Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 października 2014 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 października 2014 roku w S.

sprawy z powództwa D. W.

przeciwko Gminie M. S.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwaną

od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie

z dnia 10 września 2013 r., sygn. akt I C 1291/11

1.  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w punkcie I w ten sposób, że zasądza od pozwanej Gminy M. S. na rzecz powódki D. W. kwotę 21.780 (dwadzieścia jeden tysięcy siedemset osiemdziesiąt) złotych wraz odsetkami w wysokości ustawowej od dnia 30 kwietnia 2011 r. i oddala powództwo w pozostałym zakresie;

b)  w punkcie III w ten sposób, że zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.082 (jeden tysiąc osiemdziesiąt dwa) złote i 65 (sześćdziesiąt pięć) groszy tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 452 (czterysta pięćdziesiąt dwa) złote tytułem kosztów postępowania przed Sądem drugiej instancji.

Sygn. akt II Ca 135/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10 września 2013 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie Wydział I Cywilny

I. zasądził od pozwanej Gminy M. S. na rzecz powódki D. W. kwotę 24.805 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej od dnia 30 kwietnia 2011 roku ;

II. oddalił powództwo w pozostałej części;

III. zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.735 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych
i rozważaniach prawnych:

Aktem notarialnym z dnia 23 lutego 2000 r. ustanowiono odrębną własność lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w S. przy ulicy (...), który to lokal sprzedano na współwłasność L. T. w udziale (...) i H. B. w udziale (...) wraz z udziałem we współwłasności reszty budynku wynoszącym (...).

Na podstawie umowy sprzedaży z dnia 20 lipca 2000 r powódka D. W., nosząca wówczas nazwisko B., nabyła od H. B. udział wynoszący (...) części w lokalu numer (...) stanowiącym odrębną nieruchomość, położonym w S. przy ulicy (...). Powyższy lokal składa się z trzech pokoi, dwóch kuchni, dwóch łazienek i przedpokoju o łącznej powierzchni 90,75 m ².

Powódka jest właścicielką wyodrębnionych pomieszczeń w postaci: przedpokoju, kuchni, dwóch pokoi i kuchni. Pozostałe pomieszczenia w budynku wielolokalowym w postaci: łazienki, kuchni oraz jednego pokoju stanowią własność L. T..

Z uwagi na fakt, iż po zawarciu umowy sprzedaży z dnia 20 lipca 2000 r. H. B. opuściła sporny lokal mieszkalny, a następnie do niego powróciła i odmówiła wydania go powódce, toczyła się w Sądzie Rejonowym sprawa z powództwa D. W. przeciwko H. B. o eksmisję. Wyrokiem z dnia 11 grudnia 2007 r w sprawie o sygnaturze akt I C 331/05 Sąd Rejonowy w Szczecinie Wydział I Cywilny nakazał pozwanej H. B., aby opróżniła i wydała powódce D. W. część lokalu mieszkalnego położonego ulicy (...) w S. poprzez wydanie pięciu pomieszczeń znajdujących się w wyżej wymienionym lokalu mieszkalnym zajmowanym przez pozwaną, to jest przedpokoju, znajdującego się za wspólnym przedpokojem w głębi mieszkania na wprost wejścia z klatki schodowej, pokoju znajdującego się po prawej stronie wyżej wymienionego przedpokoju zajmowanego przez pozwaną, kuchni znajdującej się po lewej stronie wyżej wymienionego przedpokoju zajmowanego przez pozwaną, łazienki znajdującej się po lewej stronie wyżej wymienionej kuchni zajmowanej przez pozwaną oraz pokoju znajdującego się na wprost wyżej wymienionego przedpokoju zajmowanego przez pozwaną. W punkcie II sentencji wyroku Sąd ustalił , że pozwanej H. B. przysługuje prawo do otrzymania lokalu socjalnego. W punkcie III - wstrzymał wykonanie eksmisji do czasu złożenia pozwanej przez Gminę M. S. oferty zawarcia z pozwaną umowy najmu lokalu socjalnego. W punkcie IV wyroku Sąd rozstrzygnął o kosztach procesu.

Pozwana Gmina M. S. nie wykonała ciążącego na niej obowiązku orzeczonego wyrokiem z dnia 11 grudnia 2007 r. i nie złożyła H. B. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego, wobec czego ta zajmowała będący własnością powódki sporny lokal mieszkalny w okresie od lutego 2008 r do czerwca 2011 r. (41 miesięcy).

