Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 grudnia 2015 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, odmówił J. C. prawa do emerytury. W treści decyzji organ rentowy wskazał ,że zgodnie z art.28, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. , którzy nie osiągnęli okresu składkowego i nieskładkowego , o którym mowa w art. 27 przysługuje emerytura jeżeli spełnili łącznie warunki: osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 65 lat dla mężczyzn oraz mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla mężczyzn. Z ustaleń, dokonanych przez organ rentowy, wynika ,że J. C. udowodnił 17 lat i 5 miesięcy okresów składkowych przebytych od 17 stycznia 1967 r. do 15 stycznia 1969 r. oraz od 1 lutego 1969 r. do 30 czerwca 1984 r. Do stażu pracy nie zaliczono : okresu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników w czasie od 1 kwietnia 1982 r. do 31 stycznia 2015 r. , ponieważ zgodnie z art.10 ust. 1 i 3 ww. ustawy , powyższych okresów nie uwzględnia się jeżeli zostały one zaliczone do okresów , od których zależy prawo do emerytury lub renty na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników ( decyzja KRUS z 13 maja 2015 r.) oraz okresu zatrudnienia w Warsztacie Ś. – K. w okresie od 15 maja 1963 r. do 15 maja 1966 r. ze względu na brak potwierdzenia okresu ubezpieczenia przez Wydział (...) i Składek ZUS I Oddział w W.. Dołączone do wniosku świadectwo ukończenia szkoły nie jest dowodem potwierdzającym fakt zatrudnienia. Organ rentowy dodał ,że dowodem potwierdzającym fakt zatrudnienia w trakcie nauki jest pisemna umowa o naukę rzemiosła. Z przepisów dotyczących zatrudnienia młodocianych w zakładach rzemieślniczych, obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 r. wynikała konieczność zawierania pisemnych umów o naukę rzemiosła.

/decyzja k.19 – 19 odwrót plik II akt ZUS/

W dniu 29 stycznia 2016 r. , pełnomocnik J. C., złożył , w jego imieniu, odwołanie od ww. decyzji , wnosząc o jej zmianę i przyznanie J. C. na podstawie art.27 i art.28 ustawy emerytalnej prawa do emerytury od dnia 1 stycznia 2016 r. wraz z ustawowymi odsetkami z tytułu nieterminowej wypłaty od dnia wymagalności poszczególnych świadczeń emerytalnych do dnia zapłaty. W treści odwołania wskazano ,że w okresie od 15 maja 1963 r. do 15 maja 1966 r. J. C. pracował w Warsztacie Ś. K. Ś. w W. ,a świadczy o tym wystawione przez ww. zakład zaświadczenie z dnia 22 lutego 1969 r. J. C. pracował u K. Ś. (1) trzy dni w tygodniu ( także w soboty) , a trzy dni robocze uczęszczał do szkoły. Po zajęciach szkolnych, ubezpieczony także pracował w warsztacie K. Ś. (1) , który zapewniał ubezpieczonemu lokum i wyżywienie , a ponadto ubezpieczony otrzymywał za swoją pracę wynagrodzenie pomniejszone o koszty utrzymania ubezpieczonego przez K. Ś. (1). W okresie kiedy ubezpieczony świadczył pracę w ww. warsztacie , osoby prowadzące działalność w zakresie rzemiosła jak i osoby z nimi współpracujące nie podlegały obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu ( obowiązek ten wprowadzono od 1 lipca 1967 r.). Zgodnie z treścią art.6 ust. 2 punkt 3 ustawy emerytalnej za okresy składkowe uznane są przypadające przed 15 listopada 1991 r. okresy za które była opłacana składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne zatrudnienia młodocianych na obszarze Polski na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed 1 stycznia 1975 r. W ocenie skarżącego , J. C. już na etapie postępowania przed organem rentowym w sposób należycie wykazał ,że legitymuje się 20 – letnim stażem pracy , na który składają się następujące okresy składkowe i nieskładkowe tj. : od 15 maja 1963 r. do 15 maja 1966 r. ( 3 lata i 1 dzień – praca w Warsztacie Ś. K. Ś. w W. w ramach nauki zawodu) , od 17 stycznia 1967 r. do 15 stycznia 1969 r. ( 1 rok , 11 miesięcy i 30 dni – Zasadnicza Służba Zawodowa) oraz od 1 lutego 1969 r. do 30 czerwca 1984 r. ( 15 lat i 5 miesięcy – praca na stanowisku spawacza w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Ł.). Łączny staż pracy ubezpieczonego do 1 grudnia 1998 r. wyniósł 20 lat i 5 miesięcy w tym 15 lat i 5 miesięcy pracy w warunkach szczególnych. Skoro zatem J. C. legitymuje się 20 – letnim stażem pracy bez konieczności uzupełniania tego okresu poprzez doliczenie okresu ubezpieczeniowego z systemu rolniczego do systemu pracowniczego , organ rentowy powinien rozpatrzyć wniosek ubezpieczonego o przyznanie emerytury bez względu na rozstrzygnięcie Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Odmawiając ubezpieczonemu prawa do emerytury , organ rentowy pozbawił J. C. prawa do dokonania wyboru świadczenia w przypadku zbiegu praw do świadczenia emerytalnego z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego , które to uprawnienie wynika z treści art.33 ust.1 i ust.2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników.

