Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 października 2014 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 października 2014 roku w S.

sprawy z powództwa W. K.

przeciwko Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie

z dnia 4 września 2012 r., sygn. akt I C 965/11

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powoda W. K. na rzecz pozwanej Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w W. kwotę 900 (dziewięćset) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 88/13

UZASADNIENIE

Powód W. K. wniósł o zasądzenie od Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w W. kwoty 7 935,27 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa, tj. 11 kwietnia 2010 r. oraz kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Nakazem zapłaty z dnia 18 kwietnia 2011 r. orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 4 września 2012 roku Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie oddalił powództwo w całości (pkt I) oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1 217 złotych tytułem kosztów procesu (pkt II).

Sąd Rejonowy orzekł w oparciu o następujący stan faktyczny:

Na mocy decyzji dyrektor oddziału terenowego Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w W. przydzielił powodowi lokal położony w Z.-Budowie przy ul. (...). W dniu 31 stycznia 2009 r. powód został zwolniony z zawodowej służby wojskowej. Powód zamieszkiwał w lokalu położonym w Z.-Budowie przy ul. (...) do dnia 1 kwietnia 2011 r., kiedy to protokołem zdawczo-odbiorczym zadał ten lokal na rzecz pozwanej. Zajmowany przez powoda lokal nie stanowił kwatery w rozumieniu przepisów ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Wyrokiem z dnia 15 października 2010 r. wydanym w sprawie o sygn. akt I C 226/10 Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie Wydział I Cywilny zobowiązał pozwaną Wojskową Agencję Mieszkaniową w W. Oddział (...) w S. do złożenia oświadczenia woli następującej treści: „Wojskowa Agencja Mieszkaniowa w W. Oddział (...) w S. zobowiązuje się w terminie 30 dni od uprawomocnienia się wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 15 października 2010 r. wypłacić powodowi kwotę pieniężną w wysokości 61.637,25 zł tytułem należnej, w związku ze zwolnieniem ze służby wojskowej, odprawy mieszkaniowej wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 30.818,63 zł od dnia 7 marca 2009 r. oraz kwoty 30.818,62 zł od dnia 3 marca 2009 r. do dnia zapłaty”. Apelacja pozwanej od powyższego wyroku została oddalona przez Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy wyrokiem z dnia 8 lutego 2011 r. wydanym w sprawie o sygn. akt II Ca 47/11.

Pismem z dnia 14 marca 2011 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 7 935,27 zł w terminie 14 dni od doręczenia niniejszego wezwania. Powód podał, iż wskazana kwota stanowi odszkodowanie z tytułu uniemożliwienia zdania zajmowanego lokalu mieszkalnego jako kwatery w celu otrzymania odprawy mieszkaniowej w chwili zwolnienia z zawodowej służby wojskowej.

Wyrokiem z dnia 2 marca 2012 r. Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie II Wydziału Cywilnego Odwoławczego wydany 8 lutego 2011 r. w sprawie o sygn. akt II Ca 47/11. Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy wyrokiem wydanym 25 maja 2012 r. w sprawie o sygn. akt 411/12 zmienił wyrok Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 15 października 2010 r. wydany w sprawie o sygn. akt I C 226/10 w ten sposób, że powództwo oddalił.

W tak ustalonym stanie faktycznym, w ocenie Sądu Rejonowego, powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy stwierdził, iż w sprawie spór dotyczył tego, czy powodowi przysługiwała od pozwanej odprawa mieszkaniowa. Strona powodowa uznawała, że posiada prawo do odprawy mieszkaniowej, która to okoliczność na moment składania pozwu była niejako potwierdzona wyrokami sądów powszechnych. Stanowisko to, jak wskazał Sąd Rejonowy było jednak nieprawidłowe, albowiem powodowi nie przysługiwało prawo do odprawy mieszkaniowej.

Sąd Rejonowy wskazał, iż Sąd Najwyższy uchylając wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 8 lutego 2011 r. w sprawie II Ca 47/11, w przywołanym stanie faktycznym, dokonał interpretacji mających zastosowanie w sprawie przepisów. Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w brzmieniu obowiązującym przed 1 lipca 2004 r., żołnierzowi zawodowemu od dnia powołania go do czynnej służby wojskowej, pełnionej jako służba stała, przysługiwało prawo do kwatery. Kwaterą był samodzielny lokal mieszkalny w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (art. 21 ust. 1 u.z.s.z.). Artykuł 24 ust. 1 u.z.s.z. w brzmieniu obowiązującym przed 1 lipca 2004 r. stanowił, że prawo do kwatery realizuje się na wniosek żołnierza zawodowego przez przydział kwatery albo wypłacenie ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery. Przydział kwatery, w myśl art. 24 ust. 3 u.z.s.z. mógł nastąpić wyłącznie w okresie pełnienia zawodowej służby wojskowej jako służby stałej, w tym pozostawania w stanie nieczynnym. Jeżeli do czasu zwolnienia z zawodowej służby wojskowej, pełnionej jako służba stała, żołnierzowi nie przydzielono kwatery lub nie wypłacono ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery, z dniem zwolnienia ze służby wypłacano mu ten ekwiwalent (art. 24 ust. 4 u.z.s.z.). Podstawą jego wypłacenia była umowa zawarta między dyrektorem oddziału rejonowego Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, a osobą uprawnioną (art. 24 ust. 4 w związku z art. 47 ust. 1 u.z.s.z.). Jeżeli osobie uprawnionej lub jej małżonkowi przysługiwało spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego albo byli oni właścicielami domu mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego nabytego przy pomocy finansowej przewidzianej ustawą, prawo do kwatery tej osoby było realizowane poprzez wypłacenie ekwiwalentu pieniężnego (art. 40 ust. 2 u.z.s.z.). Do czasu realizacji prawa do kwatery żołnierz zawodowy otrzymywał świadczenie finansowe, umożliwiające pokrycie kosztów najmu lokalu mieszkalnego na zasadach określonych w ustawie albo zakwaterowanie tymczasowe w budynkach lub kwaterach będących w zasobach Agencji (art. 24 ust. 2 u.z.s.z.)”. Przedstawione zasady zostały zmienione ustawą nowelizującą u.z.s.z. z 2004 roku, która weszła w życie z dniem 1 lipca 2004 r. Ustawa ta w jej nowym brzmieniu nie przewidywała prawa do kwatery. Zgodnie z art. 21 ust. 1 u.z.s.z. żołnierzowi służby stałej od dnia wyznaczenia go na pierwsze stanowisko służbowe do dnia zwolnienia z zawodowej służby wojskowej, przysługuje prawo zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym, będącym w dyspozycji Wojskowej Agencji Mieszkaniowej. Prawo do odprawy (art. 47 u.z.s.z.) zostało uregulowane w art. 23 u.z.s.z. Odprawę mieszkaniową wypłaca się na podstawie umowy zawartej między dyrektorem oddziału regionalnego Wojskowej Agencji Mieszkaniowej a osobą uprawnioną zwalniającą kwaterę, w przypadku jej zajmowania (art. 47 ust. 2 u.z.s.z.). Na wniosek osoby uprawnionej odprawa mieszkaniowa może być zrealizowana w jednej z form rzeczowych wskazanych w art. 47 ust. 4 u.z.s.z. Sąd Najwyższy zaznaczył, że decydujące znaczenie dla określenia zakresu uprawnień byłego żołnierza do odprawy mieszkaniowej ma stan faktyczny i prawny istniejący w chwili zwolnienia go ze służby wojskowej.

