Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lipca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku, III Wydział Karny, w składzie:

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Okręgowego Sławomir Cilulko

Ławnicy: Zofia Czyżak

Jan Gierasimiuk

Protokolant: Andrzej Wiszowaty

przy udziale Prokuratora Adama Naumczuka z Prokuratury Rejonowej w Bielsku Podlaskim

po rozpoznaniu w dniu 22 lipca 2013 r. w Białymstoku

sprawy przeciwko:

1) P. P. (1)

synowi R.i K., rodowe nazwisko matki K.

urodzonemu dnia (...) w B.

2) D. Z.

synowi S. i B., rodowe nazwisko matki W.

urodzonemu dnia (...) w B.

oskarżonym o to, że:

I. w dniu 11 lutego 2013 w C., gm. B., działając wspólnie i w porozumieniu dokonali rozboju na sprzedawczyni sklepu spożywczego, M. M. (1), w ten sposób, że podjechali razem pod sklep samochodem osobowym marki F. (...)o numerach rejestracyjnych (...)i D. Z.wszedł do sklepu, gdzie zakupił piwo bezalkoholowe marki L.i jednocześnie upewnił się, że w sklepie nie było poza sprzedawczynią żadnych osób, po czym wrócił do pojazdu, przekazał tę informację P. P. (1)oraz wskazał mu miejsce przechowywania pieniędzy przez sprzedawczynię i odjechali, a po upływie kilku minut wrócili pod sklep i wtedy z pojazdu wysiadł P. P. (1), wszedł do budynku sklepu i mierząc do M. M. (1)bronią palną w postaci pistoletu gazowego (...)model D. (...)kal.(...)mm zażądał od niej wydania pieniędzy, grożąc jej przy tym pozbawieniem życia, po czym zabrał w celu przywłaszczenia pieniądze w kwocie 1300 zł na szkodę właścicielki sklepu Z. M. i wychodząc z budynku prysnął M. M. (1)gazem w oczy, aby uniemożliwić jej spostrzeżenie i zapamiętanie numerów rejestracyjnych samochodu, którym się poruszali, po czym razem odjechali z miejsca zdarzenia,

tj. o przestępstwo z art. 280§2 k.k.

a nadto P. P. (1) oskarżonego o to, że:

II. w dniu 11 lutego 2013 roku na drodze publicznej, trasie pomiędzy miejscowościami Z. i B., kierował samochodem osobowym marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) nie stosując się w ten sposób do orzeczonego przez Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim Zamiejscowy VIII Wydział Karny wyrokiem VIII K 485/12 z dnia 20 grudnia 2012 r. zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych,

tj. o przestępstwo z art. 244 k.k.

III. w okresie od stycznia 2012 r. do 12 lutego 2013 r. w Z., gm. D., bez wymaganego zezwolenia posiadał broń palną w postaci pistoletu gazowego (...)model D. (...)kal.(...)mm o numerze (...)produkcji (...) z 1997 roku wraz z magazynkiem nabojowym,

tj. o przestępstwo z art. 263§2 k.k.

IV. w dniu 11 lutego 2013 r. w Z. wbrew przepisom ustawy posiadał substancje psychotropowe w postaci 8 tabletek leku przeciwpadaczkowego (...) 2 mg zawierających klonazepam i 19 tabletek leku psychotropowego (...) zawierających nitrazepam,

tj. o przestępstwo z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii .

- o r z e k a -

A. Oskarżonych P. P. (1) i D. Z. – w ramach czynu zarzucanego im w punkcie I . - uznaje za winnych tego, że:

jedenastego lutego 2013 w miejscowości C., gm. B., działając wspólnie i w porozumieniu oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, samochodem osobowym marki F. (...)o nr rej. (...)podjechali razem pod sklep spożywczo-przemysłowy należący do Z. M., następnie D. Z.– w ramach ustalonego ze wspólnikiem podziału ról - wszedł do ww. placówki handlowej, gdzie kupił piwo bezalkoholowe marki L.i jednocześnie upewnił się, że w pomieszczeniu jest tylko sprzedawczyni oraz zauważył, że kobieta przechowuje banknoty pod ceratą na ladzie, po czym wrócił do pojazdu, przekazał te informacje P. P. (1), który kilka minut później wszedł do ww. sklepu i posługując się bronią palną gazową w postaci pistoletu gazowego (...)model D. (...)kal. (...)mm – co było uzgodnione ze wspólnikiem – kierując go w stronę ekspedientki M. M. (1)i w ten sposób grożąc jej natychmiastowym użyciem przemocy, zażądał wydania pieniędzy, a po wejściu w posiadanie sumy 1300 złotych, użył wobec sprzedawczyni gazu pryskając nim jej w twarz, chcąc zapobiec dokonaniu spostrzeżeń mogących pomóc w ujawnieniu sprawców przestępstwa, po czym zabrał ww. kwotę w celu przywłaszczenia, opuścił placówkę handlową i wraz ze wspólnikiem odjechał z miejsca zdarzenia,

tj. czynu z art. 280§2 k.k. i za czyn ten na podstawie art. 280§2 k.k. skazuje: oskarżonego P. P. (1) na karę 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz oskarżonego D. Z. na karę 3 (trzech) lat pozbawiania wolności.

- Na podstawie art. 44§2 k.k. orzeka przepadek pistoletu gazowego (...)mod. D. (...)kal. (...) mm o numerze (...), wraz z magazynkiem nabojowym oraz pojemnika z gazem, ujętych w wykazie dowodów rzeczowych nr 19/13 pod poz. 1. i 2. (k.141).

