Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 czerwca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 czerwca 2016 roku w S.

sprawy z powództwa M. M.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółki Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego w Myśliborzu z dnia 20 października 2015 roku, sygn. akt I C 165/15

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I. w ten sposób, że nadaje mu brzmienie: zasądza od pozwanej Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda M. M. kwotę 5382,19 zł (pięć tysięcy trzysta osiemdziesiąt dwa złote i dziewiętnaście groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 28 stycznia 2015 roku i oddala powództwo w zakresie kwoty 200 (dwustu) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 28 stycznia 2015 roku;

2.  zasądza od powoda M. M. na rzecz pozwanej Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 90 (dziewięćdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Tomasz Sobieraj SSO Karina Marczak SSR del. Aneta Drzewiecka

Sygn. akt II Ca 1645/15

UZASADNIENIE

Powód M. M. pozwem złożonym w dniu 28 stycznia 2015r. wniósł o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjna w W. kwoty 8.290,59 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu.

Uzasadniając powyższe żądanie powód wskazał, że powyższa kwota stanowi szkodę jaką doznał w związku z uszkodzeniem jego pojazdu na parkingu (...) s.c., która posiadała ubezpieczenie u pozwanego.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym Sąd pierwszej instancji nakazał pozwanemu, aby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłacił powodowi kwotę 8.290,59 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 30 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 1.632 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Pozwany pismem z dnia 10 kwietnia 2015 roku wniósł sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, zaskarżając nakaz zapłaty w całości, jednocześnie wnosząc o oddalenie powództwa.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwany podniósł, że strona powodowa nie wykazała zasadności dopłaty odszkodowania do już wypłaconej kwoty w związku ze zdarzeniem z 20 października 2014r.

Wyrokiem z dnia 20 października 2015 roku zasądzono od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda M. M. kwotę 5.582,19 zł z odsetkami ustawowymi od tej kwoty od dnia 28.01.2015r. do dnia zapłaty i w pozostałej części powództwo oddalono. Ponadto zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.763,44 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Powyższe orzeczenie zostało oparte na następujących ustaleniach i wnioskach.

W dniu 20 października 2014r. na ogrodzonym parkingu firmy (...) s.c. w S. pies stróżujący dokonał uszkodzeń samochodu marki B. należącego do M. M.. Spółka (...) objęta była ochroną ubezpieczeniową pozwaną spółką (...). Po zgłoszeniu szkody przez powoda przedstawiciel pozwanego sporządził protokół szkody. Pozwany wycenił szkodę na 2.420,14 zł. Powód natomiast wycenił szkodę, zgodnie z kalkulacją naprawy, na 10.510,73 zł. Ostatecznie pozwany przyznał odszkodowanie w kwocie 2.220,14 zł (pomniejszając wycenę szkody o 200 zł z tytułu franszyzy ubezpieczeniowej). Powód nie zgadzając się ze stanowiskiem pozwanego skierował sprawę do sądu. W wyniku przedmiotowego zdarzenia w samochodzie powoda należy wymienić: pokrycie zderzaka przedniego, błotnik przedni lewy, reflektor lewy kompletny wraz z elementami do montażu pokrycia zderzaka przedniego i błotnika przedniego lewego. Lakierowaniu natomiast należy poddać : pokrycie zderzaka przedniego (lakierownie części nowej), błotnik przedni lewy (lakierowanie części nowej), pokrywę przednią (lakierowanie części nowej), listwę progu lewego (lakierowanie części nowej). Koszt naprawy samochodu przywracający stan jak przed zdarzeniem wynosi 7.802,33 zł.

Dokonując oceny prawnej zgłoszonego roszczenia Sąd pierwszej instancji uznał, że powództwo podlegało uwzględnieniu w części.

