Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SA Teresa Mróz (spr.)

Sędziowie: SA Agata Zając

SA Grażyna Kramarska

Protokolant: Katarzyna Łopacińska

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2016 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa (...) S.A. w W.

przeciwko K. P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 10 lutego 2015 r.

sygn. akt XX GC 1265/14

oddala apelację.

Sygn. akt VI A Ca 1030/15

UZASADNIENIE

Powódka (...) S.A. w W. pozwem z dnia 17 listopada 2014 r. wniosła o zasądzenie od pozwanego K. P. kwoty 109.181,54 zł wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu. W uzasadnieniu wskazała, że strony łączyły stosunki handlowe. Pozwany dokonywał zakupów towarów na tzw. przedłużony termin płatności tj. 30 dni licząc od daty wystawienia faktury. Zakupił towar na kwotę dochodzoną pozwem, który został odebrany. Podniosła, że dług pozostaje bezsporny, gdyż powódka dysponuje dowodami w postaci zamówień i zaakceptowanych faktur VAT oraz potwierdzeń odbioru towarów. Pozwany zaś pomimo wielokrotnych deklaracji nie zaspokoił roszczenia.

W dniu 20 listopada 2014 r. wydany został w sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Pozwany K. P. wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty w całości. Zarzucił bezzasadność i przedwczesność powództwa. Domagał się oddalenia powództwa i zasadzenia kosztów procesu. Przyznał, że pozostawał w relacjach gospodarczych z powódką, ale powódka nie rozliczyła się z nim z zawartych umów oraz dostaw. Zarzucił, że zgłaszał zastrzeżenia, co do zawartych umów oraz dostaw towarów, ich ilości i jakości, a kwestia ta nie została do chwili obecnej wyjaśniona, co uzasadnia wstrzymanie płatności ze strony pozwanego. Podał, że strony umówiły się na wydłużony termin zapłaty tj. do dnia 30 kwietnia 2015 r. Wskazał, że skoro powódka nie odpowiedziała na reklamacje to roszczenie pozostaje sporne.

Wyrokiem z dnia 10 lutego 2015 r. Sąd Okręgowy w Warszawie zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 109.181,54 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 49.207,35 zł od 12 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty, od 59.974,19 zł od dnia 28 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty oraz orzekł o kosztach postępowania.

Orzeczenie powyższe zapadło na podstawie następujących ustaleń faktycznych oraz rozważań prawnych Sądu Okręgowego:

K. P. pozostawał z (...) S.A. w stosunkach handlowych.

Powódka obciążyła pozwanego K. P. fakturami VAT o nr (...) z dnia 12 maja 2014 r. na kwotę 49.207,35 zł płatną do dnia 11 czerwca 2014 r., (...) na kwotę 87.163,00 zł płatną do dnia 9 kwietnia 2014 r., (...) z dnia 27 czerwca 2014 r. na kwotę 59.974,19 zł płatną do dnia 27 czerwca 2014 r.

Towar wskazany na fakturach został zamówiony i odebrany przez K. P..

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy uznał, że roszczenie powódki jest uzasadnione.

Bezsporne bowiem w sprawie było to, że strony łączyła umowa sprzedaży. Powódka załączyła do pozwu dokumenty wskazujące na powstanie zobowiązania pozwanego między innymi faktury VAT, specyfikacje zamówienia, korespondencję e- mail.

Sąd podkreślił, że zajście określonych okoliczności faktycznych nie musi być wykazywane dowodami wskazującymi na nie bezpośrednio. Może to wynikać także z innych ustalonych faktów zgodnie z art. 231 k.p.c., skoro brak było bezpośrednich środków dowodowych. Domniemanie z art. 231 k.p.c. pozwala bowiem na oparcie ustaleń faktycznych na uznaniu faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów.

