Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 06 listopada 2013 roku

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Tadeusz Piesowicz

Protokolant: Daniel Drożdż

po rozpoznaniu w dniu 06 listopada 2013 roku w Nowym Sączu

na rozprawie

odwołania M. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N.

z dnia 6 lutego 2013 roku znak: (...)

w sprawie M. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N.

o emeryturę

oddala odwołanie

Sygn. akt IV U 261/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 6 listopada 2013 roku

Decyzją z dnia 26 lipca 2013 roku, znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. odmówił M. L. przyznania emerytury. Organ rentowy – powołując się na art. 27 i 28 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2009r. , Nr 153, poz. 1227 ze zm.) stwierdził, że M. L. nie udowodnił wymaganego przez te przepisy okresu składkowego i nieskładkowego, wykazując jedynie 15 lat, 4 miesiące, 25 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Organ rentowy nie uwzględnił odwołującemu się okresu pracy w gospodarstwie rolnym ojca w okresach: 29.12.1963r. do 20.02. 1964r. , od 29.11.1960r. do 14.06. 1961r., od 16.03. 1964r. do 15.05.1967r., od 20.05.1967r. do 03.10.1967r. , od 01.09. 1968r. do 08.06.1969r, od 01.03.1970r. do 30.08.1982r, ponieważ w rozumieniu przepisów nie było to gospodarstwo rolne ale działka o pow. 0, 34 ha , a ojciec był właścicielem w ½ części.

Od powyższej decyzji odwołał się M. L., wnosząc o przyznanie emerytury. Odwołujący się zarzucił, że organ rentowy bezpodstawnie nie uwzględnił mu pracy na gospodarstwie rolnym ojca, gdyż ustawa emerytalna nie stanowi o powierzchni gospodarstwa rolnego ale o tym, że powinna to być praca na gospodarstwie.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. wniósł o jego oddalenie, powołując się na argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Dodatkowo organ rentowy wskazał, że zgodnie z art. 75 ustawy z dnia 27 października 1977 roku o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin ( Dz.U. 1977 r. Nr 32, poz. 140 ze zm.) powierzchnia gospodarstwa rolnego powinna wynosić nie mniej niż 0, 50 ha. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1964 roku w sprawie przenoszenia własności nieruchomości rolnych, znoszenia współwłasności takich nieruchomości oraz dziedziczenia gospodarstwa rolnych, znoszenia współwłasności takich nieruchomości oraz dziedziczenia gospodarstw rolnych ( Dz. U., Nr 45 poz. 304 ze zm.) wysokość minimalnej normy obszarowej kształtowała się w następujący sposób: od dnia 28 listopada 1964 roku do dnia 22 grudnia 1971 roku 0, 2 ha, od 23 grudnia 1971 roku do dnia 30 czerwca 1989 roku 0,5 ha , od 1 lipca 1989 roku do dnia 30 września 1990 roku 1 ha .

Bezspornym w niniejszej sprawie było, iż M. L., ur. (...), ukończył powszechny wiek emerytalny 65 lat. Udowodnił 15 lat, 4 miesiące, 25 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. L. pracował na działce należącej do jego ojca W. L.. Ojciec odwołującego był współwłaścicielem w połowie działki o pow. 0, 3633 ha położonej w N.. Działki te wykorzystywano rolniczo ale na zasadzie samowystarczalności. Na jednej z nich sadzono na własny użytek kartofle i zboża. Ojciec odwołującego się miał też świnie i króliki. W tym czasie ojciec odwołującego pracował zawodowo, nie prowadził gospodarstwa rolnego.

( dowód: akt własności ziemi , k. 159 akt rentowych, zaświadczenie, k. 149 akt rentowych zeznania świadka H. P., k. 21, zeznania odwołującego się M. L., płyta z nagraniem przesłuchania min. 00:01:51, k. 26 )

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach sprawy, której wiarygodności i mocy dowodowej żadna ze stron nie kwestionowała w toku postępowania. Sąd oparł się również na zeznaniach odwołującego M. L. oraz świadka H. P., uznając je za wiarygodne, logiczne i zgodne z pozostałym materiałem zgromadzonym w sprawie. Brak jest jakichkolwiek podstaw do podważania ich wiarygodności. Kwestie podnoszone przez odwołującego należą do oceny prawnej i w ocenie Sądu nie podważają wiarygodności jego zeznań co do wskazanych przez niego faktów.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie M. L. w świetle poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych i rozważań prawnych nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszego postępowania było ustalenie czy odwołujący się spełnia przesłanki do przyznania mu emerytury na podstawie przepisów ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2009r. , Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

M. L., ur. (...), ukończyła 65 lat, zatem jego przypadek należało ocenić w odniesieniu do art. 27 i 28 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych( Dz. U. z 2009r. , Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Zgodnie z art. 27 ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1)osiągnęli wiek emerytalny określony w ust. 2 albo 3;

2)mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 27a.

