Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie X Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Magdalena Roszkowska – Matusik

Protokolant:prot. sąd. Michał Szmajser

przy udziale Prokuratora Wojciecha Pełeszoka

po rozpoznaniu dnia 20 marca 2017 r.

sprawy M. B.

oskarżonej z art. 178a § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Rejonowego dla (...) w W. z dnia 04 listopada 2016 r. sygnatura akt III K 337/16

orzeka:

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  zwalnia oskarżoną od ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego, wydatkami obciążając Skarb Państwa;

3.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. G. wynagrodzenie za udzielenie oskarżonej pomocy prawnej w instancji odwoławczej w kwocie 420 (czterystu dwudziestu) złotych, powiększone o należny podatek od towarów i usług.

UZASADNIENIE

Sygn. akt X Ka 82/17

M. B. została oskarżona o to, że w dniu 8 marca 2016 r. w W. na ul. (...) umyślnie naruszyła zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym określone w art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym w ten sposób, iż znajdując się w stanie nietrzeźwości osiągnęła w I badaniu wynik 1,80 mg/l, w II badaniu 1,74 mg/l, w III badaniu 1,85 mg/l, w IV badaniu 1,64 mg/l, a w V badaniu 1,60 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, kierowała samochodem marki H. o nr rej. (...) F,

tj. o czyn z art. 178a § 1 k.k.

Sad Rejonowy dla (...) w W. wyrokiem z dnia 4 listopada 2016 r. w sprawie o sygn. akt III K 337/16 orzekł co następuje:

I.  oskarżoną M. B. uznał za winną popełnienia zarzucanego jej czynu, wyczerpującego dyspozycję art. 178a § 1 k.k. i za to na podstawie tego przepisu skazał ją, zaś na podstawie art. 178a § 1 k.k. wymierzył oskarżonej karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. oraz art. 70 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonej M. B. kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 2 (dwóch) lat tytułem próby;

III.  na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 k.k. nałożył na oskarżoną M. B. obowiązek informowania Sądu o przebiegu okresu próby;

IV.  na podstawie art. 42 § 2 k.k. w zw. z art. 43 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonej M. B. środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 6 (sześciu) lat;

V.  na podstawie art. 63 § 4 k.k. zaliczył oskarżonej M. B. na poczet orzeczonego w punkcie IV wyroku zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym okres rzeczywistego zatrzymania prawa jazdy od dnia 8 marca 2016 r. do dnia 4 listopada 2016 r.;

VI.  na podstawie art. 39 pkt 7 k.k. w zw. z art. 43a § 2 k.k. orzekł wobec oskarżonej M. B. środek karny w postaci obowiązku uiszczenia świadczenia pieniężnego w kwocie 5 000,00 (pięciu tysięcy) złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej;

VII.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokat J. G. kwotę 672,00 (sześćset siedemdziesiąt dwa) złotych powiększoną o stawkę podatku VAT z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonej z urzędu;

VIII.  na podstawie art. 627 k.p.k. zasądził od oskarżonej M. B. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 478,72 złote (czterysta siedemdziesiąt osiem złotych siedemdziesiąt dwa grosze) tytułem kosztów sądowych oraz kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem opłaty.

Apelację od powyższego wyroku w terminie ustawowym wywiódł obrońca oskarżonej.

Obrońca oskarżonej na podstawie art. 444 i art. 425 § 1, 2 i 3 k.p.k. zaskarżył powyższy wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze i środku karnym.

Na podstawie art. 427 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 4 k.p.k. obrońca wyżej wymienionemu wyrokowi zarzucił rażącą niewspółmierność kary w wymiarze 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat oraz środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 6 lat.

Podnosząc powyższe obrońca na podstawie art. 427 § 1 w zw. z art. 437 § 1 i 2 k.p.k. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i obniżenie kary do dolnych granic ustawowego zagrożenia oraz obniżenie orzeczonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja obrońcy oskarżonej M. B. nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem ani sformułowany tam zarzut, ani argumenty przywołane w jej uzasadnieniu nie podważają prawidłowości ocen i ustaleń, które legły u podstaw zaskarżonego wyroku.

