Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 czerwca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 23 czerwca 2017 r. w Toruniu

sprawy z powództwa (...) Wierzytelności (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W.

przeciwko J. F. (1)

o zapłatę

I. zasądza od pozwanej J. F. (1) na rzecz powoda (...) Wierzytelności (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. kwotę 12.907,45 zł (dwanaście tysięcy dziewięćset siedem złotych czterdzieści pięć groszy):

⚫

z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP niewiększymi niż dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 11.938,25 zł (jedenaście tysięcy dziewięćset trzydzieści osiem złotych dwadzieścia pięć groszy) od dnia 12 lutego 2015 roku do dnia zapłaty;

⚫

z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 969,20 zł (dziewięćset sześćdziesiąt dziewięć złotych dwadzieścia groszy) od dnia 12 lutego 2015 roku do dnia zapłaty;

II.  w pozostałej części powództwo oddala;

III. zasądza od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Toruniu na rzecz Kancelarii (...) r.pr. M. C. kwotę 2.400,00 zł (dwa tysiące czterysta złotych) plus podatek VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu;

III.  nie obciąża pozwanej kosztami procesu.

Sygn. akt I C 309/15

UZASADNIENIE

(...) Wierzytelności (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. wniósł o zasądzenie od pozwanej J. F. (1) kwoty 12.992,74 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od kwoty 11.938,25 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz ustawowymi od kwoty 1.054,49 od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż pozwana zawarła z poprzednikiem prawnym powoda umowę bankową na podstawie, której otrzymała kwotę pieniędzy, zobowiązując się do jej zwrotu na warunkach określonych w umowie. Pozwana nie wywiązała się ze swojego zobowiązania. Wierzytelność wynikająca z umowy została zbyta na rzecz powoda. Poprzedni wierzyciel w związku z nieuregulowaniem należności wystawił przeciwko pozwanej bankowy tytuł egzekucyjny. Prowadzone przez niego postępowanie egzekucyjne nie doprowadziło do wyegzekwowania należności. Powód zawiadomił pozwaną o zmianie wierzyciela i wezwał do zapłaty.

W piśmie z dnia 3.03.2015 r. powód wskazał, iż na wartości przedmiotu sporu składa się kwota 11.938,25 zł tytułem kapitału oraz 1.054,49 zł tytułem odsetek karnych stanowiących czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP naliczone od kwoty niespłaconego kapitału od dnia 1.12.2013 r. do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu

W kolejnym piśmie dodał, iż bank udzielił pozwanej kredytu w wysokości 14.668,17 zł z okresem spłaty do 25.05.2015 r. W związku z nieregulowaniem rat umowa została rozwiązana. Zgodnie z wystawionym bankowym tytułem egzekucyjnym zadłużenie stanowiło: 13.829,63 zł - kapitał, 744,03 zł - odsetki umowne, 649,16 odsetki za opóźnienie i 16,47 opłaty i inne prowizje. Dodano, iż łącznie wpłaty od pozwanej za okres 6.06.2009-23.07.2013 i 21.11.2012 do 21.01.2014 r. wyniosły 15.250,51 zł i rozliczone zostały w następujący sposób: 12.154,38 zł na należne odsetki karne i koszty windykacji, 1.507,54 – odsetki umowne, 1.588,59 - niespłacony kapitał. Wpłaty dokonywane od dnia wszczęcia egzekucji do dnia przelewu wierzytelności rozliczane były w następującej kolejności: pierwsza wpłata na koszty windykacji i odsetki karne, kolejne na odsetki karne od niespłaconego kapitału, od dnia 24.12.2012 r. zaliczane zostały na odsetki karne oraz odsetki zwykłe, w dniu 23.07.2013 r. uregulowały odsetki umowne i odsetki karne wymagane na dany dzień, kolejne wpłaty rozliczane były na odsetki karne, na podstawie umowy przelewu wierzytelności, powód nabył kwotę niespłaconego kapitału 13.061,48 zł oraz odsetki karne 58 zł.

Postanowieniem z dnia 16 lipca 2015 r. Sąd Rejonowy w Toruniu oddalił wniosek pozwanej o zwolnienie z kosztów sądowych i ustanowił pełnomocnika z urzędu.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o odrzucenie pozwu ewentualnie oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów postepowania.

Podniosła, iż zachodzą przesłanki z art. 199§1 pkt 2 k.p.c. tj. powaga rzeczy osądzonej. Podkreśliła, iż pierwotny wierzyciel poczynił kroki w celu wyegzekwowania należności, dysponował prawomocnym tytułem wykonawczym na podstawie którego prowadzone było postępowanie egzekucyjne. Następnie powyższa wierzytelność została przeniesiona na powoda. W związku z powyższym pojawia się tożsamość dochodzonego roszczenia. Nadto w zakresie oddalenie powództwa wskazała, iż wysokość zobowiązania została ustalona na podstawie dokumentu prywatnego - wyciągu z ksiąg. Podkreśliła, iż kwestionuje zasadność jak i wysokość zadłużenia. Dodała, iż większa część zadłużenia została spłacona. W związku ze spłatą części należności wobec cedenta, kwota ta nie mogła stanowić przedmiotu przelewu. Zdaniem pozwanej załączone dokumenty nie wskazują jednoznacznie wysokości dochodzonej kwoty. Jednocześnie z ostrożności procesowej pozwana wniosła o rozłożenie świadczenia na raty.

Postanowieniem z dnia 20 października 2015 r. oddalono wniosek o odrzucenie pozwu.

W piśmie z dnia 18.12.2015 r. powód przyznał, iż otrzymał od pierwotnego wierzyciela środki pieniężne uzyskane z toczącej się egzekucji i zmodyfikował wartość przedmiotu dochodzonego roszczenia do kwoty wskazanej w pozwie. Od dnia zawarcia umowy cesji otrzymał łącznie kwotę 2.304,64 zł

W piśmie z dnia 1.02.2016 r. pozwana zarzuciła, iż w umowie kredytu, należności banku zostały ustalone w sposób niewspółmierny do świadczenia, sposób zaliczania uiszczonych przez pozwaną kwot skonstruowany był w sposób uniemożliwiający jej spłatę zadłużenia, umowa wprowadza mechanizmy pozwalające na jednostronną zmianę łącznego kosztu kredytu, umowa nakłada na konsumenta odgórny obowiązek regulowania niesprecyzowanych bliżej kosztów. Podniosła, iż w umowie zastosowano klauzule abuzywne.

Postanowieniem z dnia 21 marca 2016 r. postepowanie zawieszono, postanowieniem z dnia 22 lipca 2016 r. zawieszone postepowanie podjęto.

Pismem z dnia 23 czerwca 2017 r. pozwana wskazała, iż żądanie przedstawione w pozwie sprzeczne jest z zasadami współżycia społecznego.

Sąd ustalił co następuje:

Dnia 2 czerwca 2008 r. J. F. (1) zawarła z (...) Bank S.A. w K. umowę konsolidacyjnego kredytu gotówkowego w kwocie 14.668,17 zł z terminem spłaty do dnia 25 maja 2015 r. Kredytobiorca poniósł koszty związane z prowizją 220,02 zł oraz ubezpieczeniem grupowym 1.178,15 zł . Do dyspozycji J. F. (1) przekazano kwotę 13.270 zł, Spłata kredytu miała nastąpić w ratach.

Dowód: umowa kredytu k. 28-31

Dnia 17 lutego 2010 r. wobec powstałego zadłużenia z tytułu umowy kredytu (...) Bank S.A. (poprzednio (...) Bank S.A. ) wystawił przeciwko J. F. (1) bankowy tytuł egzekucyjny, któremu Sąd Rejonowy w Toruniu postanowieniem z dnia 5 marca 2010 r., sygn. akt I Co 1808/10, nadał klauzulę wykonalności. Zgodnie z bankowym tytułem egzekucyjnym na zadłużenie J. F. (1) składała się kwota 13.829,63 zł tytułem należności głównej, 744,03 zł tytułem odsetek umownych za korzystanie z kapitału w wysokości 19.50% od 2.06.2008 r. do 17.11.2009 r. , 649,16 zł tytułem odsetek za opóźnienie w wysokości 10% od 25.03.2009 r. do 17.02.2010 r., 16,47 zł tytułem opłat i innych prowizji.

