Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 czerwca 2016 r.

Sąd Rejonowy w Krośnie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący : SSR Małgorzata Gałuszka

Protokolant : Monika Bożek

po rozpoznaniu w dniu 15 czerwca 2016 r. w Krośnie

na rozprawie sprawy

z powództwa małoletniej B. R. reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego – ojca M. R. (1)

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w S.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w S. na rzecz małoletniej powódki B. R. kwotę 40 000 zł (czterdzieści tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 25 listopada 2014 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w S. na rzecz małoletniej powódki B. R. kwotę 3 632,51 zł (trzy tysiące sześćset trzydzieści dwa złotych 51/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

III.  nakazuje Skarbowi Państwa – Kasie Sądu Rejonowego w Krośnie ściągnąć od pozwanego kwotę 1 000 zł (tysiąc złotych 00/100) tytułem części opłaty sądowej od pozwu, od której powódka została zwolniona,

IV.  nakazuje Skarbowi Państwa – Kasie Sądu Rejonowego w Krośnie ściągnąć od pozwanego kwotę 87,73 zł (osiemdziesiąt siedem złotych 73/100) tytułem brakującej zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego.

Sygn. akt I C 165/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 22 czerwca 2016 r.

Powódka B. R., reprezentowana przez przedstawiciela ustawowego M. R. (1), domagała się zasądzenia od strony pozwanej (...) S.A. w S. kwoty 40 000,00 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następnego od dnia doręczenia odpisu pozwu do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podała, że w dniu 14 lutego 2008 r. w R. na ul. (...) doszło do potrącenia pieszej ze skutkiem śmiertelnym. Nietrzeźwy kierowca potrącił siostrę powódki M. R. (2), za co został skazany prawomocnym wyrokiem na karę 6 lat pozbawienia wolności. Pojazd sprawcy szkody posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (...) S.A., numer polisy ubezpieczeniowej (...). Szkoda została zgłoszona stronie pozwanej w lutym 2009 r. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, strona pozwana odmówiła wypłaty odszkodowania. W wyniku odwołania pozwany zaproponował ugodę, która została popisana przez matkę powódki w dniu 11 lutego 2010 r., jednakże bez uprzedniej zgody sądu opiekuńczego na zawarcie w imieniu powódki ugody. Powódka B. R. była silnie związana emocjonalnie z siostrą M.. Śmierć siostry była dla niej traumatycznym przeżyciem, gdyż łączyły je bardzo zażyłe relacje. Oprócz mamy starsza siostra była dla niej najbliższą osobą oraz największym autorytetem. Kiedy rodzice nie mogli sprawować nad nią bezpośredniej opieki, to właśnie M. się nią zajmowała. Mimo, że w chwili siostry powódka miała 7 lat to do dnia dzisiejszego pamięta przygnębiającą atmosferę w domu, ciągły płacz i zdenerwowanie. B. R. do końca życia odczuwać będzie traumę po stracie siostry. Podstawą prawną roszczenia jest art. 448 k.c. w zw. z art. 23 k.c. i 24 § 1 k.c.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w Krośnie w dniu 24 października 2014 r. strona pozwana (...) S.A. w S. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki kosztów procesu według norm przepisanych (k. 40) .

W pierwszej kolejności pozwany wskazał, że z dniem 01.11.2014 r. nastąpiła fuzja (...) S.A. z (...) S.A. jako przejmującym. W uzasadnieniu strona pozwana nie zakwestionowała podstaw swojej odpowiedzialności za szkodę, jednakże wskazała, że po zgłoszeniu przez powódkę szkody pozwany wszczął postępowanie likwidacyjne i na podstawie ugody zawartej w dniu 11.02.2010 r. na podstawie art. 448 k.c. wypłacił powódce kwotę 10 000,00 zł. tytułem zadośćuczynienia. Co za tym idzie, strona pozwana podniosła zarzut powagi rzeczy ugodzonej (res transacta) i wniosła o oddalenie powództwa w całości. Zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę jest świadczeniem jednorazowym, gdy strony zawrą ugodę i postanowią, iż wyczerpuje ona wszystkie roszczenia, wówczas wyłączona zostaje możliwość dalszego dochodzenia roszczeń z tego tytułu. Z ostrożności procesowej pozwany podniósł, że wypłacona powódce kwota jest odpowiednią w okolicznościach sprawy, a roszczenie ponad wypłaconą kwotę zadośćuczynienia jest nieuzasadnione. Powódka nie korzysta w chwili obecnej z pomocy psychologicznej, wypadek miał miejsce ponad 6 lat temu, nadto nie miał on wpływu na zdolność powódki do wykonywania codziennych czynności. Powódka w chwili zdarzenia miała jedynie 7 lat, naturalnie powróciła do codziennego życia. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że w toku postępowania likwidacyjnego powódka domagała się zasądzenia na jej rzecz kwoty 10 000,00 zł., a w chwili obecnej nie wyjaśniła, na czym polegać miała zmiana sytuacji. Pozwany zakwestionował także roszczenie o odsetki od dnia doręczenia odpisu pozwu, gdyż w jego ocenie zadośćuczynienie pieniężne za doznana krzywdę staje się wymagalne dopiero z dniem wyrokowania.

