Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Przemyślu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Lucyna Oleszek

Protokolant: sekretarz sądowy Agnieszka Radochońska

po rozpoznaniu w dniu 7 października 2013 r. w Przemyślu

na rozprawie

sprawy E. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek odwołania E. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.

z dnia 20 czerwca 2013 r. i 26 lipca 2013 r. nr (...)

I.  z m i e n i a zaskarżone decyzje w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy E. K. prawo do emerytury w ustawowej wysokości, począwszy od dnia 8 kwietnia 2013 r.,

II.  s t w i e r d z a, że Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w ustaleniu prawa do powyższego świadczenia.

Sygn. akt III U 1079/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 7 października 2013 r.

Decyzjami z dnia 20 czerwca i 26 lipca 2013 r., zn. (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił wnioskodawcy E. K. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu decyzji podano, iż wnioskodawca nie spełnia wszystkich warunków określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 153 z 2009 r. poz. 1227 ze zm.). Nie udowodnił 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Z braku stosownych świadectw pracy wykonywanej w warunkach szczególnych organ rentowy nie uwzględnił wnioskodawcy prac w warunkach szczególnych w łącznym okresie 7 lat, 10 miesięcy i 16 dni:

- od 14 października 1973 r. do 30 kwietnia 1974 r. (6 miesięcy i 18 dni) i od 10 grudnia 1974 r. do 30 kwietnia 1976 r. (1 rok, 4 miesiące i 22 dni) w Państwowym Gospodarstwie Rolnym w S.,

- od 15 października 1983 r. do 24 czerwca 1985 r. (1 rok, 8 miesięcy i 11 dni) w Szkole Podstawowej w N.,

- od 24 czerwca 1985 r. do 10 lutego 1989 r. (3 lata, 7 miesięcy i 16 dni) w Państwowym Ośrodku (...) w D.,

- od 10 lutego 1989 r. do 14 września 1989 r. (7 miesięcy i 2 dni) w Gminnej Spółdzielni (...) w C..

Wnioskodawca E. K. w dniu 19 lipca 2013 r. oraz 2 sierpnia 2013 r. złożył odwołania od tych decyzji, domagając się ich zmiany.

Na uzasadnienie podał, że decyzje są dla niego krzywdząca. W zasadzie przez cały okres zatrudnienia pracował w warunkach szczególnych jako spawacz. Prace spawalnicze wykonywał już od 1971 r., także w czasie służby wojskowej. Dodatkowo w okresie zatrudnienia w Szkole Podstawowej w N. pracował jako palacz c.o.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie z przyczyn, które stanowiły o wydaniu zaskarżonych decyzji.

Ponownie stwierdzono, że wnioskodawca nie spełnia warunków do nabycia emerytury określonych w art. 184 ust. 1 i 2 w zw. z art. 27 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 153 z 2009 r., poz. 1227 ze zm.) oraz w zw. z § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnianych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Podniesiono, że spośród ustawowych warunków wnioskodawca wykazał 25-letni staż ubezpieczeniowy i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Natomiast na dzień złożenia wniosku emerytalnego nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Spornych okresów zatrudnienia nie potwierdził świadectwami wykonywania pracy w szczególnych warunkach

Organ rentowy wskazał, że okresy pracy wykonywanej w warunkach szczególnych może potwierdzić jedynie zakład pracy, ewentualnie jego następca, na podstawie posiadanej dokumentacji i w ściśle określonej formie, zgodnie z § 2 ust. 2 powołanego rozporządzenia. Wnioskodawca przedstawił jedynie zwykłe świadectwa pracy, z których wynika, że pracował na stanowisku spawacza oraz operatora koparki. Takie ogólne sformułowanie nie pozwala na stwierdzenie w jakim okresie wnioskodawca faktycznie, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy w Przemyślu, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca E. K. urodzony (...) wystąpił w dniu 8 kwietnia 2013 r. po raz pierwszy z wnioskiem o emeryturę, oświadczając że nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz że nie pozostaje w stosunku pracy. Na potwierdzenie okresów ubezpieczenia oraz charakteru zatrudnienia odwołał się do dokumentacji złożonej do wniosku z dnia 24 grudnia 2003 r. o ustalenie kapitału początkowego oraz do wniosku o świadczenie przedemerytalne.

