Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 15 grudnia 2015r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 4 grudnia 2015r. w Bydgoszczy

sprawy z powództwa H. D. reprezentowanego przez przedstawiciela ustawowego N. D.

przeciwko Szpitalowi (...) im. dr J. B. w B., Towarzystwu (...) S.A. w W.

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego Szpitala (...) im. dr J. B. w B. kwotę (...) (siedem tysięcy dwieście siedemnaście) zł tytułem kosztów postępowania,

3.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. kwotę (...) (tysięcy dwieście siedemnaście) zł tytułem kosztów postępowania.

SSR (del) Joanna Cyganek

Sygn. akt I C 560/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 kwietnia 2015r. przeciwko Szpitalowi (...) im. dr J. B. w B. i Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą w W. powód H. D. reprezentowany przez przedstawiciela ustawowego N. D. wniósł o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, że pozwani mają zapłacić na rzecz powoda kwotę 292.768, 12 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty i kosztami postępowania w kwocie 7200 zł od każdego z pozwanych, z zastrzeżeniem, że zapłata kwoty należności głównej oraz odsetek przez jednego z pozwanych zwalania drugiego.

W przypadku wniesienia przez pozwanych sprzeciwu od nakazu zapłaty powód wniósł o zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 292.768, 12 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty i kosztami postępowania w kwocie 7200 zł od każdego z pozwanych, z zastrzeżeniem, że zapłata kwoty należności głównej oraz odsetek przez jednego z pozwanych zwalania drugiego.

W uzasadnieniu strona powodowa wskazała, iż żądana przez nią należność główna stanowi odsetki ustawowe liczone od kwoty 1000000 zł za okres od dnia 26 sierpnia 2010r. do dnia 25 listopada 2012r. Pozwem z dnia 25 lipca 2006r. małoletni powód H. D. działając przez przedstawiciela ustawowego wniósł o zasądzenie od pozwanych kwoty 500000zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wyroku, w toku postępowania, w dniu 11 sierpnia 2010r. rozszerzył żądanie domagając się od pozwanych zadośćuczynienia w kwocie 1500000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wyrokowania. Wyrokiem z dnia 26 listopada 2012r. w sprawie I C 454/06 Sąd Okręgowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanych na rzecz powoda kwotę 1000000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 26 listopada 2012r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, wyrok ten jest prawomocny.

Zdaniem powoda, roszczenie o zadośćuczynienie, jako roszczenie pieniężne, w przypadku braku oznaczenia terminu spełnienia świadczenia, staje się wymagalne z chwilą wezwania do zapłaty. Stąd też odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia należnego uprawnionemu należą się już od tej chwili, czemu nie stoi na przeszkodzie to, że wysokość świadczenia jest ostatecznie ukształtowana przez sąd. Doręczenie pozwu o zadośćuczynienie w sprawie I C 454/06 nastąpiło jeszcze w 2006r. i od tego momentu zaktualizował się obowiązek pozwanych do zapłaty na rzecz powoda odsetek ustawowych od kwoty 500.000zł. Nie ulega zdaniem powoda wątpliwości, iż rozszerzenie powództwa wywiera skutki tożsame z pozwem w zakresie roszczenia, które obejmuje. Dlatego też w wyniku rozszerzenia powództwa zmianie uległ obowiązek pozwanych do uiszczenia na rzecz powoda odsetek ustawowych, od momentu rozszerzenia powództwa winni oni płacić odsetki ustawowe od kwoty 1000000zł.

W przypadku zakwestionowania prawidłowości wyliczenia kwoty odsetek ustawowych od kwoty 1000000zł za okres od dnia 26 sierpnia 2010r. do dnia 25 listopada 2012r. powód z ostrożności procesowej wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości.

W dniu 23 czerwca 2015r. Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwach od wydanego nakazu zapłaty pozwani wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie na rzecz każdego z pozwanych kosztów procesu.

Pozwany Szpital (...) im. dr J. B. w B. zakwestionował żądanie co do zasady jak i co do wysokości. Pozwany do dnia wyrokowania nie miał pewności co do zasadności roszczeń powoda. Sporządzone w sprawie I C 454/06 jak i w toku postępowania karnego opinie biegłych z dziedziny medycyny wzajemnie się wykluczały, dlatego do czasu wyrokowania pozwany nie mógł przewidzieć swojej ewentualnej odpowiedzialności. Dopiero w dacie wyrokowania została ustalona kwota należnego powodowi zadośćuczynienia. Powód nie występował o wierzytelność za okres przed wyrokowaniem, zatem pozwany szpital nie pozostawał w zwłoce z uregulowaniem powyższego świadczenia i w tym kontekście żądanie odsetek za rzekomy czas opóźnienia jest bezzasadne.

Pozwany Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. dodatkowo wskazał, iż powód w toku poprzedniego procesu domagał się odsetek ustawowych od dnia wyrokowania, taki sposób wezwania pozwanego do zapłaty stanowi o określeniu przez niego terminu spełnienia świadczenia i tym samym do czasu wydania w tym postępowaniu wyroku przez Sąd Okręgowy pozwany nie pozostawał w opóźnieniu w wypłacie zadośćuczynienia. Nadto w jego ocenie, uwzględnienie roszczenia powoda- wyliczonego od początkowej daty poprzedzającej o ponad 2 lata dzień wyrokowania i ustalenia wówczas zadośćuczynienia w kwocie 1000000zł o prawie 1/3 mogłoby wpłynąć na faktyczne zwiększenie świadczenia i tym samym przekreślać jego kompensacyjny charakter wobec utraty prze powstałą w ten sposób sumę waloru odpowiedniości w chwili orzekania.

Strony podtrzymały swoje stanowiska w toku dalszego postępowania.

Sąd ustalił, co następuje:

Pozwem z dnia 21 lipca 2006r. małoletni powód H. D. działając przez przedstawicieli ustawowych wniósł m. in. o zasądzenie od pozwanych kwoty 500 000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wyrokowania, jak i ustalenie odpowiedzialności pozwanych na przyszłość z tytułu ewentualnych dalszych szkód mogących ujawnić się w przyszłości.

- dowód: odpis pozwu k. 139-142 akt

W toku postępowania pismem z dnia 13 sierpnia 2010r. powód rozszerzył powództwo między nimi w zakresie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, żądając z tego tytułu kwoty 15000000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wyrokowania.

- dowód: odpis pisma powoda z dnia 13 sierpnia 2010r. k. 143 akt

W sporządzonej na potrzeby postępowania I C 454/06 opinii przez kierownika Kliniki (...) i Dziecka w W. T. M. stwierdzono, że wdrożony przez zespół medyczny pozwanego szpitala proces diagnostyczno- terapeutyczny u matki powoda miał prawidłowy przebieg, procedury medyczne przeprowadzono we właściwym zakresie i kolejności.

-dowód: odpis opinii wraz z ustną opinią uzupełniającą k. 144-150 akt

W opinii sporządzonej w dniu 30 maja 2007 r. na potrzeby postępowania przygotowawczego w sprawie 2 Ds. 88/06 przez Katedrę i Zakład Medycyny Sądowej (...) w Ł. stanowiącej dowód w sprawie I C 454/06 również nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości przy ocenie stanu zdrowia matki małoletniego powoda jak i stanu płodu.

-dowód: odpis opinii k. 151-165 akt

W opinii sporządzonej w dniu 4 stycznia 2010r. przez Instytut Centrum (...) i Ginekologii w Ł. stwierdzono, że powikłania, jakich doznał powód nastąpiły w wyniku procesów zaistniałych w bezpośrednim okresie poprzedzającym jego poród i zaniechaniu przez lekarzy pozwanego szpitala wnikliwej diagnostyki klinicznej w sytuacji pogorszającego się dobrostanu płodu.

-dowód: odpis opinii k. 173-191akt

W opinii sporządzonej na potrzeby postępowania karnego dopuszczonej jako dowód w sprawie I C 454/06 w dniu 12 marca 2008r. przez biegłych zespołu uczelnianego ds. opiniodawstwa medyczno- sądowego UM w P. stwierdzono, że opóźnienie w decyzji dotyczącej przeprowadzenia zabiegu cesarskiego cięcia spowodowało niedotlenienie płodu i wywołało uszkodzenie jego tkanki mózgowej w postaci porażenia mózgowego.

-dowód: odpis opinii k. 192-217akt

Wyrokiem wydanym w dniu 26 listopada 2012r. przez Sąd Okręgowy w sprawie I C 454/06 na rzecz małoletniego powoda od pozwanych Sąd zasądził kwotę 1000000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wyrokowania do dnia zapłaty, jak też ustalił odpowiedzialność pozwanych za skutki nieprawidłowo przeprowadzonego porodu powoda, mogące ujawniać się w przyszłości. Wyrok uprawomocnił się w dniu 9 lipca 2013r.

- dowód: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem k. 16-24akt

Przedstawione dowody były podstawą ustalenia powyższego stanu faktycznego, ponieważ nie zawierają sprzeczności, wzajemnie się uzupełniają, tworzą spójną logiczną całość, ich wiarygodność nie została zakwestionowana przez strony postępowania.

Sąd oddalił wniosek dowodowy strony powodowej o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości, mając na względzie, iż wysokość odsetek ustawowych za okres wskazany w pozwie uregulowana jest przepisami prawa, zatem stanowi okoliczność znaną Sądowi z urzędu.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zobowiązania wynikające z czynów niedozwolonych powstają w dacie ich popełnienia, a wobec nieoznaczenia terminu, w jakim dłużnik powinien naprawić szkodę, zaliczane są do zobowiązań bezterminowych. Co do zasady odsetki ustawowe należne są tu od momentu, gdy dłużnik nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela (art. 455kc).