Sąd Rejonowy wskazał kolejno, iż w sprawie decyzją z 18 grudnia 1998 r. powodowi przydzielono osobną kwaterę stałą, w której zamieszkał z rodziną. Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy nowelizującej u.z.s.z. z 2004 roku, osoby, którym do dnia wejścia w życie tej ustawy (czyli do 1 lipca 2004 r.), przydzielono osobną kwaterę stałą, zachowywały nabyte do tego dnia uprawnienia na czas jej zajmowania. Skoro dotychczasowe decyzje o przydziale osobnej kwatery stałej zachowały moc, a nadto nie ziściły się przesłanki z art. 24 ust. 5 u.z.s.z. w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą u.z.s.z. z 2004 roku, to wobec powoda, dysponującego decyzją o przydziale osobnej kwatery stałej i zajmującego tę kwaterę wraz z rodziną 1 lipca 2004 r., nie było potrzeby ani też podstawy do wydania po 1 lipca 2004 r. decyzji o prawie do zamieszkiwania w tym lokalu w trybie art. 24 ust. 1 u.z.s.z. w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2004 r. Sąd Rejonowy zauważył, iż Sąd Najwyższy w powołanym wyżej wyroku wskazał, że obowiązujący w dniu zwolnienia powoda ze służby (31 stycznia 2009 r.) art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. a u.z.s.z., przewidywał, że odprawa mieszkaniowa przysługuje żołnierzowi służby stałej, zwalnianemu z zawodowej służby wojskowej, zamieszkałemu w kwaterze, o ile nabył prawo do emerytury wojskowej lub wojskowej renty inwalidzkiej lub został zwolniony z zawodowej służby wojskowej przed upływem okresu wymaganego do nabycia uprawnień do emerytury wojskowej, w przypadku wypowiedzenia mu stosunku służbowego zawodowej służby wojskowej przez właściwy organ wojskowy. Regulacja ta koresponduje z art. 47 ust. 2 u.z.s.z., przewidującym, że odprawę mieszkaniową wypłaca się na podstawie umowy zawartej między dyrektorem oddziału regionalnego Agencji, a osobą uprawnioną, zwalniającą kwaterę w przypadku jej zajmowania. Powód w dacie zwolnienia go ze służby zajmował przydzieloną mu osobną kwaterę stałą, a na mocy cytowanego art. 23 ust. 1 ustawy nowelizującej u.z.s.z. z 2004 roku, zachował prawo do dalszego z niej korzystania na dotychczasowych zasadach. Sąd I instancji zwrócił uwagę, iż dokonując takich ustaleń, Sąd Najwyższy argumentował, że w sprawie nie poczyniono ustaleń faktycznych, określających czy przydzielony powodowi lokal mieszkalny stanowił w dacie zakończenia przez niego służby wojskowej (31 stycznia 2009 r.) kwaterę w rozumieniu ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych, niezbędną do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych żołnierzy służby czynnej i figurującą w wykazie, o którym mowa w art. 23 ust. 4 u.z.s.z. Tych ustaleń miał dokonać Sąd Okręgowy ponownie rozpoznając sprawę.

Konsekwencją tych rozważań było uznanie, że odprawa mieszkaniowa przysługuje wtedy gdy przydzielony żołnierzowi lokal w chwili zwolnienia go ze służby wojskowej stanowił kwaterę w powyższym rozumieniu. Wykładnia prawa dokonana przez Sąd Najwyższy stała się wiążąca dla Sądu Okręgowego, który zmienił wyrok Sądu pierwszej instancji nakazujący wypłatę odprawy mieszkaniowej. Tenże Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wyroku wydanego w sprawie o sygn. akt II Ca 411/12 uznał, że zajmowany przez powoda lokal nie miał statusu kwatery. W związku z tym, uznano, że powodowi nie przysługiwało prawo do odprawy mieszkaniowej.

Sąd Rejonowy stwierdził, iż okoliczność ta ma znaczenie dla niniejszej sprawy, gdyż powód konstruował odpowiedzialność pozwanej właśnie na uznaniu, iż powodowi przysługiwało prawo do odprawy mieszkaniowej. Jeżeli takie prawo mu nie przysługiwało, co zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem, to pozwana zasadnie odmawiała wypłaty tego świadczenia. Tym samym, powód bez żadnego przymusu „prawnego” ze strony pozwanej dysponował lokalem. Powód mógł zdać lokal, lecz tego nie zrobił tylko z uwagi na to, że bezpodstawnie sądził, iż przysługuje jemu prawo do odprawy mieszkaniowej. Odpadła zatem podstawowa przesłanka odpowiedzialności pozwanej, tj. bezprawność jej działania. Sąd uznał, że to pozwana zasadnie odmawiała zapłaty odprawy mieszkaniowej. W tej sytuacji, w ocenie Sądu, działanie pozwanej nie nosiło znamion bezprawnego a co za tym idzie odpadła zasadnicza przesłanka przypisana jej odpowiedzialności określonej w art. 416 w zw. z art. 415 k.c.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji, nie zachodziła także podstawa do odpowiedzialności pozwanej wskazana w art. 410 k.c., skoro należności uiszczane przez powoda pozwanej były jej należne. Powód, choć mógł nie zdał wcześniej lokalu, a zatem winien - i to czynił - uiszczać czynsz i inne należności pozwanej.