Dodatkowo przedłożył dokumentację osobową z okresu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. w L. na potwierdzenie, że w okresie od 15 września 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. pracował na stanowisku spawacza. Ponadto dołączył dokumentację osobową z okresu zatrudnienia na stanowisku spawacza-mechanika oraz mechanika-traktorzysty w Państwowym Gospodarstwie Rolnym w S.
w okresie od 14 października 1973 r. do 30 kwietnia 1974 r. i od 10 grudnia 1974 r. do 30 kwietnia 1976 r.

Mimo to decyzją z dnia 20 czerwca organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury z powodu braku stosownych świadectw pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. Nie uwzględniono charakteru prac wykonywanych przez wnioskodawcę wykazanych w dokumentacji osobowej.

Dowód: 1. Akta organu rentowego:

- wniosek o ustalenie kapitału początkowego z dn. 24.12.2003 r.

- wniosek o emeryturę z dn. 8.04.2013 r.

- kserokopia dokumentacji osobowej z (...) sp. z o.o. w L.,

- kserokopia dokumentacji osobowej z PGR w S.,

- decyzja odmowna z dnia 20.06.2013 r. .

W dniu 3 lipca 2013 r. wnioskodawca złożył świadectwo pracy wykonywanej
w warunkach szczególnych wystawione przez Dyrektora Zespołu Szkół Publicznych
w N.. W dokumencie tym wskazano, że w okresie od 15 października 1983 r. do 24 czerwca 1985 r. był on zatrudniony na stanowisku palacza kotłowego i wykonywał prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy organ rentowy uwzględnił wnioskodawcy jedynie okres zatrudnienia w warunkach szczególnych w (...) Sp. z o.o. w L. w wymiarze 8 lat, 6 miesięcy i 8 dni. Niemniej decyzją z dnia 26 lipca 2013 r. odmówiono wnioskodawcy prawa do emerytury, gdyż nie przedstawił on świadectw pracy wykonywanej w warunkach szczególnych z pozostałych okresów swego zatrudnienia.

Dowód: 1. Akta organu rentowego:

- świadectwo pracy wykonywanej w warunkach szczególnych z dn. 3.07.2013 r.

- decyzja odmowna z dn. 26.07.2013 r.

Ponadto Sąd ustalił, że wnioskodawca E. K. pracę zawodową rozpoczął w Przedsiębiorstwie (...)
w K., gdzie był zatrudniony od 1 sierpnia 1971 r. do 9 stycznia 1973 r. na stanowisku ślusarza. Faktycznie przez cały okres zatrudnienia wykonywał prace spawalnicze na bateriach koksowniczych. Pracował przy remontach związanych z bieżącym utrzymaniem pieców,
w których z miału węglowego wytwarzano koks. Faktycznie wykonywał on obowiązki przepalacza acetylenowego i spawacza elektrycznego. Praca odbywała się przy na wysokości od 4 do 8 metrów, przy barierkach ochronnych i wymagała odzieży żaroodpornej i butów na drewnianych podeszwach. Robotnicy remontowi pracowali bowiem przy aktywnych piecach koksowniczych (ok. 1000 stopni C.), w wysokich temperaturach otoczenia, przy silnym zapyleniu oraz w oparach smoły i benzolu, które powstawały przy produkcji koksu. Brygady remontowe składały się 8-9 spawaczy, w tym tzw. przepalaczy acetylenowych. Do obowiązków przepalaczy należało cięcie przy użyciu palników gazowych blach i barierek. Natomiast spawacze przy użyciu elektrod spawali elementy baterii koksowniczych. Brygady remontowe pracowały na jedną zmianę, wynagrodzenie było akordowe i zależało od rodzaju prac wykonanych przez całą brygadę. Wnioskodawca, podobnie jak świadek E. B. (1) najpierw ukończył kurs przepalacza acetylenowego, a w dniu 1 marca 1972 r. kurs spawania elektrycznego.