B. Oskarżonego P. P. (1) uznaje za winnego:

1 . w ramach czynu zarzucanego mu w punkcie II . tego, że:

jedenastego lutego 2013 roku na drodze publicznej, tj. trasie pomiędzy miejscowościami Z.i B., kierował samochodem osobowym marki F. (...)o numerze rejestracyjnym (...)nie stosując się do zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, orzeczonego przez Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim, Zamiejscowy VIII Wydział Karny z siedzibą w Siemiatyczach, wyrokiem z dnia 20.12.2012 r., wydanym w sprawie o sygn. akt VIII K 485/12,

tj. czynu z art. 244 k.k. i za czyn ten na podstawie art. 244 k.k. skazuje go na karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności.

2 . w ramach czynu zarzucanego mu w punkcie III . tego, że:

w okresie od nieustalonego dnia stycznia 2012 r. do 12 lutego 2013 r. m.in. w Z., bez wymaganego zezwolenia posiadał broń palną gazową w postaci pistoletu gazowego (...)model D. (...)kal. (...) mm o numerze (...)produkcji niemieckiej z 1997 roku wraz z magazynkiem nabojowym,

tj. czynu z art. 263§2 k.k. i za czyn ten na podstawie art. 263§2 k.k. skazuje go na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności.

3 . w ramach czynu zarzucanego mu w punkcie IV . tego, że:

jedenastego lutego 2013 r. m.in. w m. Z. wbrew przepisom ustawy posiadał substancje psychotropowe w postaci: 8 tabletek leku przeciwpadaczkowego (...) 2 mg zawierających klonazepam i 19 tabletek leku psychotropowego (...) zawierających nitrazepam,

tj. czynu z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U.2012.124 j.t.) i za czyn ten na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U.2012.124 j.t.) skazuje go na karę 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności.

- Na podstawie art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U.05.179.1485) orzeka przepadek substancji psychotropowych w postaci 18 tabletek (...) 5 mg i 7 tabletek (...) 2 mg, ujętych w wykazie dowodów rzeczowych nr 19/13 pod poz. 3. i 4. (k.141), przechowywanych w (...) w B..

C. Na podstawie art. 85 k.k. i art. 86§1 k.k. orzeka wobec oskarżonego P. P. (1) karę łączną 3 (trzech) lat i 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności.

D. Na mocy art. 63§1 k.k. na poczet orzeczonej wobec:

- oskarżonego P. P. (1) kary łącznej pozbawienia wolności zalicza okres tymczasowego aresztowania od dnia 11 lutego 2013 roku do dnia 15 lipca 2013 r.;

- oskarżonego D. Z. kary pozbawienia wolności zalicza okres tymczasowego aresztowania od dnia 11 lutego 2013 roku do dnia 22 lipca 2013 r.

E. Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz ustanowionego z urzędu adwokata M. M. (2) kwotę 738 (siedmiuset trzydziestu ośmiu) złotych – w tym kwotę 138 (stu trzydziestu ośmiu) złotych podatku VAT - tytułem wynagrodzenia za obronę oskarżonego D. Z..

F. Zwalnia obu oskarżonych od ponoszenia kosztów sądowych i obciąża nimi Skarb Państwa.

sygn. akt III K 79/13

UZASADNIENIE

zawiera wskazanie , jakie fakty sąd uznał za udowodnione ( A .), na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych ( B .), wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku ( C .) oraz okoliczności , które miał na względzie przy wymiarze kar (…) oraz przy innych rozstrzygnięciach w nim zawartych ( D .) – art. 424§1 i 2 k.p.k.

Część A .

Nieustalonego dnia w styczniu 2012 r. mieszkający w m. Z., powiat B., P. P. (1)pojechał do W., gdzie na jednym z tzw. „rynków” nabył pistolet gazowy (...)model D. (...)kal. (...) mm o numerze seryjnym (...). Mężczyzna nie miał zezwolenia na posiadanie broni palnej.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim, Zamiejscowy VIII Wydział Karny z siedzibą w Siemiatyczach, z dnia 20.12.2012 r., wydanym w sprawie o sygn. akt VIII K 485/12, P. P. (1)został skazany za kierowanie samochodem w stanie nietrzeźwości, tj. czyn z art. 178a§1 k.k., na karę grzywny. Orzeczono też zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres roku, na poczet którego zaliczono okras zatrzymania prawa jazdy od dnia 12.10.2012 r. Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 28.12.2012 r. i od tej daty skazanego obowiązywał ww. środek karny.

Jedenastego lutego 2013 r. przed południem, P. P. (1)usiadł za kierownicą należącego do jego ojca samochodu osobowego marki F. (...)o nr rej. (...)i z miejsca zamieszkania, tj. Z., pojechał do B., gdzie spotkał się ze swoim kolegą D. Z.. Około godziny 14.00 obaj mężczyźni udali się ww. autem, kierowanym przez tego drugiego, do B., a następnie do m. B., gdzie P. P. (1)spotkał się z D. G., który przekazał mu pożyczone wcześniej 200 złotych.

W czasie podróży P. P. (1)zaproponował koledze „napad” na sklep w C.celem kradzieży pieniędzy, a ten wyraził na to zgodę. Obaj ustalili szczegóły przestępczej akcji, w tym działania, jakie każdy z nich miał w jej ramach zrealizować. Uzgodniono m.in., iż P. P. (1)zabierze ze sobą posiadaną broń palną gazową, którą przestraszy ekspedientkę i ten sposób „zmusi” ją do poddania się jego woli, w tym wydania pieniędzy. Po przybyciu przed godziną siedemnastą z B.do C., D. A. Z., wykonując bezprawny plan, wszedł do budynku numer (...), w którym mieścił się sklep spożywczo-przemysłowy należący do Z. M.. Sprawdził, że wewnątrz, oprócz sprzedawczyni M. M. (1)nie ma innych osób, po czym kupił jedną butelkę bezalkoholowego piwa przekazując jej stuzłotowy banknot. Zauważył, że kobieta schowała go pod ceratą, którą przykryta była sklepowa lada. Po opuszczeniu ww. placówki handlowej mężczyzna wsiadł do F. (...)i swoje spostrzeżenia, w tym odnośnie miejsca przechowywania pieniędzy o wyższych nominałach, przekazał wspólnikowi. Obaj odjechali spod sklepu, a po kilku minutach, z wyłączonymi światłami wrócili w pobliże budynku oznaczonego numerem administracyjnym (...). Tym razem do pomieszczenia sklepowego wszedł P. P. (1). Kierując trzymanego w ręku (...)w stronę M. M. (1)zażądał wydania pieniędzy. Przerażona trzydziestolatka podniosła leżący na blacie portfel, ale nie zdążyła go otworzyć, gdyż napastnik wyrwał jej ten przedmiot z ręki, a po otwarciu go zabrał znajdujące się wewnątrz banknoty. Jednocześnie krzyczał, aby wydała wszystkie pieniądze. Gdy ekspedientka skierował się w stronę lady, P. P. (1)uprzedził ją – podniósł ceratę i także stamtąd zgarnął papierowe pieniądze. Następnie kazał sprzedawczyni położyć się, a gdy ta uczyniła to – chcąc uniemożliwić jej obserwację szczegółów mogących pomóc ujawnić tożsamość napastników - użył pojemnika z gazem rozpylając go w okolicy jej twarzy. Chwilę później wraz z zabranymi pieniędzmi w kwocie 1300 złotych wyszedł ze sklepu i ze wspólnikiem odjechał z miejsca zdarzenia.

M. M. (1) pobiegła zaś do pobliskiego domu, w którym mieszkała wraz z matką i poinformowała ją o tym, co się stało. Z. M. o godzinie 17.04 zawiadomiła telefonicznie policję.

Podjęte przez tą formację czynności operacyjno-rozpoznawcze doprowadziły do wytypowania prawdopodobnych sprawców rozboju. Zostali oni zatrzymani tego samego dnia około godziny 18.55 przez policyjny patrol na trasie pomiędzy D., a S.. W toku przeszukania auta funkcjonariusze ujawnili posiadane przez P. P. (1) środki psychotropowe w postaci 8 tabletek leku przeciwpadaczkowego (...) 2 mg zawierających klonazepam i 19 tabletek (...) zawierających nitrazepam. Następnego dnia mężczyzna, przy drodze w kierunku m. S., wskazał policjantom miejsce ukrycia broni palnej gazowej oraz pojemnika z gazem, którymi posługiwał się w trakcie realizacji przestępstwa. Przedmioty te zostały zatrzymane.

P. P. (1)i D. Z.postanowieniami Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim z dnia 14.02.2013 r. zostali tymczasowo aresztowani na 3 miesiące. Ten środek zapobiegawczy został następnie, postanowieniem Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 9.05.2013 r., przedłużony do 11.08.2013 r., a dwudziestego drugiego lipca 2013 r. uchylony. Przy czym piętnastego lipca 2013 r. administracja Aresztu Śledczego w B.wprowadziła P. P. (1)do wykonania karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim, Zamiejscowy VIII Wydział Karny w Siemiatyczach, wydanym w sprawie o sygn. akt VIII K 378/12.

P. P. (1) w czasie realizacji opisanych wyżej zachowań miał pełną zdolność rozpoznania znaczenia swoich czynów i pokierowania własnym postępowaniem.

Część B.

Dowody, na podstawie których ustalono opisany wyżej stan faktyczny: zeznania świadków: M. M. (1)(k.14-16 (odpis k.233-234), 68-69, 71-72, 74, 76-77, 167-168, 213-214, 348) i D. G.(k.190-191, 349), notatka urzędowa (k.1, 3, 135), protokół oględzin (k.17-19, 58-59, 62-63, 157-158), protokół zatrzymania osoby (k.8, 10-12), materiał poglądowy (k.20-21, 48-55, 56, 60-61, 64-66, 67, 70, 78), protokół przeszukania (k.44-46), protokół okazania (k.68-69), wyjaśnienia oskarżonego P. P. (1)(k.82-83, 99, 103), w tym częściowe (k.240, 251, 387v), częściowe wyjaśnienia oskarżonego D. Z.(k.88 – tj. co do tego, iż P. P. (1)przyjechał do niego kierując F. (...)), postanowienia sądu (k.104-105, 108-109,), mapka z trasą przejazdu (k.156), pismo z Wydziału (...)KWP w B.(k.175), kserokopia dowodu rejestracyjnego (k.179), opinia (...)KWP w O.(k.221-222), opinia z zakresu badań chemicznych (k.226-227), opinia biegłych psychiatrów (k.324-327), zawiadomienie o wykonywaniu kary (k.337).