Zdaniem Sądu Odwoławczego – Sąd Rejonowy orzekając w niniejszej sprawie nie wymierzył oskarżonej rażąco niewspółmiernej kary względem popełnionego przez nią czynu zabronionego. Zauważyć bowiem należy, że zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem zarzut rażącej niewspółmierności kary jest uzasadniony w sytuacji, w której Sąd II instancji stwierdzi, iż po zastosowaniu dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 k.k. zachodzi wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez Sąd I instancji a karą, którą należałoby orzec wobec oskarżonej w ocenie instancji odwoławczej. Zdaniem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku „ Rażąca niewspółmierność kary, o jakiej mowa w art. 438 pkt 4 KPK, zachodzi wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można przyjąć, iż zachodzi wyraźna dysproporcja pomiędzy karą orzeczoną przez sąd pierwszej instancji, a karą, jaką należałoby sprawcy wymierzyć w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw sądowego wymiaru kary. Przedmiotowe uchybienie nie dotyczy zatem każdej różnicy w ocenie surowości lub łagodności kary między sądem orzekającym a sądem odwoławczym, lecz jedynie niewspółmierności wyraźnej, oczywistej, widocznej już na pierwszy rzut oka.” (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 27 sierpnia 2015 r. sygn. akt. II AKa 289/15). Tożsamy pogląd wyraził Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 22 kwietnia 2013 r. w sprawie o sygn. akt II AKa 113/13 wskazując, że „ Przepis art. 438 pkt 4 KPK mówiący o rażącej niewspółmierności wymaga wykazania znacznej, bijącej wręcz w oczy dysproporcji pomiędzy karą orzeczoną, a tą jaką należałoby wymierzyć przy prawidłowym zastosowaniu dyrektyw ustawowych wymiaru kary.” Sąd Okręgowy w pełni podziela to dominujące w judykaturze stanowisko.

Wobec oskarżonej Sąd I instancji orzekł karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, którą na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. oraz art. 70 § 1 k.k. warunkowo zawiesił na okres 2 lat tytułem próby. W ocenie instancji odwoławczej wyżej wskazana kara jest adekwatna do stopnia winy oraz społecznej szkodliwości czynu, tym samym Sąd Odwoławczy uznał za zasadną argumentację Sądu I instancji w tym zakresie. Kara bezwzględnego pozbawienia wolności warunkowo zawieszona posiada charakter kary nie izolacyjnej, co prowadzi do wniosku, że w sytuacji przestrzegania przez oskarżoną obowiązującego porządku prawnego, realnie nie będzie ona dla niej nadmiernie dolegliwa a także nie wyeliminuje jej ze społeczeństwa. Ponadto nie wpłynie ona negatywnie na obowiązki zawodowe oskarżonej. Analizując zgromadzony w sprawie materiał dowodowy oraz sposób procedowania Sądu I instancji, zasadnym jest stwierdzenie, że Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy uwzględnił okoliczności łagodzące w stosunku do oskarżonej tj. uprzedni brak karalności M. B. oraz przyznanie się jej do przestępstwa. Nadto należy zauważyć, iż w świetle dominującego stanowiska w judykaturze przyznanie się oskarżonej do popełnionego czynu zabronionego nie może w sposób nieuzasadniony zmniejszyć lub ograniczyć wysokości kary bądź środka karnego. W wyroku z 11 września 2012 r. w sprawie o sygn. akt. II AKa 165/12 Sąd Apelacyjny w Poznaniu stwierdził, że „ Przyznanie się do winy jest okolicznością łagodzącą ale nie zmniejszającą wysokość orzeczonej kary.” Dokonując kontroli instancyjnej Sąd Okręgowy przeciwnie do twierdzeń obrońcy uznał, że Sąd Rejonowy przy wymiarze kary oraz środka karnego nadał okolicznościom obciążającym znaczenie odpowiednie do charakteru niniejszej sprawy. Prowadzi to do konstatacji, że Sąd I instancji w należytym stopniu uwzględnił okoliczności łagodzące oraz obciążające. Jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy, zgodnie z treścią art. 43 § 1 pkt 1 k.k. zakaz prowadzenia pojazdów Sąd orzeka w granicach od roku do 15 lat. Wskazać nadto należy, iż zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 42 § 2 k.k. – Sąd Rejonowy zobowiązany był wobec oskarżonej taki zakaz orzec na okres minimum 3 lat. Zatem orzeczony wobec oskarżonej środek karny w postaci 6-letniego zakazu prowadzenia pojazdów nie wykracza poza dopuszczalny limit przewidziany przez ustawodawcę w kodeksie karnym a z uwagi na treść art. 42 § 2 k.k. można uznać, że został on wymierzony w dolnych granicach ustawowego zagrożenia. Przy czym zdaniem Sądu Okręgowego – w realiach niniejszej sprawy fakt, iż oskarżona dopuściła się umyślnego prowadzenia pojazdu mechanicznego w zamiarze bezpośrednim, w stanie znacznego upojenia alkoholowego oraz w tzw. godzinach szczytu komunikacyjnego powoduje, że z aprobatą należy odnieść się do wymiaru kary wymierzonej oskarżonej oraz wysokości środka karnego, który wobec niej został orzeczony.