W przypadku faktur bez podpisu Sąd Okręgowy wskazał, że faktura uznawana jest za rachunek wystawiony przez stronę umowy stwierdzający wykonanie umowy, podlegający sprawdzeniu przez dłużnika czy świadczenie jest zasadne tak co do zasady, jak i co do wysokości. Faktura jest również dokumentem księgowym, rozliczeniowym, jednym z tzw. dowodów źródłowych, stwierdzających dokonanie danej operacji gospodarczej. (por. uchwała SN z 19.05.1992 r. III CZP 56/92 OSNC 1992/12/219; wyrok SN z 14.01.1987 r. IV CR 461/86, LEX nr 8802). Zasady wystawiania faktur oraz elementów, które musi zawierać faktura aby mogła zostać uznana za dokument prawidłowy regulują przepisy ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 ze zm.) oraz przepisy wykonawcze wydane na podstawie tej umowy, które nie zawierają wymogu podpisywania faktur przez odbiorcę. Podpisana przez wystawcę faktura VAT stanowi dowód na wykonanie usług czy dostawy towarów przez konkretnego podatnika. W sprawie niniejszej stanowi dowód zaistniałej pomiędzy stronami umowy. Sąd Okręgowy wskazał, że oczywistym jest, że faktury nie są źródłem stosunku cywilnoprawnego, ale skoro strona powodowa na fakturze wpisała tytuł zapłaty to należało przyjąć, że wskazana w fakturze podstawa żądania zapłaty odpowiada rzeczywistości (por. wyrok SN a 06.06.2001 r., V CKN 291/00 LEX nr 53120). Sąd wskazał również, że wierzytelności nie były kwestionowane przez pozwanego.

Do pozwanego natomiast należało wykazanie okoliczności niweczących prawo powoda lub uniemożliwiających jego powstanie, bowiem strona powodowa udowodniła fakty przemawiające za zasadnością powództwa.

Pozwany zarzucił, że roszczenie jest bezzasadne z uwagi na złożoną reklamacje oraz przedwczesne.

Sąd pierwszej instancji podkreślił, że samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 k.p.c.) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2001 r., I PKN 660/00, (...) 2002, Nr (...), s. 44). Pozwany nie zgłosił żadnych dowodów przeciwko żądaniu pozwu. Nadto pomimo wezwania na rozprawę nie stawił i dlatego na podstawie art. 302 k.p.c. zgłoszony przez niego dowód z przesłuchania stron należało pominąć.

Żądanie odsetek znajduje, zdaniem Sądu Okręgowego, oparcie w treści art. 481 § 1 k.c. W niniejszej sprawie termin płatności wskazany został na fakturach, zaś fakturze przyznaje się także rolę wezwania do zapłaty, wówczas gdy dokładnie określono termin zapłaty i sposób (por. uchwała SN 19 maja 1992 roku III CZP 56/92 OSNC 1992/12/2/9). Sąd uznał, że pozwany otrzymał przedmiotowe faktury, skoro okoliczność ta nie była przez niego kwestionowana i dlatego należne były odsetki zgodnie z żądaniem pozwu.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., obciążając nimi w całości pozwanego. Na koszty strony powodowej, jako wygrywającej sprawę w całości, składały się: opłata od pozwu, wynagrodzenie pełnomocnika procesowego, ustalone na podstawie § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), oraz opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany. Zaskarżając orzeczenie w całości zarzucił Sądowi Okręgowemu naruszenie art. 299 k.p.c. polegające na jego niewłaściwym zastosowaniu wskutek niezasadnego pominięcia dowodu z przesłuchania stron, a co za tym idzie nierozpoznania istoty sprawy oraz art. 233 § 1 k.p.c. polegające na dowolnej ocenie materiału dowodowego sprawy wskutek uznania, że pozwany nie zgłosił zastrzeżeń co do ilości towaru dostarczonego mu przez powódkę.

W konkluzji apelacji pozwany wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego pozbawiona jest uzasadnionych podstaw prawnych i jako taka podlega oddaleniu.

Sąd Apelacyjny aprobuje poczynione przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne i przyjmuje je za własne. Na akceptację zasługuje również dokonana przez sąd pierwszej instancji ocena prawna zebranego w sprawie materiału dowodowego w kontekście zgłoszonego przez powódkę roszczenia.

Wobec powyższego nietrafne okazały się zarzuty podniesione przez pozwanego w apelacji.

Jak wynika z akt sprawy w dniu 12 stycznia 2015 r. pozwany otrzymał wezwanie na rozprawę wyznaczoną na dzień 10 lutego 2015 r. W wykonaniu zarządzenia sędziego w wezwaniu zaznaczone zostało, że stawiennictwo pozwanego jest obowiązkowe, ponieważ na wyżej wskazanym terminie rozprawy miał zostać przeprowadzony dowód z przesłuchania stron. Jednocześnie w wezwaniu zastrzeżony został rygor pominięcia ewentualnie ograniczenia dowodu z przesłuchania stron w przypadku niestawiennictwa. Mimo to pozwany nie stawił się na rozprawę, nie usprawiedliwiając w żaden sposób swojej nieobecności.