M. M. (1)dokładnie opisała to, co wydarzyło się w sklepie. Precyzyjnie omówiła zarówno „wizytę” mężczyzny, który nabył piwo (D. Z., por. jego wyjaśnienia, relację P. P. (1)oraz wynik okazania k.68v-69), jak i zachowanie tego, który grożąc jej bronią i używając gazu zabrał należące do jej matki pieniądze w kwocie 1300 złotych. W swoich zeznaniach była konsekwentna. Szczerze przyznała, iż nie pamięta, aby sprawca groził jej wypowiadając groźby, gdy nie była przekonana co do określonej okoliczności, wyraźnie to sygnalizowała (okazania broni i P. P. (1), ilość skradzionych pieniędzy) – przekonuje to o obiektywizmie jej wypowiedzi. Także wrażliwość (łzy w oczach w toku zeznań) i spontaniczność wypowiedzi, wzbudziły pełne zaufanie sądu co do przekazywanych przez nią treści. Z jej słów wynika, iż P. P. (1)doskonale orientował się gdzie przechowywane są banknoty (pod ceratą na biurku), co koresponduje z jego wyjaśnieniami, w których twierdził, że taką informację przekazał mu wspólnik. Kierowcą auta, które ponownie podjechało pod sklep był D. Z.. Pomimo późnej pory (około siedemnastej 11 lutego jest już ciemno; zachód słońca o 16.41; k.35 „było już szaro i padał śnieg”) pojazd poruszał się z wyłączonymi światłami mijania (k.214; aby „nie rzucać się w oczy” sprzedawczyni). Także ta okoliczności obrazuje pełną wiedzę kierującego odnośnie tego, co za chwilę miało się wydarzyć.

Zasadniczo w świetle zebranych dowodów, w tym wyjaśnień P. P. (1), zarówno jego udział, jak i rodzaj oraz cel podejmowanych przez niego czynności sprawczych, nie budzą żadnych wątpliwości. Podsądny przyznał się do tego, że na trasie od miejsca zamieszkania do B., tj. miejsca zamieszkania kolegi, kierował F. (...), co ten potwierdził (k.88). Nie kwestionował też posiadania niedozwolonych substancji przyznając, iż traktował je jak środki odurzające, a nie w kategoriach leczniczych (k.99v „zastępowały mi narkotyki”). Wskazał okres i miejsce nabycia broni. Jednocześnie podał, iż wystrzelał kupione wraz z nią naboje (k.83), co potwierdzają wnioski ekspertyzy (k.222 punkt 2). Wiedział więc, że broń jest sprawna, znał jej zastosowanie, a ukrywanie tego przedmiotu przekonuje o pełnej świadomości, co do braku legalności jej posiadania. Stanowisko obrońcy, zmierzającego do wykazania, iż jego klient traktował ten przedmiot w kategoriach repliki, czy atrapy i nie był świadomy tego, iż posiada broń palną – a więc powinien odpowiadać za czyn z art. 280§1 k.k. - w realiach tej sprawy nie mogło zyskać aprobaty sądu. Przecież sam P. P. (1)mówił, iż miał „pistolet gazowy, który jest repliką broni palnej” (k.82; replika to powtórne wykonanie jakiegoś przedmiotu, z możliwie wiernym odtworzeniem oryginału; (...) to amerykański pistolet samopowtarzalny kal. (...) (...)na „ostre” naboje, a jego replikę stanowiła właśnie ww. broń gazowa). Nie używał słowa „atrapa” (które oznacza: „makietę, lub przedmiot służący do oszukania obserwatora, imitację).

Odpowiedzialność karna D. Z. opierała się na tzw. „dowodzie z pomówienia”. To dzięki relacji współoskarżonego możliwa była konkretyzacja jego udziału w przestępstwie, jak również jego właściwa ocena prawna (także co do formy sprawczej).

Pomówienie jest – ogólnie rzecz biorąc – jednym z rodzajów wyjaśnień osoby zainteresowanej wynikiem procesu. Istnieją dwa rodzaje pomówień. Do pierwszego z nich należą te, w których oskarżony, zapierając się własnej winy, pomawia inną osobę, przeważnie współoskarżonego, o popełnienie danego czynu i w ten sposób dąży do eskulpowania własnej osoby. Do drugiego należy pomówienie tzw. złożone, gdy oskarżony przyznaje się do winy, twierdząc jednocześnie, że także inna osoba (z reguły współoskarżony) brała udział w przestępstwie, które jest przedmiotem osądu w danej sprawie. W niniejszym postępowaniu mamy do czynienia z pomówieniem tego drugiego rodzaju. Dowód ten został poddany przez sąd starannej i wnikliwej analizie.

W czasie trzech pierwszych przesłuchań P. P. (1)generalnie obciążał w większym stopniu siebie, niż współdziałającego. Mówił, że to on zaproponował „napad”, jak również pełnił „główną” rolę jeśli chodzi o jego wykonanie. Nie umniejszał własnego udziału w omawianym przestępstwie. D. Z.jednocześnie rozszerzał zakres własnej odpowiedzialności karnej, z czemu musiał zdawać sobie sprawę. Choć realizację zbrodni mógł opisać w taki sposób, aby zminimalizować udział własny (np. twierdzić, że posiadał broń, ale nie okazywał jej ekspedientce), to jednak tak nie czynił. Z jednej strony takie postępowanie mogło wynikać z chęci szczerego podania wszystkich szczegółów danego czynu, a z drugiej niewiedza odnośnie tego, jak zachowa się współdziałający, niejako wymuszała na nim mówienie prawdy. Informowanie zatrzymanych przez przedstawicieli organów ścigania o tym, że szczery opis bezprawnego działania jest okolicznością łagodzącą, jeśli nastąpiło, nie jest nielegalne. To co mówił P. P. (1)odnośnie działań podjętych przez wspólnika w sklepie, jak i własnych, znajduje pełne odbicie w treści zeznań M. M. (1). To potwierdza prawdziwość całości jego depozycji.

