Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 września 2017 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny w składzie następującym

Przewodniczący SSR Magdalena Glinkiewicz

Protokolant st.sekr. sąd. Bożena Czajkowska

Po rozpoznaniu w dniu 6 września 2017r. w Toruniu.

sprawy z powództwa

J. N.

przeciwko:

(...) Sp. z o.o. w S.

o:

pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

orzeka:

I.  oddala powództwo;

II.  nie obciąża powoda kosztami procesu.

Sygn. akt I C 699/17

UZASADNIENIE

Powód J. N. wniósł przeciwko (...) Sp. z o.o. w S. pozew o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sąd Rejonowego w Chełmnie z dnia 25 sierpnia 2008 r. sygn. akt (...)z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej (...) w W. oraz o zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powód podniósł zarzut przedawnienie roszczenia. Nadto dodał, iż pierwotny wierzyciel zwolnił go z ciążącego na nim zobowiązania i tym samym nie można żądać od niego spłaty. Podał również , iż jest osobą niepełnosprawną i utrzymuje się z renty w wysokości 650 zł. Jego zdaniem niezrozumiałym jest dochodzenie od niego całości należności skoro roszczenie można zaspokoić z majątku dłużnika, który zaciągnął pożyczkę.

Postanowieniem z dnia 2 maja 2017r. Sąd Rejonowy w Toruniu zabezpieczył powództwo poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego w sprawie (...)przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Toruniu T. S. zastępca M. R..

Postanowieniem z dnia 2 maja 2017 r. Sąd Rejonowy zwolnił powoda z kosztów sądowych w całości.

W odpowiedzi na pozew pozwana (...) Sp. z o.o. w S. wniosła o ustalenie wartości przedmiotu sporu wskazując, iż powód wskazał kwotę 1.731,14 zł. Podniosła, iż zadłużenie powoda wynosi obecnie 4.336,56 zł, zatem podana przez powoda wartość przedmiotu sporu jest znacznie zaniżona.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wskazała, iż niezasadnym jest żądanie powoda w zakresie pozbawienia tytułu wykonawczego w zakresie odnoszącym się do dłużnika solidarnego. Zaznaczyła, iż powód nie posiada legitymacji do wytoczenia powództwa o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w zakresie jakim tytuł ten stwierdza obowiązki M. P.. Za chybiony zdaniem pozwanej należało uznać podniesiony zarzut przedawnienia. Zaznaczyła, iż przez podjęcie szeregu czynności bieg terminu przedawnienia został przerwany. Dodała, iż bez znaczenia dla niniejszej sprawy pozostaje powoływany przez powoda fakt, iż nie zamieszkiwał pod adresem, na który kierowana była korespondencja w sprawie (...)i dlatego nie wniósł sprzeciwu. Podkreśliła, iż możliwość podnoszenia zarzutów formalnych w postępowaniu przeciwegzekucyjnym jest wyłączona. Zaprzeczyła twierdzeniom powoda, iż pierwotny wierzyciel zwolnił go z ciążącego na nim zobowiązania. Przedmiotowy fakt nie został w żaden sposób udowodniony.

Postanowieniem z dnia 30 maja 2017r. Sąd Rejonowy ustalił wartość przedmiotu sporu na kwotę 4.336,56 zł.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 25 sierpnia 2008 r. Sąd Rejonowy w Chełmnie w sprawie o sygn. akt (...)z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej (...) w W. wydał przeciwko pozwanym M. P. i J. N. nakaz zapłaty w postepowaniu upominawczym.

Bezsporne.

Dnia 16 czerwca 2011 r. Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo – Kredytowa (...) w W. wystąpiła z wiosełkiem o nadanie klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty z dnia 25 sierpnia 2008 r. przeciwko J. N..

Dowód: wniosek o nadania klauzuli k. 54

Postanowieniem z dnia 8 grudnia 2011 r. Sąd Rejonowy w Chełmnie nadał nakazowi zapłaty klauzulę wykonalności przeciwko J. N..

Dowód: postanowienie 8.12.2011 er. K. 56

Na podstawie nakazu zapłaty zaopatrzonego w klauzulę wykonalności Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo – Kredytowa (...) w W. złożyła dnia 5 stycznia 2012 r. wniosek o wszczęcie egzekucji. Postanowieniem z dnia 15 czerwca 2012 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Chełmnie M. G. umorzył postępowanie egzekucyjne.

Dowód: wniosek o wszczęcie egzekucji k. 57;

Postanowienie z 15.06.2012 r. k. 58

W dniu 9 września 2013 r. (...) Sp. z o.o. w S. wystąpiła przeciwko J. N. o nadanie klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty na jej rzecz, podnosząc, iż nabyła przedmiotową wierzytelność.

Postanowieniem z dnia 8 stycznia 2014r. w sprawie (...)Sąd Rejonowy w Chełmnie nadał klauzulę wykonalności nakazowi zapłaty na rzecz (...) Sp. z o.o. w S.

Dowód: akta (...)Sądu Rejonowego w Chełmnie

W dniu 30 grudnia 2016 r. (...) Sp. z o.o. w S. złożyła wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego wobec J. N.. Do chwili obecnej postępowanie egzekucyjne nie zostało zakończone.

Dowód: akta Km 3097/16

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych, dokumentów przedłożonych przez strony i dokumentów znajdujących się w katach sprawy(...)Sądu Rejonowego w Toruniu, aktach (...)

Sąd w pełni dał wiarę dowodom w postaci dokumentów zgromadzonych w toku procesu, albowiem były kompletne i jasne, wraz z pozostałymi dowodami obrazowały dokładny stan faktyczny sprawy. Ich prawdziwość nie budziła w ocenie Sądu jakichkolwiek wątpliwości. Co więcej wiarygodność i autentyczność przedłożonych dokumentów nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Przed przystąpieniem do zasadniczych rozważań na samym wstępie należy poczynić kilka uwag natury ogólnej.

Zgodnie z art. 840 § 1 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia: pkt 1/ jeżeli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście; pkt 2/ po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że w myśl ogólnej zasady wyrażonej w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zgodnie z procedurą cywilną nie do Sądu należy zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności spornych dla rozstrzygnięcia sprawy /art. 232 k.p.c./. Obowiązek przedstawiania dowodów spoczywa na stronach /art. 3 k.p.c./ a ciężar udowodnienia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy spoczywa na tej stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne.

Powyższe spostrzeżenie ma w niniejszej sprawie takie znaczenie, że wobec kwestionowania powództwa przez pozwaną rzeczą powoda było wykazanie, że wystąpiły zdarzenia, z którymi pozytywne przepisy prawa materialnego łączą wygaśnięcie zobowiązań albo powodują niemożność egzekwowania świadczeń wynikających z tytułu egzekucyjnego.

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy, stwierdzić trzeba, że powód nie wykazał podstaw do uwzględnienia jego powództwa.

Powód nie wykazał bowiem, że roszczenie uległo przedawnieniu. W tym miejscu przypomnieć należy, że w myśl art. 125 § 1 k.c. roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu. Natomiast w myśl art. 123 § 1 pkt 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. W art. 123 § 1 pkt 1 czynności przerywające bieg przedawnienia zostały określone w sposób syntetyczny. Niewątpliwie chodzi o czynności procesowe wierzyciela, które ustawodawca scharakteryzował, stawiając im określone wymagania. Tak więc bieg przedawnienia przerywa każda czynność wierzyciela: podjęta przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym; podjęta w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia; podjęta bezpośrednio we wskazanym wyżej celu. Czynnością zmierzającą do zaspokojenia roszczenia jest niewątpliwie wniosek o wszczęcie egzekucji (art. 796 k.p.c.). Zgodnie z art. 124 § 1 k.c. po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. W przepisie art. 124 § 2 k.c. uregulowano natomiast kwestię przerwania przedawnienia jako skutku czynności podjętej przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju. W takiej sytuacji przedawnienie nie zaczyna biec na nowo, dopóki postępowanie nie zostanie zakończone. Następuje więc przesunięcie nowego początku biegu terminu przedawnienia aż do czasu zakończenia postępowania, którego wszczęcie było przyczyną przerwy. W postępowaniu egzekucyjnym, należy przyjąć, że kończy się ono umorzeniem, czy to z mocy prawa (art. 823 k.p.c.), czy z urzędu (art. 824 k.p.c.), czy na wniosek strony (art. 825 k.p.c.). Postanowienie sądu stwierdzające umorzenie, które nastąpiło z mocy prawa (por. uchwała SN z dnia 16 maja 1996 r., III CZP 44/96, OSNC 1996, nr 9, poz. 117), oraz postanowienia komornika o umorzeniu postępowania z urzędu lub na wniosek podlegają zaskarżeniu; bieg przedawnienia rozpoczyna się w chwili uprawomocnienia się orzeczeń.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, iż wierzytelność objęta nakazem zapłaty Sądu Rejonowego w Chełmnie z dnia 25 sierpnia 2008r. nie uległa przedawnieniu.

Po raz pierwszy termin przedawnienia uległ przerwaniu w dniu 22 czerwca 2011 r. z chwilą złożenia przez pierwotnego wierzyciela wniosku o nadanie klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty. Postanowienie w tym przedmiocie wydane zostało w dniu 8 grudnia 2011r. i od tego dnia termin przedawnienia zaczął biec na nowo. Na skutek wniosku o wszczęcie egzekucji, który został złożony w dniu 5 stycznia 2012 r. termin przedawnienia roszczenia uległ ponownemu przerwaniu. Termin przedawnienia zaczął biec z dniem wydania postanowienia w przedmiocie umorzenia postępowania tj. 15 czerwca 2012 r. W związku ze złożeniem dnia 9 września 2013 r. przez pozwaną, będąca następcą prawnym Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej N., wniosku o nadanie klauzuli wykonalności na jej rzecz, termin przedawnienia po raz trzeci uległ przerwaniu. Postanowienie w tym przedmiocie wydane zostało 8 stycznia 2014r. Wobec złożenia przez pozwanego wniosku o wszczęcie egzekucji w dniu 30 grudnia 2016r. bieg terminu przedawnienia ponownie został przerwany i z uwagi na to, że postepowanie nadal jest w toku termin przedawnienia roszczenia nie zaczął jeszcze biec na nowo.

Reasumując roszczenie pozwanej nie ulegało przedawnieniu

Powód nie kwestionował, tego, iż poręczył zobowiązanie umowne oraz, iż przeciwko niemu i głównemu dłużnikowi wydany został nakaz zapłaty. Podnosił jednak, iż korespondencja w sprawie (...)kierowana była pod inny adres i nie otrzymał on odpisu nakazu zapłaty, tym samym nie miał możliwości wniesienia sprzeciwu. Podnosił również, iż pierwotny wierzyciel zwolnił go z ciążącego na nim zobowiązania .

Przede wszystkim wskazać należy, iż istotą powództwa opozycyjnego z art. 840 k.p.c. jest wykazanie, że sam tytuł wykonawczy nie odpowiada istotnemu i rzeczywistemu stanowi rzeczy. Powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności jednak nie prowadzi do ponownego merytorycznego rozpoznania sprawy zakończonej prawomocnym lub natychmiast wykonalnym orzeczeniem sądowym, ma ono na celu pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, a nie podważenie treści orzeczenia sądowego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. Przedmiotem sporu w sprawach z powództwa z art. 840 k.p.c. jest wykonalność tytułu wykonawczego. Zasadność roszczenia stwierdzonego orzeczeniem sądowym może być rozpatrywana tylko na podstawie zdarzeń, które nastąpiły po wydaniu orzeczenia sądowego, nie może więc być oparte na zarzutach poprzedzających wydanie tytułu egzekucyjnego (Pietrzkowski H. [w]: H. Pietrzkowski, T. Ereciński Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część trzecia. Postępowanie egzekucyjne, Warszawa 2007 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, LexPolonica, komentarz do art. 840 kpc).