Dowód: bankowy tytuł egzekucyjny k. 32vv;

postanowienie k. 32

akta sprawy Km 2549/10

Na wniosek (...) Bank S.A. (poprzednio (...) Bank S.A.). wszczęte zostało przeciwko J. F. (1) postępowanie egzekucyjne. Postanowieniem z dnia 11 lipca 2014 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Toruniu M. G. umorzył postępowanie na wniosek wierzyciela.

Dowód: akta sprawy Km 2549/10

W toku egzekucji J. F. (1) wpłaciła łącznie 18.642,41 zł z czego kwota 15.749,59 zł została przekazana wierzycielowi. Przekazana kwota prawie w całości odpowiadała wysokości odsetek karnych od kwoty kapitału liczonych od dnia 18 lutego 2010 r. do dnia zapłaty tj. w wysokości 13.442,94 zł.

Dowód: akta sprawy Km 2549/10,

opinia biegłego k. 204-233

W dniu 24 stycznia 2014 r. (...) Bank S.A. zbyła na rzecz (...)Wierzytelności Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. wierzytelność wynikającą z umowy o kredyt.

Dowód: umowa sprzedaży wraz z załącznikami 11-17

Pismem z dnia 24 stycznia 2014 r. J. F. (1) została poinformowana o przelewie wierzytelności.

Dowód: pismo z 24.01.2014 r. k. 25

Pismem z dnia 5 marca 2014 r. (...) Wierzytelności Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. wezwał J. F. (1) do zapłaty kwoty 13.009,36 zł.

Dowód: wezwanie k. 26-27

Zobowiązanie J. F. (2) na dzień 12 lutego 2015 r. wynosi 12.233,95 zł zaś odsetki od niespłaconego kredytu 969,20 zł.

Dowód: opinia biegłego k. 204-233

Sąd zważył co następuje:

Stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych, dokumentów przedłożonych przez strony, opinii biegłego oraz akt egzekucyjnych KM 2549/10.

Sąd w pełni dał wiarę dowodom w postaci dokumentów zgromadzonych w toku procesu. Podkreślić należy, iż przedłożone przez powoda kserokopie dokumentów opatrzone były wymaganymi pieczęciami i podpisami.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się w dużej mierze na opinii biegłego R. K..

Sąd nie jest związany opinią biegłego i ocenia ją na równi z innymi środkami dowodowymi w ramach swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 § 1 k.p.c., zgodnie z którym Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego. Ocenę opinii biegłego odróżniają jednak szczególne kryteria. Stanowią je: zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziom wiedzy biegłych, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonej w niej wniosków. Przedmiotem opinii nie jest bowiem przedstawienie faktów, lecz ich ocena na podstawie wiedzy fachowej (wiadomości specjalnych). Nie podlega ona zatem weryfikacji jak dowód na podstawie kryteriów prawdy i fałszu. Nie chodzi tu bowiem o kwestię wiarygodności lecz o pozytywne lub negatywne uznanie wartości zawartego w opinii i jej uzasadnieniu rozumowania. Sąd ocenia dowód z opinii biegłego nie tylko przez pryzmat jej wniosków końcowych, ale również w oparciu o dokumentację, na podstawie której została wydana.

W przedmiotowej sprawie Sąd uznał za przekonywującą opinię biegłego, ponieważ była ona logiczna i spójna oraz udzielała w wystarczającym stopniu odpowiedzi na pytania ujęte w tezie postanowienia dopuszczającego ten dowód. Nie można pominąć tego, że sporządzona została przez osobę posiadającą niepodważalną wiedzę dotyczącą dziedziny objętej zakresem przedmiotowym opinii. Biegły posiadał zatem wystarczającą wiedzę i doświadczenie, by móc w prawidłowy sposób odpowiedzieć na pytania zawarte w tezie dowodowej.