O kosztach Sąd Rejonowy orzekł w oparciu o art. 98 k.p.c., nie znajdując podstaw do skorzystania z dyspozycji art. 102 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w całości.

Orzeczeniu Sądu I instancji zarzucił:

1.  naruszenie prawa materialnego art. 363 § 1 k.c. - poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, iż nie jest szkodą w rozumieniu prawa cywilnego suma uiszczonych przez powoda w toku procesu sądowego i do wykonania wyroku sądowego, opłat związanych z używaniem lokalu mieszkalnego w sytuacji gdy odmawiano mu wypłacenia innego świadczenia pieniężnego, którego przyznanie uzależnione było od zajmowania tego lokalu i w związku z tym musiał on wytoczyć proces o to świadczenie;

2.  naruszenie prawa materialnego art. 415 k.c. w związku z art. 416 k.c. i art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 22 czerwca 1995 roku o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP (tekst jednolity: Dz. U. z 2005 roku, Nr 41, poz. 398 ze zm. w brzmieniu na dzień 30 czerwca 2010 roku), poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż zachowanie się pozwanej polegające na odmawianiu przyznania i wypłacenia powodowi odprawy mieszkaniowej, do której to spełniał on warunki ustawowe, gdzie prawo do tego świadczenia uzależnione jest od zajmowania określonego lokalu, nie jest zachowaniem bezprawnym, w związku to z którym powód musiał w toku procesu i aż do wykonania wyroku sądowego, w oparciu o który świadczenie to uzyskał, lokal zajmować i ponosić opłaty związane z jego zajmowaniem;

3.  naruszenie prawa materialnego poprzez niezastosowanie art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 22 czerwca 1995 roku o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP (tekst jednolity: Dz. U. z 2005 roku, Nr 41, poz. 398 ze zm. w brzmieniu na dzień 30 czerwca 2010 roku), a tym samym błędne przyjęcie, iż zajmowanie a następnie zwolnienie lokalu mieszkalnego będącego kwaterą, bezpośrednio przed zawarciem umowy o wypłatę odprawy mieszkaniowej, nie jest warunkiem zawarcia takiej umowy i w efekcie wypłacenia odprawy mieszkaniowej;

4.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 366 k.p.c. poprzez rozstrzygnięcie wbrew stanowisku leżącemu u podstaw prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 20 października 2010 roku w sprawie I ACa 454/10;

5.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 316 § 1 k.p.c., polegające na zaniechaniu rozstrzygania o żądaniu powoda opartym na art. 405 w związku z art. 410 § 1 k.c., pomimo, iż powód obok argumentacji dotyczącej odszkodowania już w pozwie wskazywał, iż jego żądanie można także traktować jako oparte na zasadach zwrotu świadczeń nienależnych;

6.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 328 § 2 k.p.c., polegające na zaniechaniu wyjaśnienia w uzasadnieniu skarżonego orzeczenia ani, czy w świetle art. 410 § 1 i 405 k.c. roszczenie powoda mogłoby być zasadne, ani czy także byłoby bezzasadne i ewentualnie z jakich powodów, co uniemożliwia w ogóle sformułowanie zarzutów dotyczących art. 405, czy 410 k.c.

Zarzucając jak powyżej apelujący wniósł o zamianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kwoty pieniężnej w wysokości 7 935,27 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 kwietnia 2010 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenie zwrotu kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych, względnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Apelujący wniósł także o zasądzenie od pozwanej zwrotu kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego za II instancję według norm przepisanych.

W uzasadnieniu apelacji, skarżący rozwinął tak postawione zarzuty.