Wartość rynkowa jednomiesięcznej stawki najmu, jaką powódka mogłaby uzyskać wynajmując swoją część spornego lokalu (udział (...)) w okresie od 1 grudnia 2007 r. do 31 grudnia 2011 r. to kwota 605 zł miesięcznie.

Powódka D. W. do dnia dzisiejszego nie zamieszkała w spornym lokalu mieszkalnym z uwagi na zamieszkującą w nim H. B.. Lokal kupowała będąc jeszcze bezdzietną panną, gdyż chciała osiedlić się w S. i tu znaleźć pracę. Mieszkała wówczas w D.. Obecnie zamieszkuje w J. i nie zamierza przeprowadzić się do S.. Sporny lokal zamierzała wyremontować i wynająć. Do dnia dzisiejszego ponosi wszelkie opłaty związane z jego utrzymaniem. Cały czas jest przygotowana do przeprowadzenia remontu w mieszkaniu.

Przed złożeniem pozwu w niniejszej sprawie powódka kierowała do pozwanej Gminy M. S. przedsądowe wezwania do zapłaty z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego, jednakże bezskutecznie.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy stwierdził, iż powództwo należało uznać za uzasadnione częściowo .

Sąd zwrócił uwagę, iż pozew w niniejszej sprawie obejmował dwa żądania zapłaty tj. kwoty 41.000 zł - tytułem odszkodowania za niedostarczenie przez pozwaną lokalu socjalnego za okres od lutego 2008 r. do czerwca 2011 r. - 41 miesięcy, oraz kwoty 10.695,28 zł - tytułem opłat, jakie powódka zmuszona była ponieść z tytułu kosztów utrzymania mieszkania do Wspólnoty Mieszkaniowej .

Sąd I instancji podniósł, iż powódka, dla skuteczności podniesionego żądania w zakresie zapłaty odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego, obowiązana była wykazać kumulatywne zaistnienie przesłanek określonych w art. 417 § 1 k.c. Zdaniem Sądu, mając na względzie stanowiska procesowe stron i materiał dowodowy niniejszej sprawy, powódka wykazała zaistnienie wszystkich przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej Gminy M. S. za niedostarczenie lokalu socjalnego H. B..

Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, iż ze stanowiska procesowego pozwanej zawartego w odpowiedzi na pozew i w kolejnych pismach procesowych wynika, że pozwana zakwestionowała zaistnienie wszystkich przesłanek swojej odpowiedzialności odszkodowawczej, to jest bezprawność zachowania, faktu powstania szkody i jej wysokości. Podniosła również zarzut przedawnienia dochodzonego roszczenia za okres 3 lat przed wniesieniem pozwu tj. w zakresie odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego - co do kwoty 7.000 zł oraz w zakresie należności zapłaconych Wspólnocie - co do kwoty 3.000 zł.

Sąd I instancji nie podzielił zarzutu pozwanej Gminy M. S., że jej zaniechanie w przedmiocie dostarczenia lokalu socjalnego w okolicznościach przedmiotowej sprawy nie było bezprawne, zatem nie wypełnia znamion niezgodnego z prawem działania lub zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej, stosownie do treści art. 417 § 1 k.c. Pozwana w tym zakresie powołała się na pogląd, że samo niedostarczenie lokalu socjalnego nie może być uznane za noszące znamiona bezprawności, albowiem przy ocenie jej zachowania należy wziąć pod uwagę ilość wyroków eksmisyjnych oczekujących do wykonania w Gminie M. S., realną możliwość gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy M. S., ograniczone możliwości finansowe Gminy w przedmiocie powiększania stanu posiadania lokali socjalnych, aby zadośćuczynić obowiązkowi ustawowemu ich dostarczenia osobom wskazanym w wyrokach eksmisyjnych oraz metodykę przyjętą odnośnie kolejności realizowania orzeczeń w zakresie dostarczenia lokali socjalnych, a także zasady współżycia społecznego.

W ocenie Sądu okoliczności podnoszone przez pozwaną, a mające na celu wyeliminowanie konstatacji o bezprawności jej zachowania, odnoszą się do przesłanki „należytej staranności”, skoro pozwana wykazywała, że racjonalnie gospodaruje swoim zasobem mieszkaniowym i nie ma możliwości wykonania wszystkich orzeczeń w zakresie przyznanych lokali socjalnych i podejmuje wszelkie działania, aby zadośćuczynić swojemu obowiązkowi. Z kolei przesłanka „należytej staranności” decyduje o zawinieniu bądź nie określonego podmiotu, ponoszącego odpowiedzialność odszkodowawczą.

Sąd Rejonowy podkreślił, iż w niniejszej sprawie z uwagi na odpowiedzialność pozwanej Gminy na zasadzie art. 417 k.c., nie jest wymaganym stwierdzenie przesłanki zawinienia podmiotu odpowiedzialnego, albowiem odpowiedzialność jednostki samorządu terytorialnego aktualizuje się już w momencie stwierdzenia bezprawności działania. Ze stanowiska pozwanej Gminy wynika, że ocenę przesłanki bezprawności sprowadza ona poza stwierdzeniem, że zachowanie nie odpowiada określonemu nakazowi statuowanemu przepisem prawa, do oceny ponadto czy zachowanie jest staranne, a nawet do oceny tego zachowania w aspekcie zasad współżycia społecznego.

Sąd I instancji nie podzielił tego stanowiska, uważając, że stwierdzenie bezprawności w przypadku przepisu art. 417 k.c. sprowadza się tylko do zbadania czy określone działanie bądź zaniechanie jest zgodne czy nie ze wzorcem określonego obowiązku statuowanym konkretnym przepisem prawa. W tym zakresie przy ocenie pojęcia bezprawności z punktu widzenia art. 417 k.c. należy się odnieść do wąskiego znaczenia pojęcia „bezprawności” w prawie cywilnym, a sprowadzającego się do działania lub zaniechania niezgodnego z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa (tzw. teoria legalizmu). Szersze znaczenie pojęcia „bezprawności” na gruncie prawa cywilnego, a sprowadzające się do niezgodności działania lub zaniechania z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa i zasadami współżycia społecznego nie ma zastosowania przy ocenie odpowiedzialności Skarbu Państwa czy jednostek samorządu terytorialnego na podstawie art. 417 k.c. Sąd nadmienił, iż powyższe stanowisko odnośnie rozumienia pojęcia „bezprawności” na gruncie art. 417 k.c. jest powszechnie akceptowane w doktrynie i orzecznictwie.

Wobec powyższego Sąd Rejonowy uznał, że zaniechanie pozwanej Gminy M. S. w przedmiocie dostarczenia lokalu socjalnego w okolicznościach niniejszej sprawy znamionowało się bezprawnością w rozumieniu art. 417 k.c. Ponadto Sąd stwierdził, iż powódka w zakresie żądania odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego wykazała zaistnienie pozostałych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej Gminy, to jest szkody (jej wysokości) i związek przyczynowy pomiędzy zaniechaniem pozwanej a szkodą powódki. Dodał, iż związek przyczynowy pomiędzy bezprawnym zaniechaniem pozwanej a szkodą poniesioną przez powódkę wyraża się w tym, że gdyby nie bezprawne zaniechanie pozwanej (brak dostarczenia lokalu socjalnego), to powódka nie poniosłaby szkody wyrażającej się w możliwości uzyskania czynszu najmu na wolnym rynku za lokal zajmowany przez osobę, której przyznano uprawnienie do lokalu socjalnego na mocy wyroku sądowego, tj. H. B..

Odnośnie wysokości należnego powódce odszkodowania Sąd I instancji zauważył, iż zgodnie z wnioskiem strony powodowej dopuścił dowód z pisemnej opinii biegłego sądowego z zakresu (...) na okoliczność ustalenia wysokości czynszu najmu, jaki powódka mogłaby uzyskać wynajmując swój lokal, z uwzględnieniem cen rynku (...) - w okresie od grudnia 2007 r. do końca 2011 r. Podniósł, iż biegły po dokonaniu oględzin przedmiotowego lokalu i na podstawie posiadanej wiedzy z rynku lokalnego ustalił, że wysokość czynszu najmu, jaki można by uzyskać za lokal mieszkalny nr (...), położony w S. przy ul. (...) w udziale (...), z uwzględnieniem cen rynku (...) - w okresie od dnia 01.12.2007 r. do 31.12.2011 r. to kwota 29.645 zł, co daje kwotę 605 zł miesięcznie. W opinii uzupełniającej z dnia 10 grudnia 2012 r., biegły odnosząc się do zarzutów powódki - podtrzymał swoją pierwotną opinię.

Wobec powyższego Sąd Rejonowy, uwzględniając okres żądania wskazany przez powódkę jako okres od lutego 2008 r. do czerwca 2011 r. tj. 41 miesięcy, i miesięczną stawkę za wynajem spornego lokalu tj. kwotę 605 zł, zasądził na rzecz D. W. kwotę 24.805 zł (41 x 605 zł) tytułem należnego powódce odszkodowania za niedostarczenie przez pozwaną Gminę lokalu socjalnego H. B..

Sąd I instancji oddalił żądanie powódki w zakresie zapłaty kwoty 10.695,28 zł tytułem opłat poniesionych do Wspólnoty Mieszkaniowej, uznając że powódka nie wykazała tego żądania ani co do zasady, ani co do wysokości. Wskazał, iż pozwana zakwestionowała powyższe żądanie w całości, a powódka wbrew ciężarowi dowodu z art. 6 k.c. nie udowodniła swojego roszczenia w tej części. Sąd nadmienił, iż załączone przez powódkę do pozwu odpisy dowodów wpłat nie dowodzą niczego, bowiem nie wiadomo, czego i za jaki okres wpłaty te dotyczą. Ponadto są one jedynie dokumentami prywatnymi w rozumieniu art. 245 k.p.c., a więc stanowią dowód jedynie tego, że osoba która go podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

Odnośnie roszczenia o odsetki Sąd Rejonowy stwierdził, iż roszczenie odszkodowawcze w niniejszym procesie oparte na zasadzie art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów nie ma określonego terminu spełnienia, wobec czego zastosowanie mają ogólne terminy spełnienia świadczenia z art. 455 k.c. Zgodnie z treścią art. 455 k.c., jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Zatem co do zasady pozwana powinna spełnić roszczenie odszkodowawcze po wezwaniu do wykonania. Powódka domagała się odsetek od należności głównej tak jak dla świadczeń okresowych, żądając odsetek za poszczególne miesiące wskazane w pozwie. W ocenie Sądu dla takiej daty początkowej roszczenia odsetkowego nie było jednak podstaw w niniejszej sprawie, bowiem roszczenie odszkodowawcze nie ma charakteru świadczenia okresowego, tylko jest świadczeniem jednorazowym. Dlatego też przedawnia się z upływem lat 10, a nie jak dla świadczeń okresowych - z upływem lat 3. Z tego względu Sąd I instancji uznał podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia części roszczenia za trzy lata wstecz za nieuzasadniony.

Sąd Rejonowy zasądził zatem odsetki ustawowe od zasądzonego świadczenia od daty 30 kwietnia 2011 r. tj. po upływie 14 dni wskazanych przez powódkę w wezwaniu do zapłaty z dnia 13 kwietnia 2011 r. skierowanym do pozwanej Gminy M. S..

Orzeczenie o kosztach procesu Sąd oparł o przepis art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. mając na uwadze, że strona powodowa wygrała sprawę w 48 %.

Z powyższym wyrokiem nie zgodziła się pozwana, który w wywiedzionej apelacji zaskarżyła wyrok w części zasądzającej od pozwanej Gminy M. S. na rzecz powódki D. W. należność ponad kwotę 21.780 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej od dnia 30 kwietnia 2011 r., tj. co do kwoty 3.025 zł i wniosła o jego zmianę poprzez oddalenie powództwa w zakresie ponad kwotę 21.780 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej od dnia 30 kwietnia 2011 r., tj. co do kwoty 3.025 zł, zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej w zaskarżonym zakresie kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego w zaskarżonym zakresie za obie instancje według norm przepisanych oraz przeprowadzenie dowodu z dokumentów wnioskowanych w apelacji, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji wraz z poleceniem rozstrzygnięcia o kosztach postępowania za obie instancji.