Strona pozwana wniosła zastrzeżenia do opinii biegłego wnosząc jednocześnie o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej, po uprzednim zapoznaniu się biegłego z poglądem Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Pismem z dnia 6 marca 2017 r. Sąd zobowiązał pozwaną do przedłożenia w terminie 30 dni informacji od Prezesa UOKiK, ewentualnie informacji o stanie sprawy. Pomimo wyznaczenia dodatkowego terminu pozwana nie przedstawiła jednak stanowiska Prezesa UOKiK. Tym samym zbędnym stało się sporządzenie przez biegłego opinii uzupełniającej

Sąd w pełni podzielił wnioski zawarte w opinii biegłego. W ocenie Sądu opinia została sporządzona w sposób rzetelny, jest wiarygodna, oparta na szczegółowej analizie zgromadzonej dokumentacji zgormadzonej w aktach sprawy i w aktach egzekucyjnych. Ponadto opinia koresponduje z pozostałym materiałem dowodowym. W ocenie Sądu nie było więc jakichkolwiek podstaw by opinię biegłego uznać za nierzetelną czy niefachową.

Zważyć też należy, że ugruntowany jest w orzecznictwie pogląd, według którego Sąd w sprawie do rozstrzygnięcia której wymagane są wiadomości specjalistyczne nie może wydać orzeczenia wbrew wnioskom wypływającym z opinii uznanej przez tenże Sąd za fachową i rzetelną /zob. np. wyrok SN z 26/10/2006 I CSK 166/06 – publ. Lex nr 209297 lub II UK 277/04 OSNP 2006/5-6/97/.

Pozwana przyznała, iż zawarła umowę bankową. Podkreśliła, iż spłacała wynikające z niej zadłużenie. Kwestionowała wysokość wierzytelności dochodzonej w pozwie wskazując na nieprawidłowości w zakresie naliczania odsetek. Nadto podnosiła, iż w umowie bankowej zawarte były klauzule niedozwolone.

Podkreślić należy, że w myśl ogólnej zasady wyrażonej w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zgodnie z procedurą cywilną nie do Sądu należy zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności spornych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawiania dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.) a ciężar udowodnienia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy spoczywa na tej stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne.

Z przedstawionego wywodu wynika, iż to powód powinien wykazać, że przysługuje mu względem pozwanej wierzytelność w kwocie dochodzonej pozwem, a rzeczą pozwanej było przedstawienie dowodów tamujących to roszczenie.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, iż brak jest podstaw do przyjęcia, iż w umowie z dnia 2.06.2008 r. zawarte są klauzule niedozwolone w rozumieniu art. 385 ¹kc i nast. Biorąc pod uwagę wysokość udzielonego kredytu i wysokość kosztów jego udzielenia trudno uznać by te dodatkowe obciążanie były nadmierne. Poza tym zgodnie z art. 451 § 1 kc wierzyciel może zaliczyć wpłaty na poczet długu przede wszystkim na należności uboczne oraz zalegające świadczenie główne. Wskazać należy, iż biegły dokonując analizy wysokości żądania stwierdził, iż w umowie nie ma klauzul zabronionych, które zmieniałyby sposób ustalenia zaległości z tytułu należności głównej oraz sposobu odliczenia odsetek za opóźnienie oraz odsetek za opóźnienie z tytułu odsetek umownych za okres korzystania z kapitału. Nadto pozwana nie przedstawiła żadnych innych dokumentów świadczących o istnieniu klauzul w umowie. Nie kwestionowała postanowień zawartych w umowie w trakcie jej trwania ani w okresie wypowiedzenia. Pozwana powoływała się na wniosek złożony do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o wszczęcie postępowania wyjaśniającego w sprawie ochrony konsumentów poprzez ustalenie czy nastąpiło naruszenie uzasadniające wszczęcie postępowania w sprawie zakazu stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Prezes UOKiK uznał, iż sprawa leży jednak poza jego kompetencjami z uwagi na jej indywidualny charakter. Pozwana wystąpiła również do Prezesa UOKiK o przedstawienie poglądu w przedmiotowej sprawie. Pomimo jednak wyznaczonego przez Sąd 30 dniowego terminu do przedłożenia informacji Prezesa UOKiK, ewentualnie informacji o stanie tej sprawy, informacja ta przez pozwaną nie została przekazana.

Rozważając zasadność złożonego powództwa należy wskazać, iż poprzednik prawny powoda zawarł z pozwaną umowę kredytu a pozwana nie wywiązała się z obowiązku spłaty kredytu w terminie, w związku z czym powód po nabyciu wierzytelności wezwał pozwaną do zapłaty, a wobec braku oczekiwanej reakcji wystąpił na drogę sądową. Zdaniem Sądu wobec przedłożonych dokumentów a w szczególności opinii biegłego nie było wątpliwości co do wysokości jak i wymagalności roszczenia. Biegły ustalił iż po korektach zobowiązanie pozwanej z tytułu należności głównej stanowi kwotę 12.233,92 zł zaś odsetki od niespłaconego kapitału wynoszą 969,20 zł.