W czasie tego zatrudnienia w dniu 9 stycznia 1973 r. wnioskodawca został powołany do zasadniczej służby wojskowej, którą odbywał w jednostce wojskowej nr (...) do 25 lipca 1973 r. W czasie służby wojskowej również wykonywał praca spawacza. Pracował przy produkcji trzech wanien z blachy stalowej do odtłuszczania części wojskowych.

Po zakończeniu służby wojskowej w dniu 15 października 1973 r. wnioskodawca został zatrudniony na stanowisku mechanika-traktorzysty w Zakładzie Państwowego Gospodarstwa Rolnego w S.. Faktycznie od 18 października 1973 r. został przyjęty do pracy jako traktorzysta i przewoził materiały budowlane dla grup remontowo-budowlanych Zakładu. Nie pracował przy pracach polowych. Od 1 maja 1974 r. został przeniesiony do pracy w M. (...) w N..

Następnie na prośbę wnioskodawcy z dniem 10 grudnia 1974 r. został on przyjęty do pracy w Zakładzie Budowlano- (...) Państwowego Gospodarstwa Rolnego w S. na stanowisku spawacza-mechanika. W rzeczywistości od początku tego zatrudnienia pracował wyłącznie jako spawacz, głównie przy budowach chlewni. Obowiązki spawacza wykonywał też w warsztacie ślusarskim przy produkcji bram, kojców, słupków ogrodzeniowych i barierek. Wszystkie te elementy były produkowane na potrzeby PGR-u. Pracę wnioskodawcy tak na budowach, jak i w warsztacie rozliczał kierownik - świadek J. K.. W Zakładzie Budowlano- (...) wnioskodawca pracował do 30 kwietnia 1976 r.

W okresie od 15 października 1983 r. do 24 czerwca 1985 r. wnioskodawca pracował w Szkole Podstawowej w N.. Był zatrudniony na stanowisku konserwatora
i palacza c.o. Obowiązki palacza wykonywał przez cały rok. W sezonie grzewczym ciepło wytwarzane w kotłowni szkoły służyło do ogrzania szkoły w N.. Poza sezonem grzewczym wnioskodawca pracował w kotłowni szkoły w C., palił
w kotłach celem ogrzania wody w bloku mieszkalnym w C.. Prace palacza wykonywało czterech palaczy na zmianę.

Od 24 czerwca 1985 r. do 10 lutego 1989 r. wnioskodawca pracował w Państwowym Ośrodku (...) w D. (łącznie w wymiarze 3 lat, 7 miesięcy i 16 dni). Był zatrudniony na stanowisku ślusarza-mechanika, ślusarza-spawacza oraz mistrza oddziału produkcji. W czasie tego zatrudnienia obowiązki wykonywał w warsztacie, pracując na dwie lub trzy zmiany. Przez pierwsze 2-3 miesiące pracował w Warsztacie Głównego Mechanika, wówczas odpowiadał za zabezpieczeniu ruchu w zakładzie, regenerował „sanie” tj. przyrządy do spawania. Następnie od 24 września 1985 r. pracował w Wydziale N. i Produkcji
w Warsztacie Spawalniczym na hali nr 5 i 6 oraz 10. Warsztat ten usytuowany był
w oddzielnych halach i równocześnie prace wykonywało tam 8-10 spawaczy. W warsztacie spawalniczym było kilkanaście spawarek elektrycznych (na mniejszych halach nr 5 i 6), natomiast na hali nr 10 odbywało się spawanie półautomatyczne przy produkcji dużych konstrukcji metalowych i zbiorników. Wnioskodawca, tak jak pozostali spawacze pracował przede wszystkim na spawarce elektrycznej, a w zależności od potrzeb też przy spawaniu gazowym. Palniki gazowe używane były głównie do cięcia blach. Do obowiązków spawaczy należały roboty spawalnicze przy produkcji różnych metalowych konstrukcji budowlanych,
w tym konstrukcji pojemników – silosów na beton, różnych uchwytów i innych prefabrykatów budowalnych na potrzeby fabryki domów. Pracę dla robotników, w tym spawaczy przydzielał mistrz, który też nadzorował roboty. Natomiast za pracę wydziałów warsztatowych, w tym spawalniczego odpowiadał kierownik, który odpowiadał za organizację pracy, za przyjęcie zleceń, zabezpieczenie materiałów, ale rozliczał też karty pracy i przedstawiał je do działu ekonomicznego celem naliczenia wynagrodzenia. Wszyscy pracownicy warsztatu codziennie podpisywali listy obecności w biurze, które znajdowało się w sąsiedztwie warsztatu. Wnioskodawca, tak jak i pozostali spawacze nie pracował w terenie. (...) w D. w latach 70-tych miał wiele zleceń, w tym czasie zatrudnionych było na różnych stanowiskach ok. 50 robotników: spawaczy, ślusarzy, tokarzy, mechaników. Za organizację produkcji i kontrolę jakości odpowiadał m.in. kierownik świadek J. R. (1).