Sąd I instancji wskazał, że strona powodowa oparła swoje żądanie na treści przepisu art. 822 k.c. w zw. z art. 363 § 1 i 2 k.c. Rozmiar szkody precyzyjnie został wyliczony przez biegłego, który wskazał, że aby przywrócić stan samochodu jak przed zdarzeniem należy niektóre z części wymienić, a niektóre lakierować. Koszt naprawy to 7.802,33 zł i Sąd I instancji uznał, że taką kwotę winien wypłacić powodowi pozwany zakład ubezpieczeń. Sąd Rejonowy uwzględnił, że pozwany wypłacił powodowi kwotę 2.220,14 zł i zasądził różnicę w wysokości 5.582,19 zł z odsetkami ustawowymi od chwili wniesienia pozwu na podstawie art. 481§ 1 i 2 k.c. , a w pozostałej części powództwo oddalił.

Sąd I instancji wskazał, że brak jest podstaw do obniżenia zasądzonej kwoty z tytułu tzw. franszyzy redukcyjnej. Instytucja franszyzy redukcyjnej jak powszechnie wiadomo określa granicę poniżej której ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności. Wskazana w § 11 pkt 6 ogólnych warunków ubezpieczenia cywilnego nie daje podstawy do obniżenia zasądzonego wyrokiem sądowym odszkodowania. W ocenie Sądu Rejonowego przyjęcie odmiennego poglądu doprowadziłoby do sytuacji, w której poszkodowani o pozostałą część odszkodowania (stanowiącą na ogół niewielką część całości) musieliby wytaczać kolejne postępowania tym razem przeciwko sprawcy szkody i nie miałoby oparcia w treści art. 822§ 4 k.c.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. przyjmując, że powód wygrał proces w 67%.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana zaskarżając wydany wyrok w części uwzględniającej powództwo ponad kwotę 5.382,19 zł. Zaskarżonemu wyrokowi pozwany zarzucił:

1.  Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 805 § 1 k.c. w zw. z § 11 ust. 6

ogólnych warunków ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej poprzez zasądzenie na rzecz powoda odszkodowania w kwocie nie uwzględniającej franszyzy redukcyjnej, co jest sprzeczne z postanowieniami zawartej umowy ubezpieczenia;

2.  Naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną,

wadliwą oraz sprzeczna z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na błędnym przyjęciu, iż w okolicznościach przedmiotowej sprawy uzasadnione było zasądzenie kwoty odszkodowania w wysokości 5.582,19 zł.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt 1 poprzez oddalenie powództwa co do kwoty 200 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 28 stycznia 2015r. do dnia zapłaty ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Myśliborzu. Ponadto skarżący wniósł o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania za II instancję wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając apelację skarżący wskazał, że Sąd I instancji nie uwzględnił franszyzy redukcyjnej ustalonej na mocy zawartej pomiędzy pozwanym a ubezpieczonym sprawcą zdarzenia umowy ubezpieczenia w wysokości 200 zł.

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wywiedziona przez pozwanego zasługiwała na uwzględnienie w całości i w konsekwencji doprowadziła do zamiany zaskarżonego orzeczenia .

Na wstępie wskazać należy, iż Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy, a w uzasadnieniu wyroku wskazał na jakich dowodach oparł swoje ustalenia. Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił wysokość szkody na podstawie dowodu z opinii biegłego właściwej specjalności, która nie była kwestionowana prze żadną ze stron.

Sąd Okręgowy nie podziela jednak wniosków Sądu I instancji dotyczących braku podstaw do obniżenia ustalonej kwoty odszkodowania z tytułu tzw. franszyzy redukcyjnej.