Zgodnie z art. 299 k.p.c. jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd dla wyjaśnienia tych faktów może dopuścić dowód z przesłuchania stron.

Z powyższego wynika, że obowiązek przesłuchania stron nie ma charakteru bezwzględnego i aktualizuje się wówczas gdy sąd uzna, że dotychczasowe wyniki postępowania dowodowego nie świadczą o wyjaśnieniu faktów istotnych dla rozstrzygnięcia (vide wyrok Sadu Najwyższego z dnia 19 października 2016 r., sygn. akt V CSK 52/16). Sąd Okręgowy uwzględnił wniosek pozwanego o przesłuchanie stron zawarty w sprzeciwie od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym. Jak wynika ze sprzeciwu dowód ten miał zostać przeprowdzony na okoliczność, że strony (powódka i pozwany) umówiły się na wydłużone terminy płatności jak również, że pozwany zgłaszał powódce nieprawidłowości co do jakości i ilości dostarczonego towaru co uzasadniało jego zdaniem wstrzymanie się z płatnością za towar. Pozwany wnosząc sprzeciw nie przedstawił żadnego innego dowodu (np. na piśmie), że między stronami postępowania istniało porozumienie co do terminu płatności, czy też, że pozwany sygnalizował powódce niezgodności w zakresie jakości i ilości towaru. Wobec tego w interesie pozwanego było przeprowadzenie dowodu z jego przesłuchania dla wyjaśnienia tych okoliczności, z których wywodził on korzystne dla siebie skutki prawne (art. 6 k.c. i art. 232 zd. pierwsze k.p.c.), tym bardziej, że jak twierdzi w uzasadnieniu apelacji, nieprawidłowości w wykonaniu przez powódkę umowy, zgłaszał jej telefonicznie.

Niestawienie się pozwanego na rozprawę w dniu 10 lutego 2010 r., brak usprawiedliwienia nieobecności dowodzi, że pozwany godził się na konsekwencje nieprzeprowadzenia dowodu z jego przesłuchania.

Podnoszenie w tych okolicznościach w apelacji przez pozwanego zarzutu naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 299 k.p.c. pozbawione jest jakiegokolwiek uzasadnienia.

Należy również podkreślić, że w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, Sąd Okręgowy wskazał, że mimo wezwania, pozwany nie stawił się na rozprawę, co skutkowało, zgodnie z art. 302 k.p.c. pominięciem dowodu z jego przesłuchania.

Tymczasem pozwany podnosząc zarzut naruszenia przez sąd pierwszej instancji naruszenia art. 299 k.p.c. w żaden sposób nie ustosunkował się w apelacji do tego stwierdzenia Sądu, nie podjął również próby wyjaśnienia przyczyn swojej nieobecności.

Nie jest również zasadny zarzut naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 233 § 1 k.p.c. Zarzut ten może okazać się skuteczny jedynie wtedy, gdy sąd meriti, ze zgromadzonego materiału dowodowego wyciąga wnioski nielogiczne, sprzeczne z tym materiałem.

Takiego zarzutu Sądowi Okręgowemu zasadnie postawić nie można. Okoliczności, na jakie powołuje się pozwany, a mające skutkować niezasadnością roszczenia powódki – porozumienie co do wydłużonych terminów płatności za dostarczony towar, nieprawidłowości w ilości i jakości towaru dostarczonego przez powódkę pozwanemu, przy jednoczesnym braku zaprzeczenia twierdzeniom powódki co do istnienia zobowiązania, stanowią tylko niczym nie uzasadnione twierdzenia pozwanego zawarte w uzasadnieniu sprzeciwu. Pozwany nie zaoferował dowodów na poparcie swojego stanowiska, natomiast jedyny zawnioskowany przez niego dowód z przesłuchania stron nie był możliwy do przeprowadzenia wobec nieusprawiedliwionej (mimo wezwania do osobistego stawienia) nieobecności pozwanego na rozprawie.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.