Obowiązki spawacza wnioskodawca wykonywał też w okresie od 10 listopada 1987 r. do 31 stycznia 1988 r., kiedy powierzono mu stanowisko mistrza oddziału produkcji.

Następnie wnioskodawca był zatrudniony w Gminnej Spółdzielni (...) w C. na stanowisku magazyniera towarów masowych od 10 lutego
1989 r. do 14 września 1989 r.

Od 15 września 1989 r. wnioskodawca zaczął pracę w (...) Zakładzie (...) w Sp. z o.o. w L. na stanowisku spawacza, obowiązki te wykonywał do 15 lipca 2006 r.

Dowód: 1. Akta organu rentowe (o ustalenie kapitału początkowego):

- świadectwo pracy z dn. 10.04.1974 r.,

- książeczka wojskowa (kserokopia),

- świadectwo pracy z dn. 14.09.1989 r.

2. Akta organu rentowe (emerytalne):

- Zaświadczenie (...) w J. z dn. 8.04.2013 r.

- Życiorys wnioskodawcy z dn. 16.10.1973 r.

- umowy o pracę z dn. 14.10.1973 r. i 10.12.1974 r.,

- przyjęcie do pracy z dn. 19.10.1973 r.,

- zgoda na przejście do innego zakładu pracy z dn. 2.05.1974 r.,

- świadectwa pracy z dn. 6.10.1973 r. i 4.11.1983 r.

- Zaświadczenie (...) w N. z dn. 30.01.2013 r.

- świadectwo pracy wykonywanej w warunkach szczególnych z dn. 3.07.2013 r.

- dokumentacja osobowa z (...) w D. (umowa o pracę z dn. 24.06.1985 r. i - świadectwo pracy z dn. 9.02.1989 r.)

- dokumentacja osobowa z (...) w L. (umowy o pracę (...)),

2. kserokopia Książeczki spawacza k. 5

3. zeznania świadków:

- E. B. (nagranie rozprawy 19 min),

- J. K. (nagranie rozprawy 32 min.),

- S. K. (nagranie rozprawy 44 min.),

- J. M. (nagranie rozprawy 51 min.),

- J. R. (nagranie rozprawy 1 godz. 02 min.),

4. zeznania wnioskodawcy (nagranie rozprawy 1 godz. 15 min.).