Podsądny zmienił wyjaśnienia dopiero dnia 10.04.2013 r., podczas czwartego z kolei przesłuchania. Ani przed prokuratorem, ani przed sądem nie wskazywał, na to, że działania policjantów miały jakikolwiek wpływ na to, co mówił. Wręcz przeciwnie, twierdził, że wyjaśniał zgodnie z prawdą, dobrowolnie i bez jakiegokolwiek przymusu (k.99, 103). Z tego rodzaju zachowaniami sąd spotkał się już w praktyce zawodowej i to wcale nierzadko. Wynikają one głównie ze swoiście pojmowanej „solidarności przestępczej”, a wpływ na to ma też niewątpliwie otoczenie, w którym oskarżony przebywa (w jednostkach penitencjarnych osoby pomawiające wspólników są uważane za więźniów „gorszej kategorii”, „kapusiów” i narażone są na szykany). Zarówno rozsądna ocena dowodów, w tych chronologii zmiany wyjaśnień, jak i zeznania świadka R. M., przekonują, że zmiana depozycji stanowił nieudolna próbę udzielenia pomocy koledze w uniknięciu odpowiedzialności karnej. Gdyby D. Z. faktycznie nie orientował się co zrobił jego kolega w sklepie i dowiedział się o tym po zatrzymaniu (k.347v), to P. P. (1)doskonale zdawałby sobie sprawę, że nie mógłby on podać policji opisu zbrodni. Twierdzenie, że złość na kolegę, który „wsypał” go, determinowała jego początkowe wyjaśnienia, jest więc nieprawdziwe.

W świetle powyższej analizy materiału dowodowego, wyjaśnienia D. Z.należało zweryfikować negatywnie. Nie były one zresztą jednolite i ewaluowały zależnie od informacji, które podsądny uzyskiwał w toku śledztwa (np. co do ilości wizyt w sklepie, w toku pierwszego i drugiego przesłuchania zataił to, że byli tam dwukrotnie; gdy otrzymał informację, że wspólnik wyjaśnia inaczej, k.95v, przed sądem zmodyfikował swoja wersję, k.107). W trakcie kolejnych przesłuchań starał się do nich dopasować swój opis wydarzeń w taki sposób, który w jego przekonaniu zapewni mu bezkarność. Wiedział, że kolega ma pistolet gazowy i się nim posłuży zgodnie z ustaleniami. Jednoznacznie wynika to z wyjaśnień P. P. (1). D. Z.zdawał sobie sprawę z tego, że ta okoliczność ma wpływ na wagę zarzutu, dlatego twierdził inaczej. Zwrócić należy uwagę, że nawet D. G.(k.191), który przecież nie pozostawał w tak bliskich relacjach koleżeńskich z P. P. (1), jak współoskarżony, wiedział o tym, że ten pierwszy ma broń. Abstrahując już od tego, co wydarzyło się 11.02.2013 r., trudno uznać, że takiej informacji nie posiadał „kierowca” sprawcy. Ponadto skoro P. P. (1)w drodze z miejsca przestępstwa ukrył broń, jak i pojemnik z gazem, przed zatrzymaniem przez policję (k.60-61), to nieprawdopodobnym jest, aby pozostało to niezauważone przez D. Z.. Skoro ten zaś nie mówił prawdy odnośnie nawet takich faktów, to miał w tym określony, procesowy cel. Wiedział, że współdziałał w realizacji zbrodni, ale nie chciał podać żadnego szczegółu, który by go z nią powiązał.

Część C.

Współsprawstwo jako jedna z postaci sprawstwa oznacza wykonanie czynu zabronionego wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, tj. zachowanie zgodne z podziałem ról, co sprawia, że nie każdy ze współsprawców musi osobiście realizować wszystkie znamiona przestępstwa, każdy musi jednak podejmować takie działania, które łącznie z działaniem innego uczestnika porozumienia zmierzają do dokonania przestępstwa. Dla przyjęcia współsprawstwa nie jest więc konieczne, aby każda z osób działających w porozumieniu realizowała własnym działaniem znamię czynu zabronionego (np. zabierała mienie, stosowała przemoc wobec ofiary rozboju, groziła jej użyciem, czy też posługiwała się np. bronią palną), lecz wystarczy, że taki osobnik – dążąc do realizacji zaplanowanego wspólnie czynu – działa w ramach uzgodnionego podziału ról, co najmniej ułatwia bezpośredniemu sprawcy wykonanie wspólnego celu (por. postan. SN z dnia 05.05.2003 r., V KK 346/02, LEX nr 78912 oraz wyrok S.A. w Lublinie z dnia 15.06.2000 r., II AKa 70/00, publ. w Prok. i Pr. 2001/5/24). Tak więc cechą współsprawstwa jest to, że umożliwia ono przypisanie jednemu ze współsprawców tego, co uczynił jego wspólnik w wykonaniu łączącego ich porozumienia. Chodzi tu o zgodę, stanowiącą realny proces psychiczny towarzyszący czynowi, którą w przypadku każdego z podsądnych – w ramach zarzutu z art. 280§2 k.k. - można w sposób pewny ustalić. Z wyjaśnień P. P. (1) wynika, iż obaj podsądni opracowali plan czynności, uwzględniający precyzyjnie działania każdego z nich, które następnie obaj, bez zachowań noszących cechy ekscesu, zrealizowali.