W ocenie powoda, skoro pozwana Wojskowa Agencja Mieszkaniowa kwestionowała jego prawo do odprawy mieszkaniowej, uznając jednocześnie, iż jego prawa mieszkaniowe zostały skonsumowane poprzez przydział osobnej kwatery stałej, którą może on zajmować, zaś ewentualne jej zdanie do zasobów pozwanej nie spowoduje wypłacenia mu odprawy mieszkaniowej a jedynie może go narazić na uznanie, iż zrzekł się on uprawnień mieszkaniowych, to niewątpliwie stworzyło to sytuację, w której powód aby wypełnić przesłankę wypłacenia odprawy mieszkaniowej wymienioną w art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 22 czerwca 1995 roku o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP, miał prawo czuć się zmuszany do zajmowania lokalu w celu uzyskania prawa do świadczenia, o które toczył się spór przed Sądem Rejonowym w Bydgoszczy, a następnie Sądem Apelacyjnym w Gdańsku. W ocenie powoda już samo twierdzenie, iż zdanie lokalu, nie tyle nie spowoduje wypłacenia odprawy mieszkaniowej, lecz spowoduje zrzeczenie się przez niego prawa do jakichkolwiek świadczeń mieszkaniowych (czy pieniężnych, czy rzeczowych), stanowiło przymus do zajmowania lokalu. Tylko dlatego powód nie zdawał lokalu do zasobów WAM, lecz formalnie utrzymywał się w stanie jego zajmowania. Apelujący podniósł, iż lokal był zajmowany tylko formalnie albowiem faktycznie powód tam nie zamieszkiwał. Niewątpliwie zatem należy twierdzić, że uiszczone na rzecz pozwanej czynsze i inne opłaty stałe związane z samym faktem zamieszkiwania w lokalu, stanowią szkodę dla powoda.

Cecha bezprawności działania pozwanej w ocenie apelującego wynikała z samej odmowy wypłacenia odprawy mieszkaniowej, bo właśnie ona stanowiła podstawę zajmowania przez powoda w sensie formalnym lokalu w dalszym ciągu i w konsekwencji ponoszenia opłat czynszowych. Potwierdził ją objętym już powagą rzeczy osądzonej wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie w dniu 08 lutego 2011 roku w sprawie II Ca 47/11.

Pozwana w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie oraz o zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Rejonowego co do braku odpowiedzialności pozwanej a tym samym wyrażoną przez ten Sąd ocenę prawną żądania pozwu. Powyższej konkluzji o trafności rozstrzygnięcia nie mogły zmienić zarzuty apelacyjne, co w konsekwencji prowadziło do braku uwzględnienia wniosków zawartych w środku odwoławczym wniesionym przez powoda. Akceptując powyższe stanowisko i przyjmując je za własne, Sąd uczynił je integralną częścią poniższych rozważań.

Powód wstąpił przeciwko pozwanej z żądaniem zapłaty odszkodowania (art. 415 i art. 416 k.c.) za szkodę wyrządzoną w majątku powoda obejmującą koszty jakie poniósł w związku z niemożliwością zdania zajmowanego przez niego lokalu mieszkalnego jako „kwatery” w celu otrzymania odprawy mieszkaniowej w chwili zwolnienia go z zawodowej służby wojskowej. Z twierdzeń powoda wynikało, iż do szkody miało dojść z tego względu, że pozwana kwestionowała prawo powoda do odprawy mieszkaniowej. Powód jako źródło swojego uprawnienia wskazał wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 8 lutego 2011 roku, sygn. akt II Ca 47/11, który w jego ocenie prawomocnie potwierdził, iż przysługuje jemu odprawa mieszkaniowa.