Dokonując tych ustaleń Sąd oparł się na dokumentach zgromadzonych w aktach organu rentowego: emerytalnych i kapitałowych, w tym dokumentacji zalegającej w aktach osobowych wnioskodawcy z okresu jego zatrudnienia w Państwowym Gospodarstwie Rolnym w S., jak i w Państwowym Ośrodku (...) w D..
Ponadto Sąd uwzględnił książeczkę wojskową wnioskodawcy oraz książeczkę spawacza na ustalenie nabycia przez niego umiejętności spawacza. Na podstawie tych wszystkich dokumentów można bowiem stwierdzić, w jakim charakterze wnioskodawca pracował. Strona przeciwna nie kwestionowała ich w toku procesu. Korzystają, więc one z domniemania prawdziwości zawartych w nich oświadczeń z mocy art. 244 i nast. k.p.c.

Za wiarygodne Sąd uznał też zeznania świadków: E. B. (1) - ślusarza-przepalacza zatrudnionego w latach 1972-1977 r. w Przedsiębiorstwie (...) w K., J. K. (2) - kierownika Zakładu Budowlano- (...) w S. i S. K. (2) murarza w tym Zakładzie w latach 1971-1991 r., a także zeznania J. M. (2) montera-spawacza
w latach 1970-1992 r. i J. R. (1) - kierownika przygotowania produkcji
i likwidatora w (...) w D., zatrudnionego w latach 1971-1994 r. Świadkowie ci opisali strukturę zatrudnienia w zakładach, w których pracowali razem z wnioskodawcą. Wskazali, jakie roboty wykonywał wnioskodawca, jak wyglądała organizacja pracy. Również w całości Sąd podzielił zeznania wnioskodawcy, pozostają one w zgodzie z dokumentacją zawartą w aktach osobowych dołączonych z archiwum. Podania o kolejne prace, kwestionariusz osobowy, życiorys i umowy o pracę wskazują, że pracował on głównie jako spawacz.

Zeznania świadków łącznie z zeznaniami wnioskodawcy oraz dowody z dokumentów wzajemnie się potwierdzają i uzupełniają, są one wiarygodnym źródłem ustaleń faktycznych. Wynika z nich, jaką pracę i w jakich warunkach wykonywał wnioskodawca.

Równocześnie wobec tych ustaleń Sąd postanowił pominąć dowód z zeznań świadka J. T. na ustalenie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę
w Przedsiębiorstwie (...) w K..

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy jest uzasadnione.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r Nr 153, poz. 1227 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w dniu 1 stycznia 2013 r. - ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Ponadto emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Równocześnie zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnianych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43) - ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. będącym pracownikami zatrudnionymi
w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3 tj. jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

-

osiągnęli wiek emerytalny wynoszący dla mężczyzny 60 lat oraz

-

posiadają wymagany okres składkowy i nieskładkowy tj. 25 lat dla mężczyzny, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Dla ustalenia tych uprawnień - za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (art. 32 ust. 2 cyt. ustawy).

Zgodnie z § 2 ust. 1 cyt. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego
1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) - okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji - w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Zaświadczenie zakładu pracy powinno potwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których uzależnione jest przyznanie emerytury.

Bezsporne jest, że wnioskodawca występując z wnioskiem emerytalnym wykazał, iż w dniu (...)ukończył 60 lat oraz posiada 25 lat okresów składkowych
i nieskładkowych.

W toku postępowania sporny okazał się charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w Przedsiębiorstwie (...) w K., w Państwowym Gospodarstwie Rolnym w S. i w Państwowym Ośrodku (...) w D., gdzie pracował jako spawacz i traktorzysta oraz
w Szkole Podstawowej w N., gdzie był zatrudniony jako palacz c.o. Ponadto przed Sądem wnioskodawca podniósł kwestię zatrudnienia w okresie odbywania zasadniczej służby wojskowej.