D. Z. wiedział jakiego rodzaju działania podejmie na terenie sklepu jego kolega, akceptował je, solidaryzował się z nim, uznawał je za „własne” (mając na uwadze istotę współsprawstwa) i traktował jako niezbędne elementy celu, który zamierzali osiągnąć. Dla przyjęcia współsprawstwa z art. 280§2 k.k. tego współdziałającego, który samodzielnie nie posługiwał się bronią palną wystarczy, że współdziałał on z osobą, która takim przedmiotem się posługuje i akceptował taki stan rzeczy (zob. wyrok SN w Katowicach z dnia 4.10.2012 r., II Aka 345/12, wyrok SA w Poznaniu z dnia 13.09.2012 r., III K 323/10). W niniejszej sprawie nie mieliśmy do czynienia z akceptacją nie uzgodnionego wcześniej wycinka rzeczywistości, ale z przemyślanym planem uwzględniającym w dokonaniu zbrodni właśnie broni gazowej.

Na gruncie przepisu art. 280§2 k.k. posługiwanie się bronią palną (taką jest też zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1) ustawy z dnia 21.05.1999 r. o broni i amunicji broń gazowa) obejmuje wszelkie manipulowanie, okazywanie i demonstrowanie jej w celu wywołania obawy jej użycia i poczucia zagrożenia. Właśnie taki skutek w przypadku M. M. (1)został osiągnięty. „Posłużenie się bronią palną” nie musi polegać na oddaniu strzału lub usiłowaniu oddaniu strzału. Wystarcza, że sprawca posiada taki przedmiot i manipulując nim (np. celując w ofiarę) sprawia wrażenie, że może on być użyty zgodnie z przeznaczeniem. Przy czym urządzenie noszące cechy broni gazowej uznawane jest za broń palną w rozumieniu art. 280§2 k.k. wtedy, jeśli potencjalne jest ono zdolne do wystrzelenia pocisku lub substancji (co wynika z ekspertyzy (...)KWP w O.). Nawet jeżeli nie można tego w danym momencie uczynić z uwagi na to, że broń ta jest niezaładowana czy wręcz uszkodzona, ale w sposób umożliwiający rychłe odtworzenie zdolności rażenia (tak SA w Białymstoku w wyroku z dnia 27.04.2010 r., II Aka 42/10; por. tez str. 3 uzasadnienia wyroku SA w Katowicach z dnia 30.08.2012 r., II AKa 297/12).

Użycie gazu (przemoc) nastąpiło jeszcze w fazie realizacji przestępstwa (zabór został dokonany w chwili opuszczenia sklepu przez P. P. (1)) i choć ukierunkowane było na spowodowanie zaburzeń postrzegania, to należało ująć je w opisie czynu, a nie potraktować jako odrębny czyn z art. 191§1 k.k.

Dlatego obu oskarżonym przypisano czyn z art. 280§2 k.k.

Od 28 grudnia 2012 r. P. P. (1) nie mógł kierować pojazdami mechanicznymi, gdyż w przeciwnym razie nie stosował się zakazu orzeczonego przez sąd. Skoro 11.02.2013 r., przed upływem rocznego okresu zakazu, prowadził F. (...) jadąc drogą publiczną na trasie pomiędzy Z., a B., to popełnił występek z art. 244 k.k.

Treść opinii z zakresu badań chemicznych przesądza, iż odnalezione w ww. aucie, należące do P. P. (1) tabletki, zawierały substancje psychotropowe, do których posiadania, w świetle ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, nie był on uprawniony. Nie przechowywał ich w celach leczniczych. Wypełnił więc znamiona czynu z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii .

Brak zezwolenia na broń, która znajdowała się w posiadaniu ww. oskarżonego od daty jej nabycia, do chwili przekazania policji (nie utracił posiadania jej w chwili zatrzymania w dniu 11.02.2013 r., por. art. 336 i 340 k.c.), skutkuje odpowiedzialnością z art. 263§2 k.k.

Część D.

Kształtując wymiar kar jednostkowych sąd dostosował je do stopnia społecznej szkodliwości występków w taki sposób, aby nie przekraczały poziomu zawinienia danego podsądnego, celów resocjalizacyjnych oraz mając na uwadze ich społeczny odbiór. Zachowania realizujące kompleks znamion z art. 280§2 k.k. zostały popełnione z niskich pobudek, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Świadczą o braku poszanowania cudzej własności, jak i chęci wzbogacenia się kosztem podmiotów uczciwie uzyskujących dobra materialne. Tego typu czyny zabronione wskazują na wyrachowanie sprawców, którzy godząc w konstytucyjne prawo własności innych osób wybierając „łatwy” sposób uzyskania korzyści materialnych.

Rozbój, to był zaplanowany czyn zabroniony. Tego typu zbrodnię, m.in. z racji sposobu i miejsca jej realizacji, należy traktować jak jedną z najgroźniejszych społecznie. To właśnie tego rodzaju zachowania budzą w społeczeństwie poczucie zagrożenia, strach przed niespodziewanym atakiem i bezsilność wobec często nieustalonych sprawców. Wymagają więc odpowiednio surowego „napiętnowania”. Do dnia dzisiejszego zdarzenie wywołuje w M. M. (1)duże, negatywne emocje. Kształtując wymiar kar za ten czyn (mając na uwadze treść art. 21§1 k.k.) skład orzekający uwzględnił rolę każdego z podsądnych (dlatego D. Z. wymierzono karę na minimalnym pułapie ustawowego zagrożenia; w realiach sprawy jednak bez jego udziału, do przestępstwa by nie doszło), w tym inspiratorską i „wykonawczą” P. P. (1). Z drugiej jednak strony jego postawa w toku śledztwa, szczere przyznanie się do winy połączone z opisem okoliczności zdarzenia, pozwoliła pociągnąć do odpowiedzialności karnej także jego wspólnika. W magazynku broni, którą posługiwał się sprawca nie było naboi (dlatego zabrał ze sobą także pojemnik z gazem), co także ma wpływ na stopień społecznej szkodliwości czynu. Te okoliczności zostały uwzględnione przy wymiarze kary.