Rozstrzygnięcie o odsetkach od zadośćuczynienia nie poddaje się jednoznacznej ocenie, a wymagalność roszczenia o zadośćuczynienie, podobnie jak odszkodowania za wyrządzoną czynem niedozwolonym szkodę, a tym samym i początkowy termin naliczania odsetek za opóźnienie w jego zapłacie może się różnie kształtować w zależności od okoliczności sprawy. Może nim być zarówno dzień poprzedzający wyrokowanie o zadośćuczynieniu, jak i dzień tego wyrokowania ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 marca 2014r. sygn. akt IV CSK 375/13)

W ocenie Sądu, z typowym przykładem tej drugiej sytuacji mamy do czynienia w okolicznościach niniejszej sprawy jak i poprzedniej sprawy I C 454/06, w której wpływ na wysokość zadośćuczynienia miały ewidentnie sytuacje i zdarzenia, które pojawiły się w toku tego procesu. Niewątpliwie Sąd orzekający w sprawie I C 454/06 zgodnie z treścią przepisu art. 316§1 kpc wydając wyrok uwzględnił stan rzeczy istniejący w toku tegoż procesu. Podstawę faktyczną rozstrzygnięcia Sąd ten zbudował przede wszystkim w oparciu o opinie sądowo – lekarskie przeprowadzone dopiero w toku postępowania sądowego. To na tej podstawie Sąd poczynił ustalenia w przedmiocie nieprawidłowości i błędów medycznych przy przeprowadzeniu porodu powoda jak też popełnionych przy porodzie błędów medycznych wyrządzonych z winy personelu medycznego pozwanego szpitala przekładających się na jego stan zdrowia, uszczerbku na zdrowiu powoda i rokowań co do poprawy stanu zdrowia powoda. W sprawie I C 454/06 sporządzone opinie biegłych z dziedziny medycyny wzajemnie się wykluczały, dopiero w dacie wyrokowania została ustalona kwota należnego powodowi zadośćuczynienia.

Z zebranego materiału dowodowego nie wynika również, ażeby powód reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika we wniesionym pozwie wskazywał przesłanki wysokości zadośćuczynienia. W momencie sporządzenia pozwu w sprawie I C 454/04 jak i po rozszerzeniu powództwa w toku postępowania powód w dalszym ciągu domagał się odsetek ustawowych od daty wydania wyroku i na ten moment Sąd ustalał kwotę adekwatną do okoliczności sprawy. W ocenie Sądu, nie można zatem wymagać od pozwanych, ażeby przed wydaniem wyroku kończącego postępowanie w sprawie I C 454/06 mieli oni przewidywać w jakiej wysokości roszczenie należne jest powodowi. Dopiero proces sądowy, w którym przeprowadzono dowody z opinii biegłych pozwolił na określenie wysokości zadośćuczynienia. Przyznane odsetki za wskazany przez niego okres (od dnia 26 sierpnia 2010r. do dnia poprzedzającego dzień wyrokowania w sprawie I C 454/06) byłyby w ocenie Sądu w istocie podwójną waloryzacją świadczenia, gdy zważy się, że głównym argumentem przemawiającym za przyznaniem powodowi tak wysokiej kwoty zadośćuczynienia były okoliczności wiążące się z ustaleniem odpowiedzialności pozwanego szpitala za błędy medyczne przy przeprowadzonym porodzie powoda przekładające się na stan jego zdrowia, okoliczności te znalazły swe odzwierciedlenie w postępowaniu dowodowym ukończonym z momentem wyrokowania w sprawie I C 454/06.

Nie bez znaczenia, w ocenie Sądu jest również to, że na podstawie opinii biegłych będących podstawą ustaleń w sprawie I C 454/06 ustalono, że w kolejnych latach stan zdrowia powoda może ulegać pogorszeniu w stopniu wymagającym operacji jak też i intensywnej rehabilitacji. W opiniach tych ujęto też stan zdrowia powoda istniejący w dacie ich wydania. Sformułowane też zostały prognozy na przyszłość co do stanu zdrowia powoda. Przy wymiarze należności głównej zostały więc uwzględnione takie okoliczności i prognozy, które nie były znane pozwanym ani w momencie wniesienia pozwu a nawet jego rozszerzenia, co nastąpiło w dniu 13 sierpnia 2010r. Zostały one ustalone przez Sąd orzekający w sprawie I C 454/06 dopiero po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, czyli uwzględnione zostały według stanu wiedzy o krzywdzie powoda istniejącej w dacie wyrokowania, zatem w sposób określony w art. 363§2kc.

W ocenie Sądu, uwzględnienie żądania powoda sformułowanego w niniejszej sprawie, przy jednoczesnym ustaleniu przez Sąd orzekający w sprawie I C 454/06 odpowiedzialności pozwanych za wszelkie skutki nieprawidłowo przeprowadzonego porodu powoda mogące ujawnić się u niego w przyszłości (co niewątpliwie uwzględni wszystkie przyszłe krzywdy powoda), doprowadzałoby do nieuzasadnionego przysporzenia na rzecz powoda polegającego na dwukrotnym naprawionego doznanego przez niego uszczerbku.

Mając powyższe okoliczności na względzie, Sąd orzekł jak w punkcie I wyroku a contrario na podstawie przepisu art. 481kc.

O kosztach postępowania, Sąd orzekł jak w punkcie 2 i 3 wyroku na podstawie przepisu art. 98 kpc w zw. z § 6 pkt.7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu( Dz. U. z 2013 roku, poz. 490 j. t.)

SSR (del) Joanna Cyganek