Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lipca 2017 roku

Sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Paweł Błasiak

Protokolant: Katarzyna Nankiewicz

po rozpoznaniu w dniu 20 lipca 2017 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa – Głównego Urzędu Miar

przeciwko (...) Sp. z o.o.

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od powoda Skarbu Państwa – Głównego Urzędu Miar na rzecz pozwanej (...) Sp. z o.o. kwotę 287 (dwieście osiemdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 603/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 stycznia 2017 roku Skarb Państwa – Główny Urząd Miar, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. kwoty 668,51 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 17 października 2016 roku do dnia zapłaty tytułem rekompensaty za koszty odzyskiwania należności zgodnie z treścią art. 10 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Ponadto, wniósł o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik powoda podniósł, że Główny Urząd Miar zawarł z pozwanym cztery umowy. Według strony powodowej (...) sp. z o.o. dokonał zapłaty wynikającej z wystawionych faktur z przekroczeniem terminu płatności. (pozew, k. 1 – 4)

Nakazem zapłaty z dnia 26 stycznia 2017 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie orzekł zgodnie z żądaniem pozwu. (nakaz zapłaty, k. 31)

Od powyższego nakazu zapłaty (...) sp. z o.o., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, złożył sprzeciw, w którym zaskarżył nakaz zapłaty w całości oraz wniósł o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, a także opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych. W sprzeciwie podniesiono, że żądanie powoda jest nadużyciem prawa w rozumieniu art. 5 k.c. (sprzeciw, k. 37 – 40)

Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 3 lutego 2014 roku Skarb Państwa – Główny Urząd Miar zawarł z pozwanym A. (...) Polska sp. z o.o (działającym wtedy pod firmą (...) sp. z o.o.) umowę, której przedmiotem było wzorcowanie pehametru. Za wykonanie usługi strony ustaliły cenę w wysokości 313 złotych powiększoną o kwotę podatku od towarów i usług. Zapłata ceny miała nastąpić w terminie 14 dni od daty doręczenia spółce faktury VAT. (dowód: zamówienie, k. 9). W dniu 5 marca 2014 roku Skarb Państwa – Główny Urząd Miar wystawił fakturę VAT nr (...), w której jako nabywcę określono pozwanego. Faktura opiewała na kwotę 313 złotych powiększoną o podatek od towarów i usług. Przedmiotowa faktura została doręczona spółce w dniu 10 marca 2014 roku. (dowód: faktura VAT, k. 10; zwrotne potwierdzenie odbioru, k. 11). Pozwany dokonał zapłaty kwoty wynikającej z faktury VAT nr (...) w dniu 5 maja 2014 roku. (bezsporne)

W dniu 16 czerwca 2014 roku Skarb Państwa – Główny Urząd Miar zawarł z pozwanym umowę, której przedmiotem było wzorcowanie tlenomierza. Za wykonanie usługi strony ustaliły cenę w wysokości 780 złotych powiększoną o kwotę podatku od towarów i usług. Zapłata ceny miała nastąpić w terminie 14 dni od daty doręczenia spółce faktury VAT. (dowód: zamówienie, k. 12). W dniu 23 lipca 2014 roku Skarb Państwa – Główny Urząd Miar wystawił fakturę VAT nr (...), w której jako nabywcę określono pozwanego. Faktura opiewała na kwotę 780 złotych powiększoną o podatek od towarów i usług. Przedmiotowa faktura została doręczona spółce w dniu 28 lipca 2014 roku. (dowód: faktura VAT, k. 13; zwrotne potwierdzenie odbioru, k. 14). Pozwany dokonał zapłaty kwoty wynikającej z faktury VAT nr (...) w dniu 8 września 2014 roku. (bezsporne)

