Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2013 roku

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Czajka

Protokolant: Aneta Radomska

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2013 roku w Nowym Sączu

na rozprawie

odwołania A. D. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w N.

z dnia 28 czerwca 2013 roku znak: (...)

w sprawie A. D. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w N.

o emeryturę

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu się A. D. (1) emeryturę od dnia 01 lutego 2013 roku w wysokości proporcjonalnej.

Sygn. akt IV U 1474/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 29 listopada 2013 roku

Decyzją z dnia 28 czerwca 2013 roku, znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. odmówił A. D. (1) przyznania emerytury, ponieważ mimo, iż wykazał on na dzień 01 stycznia 1999 roku 25 letni okres składkowy i nieskładkowy, to jednak nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach ale 13 lat, 09 miesięcy, 17 dni. Organ rentowy nie uwzględnił odwołującemu się jako pracy w szczególnych warunkach okresu od dnia 06 grudnia 1972 roku do dnia 11 kwietnia 1979 roku, ponieważ przedłożone dokumenty nie uzasadniały uznawania tego okresu, jako pracy w szczególnych warunkach. Uzasadniając swoją decyzję organ rentowy powołał się na przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2009r Nr 153, poz. 1227 ze zm. ) oraz przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz.43 ze zm.) ( decyzja ZUS, k. 337 akt ZUS ).

Od powyższej decyzji odwołał się A. D. (1), kwestionując stanowisko organu rentowego, który nie zaliczył mu jako pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od dnia 06 grudnia 1972 roku do dnia 11 kwietnia 1979 rok (...) K. na stanowisku maszynisty sprzętu ciężkiego oraz montażysty maszyn i urządzeń przemysłowych ( odwołanie, k. 2).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. wniósł o oddalenie odwołania. Ustosunkowując się do argumentacji zawartej w odwołaniu wskazał, że decyzja organu rentowego jest zasadna i zgodna z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ponieważ odwołujący się nie wykazał wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy powołał się na niejasności w dokumentacji zgromadzonej w aktach sprawy, wskazując , że z pism pracodawcy odwołującego się wynika, że pracował on jako pomocnik operatora, operator, natomiast z kserokopii akt personalnych, że pracował na stanowisku maszynisty sprzętu ciężkiego, monter maszyn i urządzeń przemysłowych, pomocnik maszynisty koparki. Organ rentowy podniósł, że nie ma on możliwości w sposób jednoznaczny zakwalifikować w/w pracy ( odpowiedź na odwołanie, k. 8 – 11 ).

Bezspornym w niniejszej sprawie jest, że odwołujący się A. D. (1), urodzony dnia (...), obniżony wiek emerytalny 60 lat osiągnął z dniem (...). Na dzień 01 stycznia 1999 roku odwołujący się wykazał, co najmniej 25 lat okresu ubezpieczenia, tj. 21 lat, 02 miesiące, 08 dni okresów składkowych, 06 miesięcy, 04 dni okresów nieskładkowych oraz 04 lata, 1 miesiąc okresów składkowych zagranicznych, w tym 13 lat, 9 miesięcy, 17 dni okresów pracy w szczególnych warunkach. Odwołujący się nie jest członkiem OFE. Wniosek o emeryturę w warunkach szczególnych A. D. (1) złożył do organu rentowego w dniu 04 lutego 2013 roku

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. D. (1) w okresie od 06 grudnia 1972 roku do dnia 11 kwietnia 1979 roku, zatrudniony był w (...) Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku: robotnika budowlanego, maszynisty sprzętu ciężkiego, maszynisty maszyn i urządzeń przemysłowych. Odwołującego zatrudniono w pełnym wymiarze czasu pracy.

Po przyjęciu się do pracy odwołujący się pracował początkowo jako robotnik budowlany przy budowie kanału na kopalni dolomitu. Odwołujący zajmował się w tym czasie wylewaniem betonu. Na kopalni pracowały dwie brygady po 10 osób.

Potem A. D. (1) przeniesiono do C., gdzie pracował jako murarz na budowie fabryki zapałek, gdzie wykonywał czynności budowlane. W tym czasie odwołujący zajmował się też wykopami.