Przesłankami odpowiedzialności osoby prawnej (art. 415 w zw. z art. 416 k.c.) jest szkoda, bezprawność działania podmiotu ją wyrządzającego oraz adekwatny związek przyczynowy. Z racji tego, że powód konstruował odpowiedzialność pozwanej na uznaniu, że przysługiwało mu prawo do odprawy mieszkaniowej, kwesta ta dla oceny tej odpowiedzialności miała charakter kluczowy. W tym miejscu zwrócić należy uwagę, iż powód opał swoje żądanie, jak również wywiedzioną w sprawie apelację na błędnym przekonaniu, iż kwestia ta została prawomocnie rozstrzygnięta na jego korzyść wskazanym powyżej wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 8 lutego 2011 roku (sygn. akt II Ca 47/11). Tymczasem wyrok ten został uchylony przez Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 2 marca 2012 roku (sygn. akt II CSK 353/11), a sprawa przekazana Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania. Podkreślić przy tym należy, iż wykładnia prawa zawarta w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 2012 roku jest wiążąca dla Sądów rozpoznających daną sprawę na mocy art. 398 ²⁰ k.p.c. Sąd Najwyższy uchylając wyrok Sądu Okręgowego do ponownego rozpoznania nakazał wyjaśnienie czy lokal zajmowany przez powoda można uznać za kwaterę w rozumieniu przepisów obowiązujących w dniu zwolnienia powoda ze służby tj. art. 23 ust. 4 u.z.s.z., przez co zgodnie z wiążącym wskazaniem Sądu Najwyższego należało rozumieć kwaterę w rozumieniu ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych, niezbędną do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych żołnierzy służby czynnej i figurującą w wykazie, o którym mowa w art. 23 ust. 4 u.z.s.z. Odprawa mieszkaniowa przysługuje jedynie wtedy, gdy przydzielony żołnierzowi lokal w chwili zwolnienia go ze służby wojskowej stanowił kwaterę rozumianą jak powyżej. Jeżeli kwatery tej nie stanowił, to żołnierz miał prawo do dalszego zajmowana lokalu i nie miał prawa do odprawy mieszkaniowej. Sąd Okręgowy przy ponownym rozpoznaniu sprawy wykonał zalecenia Sądu Najwyższego i ustalił, iż lokal zajmowany przez powoda powyższego kryterium nie spełnia a w dalszej kolejności, że nie ziściły się przesłanki do otrzymania przez powoda odprawy mieszkaniowej określonej przepisem art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. a u.z.s.z.

Na dzień wydania orzeczenia przez Sąd Rejonowy istniał zatem prawomocny wyrok, który potwierdzał prawidłowość stanowiska Wojskowej Agencji Mieszkaniowej. Wprawdzie powód wniósł w dniu 23 lipca 2012 roku od powyższego wyroku skargę kasacyjną, niemniej Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 13 lutego 2013 roku (II CSK 536/12) odmówił jej przyjęcia do rozpoznania. Skarga ta została uznana przez Sąd Najwyższy za niezasadną w świetle art. 398 ²⁰ zdanie drugie k.p.c., który wyklucza możliwość oparcia skargi kasacyjnej od orzeczenia wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy na podstawach sprzecznych z wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy, co bezsprzecznie miało miejsce w sprawie. W tej sytuacji wyrok Sąd Okręgowego w Szczecinie z dnia 25 maja 2012 roku, sygn. akt II C 411/12 jako prawomocny jest wiążący także dla Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę (art. 365 § 1 k.p.c.). Mając zatem na uwadze, iż powodowi prawo do odprawy nie przysługiwało a co za tym idzie odmowa jej wypłaty przez pozwaną była zasadna, odpadła podstawowa przesłanka odpowiedzialności pozwanej w postaci bezprawności jej działania. Pomiędzy brakiem wypłaty odprawy mieszkaniowej przez pozwaną a zajmowaniem lokalu (kwatery) przez powoda nie zachodził jakikolwiek związek. Jeżeli bowiem lokal nie był kwaterą to jego zdanie nie stanowiło warunku sine qua non uzyskania ww. odprawy, która w świetle powyższego nie przysługiwała. Tym samym, powód bez żadnego przymusu „prawnego” ze strony pozwanej dysponował lokalem – zajmował go. Powód mógł zdać lokal, lecz tego nie zrobił tylko z uwagi na to, że bezpodstawnie sądził, iż przysługuje jemu prawo do odprawy mieszkaniowej.

W tej sytuacji nie zachodziła podstawa odpowiedzialności określona w art. 416 i 415 k.c.

