także, by do nawiązania stosunku pracy z powódką doszło na podstawie fałszywych lub nieważnych dokumentów. Sąd nie dopatrzył się zaś dokumentów fałszywych lub nieważnych wśród dokumentów, które towarzyszyły nawiązaniu stosunku pracy, a które zgromadzone zostały w aktach osobowych powódki. Podnoszone przez stronę pozwaną argumenty, że powódka „zataiła” okoliczność że prowadzi ona działalność gospodarczą w swoim CV, nie może stać się podstawą do tego, że przedstawiła ona fałszywe czy też nieważne dokumenty. Informacje wymagane w CV dotyczyły wykształcenia i nabytych umiejętności przez powódkę, natomiast nie było obowiązku przedstawienia informacji czy prowadzi ona działalność gospodarczą.

Dodatkowo Sąd ustalił, że powódka w dniu 1 września 2016 r. a także wcześniej była gotowa podjąć pracę u strony pozwanej. Jak wynika z zeznań nie tylko świadków J. C. i N. M., ale również z przesłuchania stron, powódka stawiła się już w dniu 31 sierpnia 2016 r. aby wziąć udział w radzie pedagogicznej lecz została poproszona o opuszczenie rady, gdyż nie jest jeszcze pracownikiem strony pozwanej. Powódka stawiła się w dniu 1 września 2016 r. w celu odbycia szkolenia BHP, które odbyła w zakresie podstawowym. Nie odbyła w zakresie szkolenia stanowiskowego, gdyż nie zostało to jej umożliwione. To tylko dlatego, że powódka została poproszona na rozmowę do dyrektor strony pozwanej w godzinach rannych nie mogła ona podjąć pracy w dalszej części dnia i w dniach następnych, gdyż nie została dopuszczona do pracy.

Nie zasługiwały na uwzględnienie zarzuty strony pozwanej, że ówczesny dyrektor D. T. zatrudnił powódkę wbrew sugestiom organu nadzoru. To pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia postępowania, gdyż za ewentualne nieprawidłowe działania ówczesnego dyrektora strony pozwanej ma on osobistą odpowiedzialność przed organem nadzoru, o ile faktycznie doszło do tego rodzaju nieprawidłowości. Powódka jako pracownik nie może ponosić żadnych konsekwencji takiego zachowania reprezentanta strony pozwanej, nawet jeśli jest to jej małżonek.

Podsumowując powyższe rozważania należy stwierdzić, że strona pozwana naruszyła przepisy o wygaśnięciu stosunku pracy w ten sposób, że stwierdziła wygaśnięcie stosunku pracy i nie dopuściła powódki do pracy wskutek wadliwego uznania, że wystąpiło zdarzenie powodujące ustanie tego stosunku. Przedmiotowa wadliwość zaktualizowała roszczenie powódki co do przywrócenia do pracy, a roszczenie to okazało się zasadne.

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o złożone do akt sprawy dokumenty oraz dowód z przesłuchania stron i zeznań świadków D. T., A. S., C. B., J. C. i N. M., którym Sąd dał wiarę. Zasadniczo stan faktyczny w sprawie był bezsporny, a rozstrzygnięcie sprowadzało się do rozwiązania sporu co do prawa.

Sąd oddalił wniosek pełnomocnika strony pozwanej z rozprawy z dnia 27 kwietnia 2017 r. w zakresie uzupełniającego przesłuchania świadka A. S. na okoliczność przebiegu zatrudnienia i obiegu dokumentów. Wniosek ten pełnomocnik profesjonalny złożył na tej samej rozprawie , na której sam świadek był słuchany i którą to rozprawę świadek wcześniej opuścił. Pełnomocnik strony pozwanej jeśli chciał zadawać pytania świadkowi na sporne okoliczności, miał taką możliwość wcześniej. Niezależnie od powyższego, należy wskazać, że okoliczności na które pełnomocnik strony pozwanej wnioskował świadka były w świetle art. 217 kpc w zw. z art. 227 kpc niepotrzebne. Bez znaczenia było to, w jaki sposób doszło wcześniej do zatrudnienia innych pracowników, a także jaki był formalny obieg dokumentów u strony pozwanej. Wszyscy świadkowie i strony zgodnie zeznali, ze powódka przed 1 września 2016 r. i po 1 września 2016 r. nigdy przez nikogo ze strony pozwanej nie była wzywana do uzupełnienia jakichkolwiek dokumentów.

Sąd nie uwzględnił również wniosku pełnomocnika strony pozwanej o braku celowości przywrócenia powódki do pracy u strony pozwanej. Wnioski pełnomocnika powódki sprowadzały się jedynie do tego, ze zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeśli powódka powróci do strony pozwanej będzie ona musiała dokonać pewnych czynności formalnych u dotychczasowego pracodawcy, co w ocenie Sądu bez znaczenia jest dla rozstrzygnięcia sprawy. Czy powódka faktycznie będzie musiała podjąć pewne czynności w innym miejscu zatrudnienia po zmianach przepisów i przekształceniach placówek oświatowych i czy w rzeczywistości tego dokona jest bez znaczenia dla celowości jej powrotu do pracy u strony pozwanej. Będzie to być może jej obowiązek względem innego pracodawcy, ale to nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Wskutek powyższego Sąd przywrócił powódkę do pracy u strony pozwanej na dotychczasowych warunkach pracy i płacy.