Następnie odwołujący złożył pisemne podanie w dniu 02 września 1975 roku o przeniesienie i od 01 listopada 1975 roku został przeniesiony do Zakładu (...) na stanowisko pomocnika operatora sprzętu ciężkiego. Od tego momentu odwołujący się pracował jako pomocnik operatora sprzętu ciężkiego. Odwołujący kolejno został przeniesiony 18 czerwca 1976 roku z (...) 5 do Zakładu (...) na zakład transportu, gdzie też pracował w charakterze pomocnika operatora sprzętu ciężkiego. Jako pomocnik operatora odwołujący jeździł na spychu razem z operatorem, pracował pod jego nadzorem. W tym czasie A. D. (1) pracował na Hucie (...) przy budowach dróg, placów - pracował przy różnych wykopach. Był pomocnikiem operatora S. O..

Decyzją Komisji (...) z dnia 23 czerwca 1977 roku przyznano A. D. (1) prawo do obsługi ciężkich maszyn budowlanych i drogowych.

A. D. (1) po nabyciu uprawnień operatora koparki - od 01 lipca 1977 roku pracował w (...) Przedsiębiorstwie (...) jako operator koparki. Miał w tym czasie swojego pomocnika. Jako operator odwołujący się obsługiwał maszyny ciężkie typu koparki oraz spychy. Wszystkie te czynności wykonywał w Hucie (...) , przy pracach budowlanych.

Jako operator koperki odwołujący pracował już do końca zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...). Innych czynności odwołujący się nie wykonywał. A. D. (1) nie pracował jako monter sprzętu ciężkiego.

Z odwołującym się na koparce pracował S. O. jako operator sprzętu ciężkiego – spycharek w latach od listopada 1974 r. do maja 1978 r. Z odwołującym pracował też A. D. (2) od 20 listopada 1973 do 30 października 1982 jako kierowca.

( dowód: świadectwo pracy, k. 322 akt rentowych, uprawnienia operatora, k. 6 , angaż z dnia 4 lipca 1977 roku, k. 27 akt osobowych, przeniesienia z dnia 26 czerwca 1976 roku, k. 5 akt osobowych, wniosek o przeniesienia z dnia 18 czerwca 1976 roku, k. 7 akt osobowych, zeznania świadka S. O., płyta z nagraniem przesłuchania mim. 00: 16: 17, k. 32 , zeznania świadka A. D. (2), płyta z nagraniem przesłuchania mim. 00:31:31, k. 32, zeznania odwołującego się, płyta z nagraniem przesłuchania mim.00:43: 53 k. 32)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach sprawy, której wiarygodności i mocy dowodowej żadna ze stron nie kwestionowała w toku postępowania. Sąd oparł się również na zeznaniach odwołującego się A. D. (1) oraz świadków S. O., A. D. (2), uznając je za wiarygodne, wspólne, logiczne oraz zgodne z pozostałym materiałem zgromadzonym w sprawie. Brak jest bowiem podstaw do podważenia ich wiarygodności. Zeznania A. D. (1) znajdują potwierdzenie w zeznaniach w/w świadków, którzy w sposób obiektywny potwierdzili, że odwołujący się od 01 lipca 1977 roku po nabyciu uprawnień operatora koparki w czerwcu tego roku do końca zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...), czyli do 11 kwietnia 1979 roku pracował w warunkach szkodliwych jako operator sprzętu ciężkiego - koparki i spychu. Odwołujący podczas zatrudnienia nie wykonywał czynności montera sprzętu ciężkiego. Sąd w zupełności podzielił w tym zakresie zeznania świadków, albowiem dokumentacja osobowa odwołującego w tym zakresie nie była w pełni wiarygodna, gdyż jak wynika z jej analizy nie była ona rzetelnie i dokładnie prowadzona. Pomieszane są w niej daty oraz stanowiska pracy. Przesłuchiwani przed Sądem świadkowie byli zgodni co do tego, że od 01 lipca 1977 roku odwołujący pracował jako operator koparki, po uprzedniej pracy jako pomocnika operatora S. O.. Odwołujący się oprócz obsługi ciężkich maszyn budowlanych innych czynności nie wykonywał.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. D. (1) zasługuje na uwzględnienie.

Przypadek odwołującego, który urodził się (...) należało odnieść do regulacji art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Według w/w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2009, nr153, poz. 1227 ) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa ( art. 184 ust 2 cyt. ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku ).