W uzupełnieniu powyższych rozważań wskazać należy, iż do sprawy załączony został także dokument w postaci pisma Ministerstwa Obrony Narodowej kierowanego do Prezesa Wojskowej Agencji Mieszkaniowej zawierający zatwierdzony przez Ministra Obrony Narodowej wykaz kwater. Z pisma tego jednoznacznie wynika, że żaden z lokali znajdujących się w miejscowości Z. - B. nie został umieszczony na wskazanym powyżej wykazie kwater, a co za tym lokal zajmowany przez powoda nie stanowił kwatery w rozumieniu przytoczonych na wstępie przepisów.

Nie sposób przyznać racji apelującemu, aby pozwana swoimi działaniami sygnalizowała, iż uzależnia wypłatę na rzecz powoda odprawy mieszkaniowej od faktu zdania zajmowanego przez powoda lokalu. Takie twierdzenia powoda nie mają wsparcia w materialne dowodowym sprawy, z którego wynika, iż pozwana od początku odmawiała wypłaty odprawy twierdząc, iż lokal przydzielony Decyzją WAM OT w W. nie posiada statusu kwatery. Powodowi przysługiwało natomiast prawo do zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym znajdującym się w Z. przy ul. (...). Powód mógł zatem opuścić lokal rezygnując z zamieszkiwania i z prawa do lokalu.

Bezzasadny okazał się podniesiony w apelacji zarzut nierozważenia przez Sąd Rejonowy żądania powoda w kontekście drugiej alternatywnie wskazanej przez niego podstawy opartej o treść art. 405 w zw. z art. 410 k.c., a także pominięcia tej kwestii w treści uzasadnienia (art. 328 § 2 k.p.c.). Sąd zbadał i uzasadnił bezzasadność żądania opartego na wskazanej wyżej podstawie tym, że należności uiszczane przez powoda nie były nienależne. Sąd Okręgowy powyższą ocenę w całości podziela dodając przy tym, iż nienależne świadczenie jest szczególnym przypadkiem bezpodstawnego wzbogacenia (art. 405 k.c.) i poszczególne sytuacje, w których świadczenie jest nienależne zostały wyczerpująco przedstawione w art. 410 § 2 k.c. Zgodnie z art. 410 § 2 k.c. świadczenie jest nienależne, jeżeli ten kto je spełni, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. Dochodzona przez powoda kwota 7 935,27 zł nie może rozumiana jako nienależna, bowiem należała się pozwanej z racji pozostawania lokalu w dyspozycji powoda. Oceny tej nie może zmienić podnoszona przez niego okoliczność faktycznego w nim niezamieszkiwania. Zwrócić należy uwagę, iż jest to sytuacja analogiczna do najmu, a zatem już samo posiadanie tytułu prawnego zobowiązuje do wnoszenia opłat za lokal. Powód nawet jeżeli nie zamieszkiwał to mógł swobodnie dysponować lokalem, który był wyłączony z możliwości korzystania z niego przez pozwaną. Dla porządku wskazać należy, iż powód na gruncie niniejszej sprawy nie podnosił ani nie wykazywał (art. 6 k.c.) by nienależność świadczenia była wynikiem dokonanych przez niego nadpłat czynszu, czy też innych opłat stałych.

Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd II instancji rozstrzygnął na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. przyjmując, iż powód jest stroną przegrywającą w niniejszym postępowaniu, co uzasadnia obciążenie go kosztami postępowania poniesionymi przez stronę pozwaną. Na koszty te składało się wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika pozwanego, w osobie radcy prawnego, w kwocie 900 zł - ustalone stosownie do treści § 6 pkt 4 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (j.t. Dz. U z 2013 roku poz. 490). Wskazać przy tym należy, iż w postępowaniu przed Sądem II instancji pozwaną reprezentował inny pełnomocnik niż przed Sądem Rejonowym, co powodowało, iż zasądzone wynagrodzenie nie mogło być niższe niż 75 % stawki minimalnej przewidzianej dla tego typu spraw (75 % kwoty 1 200 zł, tj. 900 zł ), o czym orzeczono w pkt II sentencji wyroku.