W dniu 1 września 2014 roku Skarb Państwa – Główny Urząd Miar zawarł z pozwanym umowę, której przedmiotem było wystawienie duplikatu świadectwa wzorcowania pehametru. Za wykonanie usługi strony ustaliły cenę w wysokości 130 złotych powiększoną o kwotę podatku od towarów i usług. Zapłata ceny miała nastąpić w terminie 14 dni od daty doręczenia spółce faktury VAT. (dowód: zamówienie, k. 15). W dniu 11 września 2014 roku Skarb Państwa – Główny Urząd Miar wystawił fakturę VAT nr (...), w której jako nabywcę określono pozwanego. Faktura opiewała na kwotę 130 złotych powiększoną o podatek od towarów i usług. Przedmiotowa faktura została doręczona spółce w dniu 16 września 2014 roku. (dowód: faktura VAT, k. 16; zwrotne potwierdzenie odbioru, k. 17). Pozwany dokonał zapłaty kwoty wynikającej z faktury VAT nr (...) w dniu 27 października 2014 roku. (bezsporne)

W dniu 24 czerwca 2014 roku Skarb Państwa – Główny Urząd Miar zawarł z pozwanym umowę, której przedmiotem było wzorcowanie pehametru i elektrody pehametrycznej. Za wykonanie usługi strony ustaliły cenę w wysokości 573 złotych powiększoną o kwotę podatku od towarów i usług. Zapłata ceny miała nastąpić w terminie 14 dni od daty doręczenia spółce faktury VAT. (dowód: zamówienie, k. 18). W dniu 23 września 2014 roku Skarb Państwa – Główny Urząd Miar wystawił fakturę VAT nr (...), w której jako nabywcę określono pozwanego. Faktura opiewała na kwotę 322,60 złotych powiększoną o podatek od towarów i usług. Przedmiotowa faktura została doręczona spółce w dniu 25 września 2014 roku. (dowód: faktura VAT, k. 19; zwrotne potwierdzenie odbioru, k. 20). Pozwany dokonał zapłaty kwoty wynikającej z faktury VAT nr (...) w dniu 7 listopada 2014 roku. (bezsporne)

W dniu 23 września 2016 roku Skarb Państwa – Główny Urząd Miar wystawił notę księgową obciążającą (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. kwotą 668,51 zł z tytułu rekompensaty za koszty odzyskiwania należności zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych z tytułu przekroczenia terminu płatności powyższych faktur. (dowód: nota księgowa, k. 21)

Pismem z dnia 23 września 2016 roku Skarb Państwa – Główny Urząd Miar wezwał (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. do zapłaty kwoty 668,51 zł w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania z tytułu przekroczenia terminu płatności powyższych faktur.. (wezwanie do zapłaty, k. 22)

Stan faktyczny ustalony został na podstawie wskazanych wyżej dowodów.

Dano wiarę załączonym do akt sprawy dokumentom, gdyż ich prawdziwość i wiarygodność w świetle zebranego materiału dowodowego i po jego wszechstronnym rozważeniu nie nasuwa żadnych wątpliwości. Dokonując kontroli formalnej dokumentów sąd nie stwierdził ich fałszowania przez podrabianie lub przerabianie. Strony niniejszego postępowania nie kwestionowały również prawdziwości przedkładanych dokumentów.

Sąd oparł się również na okolicznościach przyznanych przez strony, które zgodnie z art. 229 k.p.c. nie wymagają przeprowadzenia dowodów.

Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie zważył, co następuje.

Powództwo Skarbu Państwa – Głównego Urzędu Miar nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności podnieść należy, że osią sporu jest możliwość dochodzenia przez stronę powodową zapłaty kwoty 668,51 zł w oparciu o przepisy ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 roku, poz. 684; zwana dalej ustawą o terminach zapłaty w transakcjach handlowych).

Przechodząc do oceny zasadności zgłoszonego przez Skarb Państwa – Główny Urząd Miar żądania stwierdzić należy, że zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, równowartość kwoty 40 Euro przeliczonej na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne, stanowiącej rekompensatę za koszty odzyskiwania należności. Przepisy wspomnianej ustawy mogą być stosowane w odniesieniu do powoda, czyli Skarbu Państwa – Głównego Urzędu Miar, co wynika z przepisu art. 2 pkt 3 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych w związku z przepisem art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 2164 z późn. zm.).

W niniejszej sprawie bezspornym pomiędzy stronami było uiszczenie przez pozwaną należności z wystawionych faktur VAT ze zwłoką w stosunku do umówionych terminów płatności.