Z uwagi na to, iż roszczenie powoda ograniczało się do kwoty 11.938,25 zł tytułem należności głównej, Sąd zasądził w całości tą kwotę. W odniesieniu do kwoty żądanych odsetek Sąd ustalił ich wysokości na kwotę 969,20 zł.

W konsekwencji w pkt I wyroku zasadził na rzecz powoda kwotę 12.907,45 zł, zaś w pozostałym zakresie w pkt II wyroku oddalił powództwo, na mocy art. 353 § 1 kc, art. 359§ 1 i 2 ² kc, 481 § 1 i 2 ² kc..

Na podstawie § 2 ust. 3 w zw. z § 6 pkt 5 i § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, Dz. U. z 2013 r., poz. 461) Sąd nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Toruniu na rzecz Kancelarii (...) r.pr M. C. kwotę 2.4000 zł plus 23 % VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej J. F. (1) z urzędu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. przyjmując, że wobec złej sytuacji materialnej pozwanej nie jest uzasadnione obciążanie jej tymi kosztami. Obciążenie strony, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, całością lub nawet tylko częścią kosztów procesu może w okolicznościach konkretnej sprawy pozostawać trudne do pogodzenia z poczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Z tego względu ustawodawca przewidział specjalne unormowanie pozwalające nie obciążać strony przegrywającej (powoda, pozwanego) obowiązkiem zwrócenia przeciwnikowi całości lub części kosztów. Ideę tę urzeczywistnia wyrażona w powołanym przepisie zasada słuszności. Artykuł 102 nie konkretyzuje w żaden sposób pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych. Wskazanie w tym przepisie na dopuszczalność odstąpienia od zasady odpowiedzialności za wynik procesu jedynie w wypadkach wyjątkowych ("szczególnie uzasadnionych") wyłącza możliwość stosowania wykładni rozszerzającej. Ocena, czy taki wypadek rzeczywiście zachodzi, pozostawiona została uznaniu sądu. Musi ona mieć na względzie całokształt okoliczności sprawy. Chodzi tu nie tylko o okoliczności związane z przebiegiem procesu, ale również pozostające poza jego obszarem (np. stan majątkowy stron, ich sytuacja życiowa). Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z punktu widzenia zasad współżycia społecznego. Kryteria pomocne przy rozstrzyganiu o istnieniu czy też nieistnieniu przesłanek zastosowania zasady słuszności wskazane zostały w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego. Sposób skorzystania z art. 102 jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążania kosztami procesu strony przegrywającej spór (zob. wyroki SN: z dnia 3 lutego 2010 r., II PK 192/09, Lex nr 584735 i z dnia 27 maja 2010 r., II PK 359/09, Lex nr 603828 oraz postanowienia SN: z dnia 19 października 2011 r., II CZ 68/11, Lex nr 1044004 i z dnia 20 kwietnia 2012 r., III CZ 17/12, Lex nr 1164739). O tym, czy w konkretnej sprawie zachodzi "szczególnie uzasadniony wypadek" w rozumieniu art. 102, decyduje m.in. sposób prowadzenia procesu przez stronę przegrywającą sprawę. Jeżeli prowadzi ona proces w sposób nielojalny, np. przez usiłowanie wprowadzenia sądu w błąd, albo celowo dąży do przewleczenia procesu lub zwiększenia jego kosztów, to nie zasługuje na potraktowanie jej w uprzywilejowany sposób i na zwolnienie od zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi (zob. postanowienie SN z dnia 20 grudnia 1973 r., II CZ 210/73, Lex nr 7366).

W niniejszej sprawie pozwana znajduje się w trudnej sytuacji materialnej, spłaca zobowiązania finansowe. Dodatkowe obciążenie poznanej kosztami jeszcze pogorszyłoby jej trudną sytuację.

Dlatego uznać należy, że istnieją szczególnie uzasadnione okoliczności pozwalające na nieobciążanie pozwanej kosztami procesu.