KIO 967/17
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Mateusz Zientak
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: KIO 967/17
WYROK
z dnia 26 maja 2017 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Agata Mikołajczyk
Protokolant: Mateusz Zientak
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 maja 2017 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 15 maja 2017 r. przez Odwołującego -
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: E. B. PKB Sp. z o. o.
S.K.A., E. PKB Sp. z o. o. Sp. k. ul. (…) w postępowaniu prowadzonym przez
Zamawiającego: Zakład Opiekuńczo-Leczniczy w K., ul. (…),
przy udziale wykonawcy: P. B. P. C. – K. S.A. ul. (…), zgłaszającego przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego,
orzeka:
1. Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu:
1.1. unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty wykonawcy -
Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego C. – K. S.A. z K.;
1.2. unieważnienie czynności odrzucenia na podstawie art. 89 ust.1 pkt 6 ustawy – Prawo
zamówień publicznych oferty wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: E. B.PKB Sp. z o. o. S.K.A., E. PKB Sp. z o. o. Sp. k. z siedzibą w K.;
1.3. ponowne badanie oferty wnoszącego odwołanie i ocenę niepodlegających odrzuceniu
ofert zgodnie z kryteriami oceny określonymi w SIWZ.
2. Kosztami postępowania obciąża Zamawiającego - Zakład Opiekuńczo-Leczniczy w K.,
ul. (…) i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10. 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia: E. B. PKB Sp. z o. o. S.K.A., E. PKB Sp. z o.
o. Sp. k. ul. (…) tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od zamawiającego - Z. O.-L. w K., ul. (…) na rzecz wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia: E. B. PKB Sp. z o. o. S.K.A., E. PKB Sp. z o.
o. Sp. k. ul. (…) kwotę 10.000 zł 00 gr (słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy),
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 2164 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Krakowie.
Przewodniczący: ………………………………
Sygn. akt: KIO 967/17
Uzasadnienie
Odwołanie zostało wniesione przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: E. B. PKB Sp. z o. o. S.K.A., E. PKB Sp. z o. o. Sp. k. z siedzibą w K.
[Odwołujący lub Konsorcjum], w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego którego przedmiotem jest „Wykonanie
robót budowlanych polegających na budowie Pawilonu nr 5 w Zakładzie Opiekuńczo -
Leczniczym w K.” (znak postępowania: ZP 5/2017). Zdaniem wnoszącego odwołanie,
Zamawiający – Zakład Opiekuńczo-Leczniczy w K. naruszył art. 89 ust.1 pkt 6 ustawy z dnia
29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych [Dz. U. z 2015 r. poz. 2164 ze zm.] [ustawa
Pzp] z uwagi na jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na bezzasadnym odrzuceniu
oferty Odwołującego, w związku z uznaniem, iż oferta Odwołującego zawiera błąd w
obliczeniu ceny polegający na zastosowaniu stawki podatku od towarów i usług VAT w
wysokości 8%, zamiast w prawidłowej wysokości 23%, podczas gdy Odwołujący w ofercie
prawidłowo zastosował stawkę VAT w wysokości 8% w odniesieniu do robót budowlanych
polegających na budowie budynku zakładu opiekuńczo-leczniczego. W związku z
powyższym wnoszę o uwzględnienie odwołania oraz nakazanie: unieważnienia czynności
odrzucenia oferty Odwołującego, powtórzenia czynności badania i oceny ofert oraz
dokonania wyboru oferty najkorzystniejszej zgodnie z przepisami Ustawy, z uwzględnieniem
oferty Odwołującego. Ponadto o zasądzenie na rzecz Odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa prawnego, według norm przepisanych.
Odwołujący podał, że ma interes w uzyskaniu zamówienia. Biorąc pod uwagę
okoliczność wykluczenia z postępowania konsorcjum firm, których liderem był S. P. z uwagi
na nieprzedłużenie okresu związania z ofertą, Odwołujący uzyskałby przedmiotowe
zamówienie w przypadku gdyby Zamawiający nie odrzucił oferty Odwołującego - w wyniku
badania ofert zostałaby wybrana oferta Odwołującego jako oferta najkorzystniejsza.
Wybrana pismem z dnia 9 maja 2017 r. jako najkorzystniejsza oferta wykonawcy C. K. S.A.
uzyskała w przedmiotowym postępowaniu maksymalną ilość 100 pkt., w tym za cenę - 60
pkt., za długość okresu rękojmi - 20 pkt., za skrócenie terminu wykonania - 20 pkt.
Odwołujący, podobnie jak C. K. S.A. i wszyscy pozostali oferenci, w ofercie uwzględnił
najwyżej punktowany termin wykonania zamówienia, tj. 21 października 2018 r. i najwyżej
punktowany okres rękojmi, tj. 72 miesięcy. Cena ofertowa brutto oferty Odwołującego
wynosiła jednak 24.566.488,74 zł, a zatem była niższa od oferty wykonawcy C. K. S.A.
stanowiącej kwotę 25,393.824,21 zł (różnica wynosiła zatem 827.335,47 zł). W
konsekwencji, gdyby Zamawiający nie odrzucił oferty Odwołującego - oferta Odwołującego
zostałaby wybrana jako najkorzystniejsza. Odwołujący uzyskałby bowiem 100 pkt,, zaś
wykonawca C. K. S.A. 98,05 pkt. W konsekwencji w związku z bezzasadną i sprzeczną z
Ustawą czynnością Zamawiającego - Odwołujący utracił obiektywną możliwość uzyskania
przedmiotowego zamówienia, co naraziło go na szkodę w postaci utraconych przychodów i
zysków możliwych do osiągnięcia w przypadku udzielenia mu zamówienia. Gdyby bowiem
Zamawiający nie odrzucił oferty Odwołującego postępowania - oferta Odwołującego
zostałaby wybrana jako najkorzystniejsza.
Mając na uwadze powyższe - wskazać należy, iż Odwołujący ma interes w uzyskaniu
przedmiotowego zamówienia oraz może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez
Zamawiającego przepisów ustawy Pzp.
W uzasadnieniu podnoszonego w odwołaniu zarzutu podał, co następuje:
Zawiadomieniem o wyborze najkorzystniej oferty z dnia 9 maja 2017 r. Zamawiający
poinformował Odwołującego o odrzucenie jego oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt. 6
Ustawy. W ocenie Zamawiającego Odwołujący zastosował nieprawidłową stawkę podatku od
towarów i usług VAT wynoszącą 8%, podczas gdy powinna zostać zastosowana stawka
podatku od towarów i usług VAT 23%. Zamawiający wskazał, że przedmiotem postępowania
jest budowa pawilonu nr 5 Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego w K.. Nawiązując do treści
projektu wykonawczego Zamawiający wskazał, iż budynek częściowo przeznaczony będzie
na udzielanie całodobowych świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki psychiatrycznej i
leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym oraz częściowo na ośrodek opieki dziennej. W
części budynku przeznaczonej dla udzielania świadczeń stacjonarnym Zamawiający
przewiduje pobyt 120 pacjentów. Zamawiający wyjaśnił, iż podział powierzchni przedstawia
się następująco: opieka stacjonarna 992,5 m2 piwnice oraz 3140,7 m2 kondygnacje
nadziemne, opieka dzienna 308,1 m2 piwnice oraz 1642,6 m2 kondygnacje nadziemne.
Zamawiający wyjaśnił, iż zgodnie z rozporządzeniem w sprawie Polskiej Klasyfikacji
Obiektów Budowlanych obiekty budowlane klasyfikuje się w jednej pozycji, zgodnie z ich
głównym użytkowaniem. W ocenie Zamawiającego głównym celem użytkowania
przedmiotowego budynku będzie udzielanie całodobowych świadczeń zdrowotnych w
zakresie opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym. Jednocześnie
Zamawiający wskazał, iż stosownie do art. 41 ust. 12 i 12a ustawy o podatku od towarów i
usług obniżoną stawkę VAT stosuje się również do obiektów budownictwa mieszkaniowego,
do których zaliczono m. in. obiekty sklasyfikowane w PKOB w klasie ex 1264 - wyłącznie
budynki instytucji ochrony zdrowia świadczące usługi zakwaterowania z opieką lekarską i
pielęgniarską zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych. W związku z powyższym
Zamawiający uznał, iż kluczowe dla ustalenia prawidłowej stawki VAT jest ustalenie, czy
budynek, który będzie przeznaczony na działalność Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego w K.
obejmującą udzielania całodobowych świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki
psychiatrycznej i leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym jest budynkiem instytucji ochrony
zdrowia świadczącym usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską dla ludzi
starszych, niepełnosprawnych itp. Mając na uwadze powyższe Zamawiający uznał, iż
zastosowanie obniżonej 8% stawki podatku do robót budowlanych w postaci budowy
przedmiotowego budynku było nieprawidłowe. Zamawiający stwierdził, iż mimo, że w
budynku będą świadczone usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, będą to
jedynie usługi składowe wchodzące w skład usługi głównej jaką jest udzielanie świadczeń
zdrowotnych. W takiej sytuacji przedmiotowy budynek w ocenie Zamawiającego nie jest
budynkiem instytucji ochrony zdrowia świadczącym usługi zakwaterowania z opieką lekarską
i pielęgniarską zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych, którego budowa winna
zostać opodatkowana stawką VAT 8%. Budynek ten należy w ocenie Zamawiającego raczej
uznać za budynek instytucji świadczących usługi medyczne i chirurgiczne oraz pielęgnacyjne
dla ludzi (tiret drugi klasy 1264).