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych- art. 32 ust 2 cyt. ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009, nr153, poz. 1227 ).

Warunki przejścia na emeryturę przez wymienionych powyżej pracowników określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.83 Nr 8 poz. 43 ze zm.).

Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy zatrudnienia stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust.2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy - § 2 ust 1 i 2 cytowanego rozporządzenia Rady Ministrów.

Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełni łącznie następujące warunki tj. osiągnie wiek emerytalny, wynoszący dla kobiet 55 lat, 60 lat dla mężczyzn i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Za wymagany okres zatrudnienia uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia ( § 3 i 4 ust.1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku). Z reguły wymaganym stażem pracy uprawniającym do niższego wieku emerytalnego jest okres 15 lat- pracy w szczególnych warunkach.

Wyszczególnienie prac uznawanych za wykonywane w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zawierają wykazy A i B stanowiące załącznik do wskazanego rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Do treści tych załączników były dostosowane resortowe wykazy stanowisk, przy czym nazwa stanowiska na jakim był zatrudniony pracownik musi dokładnie odpowiadać nazwie stanowiska wymienionego we właściwym resortowym akcie prawnym. Oznacza to, że nazwa stanowiska nie może być podobna do wymienionych lub niepełna.

Przenosząc te ogólne rozważania na grunt stanu faktycznego niniejszej sprawy zaznaczyć należy, że do wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach uprawnieni są wyłącznie pracownicy, którzy legitymują się wymaganym okresem zatrudnienia tj. 25 lat w przypadku mężczyzn, w tym co najmniej 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach w ramach stosunku pracy. W przedmiotowej sprawie odwołujący się spełnia wymagany okres pracowniczego zatrudnienia na dzień 01 stycznia 1999 roku stosownie do regulacji w/w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku. Wykazał bowiem łączny staż ubezpieczeniowy w wymiarze 25 lat, tj. 21 lat, 9 miesięcy, 12 dni okresów składkowych oraz 06 miesięcy, 04 dni okresów nieskładkowych i 4 lata , 1 miesiąc okresów składkowych zagranicznych. Odwołujący się nie jest członkiem OFE. Spór dotyczy natomiast wymaganego okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Przy czym należy mieć na względzie to, że organ rentowy uwzględnił odwołującemu się jako staż pracy szczególnej 13 lat, 09 miesięcy, 17 dni .

Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił odwołującemu się jako pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia od dnia 06 grudnia 1972 roku do dnia 11 kwietnia 1979 rok (...) K.

Zgodnie z wykazem A, dział V poz. 03 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych są zaliczane do prac, których wykonywanie uprania do emerytury w wieku wcześniejszym.

Ustalony przez Sąd stan faktyczny daje podstawy do uznania, że odwołujący się zatrudniony był na powyższym stanowisku. Potwierdziły to jego zeznania, które znalazły potwierdzenie w zeznaniach świadków S. O., A. D. (2), z których wynika, że w okresie od 01 lipca 1977 roku do 11 kwietnia 1979 w (...) Przedsiębiorstwie (...) odwołujący pracował jako operator sprzętu ciężkiego na budowach. W tym czasie odwołujący się obsługiwał maszyny ciężkie typu koparki oraz spychy. Wszystkie te czynności wykonywał w Hucie (...), gdzie prowadzono prace budowlane. Innych czynności odwołujący nie wykonywał. A. D. (1) nie pracował jako monter sprzętu ciężkiego.

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 roku, III UZP 6/84, LEX nr 14625 okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ) mogą być ustalane w postępowaniu odwoławczym także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy. Identyczne stanowisko przyjął Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 21 września 1984 roku, III UZP 48/84 LEX nr 14630 – w świetle § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ) zakład pracy wydaje, wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji, natomiast w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie tych okresów także w oparciu o inne dowody (tytuł cytowanego rozporządzenia w uchwałach SN został zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 21 maja 1996 roku,(Dz. U. 96, Nr 63, poz. 292) .