Biorąc pod uwagę okoliczności rozpoznawanej sprawy, żądanie pozwu o czterokrotność rekompensaty w równowartości kwoty 40 euro przez powoda w sytuacji, gdy pozwany dłużnik dobrowolnie, bez wezwania, ani żadnych czynności windykacyjnych uregulował zobowiązania z poszczególnych faktur z nieznaczną zwloką, powinno być traktowane jako nadużycie prawa w rozumieniu art. 5 k.c. (por. też wyrok SO w Lublinie sygn. akt IX Ga 234/16, orzeczenia.lublin.so.gov.pl). Nie można przy tym pomijać okoliczności, że uchybienie terminowi płatności nie miało żadnego negatywnego wpływu na funkcjonowanie powoda. Równowartość należności odsetkowych ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych wynikających z art. 7 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych była znikoma i pozostawała w rażącej dysproporcji do wysokości żądania objętego pozwem. Dochodzenie zryczałtowanej opłaty w okolicznościach niniejszej sprawy jest sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa. Celem, dla którego ustanowiono omawianą rekompensatę 40 euro nie jest wyrównanie wierzycielowi kosztów jakie poniósł w związku z dochodzeniem należności odnoszących się do konkretnej transakcji, lecz skłonienie dłużnika do zapłaty w terminach określonych w ustawie. Ewentualna szkoda, jaką poniósł powód powinna zostać mu zrekompensowana przez zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych. Rekompensata w rozmiarze równowartości 40 euro jest dodatkową jak gdyby należnością mając na celu wyrównanie strat związanych z odzyskiwaniem zaległych płatności, jednakże nie może być utożsamiana z mechanizmem naliczania odsetek z tytułu opóźnienia, które, założenia tej instytucji, stanowią rekompensatę za brak korzystania z kapitału nieuiszczonego w terminie; w przypadku zaś należności z art. 10 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, funkcją jej wskazaną w treści przepisu jest rekompensata za windykację, której prawdopodobieństwo wynikać winno z okoliczności sprawy. Tymczasem krótki okres opóźnień, dobrowolne wywiązanie się przez pozwanego z zapłaty, niepodjęcie przez niego żadnych kroków celem ściągnięcia wierzytelności, uzasadniają przekonanie o odmiennym celu akcji procesowej powoda sprowadzającego skutek w postaci uzyskania dodatkowej należności.

Wbrew literalnej wykładni art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, możliwość domagania się kwoty 40 euro za okresy, w których świadczenie stało się wymagalne, jest uwarunkowane nie tylko od wykazania przez wierzyciela, że spełnił swoje świadczenie, lecz również, że poniósł w istocie jakieś koszty związane z windykacją wierzytelności, zwłaszcza jeśli wziąć pod uwagę cel tego roszczenia, czyli wyrównanie strat związanych z odzyskiwaniem zaległych płatności. Natomiast takie koszty w rozważanej sprawie nie zostały przez powoda poniesione. Trzeba zgodzić się z poglądem, że rekompensata za koszty odzyskiwania należności w wysokości 40 euro, przewidziana w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, przysługuje wierzycielowi bez konieczności wykazania, że koszty te zostały poniesione (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2015 r., III CZP 94/15, OSNC 2017/1/5). Jednakże wierzyciel powinien wykazać, że w ogóle podjął jakieś działania mające na celu odzyskanie należności. Powód w niniejszej sprawie tego nie wykazał, a ponadto nie kwestionował twierdzeń pozwanego, że nie podjął takich działań. Nie może zatem powód żądać rekompensaty za czynności windykacyjne, skoro ich nie podjął.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd oddalił powództwo, o czym orzeczono w punkcie I wyroku.

O kosztach procesu orzeczono w punkcie II na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Sąd oddalił powództwo, stąd powód – jako strona przegrywająca proces – zobowiązany jest zwrócić pozwanemu poniesione przez niego koszty procesu. Pozwany poniósł koszty związane z ustanowieniem pełnomocnika w wysokości 270 złotych oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych.