Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 maja 2016 r. w Gliwicach

sprawy T. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury z rekompensatą

na skutek odwołania T. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 1 października 2015 r. nr (...)

oddala odwołanie.

(-) SSO Grażyna Łazowska

Sygn. akt. VIII U 2200/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1 października 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. odmówił ubezpieczonej T. M. prawo do emerytury z rekompensatą, bowiem nie wykazała że posiada 15- letni staż pracy w warunkach szczególnych.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczona domagała się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych i następnie jej uwzględnienia przy wyliczaniu wysokości przyznanej emerytury. Podniosła, wykonywała pracę w warunkach szczególnych w całym okresie zatrudnienia w Spółdzielni (...) w Z. od 3 maja 1979r. do 31 maja 2005r., a tym samym spełnia warunki do przyznania prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczona wymagany wiek emerytalny 60 lat i 9 miesięcy ukończyła z dniem (...)., udowodniła posiadanie wymaganych okresów składkowych i nieskładkowych.

W dniu 3 maja 1979r. odwołująca rozpoczęła pracę w Spółdzielni (...) w Z. na stanowisku aparatowego termicznej obróbki surowca. Na oddziale aparatowni zakładu znajdowały się urządzenia służące do produkcji mleka, takie jak: wirówki, pasteryzatory oraz zbiorniki, tzw. tanki. Do zadań ubezpieczonej należało nadzorowanie procesów pasteryzacji i homogenizacji, tj. włączanie i wyłączanie oraz mycie urządzeń produkcyjnych, nastawianie odpowiedniej temperatury pasteryzacji, spuszczaniu mleka do rozlewarki. Do czyszczenia używano kwasów: azotowego, solnego, sody kaustycznej oraz innych substancji chemicznych. W praktyce w oddziale aparatowni na zmianie zatrudnione były dwie osoby i naprzemiennie jedna z nich zajmowała się myciem urządzeń oraz dezynfekcją, a druga nadzorowaniem pasteryzatorów i wirówek.

Pracodawca wystawił ubezpieczonej świadectwo pracy wykonywanej w warunkach szczególnych w okresie od 3.05.1979r. do 31.05.2005r. na stanowisku aparatowy termicznej obróbki surowca, z powołaniem na wykaz A, Dział X, poz. 13, będącego załącznikiem do Zarządzenie Ministra Leśnictwa i (...) Żywnościowej z dnia 31.03.1988r.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: akt organu rentowego, w tym akt osobowych odwołującej oraz świadka S. B., zeznań świadka S. B. oraz przesłuchania odwołującej T. M..

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i spójny, a tym samym za wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych oraz na rozstrzygnięcie sprawy.
W szczególności Sąd dał w pełni wiarę zeznaniom świadka i samej ubezpieczonej, gdyż są spójne, przekonywujące i wzajemnie się potwierdzają, a nadto znajdują potwierdzenie
w dokumentacji osobowej odwołującej.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej nie zasługuje na uwzględnienie.

Ubezpieczona jest uprawniona do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego, w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2015r. 748 ze zm.), jednocześnie nie występowała o ustalenie uprawnień do wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z art. 21, ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015r., poz. 965 ze zm.) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli posiada okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Przepis ten określa ogólne warunki nabycia prawa do rekompensaty, czyli – zgodnie z definicją legalną zamieszczoną w art. 2 pkt 5 ustawy – do odszkodowania za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze przez osoby, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Prawo do rekompensaty przysługuje ubezpieczonemu, który legitymuje się co najmniej 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Chodzi w tym przypadku o pracę, o której mowa w art. 32, 33, 39, 40 i 50c ustawy (art. 21 ust. 1).

Wprawdzie w ust. 2 wyraźnie zastrzeżono, że prawo do rekompensaty nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy
o emeryturach i rentach z FUS, jednak w ocenie Sądu w przepisie tym chodzi niewątpliwie o emeryturę wcześniejszą przyznaną na podstawie przepisów tej ustawy. Odmienne rozumienie tego przepisu, tj. uznanie, że rekompensata powyższa nie przysługuje również w wypadku przyznania prawa do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego, prowadziłoby do uznania, że art. 21, ust. 1 jest przepisem martwym, gdyż brak byłoby kategorii osób spełniających kryteria do uzyskania przedmiotowej rekompensaty. Należy zatem kierować się wykładnią celowościową i uznać, że racjonalny ustawodawca
w żadnym wypadku nie dążyłby do stworzenia przepisu, który nie miałby podstaw do funkcjonowania w obrocie prawnym.

Zatem przesłankami uprawniającymi do rekompensaty są:

- utrata przez ubezpieczonego możliwości przejścia na emeryturę w związku
z wygaśnięciem po dniu 31 grudnia 2008r. – w stosunku do ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., a przed dniem 1 stycznia 1969r. – podstawy normatywnej przewidującej takie uprawnienie;

- niespełnienie przez ubezpieczonego warunków uprawniających go do emerytury pomostowej;

- legitymowanie się przez ubezpieczonego co najmniej 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

- nieuzyskanie przez ubezpieczonego prawa do wcześniejszej emerytury według zasad przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS.

Okolicznością sporną w przedmiotowej sprawie jest legitymowanie się przez ubezpieczoną 15-letnim okresem pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, umożliwiającego jej nabycie prawa do żądanej rekompensaty.

Ustawodawca określił jakie pracy uznaje za wykonywane w warunkach szczególnych w obowiązującym nadal rozporządzeniu Rady Ministrów dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). W wykazie A stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia w dziale X dotyczącym prac w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym nie wymieniono żadnych prac odnoszących się bezpośrednio do pracy w przemyśle mleczarskim. Natomiast w pozycji 13 wymieniono prace przy obsłudze pras filtracyjnych, wirówek i suszarek w przemyśle drożdżowym i piwowarskim.

Ubezpieczona pracowała przy obsłudze wirówek w przemyśle mleczarskim, która to praca nie zastała uznana za pracę w warunkach szczególnych, a zatem w świetle obowiązujących przepisów nie spełnia warunków do przyznania jej żądanej rekompensaty. [patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 16.04.2013r., III AUa 1466/12, lex1313296].

Jeśli natomiast chodzi o wydane ubezpieczonej świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w których pracodawca powołał się na zapisy Zarządzenia Ministra Leśnictwa i (...) Żywnościowej z dnia 31.03.1988r., to stwierdzić należy że akt ten nie ma mocy prawnej. Te tzw. zarządzenia resortowe obecnie mogą mieć znaczenie jedynie w sferze dowodowej, mają one charakter informacyjny, techniczno - porządkujący, uściślający ( patrz np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20.10.2005r. I UK 41/05, lex 195788;). Utrwalonym w orzecznictwie jest pogląd, że wykonywanie pracy na stanowisku określonym w zarządzeniu resortowym, której nie wymieniono w wykazach A i B, stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. nie stanowi pracy w warunkach szczególnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21.04.2004r., sygn. II UK 337/03, lex 127855).

Odnosząc powyższe rozpoznawanej sprawy podkreślenia wymaga, że również powołane przez pracodawcę Zarządzenie Ministra Leśnictwa i (...) Żywnościowej z dnia 31.03.1988r. nie wymienia prac wykonywanych w przemyśle mleczarskim, a zatem i na tej podstawie praca odwołującej nie mogła być zakwalifikowana do prac wykonywanych w warunkach szczególnych.

Wobec faktu, że ubezpieczona nie posiada 15-leniego stażu pracy w warunkach szczególnych, nie spełnia przesłanek wymaganych do nabycia żądanej rekompensaty Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

(-) SSO Grażyna Łazowska