Postępowanie w sprawach emerytalnych jest bowiem dwuetapowe, stąd też przed organem rentowym „sprawa emerytalna” ma charakter administracyjnoprawny, a w postępowaniu stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Organ rentowy ma ograniczoną swobodę prowadzenia postępowania dowodowego. Z przepisów proceduralnych wynika bowiem, jakie środki dowodowe stanowią podstawę ustalenia konkretnych okoliczności [per exemplum wyżej cytowany § 2 ust. 2 rozporządzenia]. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione przez zakład pracy jest dokumentem wiążącym organ rentowy zarówno w znaczeniu pozytywnym, jak i negatywnym.

Na etapie postępowania odwoławczego sprawa o emeryturę – uprzednio administracyjna – staje się sprawą cywilną w rozumieniu art. 1 kpc. Do jej rozpoznania stosuje się przepisy kodeksu postępowania cywilnego, a zasadniczym celem tego postępowania jest rozstrzygnięcie sprawy po dostatecznym wyjaśnieniu jej okoliczności spornych. Ubezpieczony jako strona faktycznie słabsza korzysta ze wzmożonej ochrony procesowej, którą gwarantują szczególne przepisy proceduralne dotyczące postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, zawartych w dziale III rozdziałach 1 i 3 kpc. Ten wyjątek od ogólnych zasad wynikających z art. 247 kpc sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane i ich dopuszczenie za celowe. Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, stąd też w przedmiotowej sprawie Sąd dopuścił zeznania świadków S. O. i A. D. (2) na okoliczność wykonywania przez odwołującego się pracy w szczególnych warunkach.

Należy przytoczyć wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97, OSNP 1998/21/638, w którym Sąd Najwyższy przyjął , że nie korzysta z uprawnienia do emerytury przy niższym wieku emerytalnym pracowników, pracownik, który nie udowodnił, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach i w pełnym wymiarze pracy obowiązującym na danym stanowisku ( § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach, Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

W przedmiotowej sprawie A. D. (1) w sposób dostateczny wykazał, że praca jaką wykonywał w (...) Przedsiębiorstwie (...) była pracą w szczególnych warunkach przy obsłudze sprzętu ciężkiego. Z akt sprawy wynika, że decyzją Komisji (...) z dnia 23 czerwca 1977 roku przyznano A. D. (1) prawo do obsługi ciężkich maszyn budowlanych i drogowych i takie też czynności A. D. (1) po nabyciu uprawnień operatora koparki od 01 lipca 1977 roku do 11 kwietnia 1979 roku wykonywał. Pracował na budowach w pełnym wymiarze pracy.

Biorąc pod uwagę powyższe przyjąć należy, że A. D. (1) wykazał co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach, po doliczeniu okresu pracy operatora sprzętu ciężkiego od 01 lipca 1977 roku do 11 kwietnia 1979 roku , tj. 01 roku, 10 miesięcy , 11 dni do uwzględnionego już przez organ rentowy okresu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 13 lat, 09 miesięcy, 17 dni , co daje łacnie 15 lat, 7 miesięcy, 28 dni. Na marginesie wskazać należy, że w spornym okresie od 1972 roku odwołujący też pracował w narażeniu na czynniki szkodliwe – przy budowie kanałów, jako murarz, pomocnik operatora sprzętu ciężkiego. Jednak okres samej pracy operatora sprzętu ciężkiego jest dla odwołującego się wystarczający do wykazania przesłanki stażu pracy w szczególnych warunkach. Pozostałych przesłanek organ rentowy nie kwestionował.

W ocenie Sądu z uwagi na fakt, że organ rentowy do stażu 25 lat ubezpieczenia na dzień 01 stycznia 1999 roku doliczył się okresy składkowe zagraniczne świadczenie winno zostać odwołującemu się przyznane w wysokości proporcjonalnej.

Wobec powyższego w ocenie Sądu odwołujący się spełnia wymagane przesłanki, które dają mu prawo do przyznania emerytury na warunkach preferencyjnych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2009 , Nr 153, poz. 1227) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze( Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) w związku z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady ( WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 roku w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego ( Dz.U UE L 04.166.1) i Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ( WE nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 roku dotyczącego wykonywania rozporządzenia ( WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego ( Dz.U.UE.L.09.284.1) - na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc i powołanych powyżej przepisów prawa materialnego Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującemu się A. D. (1) emeryturę w wysokości proporcjonalnej od dnia 01 lutego 2013 roku, tj. od miesiąca złożenia wniosku o świadczenie.