Na podstawie zgromadzonego materiału Sąd przyjął, że odwołanie wnioskodawcy jest zasadne, a jego żądanie co do zmiany zaskarżonej decyzji w zakresie dotyczącym charakteru zatrudnienia zasługuje na uwzględnienie. Sąd przyjął bowiem, że wnioskodawca
w warunkach szczególnych pracował, poza uwzględnionym okresem pracy na stanowisku spawacza w (...) Sp. z o.o. w L. w wymiarze 8 lat, 6 miesięcy i 8 dni, także:

- w Przedsiębiorstwie (...) w K., wykonując prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym od 1 marca 1972 r. do 9 stycznia 1973 r. (10 miesięcy i 9 dni),

- w Państwowym Gospodarstwie Rolnym w S. od 18 października 1973 r. do 30 kwietnia 1974 r. na stanowisku traktorzysty (6 miesięcy i 14 dni) i od 10 grudnia 1974 r. do 30 kwietnia 1976 r. jako spawacz (1 rok, 4 miesiące i 22 dni)

- w Szkole Podstawowej w N. od 15 października 1983 r. do 24 czerwca
1985 r. jako palacz c.o. (1 rok, 8 miesięcy i 11 dni)

- w Państwowym Ośrodku (...) w D. od 24 września 1985 r. do 10 lutego 1989 r. na stanowisku spawacza (3 lata, 4 miesięcy i 16 dni).

Łączny okres pracy na wymienionych stanowiskach wynosi 16 lat i 4 miesięcy.

W pierwszej kolejności Sąd przyjął, że uzasadnione jest twierdzenie wnioskodawcy, iż należy uwzględnić mu okres pracy w Przedsiębiorstwie (...) w K.. W świadectwie pracy, które wystawiono wnioskodawcy w 1974 r. wpisano wprawdzie, że był on tam zatrudniony jako ślusarz. Niemniej na podstawie zeznań świadka E. B. i wnioskodawcy Sąd przyjął, że wnioskodawca faktycznie wykonywał prace spawalnicze przy montażu i demontażu baterii koksowniczych. Na potrzeby tej pracy ukończył w dniu 1 marca 1972 r. kurs spawania, stąd od tej daty Sąd uwzględnił mu okres pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.
W ocenie Sądu od początku zatrudnienia wnioskodawca pracował jako przepalacz acetylenowy i tylko okazjonalnie pracował bezpośrednio przy pracach spawalniczych. Po ukończeniu kursu uzyskał uprawnienia do prac spawalniczych. Książeczka spawacza, zaświadczenie z Wojskowej Komendy Uzupełnień w J. oraz podania o pracę
i życiorysy, które wnioskodawca składał przy kolejnych zadudnieniach jednoznacznie wskazują, że już podczas tego pierwszego zatrudnienia pracował przy spawaniu elektrycznym.

Odnosząc się do okresu zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, to w świetle orzecznictwa, zalicza się ten okres do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym. (uchwała SN z dn. 16 października 2013 r. II UZP 6/13, wyrok SN z dnia 6 kwietnia 2006 roku sygn. akt III UK 5/06 (OSNP 2007/7-8/108). Według regulacji obowiązujących przed wejściem w życie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, żołnierzowi, który podjął zatrudnienie w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia ze służby w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem, wliczało się okres odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia
w zakresie uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy w danym zakładzie lub gałęzi pracy oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie.

Wnioskodawca przed upływem 30 dni od zwolnienia ze służby nie powrócił do pracy w I kategorii zatrudnienia wykonywanej przed powołaniem do służby wojskowej. Zatem okres jego służby wojskowej nie może być przyjęty za okres pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Co do pozostałych okresów zatrudnienia wnioskodawcy spór przed organem rentowym powstał w związku z brakiem świadectw pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. Jednakże Sąd przyjął, że oryginalne dokumenty zgromadzone w aktach osobowych wnioskodawcy w postaci przyjęcia do pracy, umów o pracę i angaży wskazują, że wnioskodawca zarówno w Zakładzie Budowlano- (...) Państwowego Gospodarstwa Rolnego w S. (od 10 grudnia 1974 r. do 30 kwietnia 1976 r. (1 rok, 4 miesiące
i 22 dni), jak i w Państwowym Ośrodku (...) w D. od 24 września 1985 r. do 10 lutego 1989 r. (3 lata, 4 miesięcy i 16 dni) pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wyłącznie jako spawacz przy spawaniu elektryczno-gazowym. Charakter tego zatrudnienia potwierdzili także świadkowie - przełożeni wnioskodawcy oraz inni pracownicy.

Prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym (prace spawacza) wymienione są w Wykazie A Dział XIV poz. 12 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), odnoszącego się do wszystkich branż. Są też wymienione w wykazie A dział XIV, poz. 12 pkt 2 załącznika do zarządzenia Nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze – spawacz elektryczno-gazowy.

Na uwzględnienie zasługuje także odwołanie co do rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę na stanowisku traktorzysty i palacza c.o.

W okresie od 18 października 1973 r. do 30 kwietnia 1974 r. (6 miesięcy i 14 dni)
w Państwowym Gospodarstwie Rolnym w S. wnioskodawca pracował wyłącznie jako kierowca ciągnika, przewożąc materiały budowlane. Stanowisko zajmowane faktycznie przez wnioskodawcę wymienione jest w wykazie A dział VIII, poz. 3 cyt. na wstępie rozporządzenia. Ponadto w wykazie B dział VIII, poz. 3 pkt 3 załącznika do zarządzenia Nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze wymienione są prace kierowcy ciągnika ( prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych: kierowca ciągnika).

Z kolei okres pracy na stanowisku palacza centralnego ogrzewania od 15 października 1983 r. do 24 czerwca 1985 r. (1 rok, 8 miesięcy i 11 dni) w Szkole Podstawowej w N. wnioskodawca potwierdził świadectwem pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. W dokumencie tym powołano przepisy branżowe tj. Zarządzenie nr 37 Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i (...) z dnia 25 października 1983 r.
w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu szkolnictwa. Prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego, wymienione są wykazie A Dział XIV, poz. 1 cyt. rozporządzenia oraz w wykazie A Dział XIV, poz. 1 pkt 1 cyt. załącznika do zarządzenia Nr 37.

Bez wpływu na ocenę charakteru prac wnioskodawcy pozostaje fakt, iż
w świadectwach pracy wskazywano stanowiska: mechanika-traktorzysty, ślusarza, ślusarza-spawacza czy mistrza oddziału produkcji. Bez względu na nomenklaturę tych stanowisk Sąd przyjął, że w poszczególnych okresach zatrudnienia wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy był zatrudniony jako spawacz przy spawaniu elektryczno-gazowym, jako kierowca ciągnika - traktorzysta oraz palacz c.o.

Rozstrzygając kwestię w sumie pięciu spornych okresów zatrudnienia, łącznie
z uwzględnionym przez organ rentowy okresem 8 lat, 6 miesięcy i 8 dni, Sąd przyjął, że wnioskodawca wykazał ponad 16-letni okres pracy w warunkach szczególnych, przypadający przed 1 stycznia 1999 r.

Podnieść należy, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi dowodami przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego i nie są potrzebne jakieś szczególne dowody np. z dokumentów - wystarczą dowody np. z zeznań świadków
i stron. Zdaniem Sądu Okręgowego istotny w sprawie okazał się rodzaj pracy faktycznie wykonywanej przez wnioskodawcę, który w istocie we wskazanych okresach zatrudnienia, czyli ponad 16 lat pracował jako spawacz, kierowca ciągnika i palacz c.o.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że odwołanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie i na mocy powołanych przepisów w zw. z art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone decyzje, przyznając mu prawo do emerytury począwszy od dnia 8 kwietnia
2013 r. tj. daty złożenia wniosku oraz spełnienia warunków do nabycia prawa, o czym orzeczono w pkt I-szym wyroku.

Zgodnie z art. 118 ust. 1 i 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Kierując się tym przepisem oraz uwzględniając wcześniejsze rozważania Sąd uznał, że ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (przeprowadzenie dowodu
z zeznań świadków oraz dokumentów nieznanych organowi rentowemu i ich ocena) zwalniają organ rentowy z odpowiedzialności za opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia emerytalnego wnioskodawcy. Orzeczenie w tym zakresie zawarto w pkt II-im wyroku.