Nie sposób zgodzić się z twierdzeniem obrońcy, że nie można tracić z pola widzenia, że czyn popełniony przez oskarżoną faktycznie nie spowodował żadnych negatywnych konsekwencji po stronie osób trzecich. Należy zatem wskazać, że ujemne następstwa w przedmiotowej sytuacji nie nastąpiły. Podkreślenia wymaga, iż przestępstwo stypizowane w art. 178a § 1 k.k. jest przestępstwem formalnym, które polega na abstrakcyjnym narażeniu dobra prawnego na niebezpieczeństwo. W związku z powyższym brak ujemnych faktycznych następstw zachowania oskarżonej nie wpływa na jej odpowiedzialność karną za zarzucone aktem oskarżenia przestępstwo.

Zdaniem Sądu Okręgowego istotne znaczenie przy ocenie zdarzeń z udziałem nietrzeźwych kierowców posiada dyrektywa prewencji generalnej, albowiem w odczuciu społecznym dominuje przekonanie, że wobec tych osób orzekane kary są zbyt łagodne. W tym kontekście na uwagę zasługuje wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 29 listopada 2012 r. w sprawie o sygn. akt II AKa 239/12, w którym Sąd stwierdził, że „ Wymogi prewencji generalnej kary polegają na tym że kara ma wpłynąć na ugruntowanie w społeczeństwie przekonania, że przestępstwo nie uchodzi bezkarnie i nie popłaca - przeciwnie - spotyka się ze sprawiedliwą karą.” Już samą decyzję oskarżonej o zajęciu miejsca za kierownicą samochodu w stanie pod wpływem alkoholu należy uznać za naganną a późniejsze prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości jako sytuację karygodną, której nie można usprawiedliwiać problemami osobistymi oskarżonej ani jej dotychczasowym stylem życia. Niewątpliwie kierowcy, którzy po spożyciu alkoholu decydują się prowadzić pojazd mechaniczny są sprawcami wielu wypadków drogowych, w których poszkodowane są osoby, które postępują zgodnie z zasadami ruchu drogowego. W związku z tym, niezwykle doniosłe znaczenie ma odpowiednia reakcja prawno-karna w stosunku do osób nietrzeźwych, które decydują się prowadzić pojazd mechanicznym w stanie całkowitego braku koordynacji psychofizycznej, niezbędniej do prowadzenia np. samochodu czy motocykla. Sąd Okręgowy zauważa, że każdy uczestnik ruchu odpowiada za bezpieczeństwo swoje, ale także innych osób, które znajdują się na drodze bądź w jej zasięgu. Toteż zachowanie oskarżonej ocenić należy jako skrajnie nieodpowiedzialne, które mogło doprowadzić do tragicznej sytuacji na drodze. Przypomnieć należy, iż oskarżona miała 3,6 promila alkoholu we krwi (tj. 1,80 mg/l), uderzyła przodem pojazdu w barierki ochronne dzielące jezdnię od chodnika, a także – jak wynika z zeznań świadka A. G. (k. 16), po tym uderzeniu próbowała ponownie uruchomić silnik, ale nie chciał zaskoczyć. Te okoliczności zdarzenia – w ocenie Sądu Odwoławczego, same w sobie przekonują, że orzeczony względem oskarżonej zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres lat 6 nie jest rażąco surowy, tym bardziej, że zgodnie z art. 43 § 1 k.k. ten środek karny może być orzeczony do lat 15. W opinii Sądu II instancji wysokość wymierzonej kary oraz orzeczonego środka karnego pozytywnie wpłynie na poczucie sprawiedliwości w społeczeństwie.

Podnieść także trzeba, że powyższego stanowiska Sądu Odwoławczego nie zmienia tak akcentowany przez skarżącą, jak i samą oskarżoną w wystąpieniu ustnym na rozprawie apelacyjnej fakt, iż oskarżona podjęła leczenie swojego uzależnienia od alkoholu i od 6 miesięcy skutecznie utrzymuje abstynencję. Owszem – jest to decyzja i postawa zasługująca na aprobatę, jako że oskarżona jest osobą w sile wieku i posiadającą na utrzymaniu małoletnie dziecko, ale nie mogą okoliczności te wpływać na ujemną ocenę wydanego w sprawie wyroku.

Konkludując – zaskarżony wyrok jako słuszny utrzymano w mocy. W niniejszej sprawie nie wystąpiły bezwzględne przyczyny odwoławcze wskazane w art. 439 k.p.k. czy te z art. 440 k.p.k., które skutkowałby uchyleniem orzeczenia Sądu Rejonowego bez względu na zakres podniesionych w apelacji zarzutów.

Mając na względzie aktualną sytuację materialną i osobistą oskarżonej – Sąd Odwoławczy zwolnił ją on ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego, wydatkami obciążając Skarb Państwa.

O wynagrodzeniu za obronę z urzędu – Sąd Odwoławczy orzekł w oparciu o § 4 ust. 3 i § 17 ust. 2 pkt. 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. 2016.1714).

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku.