Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 września 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 września 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa (...) W.

przeciwko T. S.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 20 czerwca 2016 roku, sygn. akt I C 2210/15upr

oddala apelację.

P. H.

Sygn. akt: II Ca 635/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 20 czerwca 2016 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim oddalił powództwo (...) W. przeciwko T. S. o zapłatę.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia Sądu Rejonowego:

T. S. jest właścicielem samochodu osobowego marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Własność przedmiotowej ruchomości uzyskał na podstawie umowy darowizny z dnia 17 stycznia 2012 roku od A. S.. W dacie zawarcia umowy darowizny przedmiotowy pojazd posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) na okres od dnia 10.11.2011 r. do dnia 10.11.2012 r. (...) poprzez przeniesienie całego majątku zostało połączone z (...) w W..

Umowa ubezpieczenia o numerze (...), obejmująca okres odpowiedzialności od dnia 10.11.2011 r. do dnia 10.11.2012 r., dotycząca pojazdu marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) została zawarta z A. S., a następnie wskutek przeniesienia prawa własności pojazdu w dniu 17.01.2012 r. umowa ubezpieczenia została przerejestrowana w systemie informatycznym ubezpieczyciela pod numerem (...) – A z okresem ubezpieczenia od dnia 18.01.2012 r. do dnia 10.11.2012 r. na obdarowanego przedmiotową ruchomością – T. S..

Termin płatności składki umowy ubezpieczenia OC z polisy o numerze (...) – A upłynął 17 stycznia 2012 roku.

W dniu 2 stycznia 2015 roku pomiędzy (...) w W. a powodem (...) we W. została zawarta umowa przelewu wierzytelności, wraz z tą wierzytelnością, której powód dochodzi niniejszym pozwem.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzone dokumenty, które uznał za wiarygodne.

W następstwie powyższych ustaleń Sąd Rejonowy uznał, że powództwo podlegało oddaleniu z uwagi na skutecznie podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia roszczenia.

Sąd zważył, że strona powodowa wywodziła dochodzone roszczenie z przepisów o przelewie wierzytelności tj. art. 509 i 510 k.c. W świetle art. 509 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Natomiast zgodnie z brzmieniem art. 510 k.c. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Jeżeli zawarcie umowy przelewu następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, z zapisu zwykłego, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przelewu zależy od istnienia tego zobowiązania.

Obowiązek pozwanego zapłaty składki wynikał z art. 805 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Pozwany już w sprzeciwie od nakazu zapłaty podniósł zarzut przedawnienia roszczenia powoda. Do roszczeń z umowy ubezpieczenia stosuje się art. 819 § 1 k.c., który wskazuje, ze roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech.

Z danych polisy (...) – A wynika, iż termin płatności składki w kwocie(...) zł upłynął dnia 17 stycznia 2012 roku. Zgodnie z powyżej wskazanym 3-letnim terminem, przedawnienie nastąpiło w dniu 17 stycznia 2015 roku, natomiast strona powodowa wniosła pozew do sądu w dniu 1 lipca 2015 (data nadania przesyłki pocztowej).

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, poprzez niezastosowanie do stanu faktycznego sprawy art. 123 k.c., skutkujące uznaniem przez Sąd I instancji, że doszło do przedawnienia roszczenia, w sytuacji gdy do przedawnienia nie doszło, z uwagi na przerwanie jego biegu w wyniku wniesienia pozwu w dniu 09 stycznia 2015 r. w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie:

1) kwoty(...) zł z odsetkami ustawowymi liczonymi zgodnie z art. 481 k.c. w wersji sprzed nowelizacji, dokonanej ustawą z dnia 09 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r., poz. 1830) od dnia 01 lipca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

2) kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, za postępowanie prowadzone w pierwszej instancji,

3) kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, za postępowanie prowadzone w drugiej instancji.

W uzasadnieniu środka odwoławczego skarżący podniósł, że Sąd Rejonowy błędnie uznał, że doszło do przedawnienia roszczenia w przedmiotowej sprawie. Skarżący podniósł, iż strona powodowa w dniu 09 stycznia 2015 r. wniosła pozew do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie, VI Wydział Cywilny przeciwko T. S., o zapłatę zaległości wynikającej z umowy ubezpieczenia OC nr (...)-A. Po rozpoznaniu sprawy, Sąd Rejonowy Lublin - Zachód w Lublinie stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty, w związku z czym na podstawie art. 505[33] § 1 k.p.c. przekazał sprawę do rozpoznania sądowi właściwości ogólnej pozwanego. Następnie pismem z dnia 3 lutego 2015 r. strona powodowa została wezwana przez Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim, I Wydział Cywilny, do uzupełnienia braków formalnych pozwu wniesionego w elektronicznym postępowaniu upominawczym, w terminie 2-tygodniowym, pod rygorem umorzenia postępowania. Strona powodowa nie wykonała zobowiązania Sądu Rejonowego, w związku z czym w dniu 31 marca 2015 r. zostało wydane postanowienie o umorzeniu postępowania w sprawie, na podstawie art. 505 [37] § 1 zd. 2 k.p.c.

Strona powodowa w dniu 01 lipca 2015 r. ponownie wniosła pozew przeciwko T. S. o zapłatę zaległości wynikającej z umowy ubezpieczenia OC nr (...)-A do Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim, I Wydział Cywilny, który to Sąd, w zaskarżonym wyroku z dnia 20 czerwca 2016 r. oddalił powództwo w sprawie, przychylając się do zarzutu przedawnienia roszczenia podniesionego przez pozwanego w sprzeciwie od nakazu zapłaty.

Skarżący podniósł, iż zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w uchwale z dnia 21 listopada 2013 r., podjętej w składzie 3 sędziów w sprawie o sygnaturze III CZP 66/13, wytoczenie powództwa w elektronicznym postępowaniu upominawczym zakończonym umorzeniem postępowania na podstawie art. 505 [37] § 1 k.p.c. przerywa bieg terminu przedawnienia. Powołując się na brzmienie art. 123 § 1 k.c., powód podniósł, iż bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia; przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje; przez wszczęcie mediacji. W związku z powyższym, wniesienie przez powoda pozwu do sądu, także pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym, stanowi jedną z czynności przerywających bieg przedawnienia. W dalszej części wywiedzionej apelacji powód przytoczył argumentację Sądu Najwyższego zawartą w cytowanej uchwale.

W ocenie skarżącego, w sprawie nie doszło do przedawnienia roszczenia bowiem jego bieg został przerwany w dniu 09 stycznia 2015 r., w wyniku wytoczenia powództwa o to samo roszczenie przed Sądem Rejonowym w Lublinie w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Zgodnie zaś z treścią art. 124 k.c. po każdym przerwaniu biegu przedawnienia biegnie ono na nowo, jednak w sytuacji przerwania biegu przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powoda podlegała oddaleniu w całości.

Na wstępie należy podkreślić, że powód w toku postępowania w przedmiotowej sprawie nie przedstawił żadnych dowodów świadczących o przerwaniu biegu terminu przedawnienia – a więc okoliczności na którą powołuje się w wywiedzionej skardze apelacyjnej. Brak tym samym dowodu, że podejmował jakiekolwiek czynności przed e-sądem. Podnieść dalej należy, że powód nie wskazał nawet sygnatury akt, pod którą toczyło się uprzednio postępowanie a okoliczność tę powołał jedynie w odpowiedzi na sprzeciw, w której wskazał jako datę wniesienia pozwu 18.05.2015 roku. (k.51). Wskazana w tymże piśmie data nie odpowiada zresztą ani dacie wniesienia pozwu w przedmiotowej sprawie (1.07.2015) ani dacie, która znajduje się na jednej z kopii wezwania do zapłaty wystosowanej przez powoda (k.57, data wskazana to 09.01.2015). Dopiero w apelacji, powód wyjaśnił, iż w dniu 09 stycznia 2015 roku złożył pozew przeciwko pozwanemu w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie, znów nie powołując na swe twierdzenia żadnych dowodów.

Tak więc kluczowa dla oceny zasadności wywiedzionej skargi apelacyjnej okoliczność – wniesienie pozwu przed upływem terminu przedawnienia i w konsekwencji przerwanie tego terminu stosownie do treści przepisu art. 123 § 1 pkt 1 k.c. – nie została udowodniona.

Nie ulega żadnych wątpliwości, że przy właściwym zastosowaniu przepisów określających ciężar dowodu ( art. 6 k.c. ; art. 232 k.p.c. ) obowiązek wykazania powyższej okoliczności ciążył na powodzie.

Powyższe uwagi wystarczają dla uznania wniesionej w przedmiotowej sprawie apelacji za nieuzasadnioną. Brak udowodnienia przerwania przedawnienia w ocenie Sądu Okręgowego skutkuje przyjęciem, że skuteczność tego zarzutu podniesionego przez stronę pozwaną nie została podważona.

Pozew inicjujący niniejszą sprawę został wniesiony w dniu 01 lipca 2015 r., a zatem po upływie terminu przedawnienia roszczenia stąd apelacja powoda podlegała oddaleniu.

Już tylko na marginesie należy wskazać, że w ocenie Sądu Okręgowego stanowisko, że na skutek wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym doszło do przerwania jego biegu na podstawie art. 123 k.c. które to postępowanie zostało ostatecznie umorzone nie może być uznane za ugruntowanej w judykaturze. Apelacja powoda w głównej mierze koncentrowała się na przytoczeniu argumentacji Sądu Najwyższego – uchwały z dnia 21 listopada 2013 r. III CZP 66/13, OSNC 2014, nr 7–8, która została wydana w 3-osobowym składzie w wyniku przedstawienia zagadnienia prawnego przez sąd II instancji i która wiąże sąd orzekający tylko w danej sprawie w myśl art. 390 § 2 k.p.c.

Sąd II instancji nie podziela stanowiska przywołanego w przedstawionej przez powoda uchwale Sądu Najwyższego. Zdaniem Sądu, wytoczenie powództwa w elektronicznym postępowaniu upominawczym, które zakończyło się umorzeniem postępowania wskutek nieusunięcia braków formalnych pozwu nie może skutkować przerwaniem biegu przedawnienia.

W uchwale Sądu Najwyższego cytowanej przez powoda jako główny argument za stosowaniem art. 123 k.c. wskazuje się wykładnię językową i systemową art. 505 ³⁷ § 1 k.p.c., zgodnie z którym po przekazaniu sprawy w przypadkach wskazanych w art. 505 ³³ § 1, art. 505 ³⁴ § 1 oraz art. 505 ³⁶ § 1 przewodniczący wzywa powoda do wykazania umocowania zgodnie z art. 68 zdanie pierwsze oraz dołączenia pełnomocnictwa zgodnie z art. 89 § 1 zdanie pierwsze i drugie, a po przekazaniu sprawy na podstawie art. 505 ³³ § 1 oraz art. 505 ³⁴ § 1 dodatkowo do uiszczenia opłaty uzupełniającej od pozwu - w terminie dwutygodniowym od daty doręczenia wezwania pod rygorem umorzenia postępowania. W razie nieusunięcia powyższych braków pozwu sąd umarza postępowanie. SN porównał przywołany przepis do brzmienia art. 130 § 2 k.p.c. i art. 182 § 2 k.p.c. w myśl których w przypadku zwrotu pozwu bądź umorzenia postępowania, wniesiony pozew nie wywołuje skutków prawnych i tym samym nie niweczy biegu przedawnienia. Zdaniem SN, skoro art. 505 ³⁷ § 1 zd. 2 k.p.c. nie zawiera podobnej regulacji, to nie można odstąpić w takim przypadku od generalnej zasady wyrażonej w art. 123 § 1 pkt 1 k.c., zgodnie z którą, bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem (…) przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.

Zdaniem Sądu w niniejszym składzie, przy ocenie skutków związanych z umorzeniem postępowania w wyniku nieusunięcia braków formalnych pozwu – jak miało to miejsce w zawisłej sprawie, należy brać pod uwagę specyfikę elektronicznego postępowania upominawczego i jego przebieg. W elektronicznym postępowaniu upominawczym, gdy sąd uzna, że nie zachodzi podstawa do wydania nakazu zapłaty, zgodnie z art. 505 ³³ § 1 k.p.c. przekazuje sprawę do sądu właściwości ogólnej. Zgodnie z art. 505 ³³ § 2 k.p.c. postanowienie to doręcza się tylko powodowi. Sąd właściwości ogólnej wyznacza rozprawę wówczas, gdy po wezwaniu powoda do uzupełnienia braków formalnych ten zadośćuczyni tym wymaganiom w terminie dwutygodniowym od daty doręczenia wezwania. Na tym etapie pozew musi spełniać wymogi trybu, w jakim sprawa będzie rozpoznana. W przypadku nieusunięcia braków formalnych pozwu – jak miało to miejsce w okolicznościach sprawy, jedynym wyjściem jakie posiada Sąd jest umorzenie postępowania. Jest to szczególny przypadek, kiedy Sąd nie może zwrócić pozwu i zastosować art. 130 k.p.c. bowiem sprawie został już nadany bieg na etapie elektronicznego postępowania upominawczego, kiedy to brak pewnych dokumentów nie stanowi przeszkody do rozpatrzenia sprawy. Nie zmienia to jednak faktu, że przyczyną umorzenia w takim przypadku postępowania są braki formalne pozwu, które w zwykłym postępowaniu powodują zwrot pisma, a w konsekwencji pismo takie nie wywołuje żadnych skutków jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma procesowego do sądu. W ocenie Sądu, interpretacja Sądu Najwyższego przedstawiona w powołanej uchwale może prowadzić w rzeczywistości do nadużyć i manipulowania terminami przedawnienia bowiem powód mógłby składać pozew wielokrotnie w e-sądzie a następnie, nie popierając swojego żądania przed sądem meriti, wielokrotnie przerywać bieg przedawnienia.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie przepisu art. 385 k.p.c. orzekł o oddaleniu apelacji.

SSO Paweł Hochman