Skarżąca zarzuciła wyrokowi:

1.  naruszenie prawa materialnego tj. art. 118 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, iż odszkodowanie za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej przedawnia się z upływem lat 10, gdy tymczasem roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat 3 od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

2.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 442 ² § 1 k.c. w zw. z art. 417 k.c. oraz w zw. z art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że w okolicznościach niniejszej sprawy odszkodowanie odpowiadające stawce czynszu z tytułu niezapewnienia lokalu socjalnego przez Gminę M. S. jest roszczeniem jednorazowym ulegającym przedawnieniu po upływie lat 10, podczas gdy zaniechanie tego rodzaju charakteryzować należy jako czyn niedozwolony przedawniający się z upływem lat 3 od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

W uzasadnieniu apelująca podniosła, iż jej zdaniem Sąd I instancji błędnie przyjął, że w okolicznościach niniejszej sprawy do roszczenia odszkodowawczego zastosowanie znajdzie 10 - letni termin przedawnienia na podstawie art. 118 k.c. Skarżąca wskazała, iż Sąd Rejonowy nie wziął bowiem pod uwagę istnienia terminów szczególnych modyfikujących zasadę wyrażoną w art. 118 k.c., w tym przypadku chodzi o przepis art. 442 ¹ k.c.

Apelująca zauważyła, iż stosownie do dyspozycji art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy na postawie art. 417 k.c. Dodała, iż jednym z kluczowych dla odpowiedzialności deliktowej zagadnień jest przedawnienie roszczeń o naprawienie szkody, które znajduje swoją regulację w art. 442 ¹ k.c. Zgodnie z tym przepisem roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

W ocenie skarżącej w niniejszej sprawie powódka dysponowała wiedzą umożliwiającą wystąpienie z roszczeniem odszkodowawczym przeciwko Gminie już po pierwszym z miesięcy objętych pozwem, na co wskazuje już sam fakt, iż w procesie przeciwko H. B. powódka reprezentowana była przez tego samego, profesjonalnego pełnomocnika, co w niniejszej sprawie. Ponadto w sprawie o opróżnienie i wydanie spornego lokalu, Gmina M. S. była wzywana do udziału w postępowaniu, co świadczy o tym, że powódka miała już wówczas wiedzę, kto byłby podmiotem obowiązanym do naprawienia ewentualnej szkody za niedostarczenie lokalu socjalnego H. B.. Zdaniem apelującej powyższe świadczy dostatecznie o tym, że powódka posiadała wiedzę o podmiocie zobowiązanym do zapłaty odszkodowania już od chwili powstania szkody, za którą odszkodowania dochodzi w niniejszym procesie.

Skarżąca zwróciła uwagę, iż zgodnie z poglądami judykatury, przesłanka wiadomości o szkodzie zostaje zrealizowana już w tej chwili, w której poszkodowany wie o istnieniu szkody w ogóle, gdy ma świadomość powstania szkody. W okolicznościach niniejszej sprawy, powódka miała świadomość powstania szkody już po pierwszym z miesięcy objętych żądaniem pozwu.

Apelująca podkreśliła, iż roszczenie powódki stawało się wymagalne po upływie każdego miesiąca zamieszkiwania H. B. w spornym lokalu po uprawomocnieniu się wyroku nakazującego jej opróżnienie i wydanie lokalu powódce, za dany miesiąc. Tym samym z chwilą wymagalności każdego ze świadczeń okresowych rozpoczynał powódce bieg terminu określonego w art. 442 ¹ § k.c. i w przypadku należności za luty, marzec, kwiecień, maj i czerwiec 2008 r. z pewnością upłynął przed datą złożenia pozwu (lipiec 2011 r.) obejmującego roszczenia odszkodowawcze. Powódka mogła domagać się więc jedynie odszkodowania odpowiadającego comiesięcznej stawce czynszu począwszy od lipca 2008 r.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o oddalenie apelacji w całości jako bezzasadnej, utrzymanie w mocy wyroku Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 10 września 2013 r. w sprawie I C 1291/11 oraz zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej okazała się w całości zasadna.

Przeprowadzając kontrolę instancyjną zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy podzielił ocenę materiału dowodowego dokonaną przez Sąd I instancji i ustalenia faktyczne przez ten Sąd poczynione i przyjął je za własne, bez ich ponownego przytaczania. Jednocześnie, należy zauważyć, iż w tym zakresie skarżący również nie dopatrzył się uchybień Sądu meriti.

W ocenie Sądu odwoławczego rację ma skarżąca podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia co do zasądzonej kwoty 3.025 zł. W pierwszej kolejności Sąd odwoławczy rozważył jaki okres przedawnienia dotyczy roszczeń, o które powódka wniosła pozew. Nie ulega wątpliwości, iż dochodzone roszczenie ma charakter majątkowy i w związku z ogólną regułą wyrażoną w art. 117 § 1 i 2 k.c. ulega ono przedawnieniu. Co do zasady terminy przedawnienia wynikają z normy wyrażonej w przepisie art. 118 k.c. Zgodnie z nim jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

Na uwagę zasługuje przy tym okoliczność, iż w myśl przepisu art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 k.c. Skoro zaś nie ulegało wątpliwości, że roszczenie powódki należało rozpatrywać na podstawie art. 417 k.c., to konsekwentnie do jego przedawnienia należało zastosować art. 442 ¹ k.c. Wskazania wymaga, iż art. 442 ¹ k.c. jest takim szczególnym przepisem w rozumieniu art. 118 k.c. Stosownie do treści art. 442 ¹ § 1 k.c., roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Zauważyć przy tym trzeba, że przepis ten obowiązuje już od dnia 10 sierpnia 2007 r., a zatem niewątpliwie ma zastosowanie w przedmiotowej sprawie. Przewiduje on dwa terminy przedawnienia roszczeń z czynów niedozwolonych, mianowicie:

1/ termin trzyletni, który biegnie od powzięcia przez poszkodowanego wiadomości o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia;

2/ termin dziesięcioletni, który rozpoczyna bieg od zdarzenia wyrządzającego szkodę.

Oba te terminy są od siebie niezależne w tym znaczeniu, że do przedawnienia roszczenia wystarczający jest upływ jednego z nich.

W niniejszej sprawie zdarzeniem, które spowodowało powstanie szkody jest czyn niedozwolony pozwanej polegający na zaniechaniu wykonania nałożonego na nią obowiązku zapewnienia lokalu socjalnego H. B., który został skonkretyzowany wyrokiem Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 11 grudnia 2007 r. wydanym w sprawie I C 331/05. Powyższe zaniechanie miało charakter ciągły i trwało od chwili uprawomocnienia się ww. wyroku. Zauważyć należy, iż dziesięcioletni termin przedawnienia, o którym stanowi art. 442 ¹ § 1 zdanie drugie k.c. w sprawie nie upłynął, gdyż od dnia uprawomocnienia się wyroku w sprawie o eksmisję do dnia wytoczenia powództwa niewątpliwie nie upłynęło jeszcze dziesięć lat.

Sąd II instancji wskazuje jednak, iż co do części roszczenia upłynął trzyletni termin przedawnienia, o którym mowa w przywołanym wyżej przepisie. Bieg tego terminu, jak zaznaczono już wyżej, rozpoczyna się z dniem, w którym poszkodowany powziął wiadomość o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Obie przesłanki powinny być spełnione łącznie. Jak wskazał trafnie Sąd Apelacyjny w Łodzi w postanowieniu z dnia 13 maja 2014 r., I ACa 1475/13, rozpoczęcie biegu przedawnienia wiąże się z powzięciem przez poszkodowanego wiadomości o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia, a nie o zakresie szkody (…). Ustalenie wiedzy poszkodowanego o szkodzie nie jest rekonstrukcją rzeczywistego stanu świadomości poszkodowanego, lecz stanowi przypisywanie mu świadomości wystąpienia szkody według kryteriów zrelatywizowanych do właściwości podmiotowych poszkodowanego, dostępnej mu wiedzy o okolicznościach wyrządzenia szkody oraz zasad doświadczenia życiowego, w szczególności co do powiązania zaistniałej szkody z określonym czynem niedozwolonym.

Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że powódka miała wiedzę o osobie obowiązanej do naprawienia szkody bezpośrednio po zaistnieniu zdarzenia wyrządzającego szkodę. Zgodzić należy się ze skarżącą, iż wezwanie w sprawie o opróżnienie i wydanie lokalu należącego do powódki do udziału w niej Gminy M. S., świadczy o tym, iż powódka miała wiedzę kto ma obowiązek zapewnić lokal socjalny. Ustalenie osoby odpowiedzialnej w tym przypadku nie zależy od prowadzenia jakiegoś odrębnego postępowania, czy też od ustaleń poczynionych przez sąd, a wprost wynika z przepisów prawa powszechnie obowiązujących. Zdaniem Sądu odwoławczego powyższe przemawia jednoznacznie za tym, iż powódka miała świadomość, już po wydaniu wyroku eksmisyjnego, że Gmina M. S. jest obowiązana do zapewnienia lokalu socjalnego, a więc również w przypadku nie wywiązywania się z tego obowiązku do naprawienia w tym zakresie powstałej szkody. Do rozpoczęcia biegu analizowanego terminu przedawnienia wymagana jest jeszcze wiedza o szkodzie. Szkodą w niniejszej sprawie jest niewątpliwie strata ponoszona przez powódkę w związku z zajmowaniem jej lokalu przez osobę do tego nieuprawnioną. Strata ta powstała już na koniec pierwszego miesiąca, w którym to powódka nie mogła wynająć zajmowanego lokalu. Następnie powódka co miesiąc dowiadywała się o powstaniu kolejnej szkody. Dlatego też rację ma apelująca, iż powódka miała świadomość powstania szkody już po pierwszym z miesięcy objętych żądaniem pozwu. Tym samym trzyletni termin przedawnienia roszczenia rozpoczynał bieg odrębnie za każdy miesiąc, w którym doszło do powstania szkody z powodu niemożności swobodnego korzystania przez powódkę z lokalu mieszkalnego, pobierania z niego pożytków.

W związku z powyższym stwierdzić należy, iż zasadnie apelująca podniosła zarzut przedawnienia roszczeń odszkodowawczych za miesiące: luty, marzec, kwiecień, maj i czerwiec 2008 roku. Powódka mogła domagać się jedynie odszkodowania odpowiadającego comiesięcznej stawce czynszu począwszy od lipca 2008 roku. Wobec tego Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok, nadając mu treść w ten sposób, że zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 21.780 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 kwietnia 2011 r. i oddalił powództwo w pozostałej części.

W związku ze zmianą zaskarżonego orzeczenia, konieczne stało się również ponowne rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania przed Sądem pierwszej instancji.

Powódka w niniejszym postępowaniu dochodziła kwoty 51.695,28 zł, zaś ostatecznie na jej rzecz została zasądzona kwota 21.780 zł. Tym samym strona powodowa wygrała sprawę w 42,13 %, natomiast przegrała w 57,87 %.

Powódka była reprezentowana w procesie przez pełnomocnika będącego adwokatem i poniosła koszty zastępstwa procesowego, które stosownie do treści przepisu § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (j.t. Dz. U. z 2013 roku poz. 461) wynoszą 3.600 zł. Nadto powódka poniosła koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, opłaty od pozwu w kwocie 2.585 zł oraz koszty wykorzystanej zaliczki na wynagrodzenie biegłego w kwocie 1.312,76 zł. Łącznie zatem powódka poniosła koszty procesu w wysokości 7.514,76 zł. Mając na względzie, iż wygrała proces w 42,13 %, pozwana winna zwrócić jej poniesione przez nią koszty postępowania w kwocie 3.165,97 zł.

Z kolei pozwana była reprezentowana w procesie przez pełnomocnika będącego radcą prawnym i poniosła koszty zastępstwa procesowego, które stosownie do treści przepisu § 6 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (j.t. Dz. U. z 2013 roku poz. 490) wynoszą 3.600 zł. Mając zatem na względzie, że pozwana wygrała proces w 57,87 %, należał jej się od powódki zwrot tych kosztów w kwocie 2.083,32 zł.

Dokonując stosunkowego rozdzielenia ww. kosztów na podstawie art. 100 k.p.c. należało zasądzić od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.082,65 zł.

Mając zatem na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

Zgodnie z regułą odpowiedzialności stron za wynik postępowania (art. 98 § 1 k.p.c.), uwzględniając że powódka przegrała sprawę w postępowaniu apelacyjnym w całości, winna ona zwrócić pozwanej poniesione przez nią koszty tego postępowania. Na koszty te złożyły się: uiszczona opłata od apelacji w kwocie 152 zł oraz koszty zastępstwa procesowego, które stosownie do treści przepisu § 6 pkt 3 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 przywołanego już wyżej rozporządzenia w sprawie opłat za czynności radców prawnych wynoszą 300 zł.

Z tych też względów, nadto na podstawie art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 2 wyroku.