Franszyza to postanowienie umowy ubezpieczenia przerzucające na ubezpieczającego część poniesionej szkody. Stosowana w ubezpieczeniach majątkowych, pozwala na obniżenie składki albo poprzez eliminację dużej liczby drobnych szkód, albo poprzez obniżenie kwoty każdego odszkodowania. Rozróżniamy dwie franszyzy:

1.  integralną (inaczej warunkową) – jeżeli ubezpieczyciel odpowiada za szkody, których wartość przekracza przyjęte w umowie minimum. Jeżeli wartość szkody nie przekroczy określonego progu, całkowite skutki wypadku ubezpieczeniowego ponosi ubezpieczający. Wysokość tego minimum może być oznaczona kwotowo albo jako procent sumy ubezpieczenia. Jeżeli szkoda jest wyższa od minimum, wówczas szkoda jest w pełni wypłacana.

2.  redukcyjną (inaczej bezwarunkową) – jeżeli ubezpieczyciel bez względu na wysokość szkody obniża odszkodowanie o część określoną w pieniądzu (wysokość franszyzy) lub jako procent sumy ubezpieczenia. Uzasadnieniem franszyzy redukcyjnej jest potrzeba wyłączenia drobnych strat niezwiązanych ze szkodami losowymi, na przykład ubytki naturalne. Pojęcie obecnie w branży ubezpieczeniowej stosowane zamiennie z udziałem własnym.

W tożsamy sposób zdefiniowana została franszyza integralna i redukcyjna w § 2 Ogólnych warunków ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, stanowiących integralną część umowy ubezpieczenia zawartej przez pozwanego z (...) s.c.

Pozwanego oraz (...) s.c. łączyła umowa ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. Jest to dobrowolna umowa, na mocy której pozwany ubezpieczyciel odpowiada za szkody, za które odpowiedzialność ponosi ubezpieczony. W odróżnieniu od ubezpieczeń obowiązkowych, w których prawa i obowiązki stron w znacznej części kształtuje ustawodawca w umowie ubezpieczenia dobrowolnego strony umowy mogą dowolnie kształtować swoją sytuację prawną. W przedmiotowej sprawie pozwany i (...) s.c. umówili się, że odpowiedzialność ubezpieczyciela doznaje pewnych ograniczeń. Zgodnie z § 11 w/w Ogólnych warunków ubezpieczenia „Od ostatecznie wyliczonego odszkodowania potrąca się określoną w dokumencie ubezpieczenia franszyzę redukcyjną”. Zgodnie z umową ubezpieczenia strony określiły franszyzę redukcyjną na kwotę 200 zł. Czyli strony umowy ubezpieczenia ustaliły, że wysokość odszkodowania będzie pomniejszona o kwotę 200 zł .

Pozwany jako ubezpieczyciel odpowiada wobec poszkodowanego tylko na warunkach umowy zawartej z ubezpieczonym. Nie pogarsza to w żaden sposób pozycji poszkodowanego, który może – zgodnie z art. 822 § 4 k.c. - dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela, ale tylko do wysokości kwoty wynikającej z umowy ubezpieczenia. Pozostałą część wysokości szkody może dochodzić od osoby odpowiedzialnej za wyrządzenie szkody. Zawarcie umowy ubezpieczenia o takiej treści jest wyborem ubezpieczającego, który decydując się na ograniczenie odpowiedzialności ubezpieczyciela w zamian za niższą składkę, decyduje się na pozostawienie po swojej stronie ryzyka konieczności odpowiedzialności za niektóre szkody we własnym zakresie.

Reasumując, skoro odpowiedzialność pozwanego ubezpieczyciela ograniczona jest franszyzą redukcyjną, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego należało zmienić, o czym orzeczono jak w pkt 1 sentencji.

O kosztach postępowania przed Sądem drugiej instancji orzeczono w pkt 2 sentencji na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. Koszty jakie poniósł pozwany łącznie wyniosły 90 zł i obejmują opłatę od apelacji w kwocie 30 złotych, koszty wynagrodzenia pełnomocnika procesowego w kwocie 60 złotych obliczone na podstawie § 6 pkt 1 w zw. § 12 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

SSO Tomasz Sobieraj SSO Karina Marczak del. SSR Aneta Drzewiecka