Do obciążających aspektów rozstrzygnięcia penalnego zaliczyć należy karalność obu oskarżonych. Przypisanych czynów P. P. (1)dopuścił się (przy przestępstwach trwałych- art. 263 k.k. - za czas ich realizacji przyjmuje się ostatni moment zachowania sprawcy) niecałe dwa miesiące po skazaniu w sprawie o sygn. akt VIII K 485/12, cztery dni przed wydaniem wyroku w sprawie o sygn. akt VIII K 12/13 oraz w okresie próby wyznaczonym w związku ze skazaniem w sprawie o sygn. akt VIII K 278/12, za czyny z art. 190§1 k.k. i 157§2 k.k. (k.203 i 204). W dacie zbrodni przeciwko D. Z. toczyło się postępowanie przed sądem o występek z art. 291§1 k.k., zakończone wyrokiem skazującym z dnia 20.02.2013 r., wydanym w sprawie o sygn. akt II K 16/13 (k.229).

Norma art. 244 k.k. stanowi karną gwarancję prawidłowego wykonania orzeczeń sądowych i co za tym idzie skutecznego działania wymiaru sprawiedliwości oraz poszanowaniu obywateli wobec prawa. Swoim uprzednim zachowaniem (czyn z art. 178a§1 k.k.) P. P. (1) niejako uzewnętrznił, że stwarza realne niebezpieczeństwo w ruchu drogowym, a dolegliwość w postaci uniemożliwienia mu w okresie zakazu kierowania m.in. samochodami, poparta powagą i autorytetem sądu jako konstytucyjnego organu wymiaru sprawiedliwości, miała spowodować dostosowanie norm jego zachowania do obowiązującego porządku prawnego i chociażby swoją represyjnością wymóc właściwą postawę w przyszłości. Oskarżony natomiast zlekceważył więc tylko orzeczony środek karny, ale też powagę i skuteczność wyroku niezawisłego sądu.

Przedmiotem ochrony przepisów karnych zawartych w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii jest zdrowie społeczeństwa. Oprócz celów wychowawczych i zapobiegawczych co do osoby sprawcy, kary wymierzane za występek z art. 62 ust. 1 tego aktu prawnego powinny też uwzględniać społeczne oddziaływanie orzeczonej sankcji. To prawda, że P. P. (1) posiadał dopuszczone do obrotu leki. Jednak, z uwagi na wykorzystane przy ich produkcji składniki, zawierały one substancje psychotropowe, których posiadanie przez osoby nieuprawnione jest zabronione. Mogą być one nabyte tylko prze konkretnego pacjenta na podstawie recepty (zawierającej m.in. sposób dawkowania; zob. §5 ust. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 8.03.2012 r. w sprawie recept lekarskich oraz rozporządzenie MZ z dnia 13.01.2003 r. w sprawie warunków przechowywania przez apteki środków odurzających, substancji psychotropowych i prekursorów grupy I-R oraz warunków przechowywania i wydawania z aptek preparatów zawierających te środki lub substancje). Takim zaś nie był ww. podsądny, który zatrzymane leki zamierzał wykorzystać niezgodnie z przeznaczeniem, tj. w celu odurzenia się. Wymierzając karę za ten czyn sąd miał na uwadze ilość środków, a także społeczne skutki używania narkotyków, niebezpieczeństwo łatwego uzależnienia, szczególnie jeśli chodzi o młodych ludzi, jak również ustalenia biegłych psychiatrów (jest on osobą uzależniona od środków psychoaktywnych, k.326).

Okres posiadania broni nie był krótki, poza tym została ona wykorzystana w bezprawnym celu. Z drugiej jednak strony nie był to przedmiot, które użycie co do zasady powoduje zagrożenie dla życia potencjalnej ofiary.

Wszystkie sankcje jednostkowe stanowić będą adekwatną reakcję penalną. Spełniają wymogi określone w art. 53§1 k.k., są odpowiednie do stopnia zawinienia każdego z oskarżonych, także z punktu widzenia celów wychowawczych, jak i prewencyjnych. Przez osoby, które poznają treść wyroku, powinny zostać odebrane jako zasłużone i odpowiednie do wagi każdego z czynów.

Kierując się dyspozycją art. 85 k.k. i art. 86§1 k.k. (określa granice danego rodzaju sankcji) orzeczono wobec oskarżonego P. P. (1) karę łączną pozbawienia wolności stosując zasadę częściowej absorpcji. Przy jej kształtowaniu nie bierze się pod uwagę przesłanek przyjętych za podstawę wymiaru kar za poszczególne przestępstwa. Ich uwzględnienie na tym etapie orzekania prowadziłoby bowiem do ponownego uwzględnienia tych samych okoliczności, które już wcześniej wzięto pod uwagę i podwójnego obostrzenia lub złagodzenia kary z tej samej przyczyny (por. wyrok SN z dnia 25.10.1983 r., IV KR 213/83, publ. w OSNKW 1984/5 – 6/65). Przy wymiarze kary łącznej znaczenie ma bowiem związek podmiotowy i przedmiotowy między zbiegającymi się przestępstwami (por. wyrok SA w Krakowie z dnia 10.10.1991 r., II AKr 127/91, publ. w KZS 1999/10/10), istotny jest też stopień społecznej szkodliwości charakteryzujący wszystkie zachowania przestępcze nim objęte. Bierze się także pod uwagę wymogi prewencyjnego oddziaływania kary.