Podnoszone przez powoda okoliczności nie podlegają więc rozpoznaniu w niniejszej sprawie. Zdaniem Sądu winny one zostać podniesione na etapie postępowania przed Sądem Rejonowym w Chełmnie.

Nadto powód pomimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z art. 6 k.c., nie udowodnił w żaden sposób podnoszonych przez siebie okoliczności, w tym nie udowodnił, że pierwotny wierzyciel zwolnił powoda z długu.

Mając powyższe na względzie należało orzec, jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. przyjmując, że wobec złej sytuacji materialnej powoda nie jest uzasadnione obciążanie go tymi kosztami. Obciążenie strony, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, całością lub nawet tylko częścią kosztów procesu może w okolicznościach konkretnej sprawy pozostawać trudne do pogodzenia z poczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Z tego względu ustawodawca przewidział specjalne unormowanie pozwalające nie obciążać strony przegrywającej (powoda, pozwanego) obowiązkiem zwrócenia przeciwnikowi całości lub części kosztów. Ideę tę urzeczywistnia wyrażona w powołanym przepisie zasada słuszności. Artykuł 102 k.p.c. nie konkretyzuje w żaden sposób pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych. Wskazanie w tym przepisie na dopuszczalność odstąpienia od zasady odpowiedzialności za wynik procesu jedynie w wypadkach wyjątkowych ("szczególnie uzasadnionych") wyłącza możliwość stosowania wykładni rozszerzającej. Ocena, czy taki wypadek rzeczywiście zachodzi, pozostawiona została uznaniu sądu. Musi ona mieć na względzie całokształt okoliczności sprawy. Chodzi tu nie tylko o okoliczności związane z przebiegiem procesu, ale również pozostające poza jego obszarem (np. stan majątkowy stron, ich sytuacja życiowa). Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z punktu widzenia zasad współżycia społecznego. Kryteria pomocne przy rozstrzyganiu o istnieniu czy też nieistnieniu przesłanek zastosowania zasady słuszności wskazane zostały w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego. Sposób skorzystania z art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążania kosztami procesu strony przegrywającej spór (zob. wyroki SN: z dnia 3 lutego 2010 r., II PK 192/09, Lex nr 584735 i z dnia 27 maja 2010 r., II PK 359/09, Lex nr 603828 oraz postanowienia SN: z dnia 19 października 2011 r., II CZ 68/11, Lex nr 1044004 i z dnia 20 kwietnia 2012 r., III CZ 17/12, Lex nr 1164739). O tym, czy w konkretnej sprawie zachodzi "szczególnie uzasadniony wypadek" w rozumieniu art. 102, decyduje m.in. sposób prowadzenia procesu przez stronę przegrywającą sprawę. Jeżeli prowadzi ona proces w sposób nielojalny, np. przez usiłowanie wprowadzenia sądu w błąd, albo celowo dąży do przewleczenia procesu lub zwiększenia jego kosztów, to nie zasługuje na potraktowanie jej w uprzywilejowany sposób i na zwolnienie od zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi (zob. postanowienie SN z dnia 20 grudnia 1973 r., II CZ 210/73, Lex nr 7366). Do wypadków szczególnie uzasadnionych w rozumieniu art. 102 k.p.c. można także zaliczyć sytuacje wynikające z charakteru żądania poddanego rozstrzygnięciu sądu.

Powód jest osobą niepełnosprawną. Mieszka sam i utrzymuje się z dochodów w łącznej wysokości 1.100 zł. Dodatkowe obciążenie powoda kosztami jeszcze pogorszyłoby jego trudną sytuację.

Dlatego uznać należy, że istnieją szczególnie uzasadnione okoliczności pozwalające na nieobciążanie powoda kosztami procesu.