Zamawiający powołał się przy tym na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 18 sierpnia
2014 r. KIO 1571/14, w którym Izba w ocenie Zamawiającego wyraziła identyczne
stanowisko
Zamawiający wskazał, iż w związku z powyższym przedmiotowy budynek nie może być
sklasyfikowany w dziale 1264 PKOB w wyszczególnieniu w tirecie 6 -budynki instytucji
ochrony zdrowia świadczące usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską
zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych. W takiej sytuacji w ocenie
Zamawiającego roboty budowlane związane z budową tego budynku nie mogą być objęte
stawką VAT 8%. Zdaniem Odwołującego, odrzucenie jego oferty było nieprawidłowe, a jej
uzasadnienie należy uznać za błędne. Wbrew stanowisku Zamawiającego, Odwołujący
prawidłowo zastosował stawkę VAT 8% w zakresie robót budowlanych dotyczących budowy
budynku pawilonu nr 5 Zakładu Opiekuńczo- Leczniczego w K.. Przedmiotowy budynek
zostanie po jego wybudowaniu przeznaczony na działalność stacjonarną zakładu
opiekuńczo-leczniczego. Przyznał to sam Zamawiający, który na stronie 4 uzasadnienia
zawiadomienia z dnia 9 maja 2017 r. stwierdził, iż „Należy zatem ustalić, czy budynek który
będzie przeznaczony na działalność Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego w K. obejmującą
udzielanie całodobowych świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki psychiatrycznej i
leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym jest budynkiem instytucji ochrony zdrowia
świadczącym usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską dla ludzi starszych i
niepełnosprawnych, itp.”. Zamawiający przyznał przy tym, iż aż 4133,2 m2 ze wskazanej
przez Zamawiającego całkowitej analizowanej powierzchni budynku wynoszącej 6083,9 m2
przeznaczone będzie pod opiekę stacjonarną. Daje to 68% udział powierzchni
przeznaczonej pod opiekę stacjonarną. W opisie do projektu wykonawczego
zagospodarowania terenu (załącznik nr 8 do SIWZ) wskazano natomiast, iż: „Zadanie
inwestycyjne dotyczyć będzie budynku przeznaczonego na opiekę psychiatryczną i odrębną
częścią przeznaczoną na ośrodek opieki dziennej powiązanego funkcjonalnie przewiązką z
pozostałymi pawilonami składającymi się na kompleks Zakładu z instalacjami wewnętrznymi
wraz z zagospodarowaniem terenu, infrastrukturą techniczną, komunikacją pieszą, kołową,
budową miejsc parkingowych oraz budową dwóch zbiorników p.poż wraz z punktami poboru”
Odwołujący wskazał, że „Działalność zakładów opiekuńczo-leczniczych reguluje art. 12 ust.
1 pkt. 1 w zw. z art. 9 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej. Zgodnie z rzeczonymi
przepisami działalność stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych innych niż
szpitalne udziela się w przypadku świadczeń polegających w szczególności na udzielaniu
całodobowych świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem pielęgnację i
rehabilitację pacjentów niewymagających hospitalizacji, oraz zapewnianiu im produktów
leczniczych i wyrobów medycznych, pomieszczeń i wyżywienia odpowiednich do stanu
zdrowia, a także prowadzeniu edukacji zdrowotnej dla pacjentów i członków ich rodzin oraz
przygotowaniu tych osób do samoopieki i samopielęgnacji w warunkach domowych. Zgodnie
natomiast z art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o działalności leczniczej, pod pojęciem stacjonarne i
całodobowe świadczenie zdrowotne inne niż świadczenie szpitalne rozumie się świadczenia
opiekuńcze, pielęgnacyjne, paliatywne, hospicyjne, świadczenia z zakresu opieki
długoterminowej, rehabilitacji leczniczej, leczenia uzależnień, psychiatrycznej opieki
zdrowotnej oraz lecznictwa uzdrowiskowego, udzielane pacjentom, których stan zdrowia
wymaga udzielania całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych w odpowiednio
urządzonych, stałych pomieszczeniach. Zgodnie natomiast z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 27
sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
świadczeniobiorca przebywający w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, który udziela
świadczeń całodobowych, ponosi koszty wyżywienia i zakwaterowania. Zasady klasyfikacji
budynków określa z kolei rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w
sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB). Zgodnie z częścią I ust. 5
akapit trzeci objaśnień do PKOB stanowiących załącznik do ww. rozporządzenia w
przypadku obiektów budowlanych użytkowanych lub przeznaczonych do wielu celów (np.
budynek mieszkalny będący jednocześnie hotelem i biurem) klasyfikuje się je w jednej
pozycji, zgodnie z ich głównym użytkowaniem”.
Odnosząc powyższe regulacje do stanu faktycznego niniejszej sprawy w pierwszej
kolejności stwierdził, że Zamawiający zamierza w przedmiotowym budynku prowadzić
działalność w zakresie opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień. Działalność ta
prowadzona będzie w przeważającej i wyodrębnionej części budynku w trybie stacjonarnym.
W części budynku przeznaczonym na realizacji funkcji stacjonarnej przewiduje się pobyt 120
pacjentów. Jego zdaniem, „Jak wynika z przytoczonego powyżej art. 12 ust. 1 pkt. 1 w zw. z
art. 9 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej jednym z podstawowych świadczeń zakładów
opiekuńczo-leczniczych jest udzielanie świadczeń polegających na zapewnianiu pacjentom
pomieszczeń i wyżywienia odpowiednich do stanu zdrowia. Zapewnianie wyżej wskazanych
świadczeń to zatem niewątpliwie usługa zakwaterowania. Z uwagi na brak legalnej definicji
usługi zakwaterowania – konieczne jest odwołanie się do językowego znaczenia pojęcia
„zakwaterować”. Zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego PWN
(http://sjp.pwn.pl) zakwaterować to „przydzielić komuś miejsce czasowego zamieszkania”. W
takiej sytuacji dla odpowiedniej klasyfikacji przedmiotowego budynku konieczna jest ocena
ich głównego użytkowania zgodnie z PKOB, czyli w oparciu o kryterium powierzchni. Biorąc
pod uwagę ww. kryterium - wskazać należy, iż jak sam podał Zamawiający w swoich
wyjaśnieniach z dnia 9 maja 2017 r. 68% powierzchni przeznaczone będzie pod funkcję
stacjonarną. Pozostała część, tj. 32% powierzchni przeznaczona natomiast będzie na
ośrodek opieki dziennej. Nie budzi zatem wątpliwości, iż przeważająca funkcja budynku to
opieka stacjonarna. Realizacja funkcji stacjonarnej będzie możliwa dzięki 120 miejscom
zakwaterowania pacjentów. Jak wynika z projektu, zakwaterowania będzie realizowane w 57
pokojach jedno-, dwu- i - czteroosobowych. Dla pacjentów przebywających w części
stacjonarnej zgodnie z projektem przewidziano pomieszczenia służące zarówno
bezpośrednio funkcji zakwaterowania (kuchnie, stołówka, izolatki, magazyny bielizny), jak i
funkcji związanej ze świadczeniem opieki lekarskiej i pielęgniarskiej. Klasyfikacja
wyszczególnienia z tiretu szóstego klasy 1264 PKOB dotyczy jednak nie tylko usług
zakwaterowania, ale usług zakwaterowania świadczonych łącznie z opieką lekarską i
pielęgniarską. Skoro zatem w stacjonarnej wyodrębnionej części budynku świadczone będą
usługi zakwaterowania wraz z usługami lekarskimi i pielęgniarskimi dla pacjentów będących
mieszkańcami części stacjonarnej - to cała wyodrębniona część stacjonarna budynku winna
być zaklasyfikowana w tirecie 6 klasy 1264 jako budynek instytucji ochrony zdrowia
świadczący usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi
starszych i niepełnosprawnych, itp. Wszystkie pomieszczenia w części stacjonarnej budynku,
pomimo zróżnicowania ich funkcji są bowiem związane ze świadczeniem usług
zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską dla ludzi starszych, niepełnosprawnych”.
Odwołujący podał, że „Zasady klasyfikacji budynków PKOB przewidują natomiast
klasyfikację całego budynku zgodnie z działalności przeważającą. W przedmiotowym
budynku 68% jego powierzchni przeznaczone jest na realizację funkcji stacjonarnej, a 32%
na realizację funkcji ośrodka opieki dziennej. W takiej sytuacji zgodnie z częścią I ust. 5
akapitem czwartym wyjaśnień do PKOB należy określić jaki procent całkowitej powierzchni
użytkowej przeznaczony jest na różne cele, zgodnie z grupowaniami klasyfikacji - na
najbardziej szczegółowym poziomie. Wykonawca stwierdził, że (…) skoro 68% powierzchni
budynku przeznaczone będzie na realizację funkcji stacjonarnej - to cały budynek winien być
sklasyfikował tirecie 6 klasy 1264. Przedmiotowy budynek należy zatem zakwalifikować do
budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, o którym mowa art. 41 ust.
12a ustawy o VAT jako obiekt sklasyfikowany w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych
w klasie ex 1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi
zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i
niepełnosprawnych. W konsekwencji w odniesieniu do robót budowlanych polegających na
budowie przedmiotowego budynku Odwołujący prawidłowo zastosował stawkę VAT 8%.
Odwołujący wskazał, że podobne stanowisko co stawki VAT w odniesieniu do robót
budowlanych realizowanych w odniesieniu do budynku zakładów opiekuńczo-leczniczego
zaprezentowały organy podatkowe, w tym: Dyrektor Izby Skarbowej w W. w interpretacji z
dnia 14 października 2011 r. znak (…), Dyrektor Izby Skarbowej w K. w interpretacji z dnia 7
maja 2012 r. znak (…), Dyrektor Izby Skarbowej w Ł. w interpretacji z dnia 12 września 2011
r. znak (…)”.
Odnosząc się do powołanego przez Zamawiającego wyroku KIO 1571/14 podniósł,
że (…) przedmiotowe rozstrzygnięcie oparto przede wszystkim na indywidualnej interpretacji
przepisów prawa podatkowego wydanej na wniosek zamawiającego-Wojewódzkiego
Centrum Psychiatrii Długoterminowej Zakład Opiekuńczo-Leczniczy w S. Ś., co potwierdza
poniższy fragment uzasadnienia orzeczenia: „W stanie faktycznym ustalonym w
postępowaniu, Izba za własną uznaje argumentację przedstawioną przez Dyrektora Izby
Skarbowej w P. w Interpretacji indywidualnej z dnia 7 lipca 2014 roku, iż prawidłową stawką
podatku od towarów i usług jest stawka podstawowa, 23%, zwłaszcza do robót budowlano-
montażowych wykonywanych wewnątrz budynków objętych przedmiotem zamówienia”.
Tymczasem w dniu 5 września 2014 r. jeden z wykonawców ubiegających się o udzielenie
zamówienia złożył własny wniosek o wydanie interpretacji również w odniesieniu do
właściwej stawki VAT dokładnie dla tego samego zadania pn. „Przebudowa i rozbudowa
istniejącego budynku A o budynek B z przeznaczeniem na Zakład Opiekuńczo - Leczniczy o
profilu psychiatrycznym, ETAP 2”. Dyrektor Izby Skarbowej w P. w interpretacji indywidualnej
z dnia 1 grudnia 2014 r. nr (…) wydanej na wniosek wykonawcy, podobnie jak we wcześniej
wydanej interpretacji z wniosku zamawiającego z dnia 7 lipca 2014 r, - uznał, iż stawka VAT
winna wynosić 23%. W związku z niekorzystną (bowiem podnoszącą koszty działalności) dla
służby zdrowia interpretacją w sprawie interweniowała poseł M. W., która w interpelacji nr
(…) z dnia 16 grudnia 2014 r. przesłanej przy piśmie z dnia 23 grudnia 2014 r. nr (…)
zapytała Ministra Finansów:
1) Czy budynek zakładu opiekuńczo-leczniczego świadczącego całodobowo
długoterminowe świadczenia zdrowotne obejmujące zakwaterowanie z opieką lekarską i
pielęgniarską (zgodnie ze statutem i kodem klasyfikacyjnym ustalonym przez GUS w Ł.)
nie może wg dyrektora Izby Skarbowej w P. skorzystać z ulgi?
2) Dlaczego wszystkie zakłady opiekuńczo-lecznicze w Polsce działające na takich samych
zasadach jak wojewódzkie centrum psychiatrii długoterminowej mogą stosować
preferencyjną stawkę podatku VAT?
3) Czy organy administracji państwowej chcą doprowadzić do zamknięcia jednostki, która i
tak boryka się na co dzień z ogromnymi problemami wynikającymi z niedofinansowania
opieki psychiatrycznej w Polsce? ”
Odpowiedzi na interpelację nr (…) udzielił w imieniu Ministerstwa Finansów podsekretarz
stanu J. N., który w piśmie z dnia 15 stycznia 2015 r. stwierdził m. in. co następuje: „
Nadesłana interpelacja w istocie dotyczy konkretnego podmiotu, który prowadzi inwestycję
rozbudowy budynku z przeznaczeniem na zakład opiekuńczo-leczniczy. Wykonawca
powyższej inwestycji zwrócił się do dyrektora Izby Skarbowej w P. o wydanie interpretacji
indywidualnej w zakresie prawidłowej stawki podatku VAT dla przedmiotowej inwestycji.
Dyrektor Izby Skarbowej w P. w wydanej interpretacji indywidualnej z dnia I grudnia 2014 r.
nr (…) stwierdził, że wnioskodawca jako generalny wykonawca w związku z wykonywanymi
robotami budowlano-montażowymi przy budowie budynku z przeznaczeniem na zakład
opiekuńczo-leczniczy winien zastosować podstawową stawkę podatku w wysokości 23%. W
związku z tym, że po dokonaniu analizy ww. interpretacji indywidualnej stwierdzono jej
nieprawidłowość, minister finansów na podstawie art 14e § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997
r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) zmienił przedmiotową
interpretacje w dniu 8 stycznia 2015 r. (nr zmiany interpretacji: (…)) i uznał za prawidłowe
stanowisko wnioskodawcy, zgodnie z którym budynek przyszłego zakładu opiekuńczo-
leczniczego spełnia definicję budownictwa objętego społecznym programem
mieszkaniowym, o której mowa w art 41 ust 12a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku
od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) i należy zastosować
obniżoną stawkę podatku VAT 8%. ” Wraz z udzieleniem odpowiedzi na interpelację Minister
Finansów dokonał analizy przedmiotowej interpretacji. W wyniku analizy Minister stwierdził
jej nieprawidłowość, w związku czy ją zmienił. Zmiana interpretacji nastąpiła w trybie art. 14e
§ 1 Ordynacji podatkowej pismem Ministra Finansów z dnia 8 stycznia 2015 r. znak (…). W
zmienionej interpretacji Minister Finansów stwierdził m. in.: „Mając na uwadze powyższe
przepisy oraz przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe należy stwierdzić, że powstały
w wyniku przebudowy i budowy budynku B Zakład Opiekuńczo-Leczniczy o profilu
psychiatrycznym udzielający długoterminowego zakwaterowania wraz z opieką lekarską i
pielęgniarską, spełnia przesłanki pozwalające zakwalifikować go do budownictwa objętego
społecznym programem mieszkaniowym, o którym mowa art. 41 ust. 12a ww. ustawy o
podatku od towarów i usług jako obiekt sklasyfikowany w Polskiej Klasyfikacji Obiektów
Budowlanych w klasie ex 1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących
usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i
niepełnosprawnych. W konsekwencji roboty budowlano-montażowe związane z budową
budynku B z przeznaczeniem na Zakład Opiekuńczo-Leczniczy (...) podlegają w całości
opodatkowaniu, zgodnie z art. 41 ust. 12 i 12a w zw. z art. 146a pkt 2 ww. ustawy o podatku
od towarów i usług stawką podatku w wysokości 8%. ” Powyższa zmieniona interpretacja
przepisów prawa podatkowego jednoznacznie potwierdza, iż w odniesieniu do robót
budowlanych dotyczących zakładów opiekuńczo-leczniczych o profilu psychiatrycznym
Minister Finansów bezpośrednio wyraził jednoznaczne stanowisko o konieczności
zastosowania 8% stawki podatku VAT. Podkreślić przy tym należy, iż zmiana interpretacji
indywidualnych na korzyść podatnika w trybie art.l4e § Ordynacji podatkowych jest instytucją
wykorzystywaną stosunkowo rzadko, jedynie w wyjątkowych okolicznościach. Przedmiotową
decyzję Ministra Finansów należy zatem uznać za jednoznaczną wytyczną co do stawki VAT
w odniesieniu do omawianego zagadnienia, która określiła na przyszłość kierunek praktyki
organów podatkowych. Zmiana interpretacji, w odniesieniu do tego samego obiektu i
zadania, na które w swoim orzeczeniu powołał się KIO w wyroku z dnia 18 sierpnia 2014 r.
KIO 1571/14 - czyni natomiast cytowane przez Zamawiającego orzeczenie nieaktualnym w
kontekście zagadnienia prawidłowej stawki VAT w odniesieniu do robót budowlanych
dotyczących zakładów opiekuńczo-leczniczych o profilu psychiatrycznym”.
Do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego przystąpił wykonawca -
Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego C. – K. S.A, wnosząc o oddalenie
odwołania
Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Odwołanie podlega uwzględnieniu.
Przedmiotem zamówienia w postępowaniu, w którym wniesiono odwołanie jest
„Wykonanie robót budowlanych polegających na budowie Pawilonu nr 5 w Zakładzie
Opiekuńczo - Leczniczym w K.”. Wykonawca w formularzu ofertowym – zgodnie ze wzorem
stanowiącym załącznik nr 1 do SIWZ - zobowiązany był wskazać tylko cenę brutto za
realizację przedmiotu zamówienia - bez wyodrębniania zastosowanej stawki podatku VAT.
Zgodnie ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia – punkt XVI.3 - cena miała
zawierać wszystkie koszty związane z realizacją zamówienia oraz uwzględniać inne opłaty i
podatki. W punkcie IX.1 SIWZ - w zakresie rozpoznawanym przez Izbę - wskazano, że na
ofertę składa się m.in. pod lit a) wymieniony formularza ofertowy oraz pod lit. c): „Kosztorys
ofertowy z cenami jednostkowymi i wartością robót określającą ofertowe wynagrodzenie
Wykonawcy. Zamawiający wymaga, aby wykonawca przygotował kosztorys ofertowy w
oparciu o załączone przedmiary robót. Wyceny robót należy dokonać przy zastosowaniu
określonych w przedmiarach technologii i materiałów lub technologii i materiałów
równoważnych, gwarantujących ten sam efekt użytkowy, techniczny oraz identyczną
trwałość i bezpieczeństwo użytkowania.” Ceny w kosztorysie – zgodnie z regułą – nie
uwzględniały stawek podatku VAT.
Zamawiający w zawiadomieniu z dnia 9 maja 2017 r. w części dotyczącej odrzucenia
oferty Odwołującego w szczególności podał, że „Zgodnie z projektem wykonawczym
budynek ten częściowo przeznaczony jest na udzielanie całodobowych świadczeń
zdrowotnych w zakresie opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym
(m.in. zespoły szatniowe personelu, pokoje personelu, pokoje łóżkowe pacjentów, jadalnie z
zespołami zapleczy kuchennych)) oraz częściowo przeznaczony jest na ośrodek opieki
dziennej (m.in. szatnie pacjentów, pokoje terapii grupowych, gabinety terapii indywidualnych,
zespół rehabilitacyjny, jadalnia z zespołem zaplecza kuchennego, pomieszczenia
pomocnicze (magazynowe, porządkowe)). W części przeznaczonej na udzielanie świadczeń
w trybie stacjonarnym przewiduje się pobyt 120 pacjentów rozmieszczonych w pokojach
jedno-, dwu- i czteroosobowych. Część na ośrodek opieki dziennej przeznaczona jest dla
pacjentów przebywających tylko na zabiegi/terapie w określonych godzinach. Budynek
posiada 3 kondygnacje nadziemne i jedną kondygnację podziemną. Podział powierzchni pod
względem przeznaczenia przedstawia się następująco: piwnice w części pod opieką
stacjonarną 992,5 m2, piwnice w części pod opieką dzienną 308,1 m2, kondygnacje
nadziemne - opieka stacjonarna 3140,7 m2, kondygnacje nadziemne - opieka dzienna
1642,6 m2”. Dalej stwierdził, że (…) zgodnie ze wskazówkami dotyczącymi klasyfikowania
obiektów budowlanych zawartymi w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999
r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) w przypadku obiektów
budowlanych użytkowanych lub przeznaczonych do wielu celów (np. budynek mieszkalny
będący jednocześnie hotelem i biurem) klasyfikuje sieje w jednej pozycji, zgodnie z ich
głównym użytkowaniem, Budynek pawilonu nr 5 Zakładu Opiekuńczo - Leczniczego w K.
przeznaczony jest na dwa cele: udzielanie całodobowych świadczeń zdrowotnych w zakresie
opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym oraz ośrodek opieki
dziennej. Jak wynika z podziału powierzchni pod względem przeznaczenia, głównym celem
użytkowania będzie udzielanie całodobowych świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki
psychiatrycznej i leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym (ponad 4 tys. m2 w porównaniu
do niecałych 2 tys. m2 w przypadku ośrodka opieki dziennej)”. Dla ustaleń, czy budowa
budynku przeznaczonego na taki cel jest objęta inną stawką podatku od towarów i usług niż
stawka podstawowa 23% wskazał, że: „Zgodnie z art. 41 ust. 12 ustawy o podatku od
towarów i usług stawkę podatku, o której mowa w ust. 2 (tj. 8%), stosuje się do dostawy,
budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych
lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem
mieszkaniowym. Zgodnie z art. 41 ust. 12a cyt. ustawy przez budownictwo objęte
społecznym programem mieszkaniowym rozumie się obiekty budownictwa mieszkaniowego
lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz lokale mieszkalne w budynkach
niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale
12, a także obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex
1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z
opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych, z
zastrzeżeniem ust. 12b.
Klasa 1264 Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych „Budynki szpitali i zakładów opieki
medycznej" obejmuje: Budynki instytucji świadczących usługi medyczne i chirurgiczne oraz
pielęgnacyjne dla ludzi, Sanatoria, szpitale długoterminowego lecznictwa, szpitale
psychiatryczne, przychodnie, poradnie, żłobki, ośrodki pomocy społecznej dla matki i
dziecka, Szpitale kliniczne, Szpitale więzienne i wojskowe, Budynki przeznaczone do
termoterapii, wodolecznictwa, rehabilitacji, stacje krwiodawstwa, laktaria, kliniki
weterynaryjne, itp., Budynki instytucji ochrony zdrowia świadczące usługi zakwaterowania, z
opieką lekarską i pielęgniarską dla ludzi starszych, niepełnosprawnych, itp. Klasa nie
obejmuje: Domów opieki społecznej (bez opieki medycznej) dla ludzi starszych lub
niepełnosprawnych, itp. (1130). Jak wynika z treści 41 ust. 12a ustawy o podatku od towarów
i usług, do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym zalicza się
wyłącznie budynki wskazane w tirecie szóstym klasy 1264. Do budownictwa tego nie zalicza
się natomiast innego rodzaju budynków wskazanych w tej klasie”. Dalej w zakresie ustaleń,
„czy budynek który będzie przeznaczony na działalność Zakładu Opiekuńczo - Leczniczego
w K. obejmującą udzielanie całodobowych świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki
psychiatrycznej i leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym jest budynkiem instytucji ochrony
zdrowia świadczącym usługi zakwaterowania, z opieką lekarską i pielęgniarską dla ludzi
starszych, niepełnosprawnych, itp.” podał, że: „Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt. 1 w zw. z art. 9
ust. 1 pkt. 1 ustawy o działalności leczniczej w zakładzie opiekuńczo leczniczym udzielane
są stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne inne niż szpitalne polegające na
udzielaniu całodobowych świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem
pielęgnację i rehabilitację pacjentów niewymagających hospitalizacji, oraz zapewnianiu im
produktów leczniczych i wyrobów medycznych, pomieszczeń i wyżywienia odpowiednich do
stanu zdrowia, a także prowadzeniu edukacji zdrowotnej dla pacjentów i członków ich rodzin
oraz przygotowaniu tych osób do samoopieki i samopielęgnacji w warunkach domowych.
Zgodnie z załącznikiem nr 1 Ip. 12 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013
r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia
uzależnień świadczenia opiekuńczo-lecznicze psychiatryczne obejmujące opiekę,
pielęgnację i rehabilitację oraz leczenie chorych ze znacznymi i utrwalonymi zaburzeniami
zachowania, którym nie można zapewnić opieki w innych warunkach. Zgodnie z art. 3 pkt. 2
lit. d ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, na gruncie tej ustawy ilekroć mowa o szpitalu
psychiatrycznym, odnosi się to również do innego zakładu leczniczego podmiotu leczniczego
w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, sprawującego całodobową opiekę
psychiatryczną lub odwykową”. Mając na uwadze powyższe okoliczności i cytowane przepisy
stwierdził, że: (…) zakład opiekuńczo-leczniczy udzielający całodobowych świadczeń
zdrowotnych w zakresie opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym
przeznaczony jest do leczenia, pielęgnacji i rehabilitacji osób chorych psychicznie i
uzależnionych, których stan wymaga całodobowej opieki lekarsko-pielęgniarskiej.
Niewątpliwie w ramach prowadzonej przez taki zakład działalności leczniczej i
rehabilitacyjnej świadczone są także usługi zakwaterowania z opieką lekarską i
pielęgniarską, lecz należy zauważyć, że usługi te są jedynie usługą składową, wchodzącą w
skład usługi głównej, jaką jest udzielanie świadczeń zdrowotnych”.
Zatem według stanowiska Zamawiającego, budynek zakładu opiekuńczo -
leczniczego udzielający całodobowych świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki
psychiatrycznej i leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym nie jest instytucją, której celem
jest świadczenie usług zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską i taki budynek
należy uznać raczej za budynek instytucji świadczących usługi medyczne i chirurgiczne oraz
pielęgnacyjne dla ludzi (tiret pierwszy klasy 1264) lub szpital długoterminowego lecznictwa,
szpital psychiatryczny (tiret drugi klasy 1264). Tym samym do robót budowlanych
dotyczących budowy takiego budynku nie ma zastosowania 8% stawka podatku od towarów
i usług. Powyższe stanowisko Zamawiający poparł wyrokiem KIO 1571/14 z dnia 18 sierpnia
2014 r. podkreślając identyczność stanowisk w analogicznym stanie faktycznym, albowiem
rozstrzygana kwestia dotyczyła – jego zdaniem - również Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego
o profilu psychiatrycznym powstałego w wyniku przebudowy i rozbudowy Wojewódzkiego
Centrum Psychiatrii Długoterminowej jako zakładu lecznictwa zamkniętego przeznaczonego
do diagnozowania, leczenia i rehabilitacji tych chorych, których stan wymaga całodobowej
opieki lekarsko-pielęgniarskiej, który w ramach prowadzonej działalności leczniczej i
rehabilitacyjnej zapewniał także zakwaterowanie długoterminowe dla osób psychicznie
chorych.
Zdaniem Izby twierdzenia wnoszącego odwołanie wykonawcy, w stanie faktycznym
sprawy, w przedmiocie zastosowanej do „bryły budynku” Pawilonu nr 5 stawki podatkowej
VAT w wysokości 8% zostały poparte stosownymi dowodami wymaganymi art. 190 ust.1
ustawy Pzp. Takich dowodów nie przedstawił Zamawiający.
Izba przede wszystkim miała na uwadze stanowiska właściwych w sprawie organów
podatkowych, na które powołał się Odwołujący, wyrażone co do stawki podatkowej VAT dla
robót budowlanych realizowanych w odniesieniu do budynku zakładów opiekuńczo-
leczniczego, w tym: Dyrektora Izby Skarbowej w W. w interpretacji z dnia 14 października
2011 r. znak IPPP1-443-1102/11-2/BS, Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w
interpretacji z dnia 7 maja 2012 r. znak (…), oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi w
interpretacji z dnia 12 września 2011 r. znak (…)”. Także dla rozstrzygnięcia w tej sprawie
kluczowa była zmiana interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia
7.07.2014 r., która stanowiła podstawę rozstrzygnięcia we wskazanej w zawiadomieniu o
odrzuceniu oferty Odwołującego sprawie KIO 1571/14. W zmienionej interpretacji – pismo z
dnia 8.01.2015 r., znak (…) - Minister Finansów stwierdził m. in.: „Mając na uwadze
powyższe przepisy oraz przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe należy stwierdzić, że
powstały w wyniku przebudowy i budowy budynku B Zakład Opiekuńczo-Leczniczy o profilu
psychiatrycznym udzielający długoterminowego zakwaterowania wraz z opieką lekarską i
pielęgniarską, spełnia przesłanki pozwalające zakwalifikować go do budownictwa objętego
społecznym programem mieszkaniowym, o którym mowa art. 41 ust. 12a ww. ustawy o
podatku od towarów i usług jako obiekt sklasyfikowany w Polskiej Klasyfikacji Obiektów
Budowlanych w klasie ex 1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących
usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i
niepełnosprawnych. W konsekwencji roboty budowlano-montażowe związane z budową
budynku B z przeznaczeniem na Zakład Opiekuńczo-Leczniczy (...) podlegają w całości
opodatkowaniu, zgodnie z art. 41 ust. 12 i 12a w zw. z art. 146a pkt 2 ww. ustawy o podatku
od towarów i usług stawką podatku w wysokości 8%”. Przedmiotową decyzję Ministra
Finansów wyrażoną w trybie art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej w odniesieniu do robót
budowlanych dotyczących zakładów opiekuńczo-leczniczych o profilu psychiatrycznym o
zastosowaniu 8% stawki podatku VAT, należało w stanie faktycznym tej sprawy uznać za
wytyczną co do stawki VAT w odniesieniu do omawianego zagadnienia. Także ta zmiana
interpretacji, w odniesieniu do analogicznego obiektu i zadania, którego zdaniem
Zamawiającego dotyczyło rozstrzygnięcie KIO w wyroku z dnia 18.08. 2014 r. KIO 1571/14,
powoduje, że nie jest możliwe skuteczne powoływanie się na to orzeczenie w kontekście
zastosowania stawki VAT w wysokości 23 %, w miejsce 8 % w odniesieniu do robót
budowlanych związanych z przedmiotowym zakładem opiekuńczo-leczniczych o profilu
psychiatrycznym.
Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do jego wyniku na podstawie art. 192
ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz z uwzględnieniem przepisów rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 41 poz. 238 ze zm.), w tym jego § 3 pkt 2 zgodnie z którym uzasadnione koszty
stron postępowania odwoławczego - ich wysokość określana jest na podstawie rachunków
przedłożonych do akt sprawy. Stąd też sformułowany w odwołaniu wniosek o zasądzenie na
rzecz Odwołującego kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych, nie mógł
podlegać uwzględnieniu przez Izbę.
………………………………
WYROK
z dnia 26 maja 2017 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Agata Mikołajczyk
Protokolant: Mateusz Zientak
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 maja 2017 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 15 maja 2017 r. przez Odwołującego -
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: E. B. PKB Sp. z o. o.
S.K.A., E. PKB Sp. z o. o. Sp. k. ul. (…) w postępowaniu prowadzonym przez
Zamawiającego: Zakład Opiekuńczo-Leczniczy w K., ul. (…),
przy udziale wykonawcy: P. B. P. C. – K. S.A. ul. (…), zgłaszającego przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego,
orzeka:
1. Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu:
1.1. unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty wykonawcy -
Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego C. – K. S.A. z K.;
1.2. unieważnienie czynności odrzucenia na podstawie art. 89 ust.1 pkt 6 ustawy – Prawo
zamówień publicznych oferty wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: E. B.PKB Sp. z o. o. S.K.A., E. PKB Sp. z o. o. Sp. k. z siedzibą w K.;
1.3. ponowne badanie oferty wnoszącego odwołanie i ocenę niepodlegających odrzuceniu
ofert zgodnie z kryteriami oceny określonymi w SIWZ.
2. Kosztami postępowania obciąża Zamawiającego - Zakład Opiekuńczo-Leczniczy w K.,
ul. (…) i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10. 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia: E. B. PKB Sp. z o. o. S.K.A., E. PKB Sp. z o.
o. Sp. k. ul. (…) tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od zamawiającego - Z. O.-L. w K., ul. (…) na rzecz wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia: E. B. PKB Sp. z o. o. S.K.A., E. PKB Sp. z o.
o. Sp. k. ul. (…) kwotę 10.000 zł 00 gr (słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy),
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 2164 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Krakowie.
Przewodniczący: ………………………………
Sygn. akt: KIO 967/17
Uzasadnienie
Odwołanie zostało wniesione przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: E. B. PKB Sp. z o. o. S.K.A., E. PKB Sp. z o. o. Sp. k. z siedzibą w K.
[Odwołujący lub Konsorcjum], w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego którego przedmiotem jest „Wykonanie
robót budowlanych polegających na budowie Pawilonu nr 5 w Zakładzie Opiekuńczo -
Leczniczym w K.” (znak postępowania: ZP 5/2017). Zdaniem wnoszącego odwołanie,
Zamawiający – Zakład Opiekuńczo-Leczniczy w K. naruszył art. 89 ust.1 pkt 6 ustawy z dnia
29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych [Dz. U. z 2015 r. poz. 2164 ze zm.] [ustawa
Pzp] z uwagi na jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na bezzasadnym odrzuceniu
oferty Odwołującego, w związku z uznaniem, iż oferta Odwołującego zawiera błąd w
obliczeniu ceny polegający na zastosowaniu stawki podatku od towarów i usług VAT w
wysokości 8%, zamiast w prawidłowej wysokości 23%, podczas gdy Odwołujący w ofercie
prawidłowo zastosował stawkę VAT w wysokości 8% w odniesieniu do robót budowlanych
polegających na budowie budynku zakładu opiekuńczo-leczniczego. W związku z
powyższym wnoszę o uwzględnienie odwołania oraz nakazanie: unieważnienia czynności
odrzucenia oferty Odwołującego, powtórzenia czynności badania i oceny ofert oraz
dokonania wyboru oferty najkorzystniejszej zgodnie z przepisami Ustawy, z uwzględnieniem
oferty Odwołującego. Ponadto o zasądzenie na rzecz Odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa prawnego, według norm przepisanych.
Odwołujący podał, że ma interes w uzyskaniu zamówienia. Biorąc pod uwagę
okoliczność wykluczenia z postępowania konsorcjum firm, których liderem był S. P. z uwagi
na nieprzedłużenie okresu związania z ofertą, Odwołujący uzyskałby przedmiotowe
zamówienie w przypadku gdyby Zamawiający nie odrzucił oferty Odwołującego - w wyniku
badania ofert zostałaby wybrana oferta Odwołującego jako oferta najkorzystniejsza.
Wybrana pismem z dnia 9 maja 2017 r. jako najkorzystniejsza oferta wykonawcy C. K. S.A.
uzyskała w przedmiotowym postępowaniu maksymalną ilość 100 pkt., w tym za cenę - 60
pkt., za długość okresu rękojmi - 20 pkt., za skrócenie terminu wykonania - 20 pkt.
Odwołujący, podobnie jak C. K. S.A. i wszyscy pozostali oferenci, w ofercie uwzględnił
najwyżej punktowany termin wykonania zamówienia, tj. 21 października 2018 r. i najwyżej
punktowany okres rękojmi, tj. 72 miesięcy. Cena ofertowa brutto oferty Odwołującego
wynosiła jednak 24.566.488,74 zł, a zatem była niższa od oferty wykonawcy C. K. S.A.
stanowiącej kwotę 25,393.824,21 zł (różnica wynosiła zatem 827.335,47 zł). W
konsekwencji, gdyby Zamawiający nie odrzucił oferty Odwołującego - oferta Odwołującego
zostałaby wybrana jako najkorzystniejsza. Odwołujący uzyskałby bowiem 100 pkt,, zaś
wykonawca C. K. S.A. 98,05 pkt. W konsekwencji w związku z bezzasadną i sprzeczną z
Ustawą czynnością Zamawiającego - Odwołujący utracił obiektywną możliwość uzyskania
przedmiotowego zamówienia, co naraziło go na szkodę w postaci utraconych przychodów i
zysków możliwych do osiągnięcia w przypadku udzielenia mu zamówienia. Gdyby bowiem
Zamawiający nie odrzucił oferty Odwołującego postępowania - oferta Odwołującego
zostałaby wybrana jako najkorzystniejsza.
Mając na uwadze powyższe - wskazać należy, iż Odwołujący ma interes w uzyskaniu
przedmiotowego zamówienia oraz może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez
Zamawiającego przepisów ustawy Pzp.
W uzasadnieniu podnoszonego w odwołaniu zarzutu podał, co następuje:
Zawiadomieniem o wyborze najkorzystniej oferty z dnia 9 maja 2017 r. Zamawiający
poinformował Odwołującego o odrzucenie jego oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt. 6
Ustawy. W ocenie Zamawiającego Odwołujący zastosował nieprawidłową stawkę podatku od
towarów i usług VAT wynoszącą 8%, podczas gdy powinna zostać zastosowana stawka
podatku od towarów i usług VAT 23%. Zamawiający wskazał, że przedmiotem postępowania
jest budowa pawilonu nr 5 Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego w K.. Nawiązując do treści
projektu wykonawczego Zamawiający wskazał, iż budynek częściowo przeznaczony będzie
na udzielanie całodobowych świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki psychiatrycznej i
leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym oraz częściowo na ośrodek opieki dziennej. W
części budynku przeznaczonej dla udzielania świadczeń stacjonarnym Zamawiający
przewiduje pobyt 120 pacjentów. Zamawiający wyjaśnił, iż podział powierzchni przedstawia
się następująco: opieka stacjonarna 992,5 m2 piwnice oraz 3140,7 m2 kondygnacje
nadziemne, opieka dzienna 308,1 m2 piwnice oraz 1642,6 m2 kondygnacje nadziemne.
Zamawiający wyjaśnił, iż zgodnie z rozporządzeniem w sprawie Polskiej Klasyfikacji
Obiektów Budowlanych obiekty budowlane klasyfikuje się w jednej pozycji, zgodnie z ich
głównym użytkowaniem. W ocenie Zamawiającego głównym celem użytkowania
przedmiotowego budynku będzie udzielanie całodobowych świadczeń zdrowotnych w
zakresie opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym. Jednocześnie
Zamawiający wskazał, iż stosownie do art. 41 ust. 12 i 12a ustawy o podatku od towarów i
usług obniżoną stawkę VAT stosuje się również do obiektów budownictwa mieszkaniowego,
do których zaliczono m. in. obiekty sklasyfikowane w PKOB w klasie ex 1264 - wyłącznie
budynki instytucji ochrony zdrowia świadczące usługi zakwaterowania z opieką lekarską i
pielęgniarską zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych. W związku z powyższym
Zamawiający uznał, iż kluczowe dla ustalenia prawidłowej stawki VAT jest ustalenie, czy
budynek, który będzie przeznaczony na działalność Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego w K.
obejmującą udzielania całodobowych świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki
psychiatrycznej i leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym jest budynkiem instytucji ochrony
zdrowia świadczącym usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską dla ludzi
starszych, niepełnosprawnych itp. Mając na uwadze powyższe Zamawiający uznał, iż
zastosowanie obniżonej 8% stawki podatku do robót budowlanych w postaci budowy
przedmiotowego budynku było nieprawidłowe. Zamawiający stwierdził, iż mimo, że w
budynku będą świadczone usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, będą to
jedynie usługi składowe wchodzące w skład usługi głównej jaką jest udzielanie świadczeń
zdrowotnych. W takiej sytuacji przedmiotowy budynek w ocenie Zamawiającego nie jest
budynkiem instytucji ochrony zdrowia świadczącym usługi zakwaterowania z opieką lekarską
i pielęgniarską zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych, którego budowa winna
zostać opodatkowana stawką VAT 8%. Budynek ten należy w ocenie Zamawiającego raczej
uznać za budynek instytucji świadczących usługi medyczne i chirurgiczne oraz pielęgnacyjne
dla ludzi (tiret drugi klasy 1264).
Zamawiający powołał się przy tym na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 18 sierpnia
2014 r. KIO 1571/14, w którym Izba w ocenie Zamawiającego wyraziła identyczne
stanowisko
Zamawiający wskazał, iż w związku z powyższym przedmiotowy budynek nie może być
sklasyfikowany w dziale 1264 PKOB w wyszczególnieniu w tirecie 6 -budynki instytucji
ochrony zdrowia świadczące usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską
zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych. W takiej sytuacji w ocenie
Zamawiającego roboty budowlane związane z budową tego budynku nie mogą być objęte
stawką VAT 8%. Zdaniem Odwołującego, odrzucenie jego oferty było nieprawidłowe, a jej
uzasadnienie należy uznać za błędne. Wbrew stanowisku Zamawiającego, Odwołujący
prawidłowo zastosował stawkę VAT 8% w zakresie robót budowlanych dotyczących budowy
budynku pawilonu nr 5 Zakładu Opiekuńczo- Leczniczego w K.. Przedmiotowy budynek
zostanie po jego wybudowaniu przeznaczony na działalność stacjonarną zakładu
opiekuńczo-leczniczego. Przyznał to sam Zamawiający, który na stronie 4 uzasadnienia
zawiadomienia z dnia 9 maja 2017 r. stwierdził, iż „Należy zatem ustalić, czy budynek który
będzie przeznaczony na działalność Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego w K. obejmującą
udzielanie całodobowych świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki psychiatrycznej i
leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym jest budynkiem instytucji ochrony zdrowia
świadczącym usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską dla ludzi starszych i
niepełnosprawnych, itp.”. Zamawiający przyznał przy tym, iż aż 4133,2 m2 ze wskazanej
przez Zamawiającego całkowitej analizowanej powierzchni budynku wynoszącej 6083,9 m2
przeznaczone będzie pod opiekę stacjonarną. Daje to 68% udział powierzchni
przeznaczonej pod opiekę stacjonarną. W opisie do projektu wykonawczego
zagospodarowania terenu (załącznik nr 8 do SIWZ) wskazano natomiast, iż: „Zadanie
inwestycyjne dotyczyć będzie budynku przeznaczonego na opiekę psychiatryczną i odrębną
częścią przeznaczoną na ośrodek opieki dziennej powiązanego funkcjonalnie przewiązką z
pozostałymi pawilonami składającymi się na kompleks Zakładu z instalacjami wewnętrznymi
wraz z zagospodarowaniem terenu, infrastrukturą techniczną, komunikacją pieszą, kołową,
budową miejsc parkingowych oraz budową dwóch zbiorników p.poż wraz z punktami poboru”
Odwołujący wskazał, że „Działalność zakładów opiekuńczo-leczniczych reguluje art. 12 ust.
1 pkt. 1 w zw. z art. 9 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej. Zgodnie z rzeczonymi
przepisami działalność stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych innych niż
szpitalne udziela się w przypadku świadczeń polegających w szczególności na udzielaniu
całodobowych świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem pielęgnację i
rehabilitację pacjentów niewymagających hospitalizacji, oraz zapewnianiu im produktów
leczniczych i wyrobów medycznych, pomieszczeń i wyżywienia odpowiednich do stanu
zdrowia, a także prowadzeniu edukacji zdrowotnej dla pacjentów i członków ich rodzin oraz
przygotowaniu tych osób do samoopieki i samopielęgnacji w warunkach domowych. Zgodnie
natomiast z art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o działalności leczniczej, pod pojęciem stacjonarne i
całodobowe świadczenie zdrowotne inne niż świadczenie szpitalne rozumie się świadczenia
opiekuńcze, pielęgnacyjne, paliatywne, hospicyjne, świadczenia z zakresu opieki
długoterminowej, rehabilitacji leczniczej, leczenia uzależnień, psychiatrycznej opieki
zdrowotnej oraz lecznictwa uzdrowiskowego, udzielane pacjentom, których stan zdrowia
wymaga udzielania całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych w odpowiednio
urządzonych, stałych pomieszczeniach. Zgodnie natomiast z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 27
sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
świadczeniobiorca przebywający w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, który udziela
świadczeń całodobowych, ponosi koszty wyżywienia i zakwaterowania. Zasady klasyfikacji
budynków określa z kolei rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w
sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB). Zgodnie z częścią I ust. 5
akapit trzeci objaśnień do PKOB stanowiących załącznik do ww. rozporządzenia w
przypadku obiektów budowlanych użytkowanych lub przeznaczonych do wielu celów (np.
budynek mieszkalny będący jednocześnie hotelem i biurem) klasyfikuje się je w jednej
pozycji, zgodnie z ich głównym użytkowaniem”.
Odnosząc powyższe regulacje do stanu faktycznego niniejszej sprawy w pierwszej
kolejności stwierdził, że Zamawiający zamierza w przedmiotowym budynku prowadzić
działalność w zakresie opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień. Działalność ta
prowadzona będzie w przeważającej i wyodrębnionej części budynku w trybie stacjonarnym.
W części budynku przeznaczonym na realizacji funkcji stacjonarnej przewiduje się pobyt 120
pacjentów. Jego zdaniem, „Jak wynika z przytoczonego powyżej art. 12 ust. 1 pkt. 1 w zw. z
art. 9 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej jednym z podstawowych świadczeń zakładów
opiekuńczo-leczniczych jest udzielanie świadczeń polegających na zapewnianiu pacjentom
pomieszczeń i wyżywienia odpowiednich do stanu zdrowia. Zapewnianie wyżej wskazanych
świadczeń to zatem niewątpliwie usługa zakwaterowania. Z uwagi na brak legalnej definicji
usługi zakwaterowania – konieczne jest odwołanie się do językowego znaczenia pojęcia
„zakwaterować”. Zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego PWN
(http://sjp.pwn.pl) zakwaterować to „przydzielić komuś miejsce czasowego zamieszkania”. W
takiej sytuacji dla odpowiedniej klasyfikacji przedmiotowego budynku konieczna jest ocena
ich głównego użytkowania zgodnie z PKOB, czyli w oparciu o kryterium powierzchni. Biorąc
pod uwagę ww. kryterium - wskazać należy, iż jak sam podał Zamawiający w swoich
wyjaśnieniach z dnia 9 maja 2017 r. 68% powierzchni przeznaczone będzie pod funkcję
stacjonarną. Pozostała część, tj. 32% powierzchni przeznaczona natomiast będzie na
ośrodek opieki dziennej. Nie budzi zatem wątpliwości, iż przeważająca funkcja budynku to
opieka stacjonarna. Realizacja funkcji stacjonarnej będzie możliwa dzięki 120 miejscom
zakwaterowania pacjentów. Jak wynika z projektu, zakwaterowania będzie realizowane w 57
pokojach jedno-, dwu- i - czteroosobowych. Dla pacjentów przebywających w części
stacjonarnej zgodnie z projektem przewidziano pomieszczenia służące zarówno
bezpośrednio funkcji zakwaterowania (kuchnie, stołówka, izolatki, magazyny bielizny), jak i
funkcji związanej ze świadczeniem opieki lekarskiej i pielęgniarskiej. Klasyfikacja
wyszczególnienia z tiretu szóstego klasy 1264 PKOB dotyczy jednak nie tylko usług
zakwaterowania, ale usług zakwaterowania świadczonych łącznie z opieką lekarską i
pielęgniarską. Skoro zatem w stacjonarnej wyodrębnionej części budynku świadczone będą
usługi zakwaterowania wraz z usługami lekarskimi i pielęgniarskimi dla pacjentów będących
mieszkańcami części stacjonarnej - to cała wyodrębniona część stacjonarna budynku winna
być zaklasyfikowana w tirecie 6 klasy 1264 jako budynek instytucji ochrony zdrowia
świadczący usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi
starszych i niepełnosprawnych, itp. Wszystkie pomieszczenia w części stacjonarnej budynku,
pomimo zróżnicowania ich funkcji są bowiem związane ze świadczeniem usług
zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską dla ludzi starszych, niepełnosprawnych”.
Odwołujący podał, że „Zasady klasyfikacji budynków PKOB przewidują natomiast
klasyfikację całego budynku zgodnie z działalności przeważającą. W przedmiotowym
budynku 68% jego powierzchni przeznaczone jest na realizację funkcji stacjonarnej, a 32%
na realizację funkcji ośrodka opieki dziennej. W takiej sytuacji zgodnie z częścią I ust. 5
akapitem czwartym wyjaśnień do PKOB należy określić jaki procent całkowitej powierzchni
użytkowej przeznaczony jest na różne cele, zgodnie z grupowaniami klasyfikacji - na
najbardziej szczegółowym poziomie. Wykonawca stwierdził, że (…) skoro 68% powierzchni
budynku przeznaczone będzie na realizację funkcji stacjonarnej - to cały budynek winien być
sklasyfikował tirecie 6 klasy 1264. Przedmiotowy budynek należy zatem zakwalifikować do
budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, o którym mowa art. 41 ust.
12a ustawy o VAT jako obiekt sklasyfikowany w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych
w klasie ex 1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi
zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i
niepełnosprawnych. W konsekwencji w odniesieniu do robót budowlanych polegających na
budowie przedmiotowego budynku Odwołujący prawidłowo zastosował stawkę VAT 8%.
Odwołujący wskazał, że podobne stanowisko co stawki VAT w odniesieniu do robót
budowlanych realizowanych w odniesieniu do budynku zakładów opiekuńczo-leczniczego
zaprezentowały organy podatkowe, w tym: Dyrektor Izby Skarbowej w W. w interpretacji z
dnia 14 października 2011 r. znak (…), Dyrektor Izby Skarbowej w K. w interpretacji z dnia 7
maja 2012 r. znak (…), Dyrektor Izby Skarbowej w Ł. w interpretacji z dnia 12 września 2011
r. znak (…)”.
Odnosząc się do powołanego przez Zamawiającego wyroku KIO 1571/14 podniósł,
że (…) przedmiotowe rozstrzygnięcie oparto przede wszystkim na indywidualnej interpretacji
przepisów prawa podatkowego wydanej na wniosek zamawiającego-Wojewódzkiego
Centrum Psychiatrii Długoterminowej Zakład Opiekuńczo-Leczniczy w S. Ś., co potwierdza
poniższy fragment uzasadnienia orzeczenia: „W stanie faktycznym ustalonym w
postępowaniu, Izba za własną uznaje argumentację przedstawioną przez Dyrektora Izby
Skarbowej w P. w Interpretacji indywidualnej z dnia 7 lipca 2014 roku, iż prawidłową stawką
podatku od towarów i usług jest stawka podstawowa, 23%, zwłaszcza do robót budowlano-
montażowych wykonywanych wewnątrz budynków objętych przedmiotem zamówienia”.
Tymczasem w dniu 5 września 2014 r. jeden z wykonawców ubiegających się o udzielenie
zamówienia złożył własny wniosek o wydanie interpretacji również w odniesieniu do
właściwej stawki VAT dokładnie dla tego samego zadania pn. „Przebudowa i rozbudowa
istniejącego budynku A o budynek B z przeznaczeniem na Zakład Opiekuńczo - Leczniczy o
profilu psychiatrycznym, ETAP 2”. Dyrektor Izby Skarbowej w P. w interpretacji indywidualnej
z dnia 1 grudnia 2014 r. nr (…) wydanej na wniosek wykonawcy, podobnie jak we wcześniej
wydanej interpretacji z wniosku zamawiającego z dnia 7 lipca 2014 r, - uznał, iż stawka VAT
winna wynosić 23%. W związku z niekorzystną (bowiem podnoszącą koszty działalności) dla
służby zdrowia interpretacją w sprawie interweniowała poseł M. W., która w interpelacji nr
(…) z dnia 16 grudnia 2014 r. przesłanej przy piśmie z dnia 23 grudnia 2014 r. nr (…)
zapytała Ministra Finansów:
1) Czy budynek zakładu opiekuńczo-leczniczego świadczącego całodobowo
długoterminowe świadczenia zdrowotne obejmujące zakwaterowanie z opieką lekarską i
pielęgniarską (zgodnie ze statutem i kodem klasyfikacyjnym ustalonym przez GUS w Ł.)
nie może wg dyrektora Izby Skarbowej w P. skorzystać z ulgi?
2) Dlaczego wszystkie zakłady opiekuńczo-lecznicze w Polsce działające na takich samych
zasadach jak wojewódzkie centrum psychiatrii długoterminowej mogą stosować
preferencyjną stawkę podatku VAT?
3) Czy organy administracji państwowej chcą doprowadzić do zamknięcia jednostki, która i
tak boryka się na co dzień z ogromnymi problemami wynikającymi z niedofinansowania
opieki psychiatrycznej w Polsce? ”
Odpowiedzi na interpelację nr (…) udzielił w imieniu Ministerstwa Finansów podsekretarz
stanu J. N., który w piśmie z dnia 15 stycznia 2015 r. stwierdził m. in. co następuje: „
Nadesłana interpelacja w istocie dotyczy konkretnego podmiotu, który prowadzi inwestycję
rozbudowy budynku z przeznaczeniem na zakład opiekuńczo-leczniczy. Wykonawca
powyższej inwestycji zwrócił się do dyrektora Izby Skarbowej w P. o wydanie interpretacji
indywidualnej w zakresie prawidłowej stawki podatku VAT dla przedmiotowej inwestycji.
Dyrektor Izby Skarbowej w P. w wydanej interpretacji indywidualnej z dnia I grudnia 2014 r.
nr (…) stwierdził, że wnioskodawca jako generalny wykonawca w związku z wykonywanymi
robotami budowlano-montażowymi przy budowie budynku z przeznaczeniem na zakład
opiekuńczo-leczniczy winien zastosować podstawową stawkę podatku w wysokości 23%. W
związku z tym, że po dokonaniu analizy ww. interpretacji indywidualnej stwierdzono jej
nieprawidłowość, minister finansów na podstawie art 14e § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997
r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) zmienił przedmiotową
interpretacje w dniu 8 stycznia 2015 r. (nr zmiany interpretacji: (…)) i uznał za prawidłowe
stanowisko wnioskodawcy, zgodnie z którym budynek przyszłego zakładu opiekuńczo-
leczniczego spełnia definicję budownictwa objętego społecznym programem
mieszkaniowym, o której mowa w art 41 ust 12a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku
od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) i należy zastosować
obniżoną stawkę podatku VAT 8%. ” Wraz z udzieleniem odpowiedzi na interpelację Minister
Finansów dokonał analizy przedmiotowej interpretacji. W wyniku analizy Minister stwierdził
jej nieprawidłowość, w związku czy ją zmienił. Zmiana interpretacji nastąpiła w trybie art. 14e
§ 1 Ordynacji podatkowej pismem Ministra Finansów z dnia 8 stycznia 2015 r. znak (…). W
zmienionej interpretacji Minister Finansów stwierdził m. in.: „Mając na uwadze powyższe
przepisy oraz przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe należy stwierdzić, że powstały
w wyniku przebudowy i budowy budynku B Zakład Opiekuńczo-Leczniczy o profilu
psychiatrycznym udzielający długoterminowego zakwaterowania wraz z opieką lekarską i
pielęgniarską, spełnia przesłanki pozwalające zakwalifikować go do budownictwa objętego
społecznym programem mieszkaniowym, o którym mowa art. 41 ust. 12a ww. ustawy o
podatku od towarów i usług jako obiekt sklasyfikowany w Polskiej Klasyfikacji Obiektów
Budowlanych w klasie ex 1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących
usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i
niepełnosprawnych. W konsekwencji roboty budowlano-montażowe związane z budową
budynku B z przeznaczeniem na Zakład Opiekuńczo-Leczniczy (...) podlegają w całości
opodatkowaniu, zgodnie z art. 41 ust. 12 i 12a w zw. z art. 146a pkt 2 ww. ustawy o podatku
od towarów i usług stawką podatku w wysokości 8%. ” Powyższa zmieniona interpretacja
przepisów prawa podatkowego jednoznacznie potwierdza, iż w odniesieniu do robót
budowlanych dotyczących zakładów opiekuńczo-leczniczych o profilu psychiatrycznym
Minister Finansów bezpośrednio wyraził jednoznaczne stanowisko o konieczności
zastosowania 8% stawki podatku VAT. Podkreślić przy tym należy, iż zmiana interpretacji
indywidualnych na korzyść podatnika w trybie art.l4e § Ordynacji podatkowych jest instytucją
wykorzystywaną stosunkowo rzadko, jedynie w wyjątkowych okolicznościach. Przedmiotową
decyzję Ministra Finansów należy zatem uznać za jednoznaczną wytyczną co do stawki VAT
w odniesieniu do omawianego zagadnienia, która określiła na przyszłość kierunek praktyki
organów podatkowych. Zmiana interpretacji, w odniesieniu do tego samego obiektu i
zadania, na które w swoim orzeczeniu powołał się KIO w wyroku z dnia 18 sierpnia 2014 r.
KIO 1571/14 - czyni natomiast cytowane przez Zamawiającego orzeczenie nieaktualnym w
kontekście zagadnienia prawidłowej stawki VAT w odniesieniu do robót budowlanych
dotyczących zakładów opiekuńczo-leczniczych o profilu psychiatrycznym”.
Do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego przystąpił wykonawca -
Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego C. – K. S.A, wnosząc o oddalenie
odwołania
Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Odwołanie podlega uwzględnieniu.
Przedmiotem zamówienia w postępowaniu, w którym wniesiono odwołanie jest
„Wykonanie robót budowlanych polegających na budowie Pawilonu nr 5 w Zakładzie
Opiekuńczo - Leczniczym w K.”. Wykonawca w formularzu ofertowym – zgodnie ze wzorem
stanowiącym załącznik nr 1 do SIWZ - zobowiązany był wskazać tylko cenę brutto za
realizację przedmiotu zamówienia - bez wyodrębniania zastosowanej stawki podatku VAT.
Zgodnie ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia – punkt XVI.3 - cena miała
zawierać wszystkie koszty związane z realizacją zamówienia oraz uwzględniać inne opłaty i
podatki. W punkcie IX.1 SIWZ - w zakresie rozpoznawanym przez Izbę - wskazano, że na
ofertę składa się m.in. pod lit a) wymieniony formularza ofertowy oraz pod lit. c): „Kosztorys
ofertowy z cenami jednostkowymi i wartością robót określającą ofertowe wynagrodzenie
Wykonawcy. Zamawiający wymaga, aby wykonawca przygotował kosztorys ofertowy w
oparciu o załączone przedmiary robót. Wyceny robót należy dokonać przy zastosowaniu
określonych w przedmiarach technologii i materiałów lub technologii i materiałów
równoważnych, gwarantujących ten sam efekt użytkowy, techniczny oraz identyczną
trwałość i bezpieczeństwo użytkowania.” Ceny w kosztorysie – zgodnie z regułą – nie
uwzględniały stawek podatku VAT.
Zamawiający w zawiadomieniu z dnia 9 maja 2017 r. w części dotyczącej odrzucenia
oferty Odwołującego w szczególności podał, że „Zgodnie z projektem wykonawczym
budynek ten częściowo przeznaczony jest na udzielanie całodobowych świadczeń
zdrowotnych w zakresie opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym
(m.in. zespoły szatniowe personelu, pokoje personelu, pokoje łóżkowe pacjentów, jadalnie z
zespołami zapleczy kuchennych)) oraz częściowo przeznaczony jest na ośrodek opieki
dziennej (m.in. szatnie pacjentów, pokoje terapii grupowych, gabinety terapii indywidualnych,
zespół rehabilitacyjny, jadalnia z zespołem zaplecza kuchennego, pomieszczenia
pomocnicze (magazynowe, porządkowe)). W części przeznaczonej na udzielanie świadczeń
w trybie stacjonarnym przewiduje się pobyt 120 pacjentów rozmieszczonych w pokojach
jedno-, dwu- i czteroosobowych. Część na ośrodek opieki dziennej przeznaczona jest dla
pacjentów przebywających tylko na zabiegi/terapie w określonych godzinach. Budynek
posiada 3 kondygnacje nadziemne i jedną kondygnację podziemną. Podział powierzchni pod
względem przeznaczenia przedstawia się następująco: piwnice w części pod opieką
stacjonarną 992,5 m2, piwnice w części pod opieką dzienną 308,1 m2, kondygnacje
nadziemne - opieka stacjonarna 3140,7 m2, kondygnacje nadziemne - opieka dzienna
1642,6 m2”. Dalej stwierdził, że (…) zgodnie ze wskazówkami dotyczącymi klasyfikowania
obiektów budowlanych zawartymi w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999
r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) w przypadku obiektów
budowlanych użytkowanych lub przeznaczonych do wielu celów (np. budynek mieszkalny
będący jednocześnie hotelem i biurem) klasyfikuje sieje w jednej pozycji, zgodnie z ich
głównym użytkowaniem, Budynek pawilonu nr 5 Zakładu Opiekuńczo - Leczniczego w K.
przeznaczony jest na dwa cele: udzielanie całodobowych świadczeń zdrowotnych w zakresie
opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym oraz ośrodek opieki
dziennej. Jak wynika z podziału powierzchni pod względem przeznaczenia, głównym celem
użytkowania będzie udzielanie całodobowych świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki
psychiatrycznej i leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym (ponad 4 tys. m2 w porównaniu
do niecałych 2 tys. m2 w przypadku ośrodka opieki dziennej)”. Dla ustaleń, czy budowa
budynku przeznaczonego na taki cel jest objęta inną stawką podatku od towarów i usług niż
stawka podstawowa 23% wskazał, że: „Zgodnie z art. 41 ust. 12 ustawy o podatku od
towarów i usług stawkę podatku, o której mowa w ust. 2 (tj. 8%), stosuje się do dostawy,
budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych
lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem
mieszkaniowym. Zgodnie z art. 41 ust. 12a cyt. ustawy przez budownictwo objęte
społecznym programem mieszkaniowym rozumie się obiekty budownictwa mieszkaniowego
lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz lokale mieszkalne w budynkach
niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale
12, a także obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex
1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z
opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych, z
zastrzeżeniem ust. 12b.
Klasa 1264 Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych „Budynki szpitali i zakładów opieki
medycznej" obejmuje: Budynki instytucji świadczących usługi medyczne i chirurgiczne oraz
pielęgnacyjne dla ludzi, Sanatoria, szpitale długoterminowego lecznictwa, szpitale
psychiatryczne, przychodnie, poradnie, żłobki, ośrodki pomocy społecznej dla matki i
dziecka, Szpitale kliniczne, Szpitale więzienne i wojskowe, Budynki przeznaczone do
termoterapii, wodolecznictwa, rehabilitacji, stacje krwiodawstwa, laktaria, kliniki
weterynaryjne, itp., Budynki instytucji ochrony zdrowia świadczące usługi zakwaterowania, z
opieką lekarską i pielęgniarską dla ludzi starszych, niepełnosprawnych, itp. Klasa nie
obejmuje: Domów opieki społecznej (bez opieki medycznej) dla ludzi starszych lub
niepełnosprawnych, itp. (1130). Jak wynika z treści 41 ust. 12a ustawy o podatku od towarów
i usług, do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym zalicza się
wyłącznie budynki wskazane w tirecie szóstym klasy 1264. Do budownictwa tego nie zalicza
się natomiast innego rodzaju budynków wskazanych w tej klasie”. Dalej w zakresie ustaleń,
„czy budynek który będzie przeznaczony na działalność Zakładu Opiekuńczo - Leczniczego
w K. obejmującą udzielanie całodobowych świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki
psychiatrycznej i leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym jest budynkiem instytucji ochrony
zdrowia świadczącym usługi zakwaterowania, z opieką lekarską i pielęgniarską dla ludzi
starszych, niepełnosprawnych, itp.” podał, że: „Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt. 1 w zw. z art. 9
ust. 1 pkt. 1 ustawy o działalności leczniczej w zakładzie opiekuńczo leczniczym udzielane
są stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne inne niż szpitalne polegające na
udzielaniu całodobowych świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem
pielęgnację i rehabilitację pacjentów niewymagających hospitalizacji, oraz zapewnianiu im
produktów leczniczych i wyrobów medycznych, pomieszczeń i wyżywienia odpowiednich do
stanu zdrowia, a także prowadzeniu edukacji zdrowotnej dla pacjentów i członków ich rodzin
oraz przygotowaniu tych osób do samoopieki i samopielęgnacji w warunkach domowych.
Zgodnie z załącznikiem nr 1 Ip. 12 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013
r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia
uzależnień świadczenia opiekuńczo-lecznicze psychiatryczne obejmujące opiekę,
pielęgnację i rehabilitację oraz leczenie chorych ze znacznymi i utrwalonymi zaburzeniami
zachowania, którym nie można zapewnić opieki w innych warunkach. Zgodnie z art. 3 pkt. 2
lit. d ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, na gruncie tej ustawy ilekroć mowa o szpitalu
psychiatrycznym, odnosi się to również do innego zakładu leczniczego podmiotu leczniczego
w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, sprawującego całodobową opiekę
psychiatryczną lub odwykową”. Mając na uwadze powyższe okoliczności i cytowane przepisy
stwierdził, że: (…) zakład opiekuńczo-leczniczy udzielający całodobowych świadczeń
zdrowotnych w zakresie opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym
przeznaczony jest do leczenia, pielęgnacji i rehabilitacji osób chorych psychicznie i
uzależnionych, których stan wymaga całodobowej opieki lekarsko-pielęgniarskiej.
Niewątpliwie w ramach prowadzonej przez taki zakład działalności leczniczej i
rehabilitacyjnej świadczone są także usługi zakwaterowania z opieką lekarską i
pielęgniarską, lecz należy zauważyć, że usługi te są jedynie usługą składową, wchodzącą w
skład usługi głównej, jaką jest udzielanie świadczeń zdrowotnych”.
Zatem według stanowiska Zamawiającego, budynek zakładu opiekuńczo -
leczniczego udzielający całodobowych świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki
psychiatrycznej i leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym nie jest instytucją, której celem
jest świadczenie usług zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską i taki budynek
należy uznać raczej za budynek instytucji świadczących usługi medyczne i chirurgiczne oraz
pielęgnacyjne dla ludzi (tiret pierwszy klasy 1264) lub szpital długoterminowego lecznictwa,
szpital psychiatryczny (tiret drugi klasy 1264). Tym samym do robót budowlanych
dotyczących budowy takiego budynku nie ma zastosowania 8% stawka podatku od towarów
i usług. Powyższe stanowisko Zamawiający poparł wyrokiem KIO 1571/14 z dnia 18 sierpnia
2014 r. podkreślając identyczność stanowisk w analogicznym stanie faktycznym, albowiem
rozstrzygana kwestia dotyczyła – jego zdaniem - również Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego
o profilu psychiatrycznym powstałego w wyniku przebudowy i rozbudowy Wojewódzkiego
Centrum Psychiatrii Długoterminowej jako zakładu lecznictwa zamkniętego przeznaczonego
do diagnozowania, leczenia i rehabilitacji tych chorych, których stan wymaga całodobowej
opieki lekarsko-pielęgniarskiej, który w ramach prowadzonej działalności leczniczej i
rehabilitacyjnej zapewniał także zakwaterowanie długoterminowe dla osób psychicznie
chorych.
Zdaniem Izby twierdzenia wnoszącego odwołanie wykonawcy, w stanie faktycznym
sprawy, w przedmiocie zastosowanej do „bryły budynku” Pawilonu nr 5 stawki podatkowej
VAT w wysokości 8% zostały poparte stosownymi dowodami wymaganymi art. 190 ust.1
ustawy Pzp. Takich dowodów nie przedstawił Zamawiający.
Izba przede wszystkim miała na uwadze stanowiska właściwych w sprawie organów
podatkowych, na które powołał się Odwołujący, wyrażone co do stawki podatkowej VAT dla
robót budowlanych realizowanych w odniesieniu do budynku zakładów opiekuńczo-
leczniczego, w tym: Dyrektora Izby Skarbowej w W. w interpretacji z dnia 14 października
2011 r. znak IPPP1-443-1102/11-2/BS, Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w
interpretacji z dnia 7 maja 2012 r. znak (…), oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi w
interpretacji z dnia 12 września 2011 r. znak (…)”. Także dla rozstrzygnięcia w tej sprawie
kluczowa była zmiana interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia
7.07.2014 r., która stanowiła podstawę rozstrzygnięcia we wskazanej w zawiadomieniu o
odrzuceniu oferty Odwołującego sprawie KIO 1571/14. W zmienionej interpretacji – pismo z
dnia 8.01.2015 r., znak (…) - Minister Finansów stwierdził m. in.: „Mając na uwadze
powyższe przepisy oraz przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe należy stwierdzić, że
powstały w wyniku przebudowy i budowy budynku B Zakład Opiekuńczo-Leczniczy o profilu
psychiatrycznym udzielający długoterminowego zakwaterowania wraz z opieką lekarską i
pielęgniarską, spełnia przesłanki pozwalające zakwalifikować go do budownictwa objętego
społecznym programem mieszkaniowym, o którym mowa art. 41 ust. 12a ww. ustawy o
podatku od towarów i usług jako obiekt sklasyfikowany w Polskiej Klasyfikacji Obiektów
Budowlanych w klasie ex 1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących
usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i
niepełnosprawnych. W konsekwencji roboty budowlano-montażowe związane z budową
budynku B z przeznaczeniem na Zakład Opiekuńczo-Leczniczy (...) podlegają w całości
opodatkowaniu, zgodnie z art. 41 ust. 12 i 12a w zw. z art. 146a pkt 2 ww. ustawy o podatku
od towarów i usług stawką podatku w wysokości 8%”. Przedmiotową decyzję Ministra
Finansów wyrażoną w trybie art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej w odniesieniu do robót
budowlanych dotyczących zakładów opiekuńczo-leczniczych o profilu psychiatrycznym o
zastosowaniu 8% stawki podatku VAT, należało w stanie faktycznym tej sprawy uznać za
wytyczną co do stawki VAT w odniesieniu do omawianego zagadnienia. Także ta zmiana
interpretacji, w odniesieniu do analogicznego obiektu i zadania, którego zdaniem
Zamawiającego dotyczyło rozstrzygnięcie KIO w wyroku z dnia 18.08. 2014 r. KIO 1571/14,
powoduje, że nie jest możliwe skuteczne powoływanie się na to orzeczenie w kontekście
zastosowania stawki VAT w wysokości 23 %, w miejsce 8 % w odniesieniu do robót
budowlanych związanych z przedmiotowym zakładem opiekuńczo-leczniczych o profilu
psychiatrycznym.
Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do jego wyniku na podstawie art. 192
ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz z uwzględnieniem przepisów rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 41 poz. 238 ze zm.), w tym jego § 3 pkt 2 zgodnie z którym uzasadnione koszty
stron postępowania odwoławczego - ich wysokość określana jest na podstawie rachunków
przedłożonych do akt sprawy. Stąd też sformułowany w odwołaniu wniosek o zasądzenie na
rzecz Odwołującego kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych, nie mógł
podlegać uwzględnieniu przez Izbę.
………………………………