Ustalając karę łączną na poziomie 3 lat i 8 miesięcy uwzględniono bliską więź czasową między przypisanymi czynami (każdy z nich aktualizował się także w dacie zbrodni, a posiadanie broni, w dniu 11.02.2013 r., było swoistym środkiem do osiągnięcia jej celu) godzącymi w różne dobra prawne oraz cele kary w ramach prewencji indywidualnej i ogólnej. Przedstawiona przy omawianiu kar jednostkowych analiza dotycząca uprzedniej karalności potwierdza, iż P. P. (1) to sprawca niepoprawny, obecnie niezdolny do krytycznej oceny własnego zachowania (nawet przeproszenie pokrzywdzonej przed sądem zostało niejako „wymuszone” poprzez pytania obrońcy i nie stanowiło własnej, spontanicznej reakcji oskarżonego), a jedyną szansą na jego pożądaną resocjalizację jest odpowiednio długi pobyt w warunkach izolacyjnych. O ile bowiem osadzenie w zakładzie karnym nie skłoni podsądnego do należytej refleksji, to przynajmniej niechęć do długotrwałej izolacji w więzieniu niejako wymusi na nim zmianę stosunku do dóbr prawem chronionych.

Wcześniejsze konflikty z prawem (zob. wyroku skazujące) były istotnym czynnikiem prognostycznym przemawiającym za orzekaniem kary łącznej surowszej od wynikającej z dyrektyw absorpcji.

Sankcja ta umocni poszanowanie prawa, zasad współżycia społecznego i także w odczuciu społecznym powinna zostać odebrana jako słuszna i sprawiedliwa. Wyrok to jasny sygnał, że ktokolwiek dopuści się podobnych bezprawnych zachowań (chodzi tu przede wszystkim o czyn z art. 280§2 k.k.), to czeka go co najmniej kilkuletni pobyt w zakładzie karnym.

Zgodnie z art. 44§2 k.k. – w związku z czynem przypisanym P. P. (1)w punkcie A. – orzeczono przepadek należących do niego, a służących do popełnienia zbrodni przedmiotów w postaci pistoletu gazowego (...)mod. D. (...)kal.(...) mm o numerze (...)wraz z magazynkiem nabojowym (stanowiącym jego część składową, por. art. 47§2 k.c.). Przepadek substancji psychotropowych – w związku z realizacją występku opisanego w punkcie B . podpunkt 3 . – uzasadniony był treścią art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U.05.179.1485). Do badań zużyto po jednej tabletce (...)i (...), a więc środek karny mógł dotyczyć tylko tej ilości, która „fizycznie istniała” w dacie orzekania.

Okresy tymczasowego aresztowania w trybie art. 63§1 k.k. podlegały zaliczeniu na poczet orzeczonych kar (wobec P. P. (1)chodzi o karę łączną). Od dnia 15.07.2013 r. P. P. (1)odbywa karę 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczona w innej sprawie karnej (k.337), a więc zaliczenie w jego przypadku mogło nastąpić tylko do tej daty (por. §52 ust. 2 i §53 ust. 1 pkt 1) rozp. MS z dnia 2.10.2012 r. w sprawie czynności administracyjnych związanych z wykonywaniem tymczasowego aresztowania oraz kar i środków … Dz.U. z 23.10.2012 r., poz. 1153).

Wynagrodzenie obrońcy ustanowionego D. Z. z urzędu ustalono i zasądzono zgodnie z §19 pkt 1) i §20 w zw. z §14 ust. 2 pkt 5) i §2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2002.163.1348; 600 + (23% z 600, tj. 138) = 738 złotych).

Oskarżeni deklarowali, iż przed tymczasowym aresztowaniem nie mieli stałej pracy, a jedynie podejmowali ją dorywczo (k.81, 87v; zob. tez k.208). Żaden z nich nie posiada wartościowych składników majątkowych, które ewentualnie mogły zostać zajęte i sprzedane w toku egzekucji komorniczej. Ponadto P. P. (1) obciążony jest obowiązkiem alimentacyjnym (k.195), a zaspokojenie tego roszczenia „wyprzedza” realizację należności Skarbu Państwa (art. 1025§1 k.p.c.; np. w przypadku podjęcia pracy w zakładzie karnym). Obecnie odbywa też karę pozbawienia wolności, a w innych, prawomocnie zakończonych sprawach, możliwe są decyzje w trybie art. 75 k.k.

Oczywistym jest, że pobyt (P. P. (1)) lub osadzenie (D. Z.) w jednostce penitencjarnej pozbawi podsądnych możliwości zarobkowania. Mając na uwadze doświadczenie zawodowe i życiowe trudno zakładać, że do chwili rozpoczęcia odbywania kary pozbawienia wolności przebywający obecnie na wolności D. Z. poczyni oszczędności, z których ureguluje koszty sądowe.

W tych okolicznościach, przy uwzględnieniu nikłej możliwości podjęcia pracy w zakładzie karnym, a także trzyletniego okresu przedawnienia (art. 641 k.p.k. i art. 20 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych) sąd uznał, że windykacja kosztów od oskarżonych byłaby nieskuteczna i na podstawie art. 624§1 k.p.k. i art. 17 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 23.06.1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. z 1983 r., nr 49, poz. 223 z późn. zm.) orzekł w oparciu o względy słuszności uznając, że rozstrzygnięcie wg zasad określonych w art. 627 k.p.k. w zw. z art. 633 k.p.k. byłoby niewykonalne.