/odwołanie k.2 – 6/

W odpowiedzi na odwołanie , która wpłynęła do tutejszego Sądu w dniu 25 lutego 2016 r. pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie przytaczając argumentację jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie k.9 - 9 odwrót/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

J. C. urodził się (...) Ma wykształcenie zawodowe. Z zawodu jest ślusarzem i spawaczem. Ukończył (...) Szkołę (...) w W..

/okoliczności bezsporne/

Decyzją z dnia 13 marca 2015 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przyznał J. C. emeryturę rolniczą od dnia 1 lutego 2015 r. Do prawa i wysokości emerytury zaliczono J. C. następujące okresy:

- od 24 czerwca 1962 r. do 16 stycznia 1967 r. oraz od 16 stycznia 1969 r. do 31 stycznia 1969 r. tj. pracy w gospodarstwie rolnym rodziców.

- od 17 stycznia 1967 r. do 15 stycznia 1969 r. tj. odbywania służby wojskowej.

- od 1 stycznia 1969 r. do 30 czerwca 1984 r. tj. pracy w Spółdzielni Kółek Rolniczych.

- od 1 kwietnia 1982 r. do 31 stycznia 2015 r. tj. podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników.

/dokumentacja KRUS k.50/

Wnioskodawca udowodnił 17 lat i 5 miesięcy okresów składkowych przebytych od 17 stycznia 1967 r. do 15 stycznia 1969 r. oraz od 1 lutego 1969 r. do 30 czerwca 1984 r.

/decyzja k.19 – 19 odwrót plik II akt ZUS/

Z treści zaświadczenia z dnia 22 lutego 1969 r. wystawionego przez Warsztat Ś. K. Ś. wynika ,że J. C. pracował w nim w okresie od 15 maja 1963 r. do 15 maja 1966 r.

/zaświadczenie k.8 plik II akt ZUS/

W latach szkolnych 1963/64 – (...) J. C. był uczniem (...) Szkoły (...) , Wydziału dla Pracujących w W. i ukończył ją w zawodzie ślusarza w dniu 24 czerwca 1966 r. Zajęcia odbywały się w systemie wieczorowym – trzy razy w tygodniu w godzinach od 14 do 22.

/dokumentacja szkolna k.30 – 33 ,świadectwo szkolne k.18 – 18 odwrót plik II akt ZUS, zeznania wnioskodawcy e-protokół rozprawy z dnia 15.05.2017r. , płyta k. 105/

K. Ś. (1) był właścicielem Warsztatu Ś. – K. i w latach 1963 – 1966 zaangażował J. C. jako ucznia. Wnioskodawca nie wracał codziennie do domu, położonego w Ł.; odległość z W. do Ł. – to ok. 127 km. Wnioskodawca , nie wracając do domu, korzystał z pokoju należącego do K. Ś. (1). Ale , w okresach nasilonych prac polowych , K. Ś. (1) wyrażał zgodę, aby wnioskodawca pomagał rodzicom w pracach w gospodarstwie , mieszkając w ich gospodarstwie , w tym czasie.

K. Ś. (1) zatrudniał drugiego ucznia, który też zamieszkiwał w pokoju, należącym do właściciela warsztatu.

Wnioskodawca - przez 3 dni w tygodniu od 7 do godziny 12 wykonywał czynności w warsztacie , po czym udawał się do szkoły. W kolejnych 3 dniach wykonywał czynności w warsztacie, także w godzinach od 7 do 15 , a w sobotę pracowali do godziny 13, choć wnioskodawca posiadał elastyczny czas pracy . Warsztat był zarejestrowany w cechu rzemiosł , a K. Ś. (1) miał podpisaną umowę z rodzicami wnioskodawcy. Właściciel warsztatu uczył wnioskodawcę spawania, kucia metalu oraz naprawy maszyn rolniczych. Wnioskodawca nie pobierał wynagrodzenia , a właściciel warsztatu wypłacał mu kieszonkowe. Czynności, wykonywane przez wnioskodawcę w warsztacie K. Ś. (1), nie były powiązane z nauką w (...) Szkole (...) , Wydziale dla Pracujących w W. , gdyż ta szkoła nie kierowała uczniów na praktyki do ww. warsztatu.