Wiek emerytalny dla mężczyzn urodzonych w okresie do dnia 31 grudnia 1947 r. wynosi co najmniej 65 lat ( art. 27 ust 3 pkt .1 cyt. ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku ).

Ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., którzy nie osiągnęli okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 pkt 2, przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1)osiągnęli wiek emerytalny, o którym mowa w art. 27 ust. 2 i 3;

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 15 lat dla kobiet i co najmniej 20 lat dla mężczyzn - art. 28 cyt. ustawy.

W niniejszej sprawie jak wyżej wskazano odwołujący się osiągnął wymagany wiek emerytalny tj. 65 lat, przedmiotem sporu było natomiast to, czy M. L. posiada wymagany przez powołane wyżej przepisy ustawy co najmniej 20 letni okres składkowy i nieskładkowy.

Bezspornym było, że odwołujący się wykazał 15 lat, 4 miesiące, 25 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Organ rentowy nie uwzględnił odwołującemu się jako pracy gospodarstwie rolnym ojca okresów : 29.12.1963r. do 20.02. 1964r. , od 29.11.1960r. do 14.06. 1961r., od 16.03. 1964r. do 15.05.1967r., od 20.05.1967r. do 03.10.1967r. , od 01.09. 1968r. do 08.06.1969r, od 01.03.1970r. do 30.08.1982r, ponieważ w rozumieniu przepisów nie było to gospodarstwo rolne ale działka o pow. 0, 34 ha , a ojciec był właścicielem w ½ części.

W ocenie Sądu stanowisko organu rentowego jest zasadne.

Z dyspozycji normy art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) wynika , że przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 roku okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, traktując je jako okresy składkowe, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe - ustalone na zasadach określonych w art. 5-7 ustawy- są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

W judykaturze wykształcił się pogląd, iż o uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych okresów pracy w gospodarstwie rolnym sprzed objęcia rolników obowiązkiem opłacania składki na rolnicze ubezpieczenie społeczne domowników (tj. przed dniem 1 stycznia 1983 roku) przesądza wystąpienie dwóch okoliczności: po pierwsze - wykonywanie czynności rolniczych powinno odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w definicji legalnej "domownika" z art. 6 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity: Dz. U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.) i po drugie - czynności te muszą być wykonywane w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy, tj. minimum 4 godziny dziennie. Zob. wyrok SA w Poznaniu z dnia 24 stycznia 1996 r., III AUr 833/95 (OSA 1998, z. 4, poz. 15) i wyroki SN: z dnia 28 maja 1997 r., II UKN 96/96 (OSNAPiUS 1997, nr 23, poz. 473), z dnia 13 stycznia 1998 r., II UKN 433/97 (OSNAPiUS 1998, nr 22, poz. 668), z dnia 13 listopada 1998 r., II UKN 299/98 (OSNAPiUS 1999, nr 24, poz. 799), z dnia 18 lutego 1999 r., II UKN 491/98 (OSNAPiUS 2000, nr 8, poz. 324, notka), z dnia 9 listopada 1999 r., II UKN 190/90 (OSNAPiUS 2001, nr 4, poz. 122, notka), z dnia 3 grudnia 1999 r., II UKN 235/99 (OSNAPiUS 2001, nr 7, poz. 236, notka), z dnia 10 maja 2000 r., II UKN 535/99 (OSNAPiUS 2001, nr 21, poz. 650), z dnia 12 maja 2000 r., II UKN 538/99 (OSNAPiUS 2001, nr 21, poz. 651), z dnia 27 czerwca 2000 r., II UKN 612/99 (OSNAPiUS 2002, nr 1, poz. 21, notka), z dnia 3 lipca 2001 r., II UKN 466/00 (OSNPUSiSP 2003, nr 7, poz. 186). W powyższych orzeczeniach kładzie się nacisk na stałość wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym, co nie musi jeszcze oznaczać codziennego wykonywania czynności rolniczych, ale gotowość (dyspozycyjność) do podjęcia pracy rolniczej.

Ponadto aby móc uznać, że praca na gospodarstwie rodziców była pracą na gospodarstwie rolnym ocenia się, podnoszony przez organ rentowy problem związany z powierzchnią gruntów, na których była wykonywana praca.

Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 listopada 1964 roku w sprawie przenoszenia własności nieruchomości rolnych, znoszenia współwłasności takich nieruchomości oraz dziedziczenia gospodarstw rolnych ( Dz. U. 1964 roku, Nr 45, poz. 304) w brzmieniu obowiązującym od 18 grudnia 1964 roku, nieruchomość była uważana za rolną, jeżeli była lub mogła być użytkowana na cele produkcji rolnej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej, chyba że stosownie do przepisów o terenach budowlanych na obszarach wsi albo stosownie do przepisów o planach zagospodarowania przestrzennego przeznaczona została na inne cele, nie związane bezpośrednio z produkcją rolną. Nie uważano jednak za nieruchomości rolne terenów położonych w obrębie zwartej zabudowy miasta oraz nieruchomości, które należą do tej samej osoby (osób) i których łączny obszar nie przekracza 0,2 ha - § 1 cyt. rozporządzenia. Natomiast § 2 w/w rozporządzenia stanowił, że za gospodarstwo rolne uważa się wszystkie należące do tej samej osoby (osób) nieruchomości rolne, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą wraz z budynkami, urządzeniami, inwentarzem żywym i martwym, zapasami oraz prawami i obowiązkami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Oznacza to, że jeżeli łączny obszar gruntów przekroczył 0, 2 ha był on uważany za nieruchomość rolną, a tym samym za gospodarstwo rolne.

Pojęcia nieruchomości rolnej w związku z określeniem powierzchni gruntów na 1 ha zawarte w § 1 ust 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1964 roku zostało zmienione przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 15 marca 1989 roku ( Dz. U. 89, Nr 23, poz. 122) z dniem 1 lipca 1989 roku. Po tej zmianie nie uważano za nieruchomość rolną nieruchomości należących do tej samej osoby lub osób, jeżeli ich łączny obszar nie przekracza 1 ha użytków rolnych.

Z przeprowadzonego przez Sąd postępowania dowodowego wynika, że odwołujący się M. L. pracował na działce należącej do ojca W. L., który był współwłaścicielem w połowie działki o opow. 0, 3633 ha położonej w N.. Nie było to więc gospodarstwo rolne w rozumieniu powołanych powyżej przepisów.

Z dowodów ujawnionych w sprawie wynika, że działki ojca odwołującego się były wykorzystywane rolniczo ale na zasadzie samowystarczalności. Na jednej z nich sadzono na własny użytek kartofle i zboża. Ojciec odwołującego się miał też świnie i króliki. W tym czasie ojciec odwołującego pracował zawodowo i nie prowadził gospodarstwa rolnego.

Praca odwołującego się nie była więc pracą na gospodarstwie rolnym, w rozumieniu obowiązujących przepisów, nie tylko z racji samej powierzchni działek ale również z samego charakteru prowadzonych na niej prac. Przypomnieć należy, ze definicję gospodarstwa rolnego statuuje art. 55 ³ kc w znaczeniu przedmiotowym. Gospodarstwo rolne jest zespołem różnorodnych składników, tworzących zorganizowaną całość gospodarczą. Obejmuje ono prawa na rzeczach (bliżej nie sprecyzowane) oraz prawa i obowiązki związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Gospodarstwo rolne jest przede wszystkim jednostką produkcji rolnej, a nie określonym mieniem, majątkiem. Przepis ten zawiera wyliczenie niezbędnych składników gospodarstwa rolnego . Obok gruntów, dla prawidłowego korzystania i prowadzenia na nich działalności rolniczej, konieczne są także inne składniki, takie jak budynki lub ich części, np. dom z działką siedliskową, budynki gospodarcze, magazyny, silosy, urządzenia i inwentarz, np. maszyny rolnicze, zwierzęta, a także prawa związane z prowadzeniem gospodarstwa, np. umowy ubezpieczenia, kontraktacji, dostawy.

Ojciec odwołującego się nie prowadził więc działalności rolniczej na tych gruntach. Tym samym więc nie można uznać, że praca odwołującego była pracą na gospodarstwie rolnym w celu doliczenia jej do stażu ubezpieczenia odwołującego się. Do stażu emerytalnego uwzględnia się nie okresy jakiejkolwiek pracy, a jedynie pracę o istotnym znaczeniu dla prowadzonej działalności rolniczej w gospodarstwie rolnym, w którym osoba zainteresowana zamieszkuje lub ma możliwość codziennego wykonywania prac związanych z prowadzoną działalnością rolniczą ( vide: wyrok

Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 6 kwietnia 2011 r., III AUa 621/10, LEX nr 1213824 ). Spornych okresów nie można więc doliczyć odwołującemu do okresu ubezpieczenia.

Wobec powyższego w ocenie Sądu M. L. nie spełnia przesłanek do przyznania emerytury na podstawie regulacji ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Nie wykazał bowiem wymaganego okresu 20 lat ubezpieczenia.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc oddalił odwołanie jako bezzasadne.