/zeznania świadka K. Ś. (2) min.00:01:32 – 00:14:42 protokołu rozprawy z dnia 21 września 2016 r. , płyta CD k.54/

Podczas wykonywania czynności w warsztacie K. Ś. (1) , uczniowie , także , praktycznie, wnioskodawca, mieszkali u właściciela zakładu. Uczniowie byli zwalniani na zajęcia szkolne. Szkoła nie wymagała zaświadczenia o odbyciu praktyk. Za wykonywane czynności , uczniowie otrzymywali drobne kwoty i wyżywienie.

/zeznania świadka M. S. min.00:21:31 – 00:30:35 protokołu rozprawy z dnia11 lipca 2016 r. , płyta CD k.43 oraz zeznania świadka M. K. min.00:02:10 – 00:15:16 protokołu rozprawy z dnia 1 lutego 2017 r. , płyta CD k.87/

W ramach aktywności w warsztacie K. Ś. (1) , wnioskodawca uczył się zawodu. J. C. podjął naukę zawodu w ww. warsztacie , a dopiero w późniejszym okresie zapisał się do szkoły. Zajęcia w szkole odbywały się trzy razy w tygodniu i trwały od 14 do 22. Szkoła do której uczęszczał wnioskodawca nie była powiązana z zakładem (...) , a ponadto nie nakładała obowiązku odbycia praktyk. K. Ś. (1) zgłaszał zatrudnianych uczniów do cechu rzemiosła.

/zeznania wnioskodawcy min.00:03:32 – 00:07:48 protokołu rozprawy z dnia 15 maja 2017 r. , płyta CD k.105 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:03:20 – 00:21:31 protokołu rozprawy z dnia11 lipca 2016 r. , płyta CD k.43/

Sąd dokonał ustaleń stanu faktycznego w oparciu o dokumentację z akt rentowych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego , uznając ją za wiarygodną i wystarczającą dla poczynienia przedmiotowych ustaleń oraz w oparciu o osobowe źródła dowodowe: zeznania świadków: M. S., który, w 1965 roku , wraz z wnioskodawcą, był aktywny w warsztacie K. Ś. (1) i zeznań K. Ś. (2), syna właściciela warsztatu – K. Ś. (1), oraz zeznań wnioskodawcy , którym Sąd dał wiarę, gdyż wnioskodawca szczerze opisał czynności wykonywane w ramach kontaktów z warsztatem K. Ś. (1).

Z treści, złożonych w niniejszej sprawie, zeznań: świadków i wnioskodawcy, podkreślić należy , jednoznacznie wynika , że wnioskodawca wykonywał czynności na rzecz Warsztatu Ś. K. Ś. , ale nie jest możliwym przyjęcie , że te czynności ,wnioskodawca wykonywał, w reżimie stosunku pracy. Co również istotne , wnioskodawca nie przedstawił umowy o pracę z której wynikałby fakt jego zatrudnienia w celu przyuczenia do zawodu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne i podlega oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 27 ust.1 ww. ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1) osiągnęli wiek emerytalny określony w ust. 2 albo 3 ( w przypadku wnioskodawcy było to 65 lat)

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 27a.

W kwestii przyznania wnioskodawcy prawa do emerytury nie ulegało wątpliwości ,że nie legitymował się on wymaganym 25 – letnim okresem składkowym i nieskładkowym i, tym samym organ rentowy, musiał ustalić czy możliwym jest zastosowanie w jego przypadku dyspozycji art. 28 ustawy emerytalnej, zgodnie z którą ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., którzy nie osiągnęli okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 pkt 2 ( a więc w przypadku mężczyzn 25 lat), przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1) osiągnęli wiek emerytalny, o którym mowa w art. 27 ust. 2 i 3;

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 15 lat dla kobiet i co najmniej 20 lat dla mężczyzn.

Tym samym tylko wykazanie 20 – letniego stażu uprawniało wnioskodawcę do emerytury.

Z ustaleń dokonanych przez organ rentowy, przed wydaniem zaskarżonej decyzji, wynikało ,że wnioskodawca legitymuje się okresem składkowym w wymiarze 17 lat i 5 miesięcy , a w związku z faktem , iż do stażu pracy nie zaliczono wnioskodawcy okresu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników w czasie od 1 kwietnia 1982 r. do 31 stycznia 2015 r. ( z uwagi na decyzję Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 13 marca 2015 r. przyznającą wnioskodawcy emeryturę rolniczą) , postępowanie w niniejszej sprawie koncentrowało się na ustaleniu możliwości doliczenia, do stażu pracy wnioskodawcy , okresu wykonywania przez niego czynności na rzecz Warsztatu Ś. K. Ś. tj. okresu od 15 maja 1963 r. do 15 maja 1966 r. , który to okres niemal pokrywał się z okresem, pobierania przez niego nauki, w (...) Szkoły (...) , Wydziału dla Pracujących w W. .

Należy wskazać, że przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przy ustalaniu stażu pracy, warunkującego prawo do emerytury lub renty oraz ich wysokość, nie przewidują możliwości uwzględniania każdego okresu edukacji na poziomie uzyskiwania podstawowych kwalifikacji zawodowych, a więc okresu nauki w szkole zawodowej, technikum czy liceum, nawet, jeśli program nauki przewidywał także obowiązkową praktyczną naukę zawodu. Zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy uwzględnieniu do ogólnego stażu pracy podlegają przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 r., albowiem w tym czasie osoby te były objęte obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Obowiązujący do 1974 r. stan prawny, tj. to jest do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy) przewidywał odrębność prawną uczniów szkół zawodowych wszystkich typów i szczebli, także w czasie odbywania praktycznej nauki zawodu w zakładach pracy na podstawie umów zawartych przez szkoły z zakładami pracy oraz młodocianych pracowników zatrudnionych przez zakład pracy w celu przyuczenia do zawodu na podstawie indywidualnej umowy o pracę zawartej pomiędzy młodocianymi pracownikami a zakładem pracy, określającej wzajemne prawa i obowiązki stron. Przepisy ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczenia do określonej pracy i warunkach zatrudnienia młodocianych w zakładach pracy oraz wstępnym stażu pracy, obowiązującej do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, wymagały formy pisemnej dla zawarcia wymienionej w jej tytule umowy pomiędzy zakładem pracy a młodocianym pracownikiem (reprezentowanym przez przedstawiciela ustawowego). W świetle przedstawionych regulacji oczywistym jest, iż dla wykazania, że dany okres stanowi okres składkowy, o którym mowa w art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy emerytalnej bezwzględnie wymaganym jest przedstawienie dokumentów potwierdzających fakt zatrudnienia przez zakład pracy w celu przyuczenia do zawodu na podstawie indywidualnej umowy o pracę. Tylko w takim bowiem przypadku młodociany podlegał ubezpieczeniu społecznemu, a w związku z tym była za niego opłacana składka na ubezpieczenie społeczne. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 marca 2009 r. sygn. III AUa 1213/08, opubl. OSA 2011/5/57-63, LEX nr 530999, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 18 lipca 2014 r., III AUa 2199/13, LEX nr 1506206, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2009 r., II UK 334/08).

Przeprowadzone, w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe, nie wykazało , że wnioskodawca został zatrudniony przez K. Ś. (1) w celu przyuczenia do zawodu na podstawie indywidualnej umowy o pracę , czy też w ramach praktycznej nauki zawodu w zakładzie pracy, na podstawie umowy zawartej przez szkołę, do której uczęszczał, z ww. zakładem pracy. Wprawdzie J. C. wykonywał szereg czynności zawodowych na rzecz Warsztatu Ś. K. Ś. , jednak nie czynił tego w ramach stosunku pracy. Nie miał stałych , regularnych godzin wykonywania – aktywności - jako pracy, jak sam zeznał, jego czas był elastyczny, w okresach nasilonych prac polowych był zwalniany – aby pomagać w pracach polowych w gospodarstwie rolnych rodziców, zwalniany był w celu realizacji – edukacji w Szkole (...) Artystycznych. Podkreślić bowiem należy ,że wnioskodawca za świadczoną pracę nie otrzymywał wynagrodzenia , a jedynie drobne kwoty pieniężne oraz mógł korzystać z wyżywienia i noclegów oferowanych mu przez K. Ś. (1). Wnioskodawca , także w ramach czynności wykonywanych w Warsztacie K. Ś. (1) – zdobywał wiedzę o tajnikach zawodu , a zatem nie realizował obowiązków pracowniczych w reżimie stosunku pracy.

Tym samym ,w ocenie Sądu stosunek prawny łączący wnioskodawcę z K. Ś. (1) nie spełniał jednej z podstawowych przesłanek pozwalających zakwalifikować go jako stosunek pracy.

Wobec powyższego, brak możliwości doliczenie, do stażu pracy - uwzględnionego wnioskodawcy przez organ rentowy , okresu od 15 maja 1963 r. do 15 maja 1966 r. i Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴§ 1 k.p.c odwołanie oddalił.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy.

S.B.