W odpowiedzi na zarzut podniesiony przez stronę pozwaną w postaci res transacta powódka podniosła, że ugoda i zrzeczenie się roszczeń z tytułu zadośćuczynienia dokonane przez jej przedstawiciela ustawowego bez zgody sądu opiekuńczego jest nieważne, gdyż są tą czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu majątkiem powódki. Wskazała również na okoliczności faktyczne towarzyszące zawarciu ugody; przedstawiciele ustawowi działali wówczas pod wpływem wciąż silnego bólu i cierpienia spowodowanych śmiercią córki. W tym czasie leczyli się psychiatrycznie, co wiązało się również z przyjmowaniem środków farmakologicznych. Ponadto powódka po śmierci siostry wymagała specjalistycznej opieki psychologicznej, gdzie uczęszczała na terapię. Odnosząc się do kwestii odsetek, strona powodowa nie podzieliła stanowiska strony pozwanej co do konieczności zasądzenia ich od dnia wyrokowania.

Pismem z dnia 21 listopada 2015 r. pełnomocnik powódki wniósł o zasądzenie od strony pozwanej kwoty 31,02 zł. tytułem zwrotu kosztów postępowania (dojazdu powódki i jej matki na rozprawę sądową w dniu 21 września oraz świadka A. R. na rozprawę w dniu 23 listopada 2015 r.). Na rozprawie w dniu 15 czerwca 2016 r. pełnomocnik powódki podtrzymał w/w wniosek.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 14 lutego 2008 r. w R. na ul. (...) doszło do wypadku drogowego, w wyniku którego śmierć poniosła siostra powódki M. R. (2). Wypadek został spowodowany przez nietrzeźwego kierowcę R. D., który naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że znajdując się w stanie nietrzeźwości kierował samochodem osobowym R. (...) nr rej. (...), nie dostosował prędkości jazdy do warunków drogowych oraz swojego stanu nietrzeźwości, stracił panowanie nad kierowanym przez siebie pojazdem, zjechał na lewy pas drogi i najechał na prawidłowo poruszającą się pieszą M. R. (2), nieumyślnie powodując u niej obrażenia ciała, które były bezpośrednią przyczyną zgonu siostry powódki. Pojazd sprawcy posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w (...) S.A., nr polisy (...).

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Krośnie z dnia 14.04.2008 r. sygn. akt II K 49/08 R. D. został skazany za czyn z art. 177 § 2 k.k. w zw. z art. 178 § 1 k.k., za co została mu wymierzona kara 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Powyższa kara została podwyższona wyrokiem Sądu Okręgowego w Krośnie z dnia 25 czerwca 2008 r. sygn. akt II Ka 131/08 do 6 lat pozbawienia wolności.

W chwili wypadku M. R. (2) miała lat 19, uczęszczała do technikum popołudniowego. Mieszkała w miejscowości L. przy ul. (...) wraz z rodzicami A. R. i M. R. (1) oraz siostrami: W., która była od niej 2 lata młodsza oraz B., która w chwili wypadku miała 7 lat.

Śmierć starszej siostry była dla małoletniej B. R. traumatycznym przeżyciem, którego skutki odczuwa do dnia dzisiejszego. Powódka była radosnym, wesołym dzieckiem, co diametralnie zmieniło się po śmierci starszej siostry. Powódka z M. R. (2), mimo dzielącej je równicy wieku, była bardzo związana emocjonalnie. To M. R. (2) zajmowała się małoletnią siostrą w czasie, gdy rodzice byli w pracy. Powódka mówiła o niej, że była jej „drugą matką”. M. R. (2) często się z nią bawiła, rozwiązywała krzyżówki. Powódka ma jeszcze drugą starszą siostrę, ale to z M. była bardziej emocjonalnie związana. Z uwagi na fakt, że uczęszczała do szkoły w systemie popołudniowym, w godzinach porannych i południowych to M. R. (2) sprawowała bezpośrednią opiekę na młodszą siostrą.

Małoletnia B. R. po śmierci siostry bardzo się zmieniła, stała się nerwowa, miała problemy ze snem, krzyczała w nocy, płakała, zaczęła się moczyć. Powódka zamknęła się z sobie, żadne zabawy nie sprawiały jej radości. Powódka zażywała ziołowe leki uspokajające zapisane jej przez lekarza rodzinnego. W szkole na sytuacje stresowe również reagowała moczeniem, miała problemy w kontaktach z innymi dziećmi, nie chciała się bawić, siedziała w kącie z lalką. Dzięki pomocy nauczycielki małoletnia powoli wracała do wcześniejszego funkcjonowania w grupie rówieśniczej. Zdarzało się, że matka powódki zostawiała ją w domu, nie posyłała do szkoły, gdy widziała, że jest w takim stanie, że nie powinna iść na lekcje. Taki sposób zachowania matki powódki był konsultowany z psychologiem i pedagogiem. W chwili obecnej również reaguje nerwowo w szkole, nie panuje nad emocjami i słowami. Zdarza jej się mówić, że po co ma zrobić coś, skoro i tak wszyscy „pójdziemy do piachu”. Z uwagi na fakt, że uczęszcza do małej szkoły, jest zżyta z grupą rówieśniczą i to wpływa pozytywnie na jej funkcjonowanie w grupie.

Do chwili obecnej małoletnia powódka ma obawy związane z chodzeniem przy i po drogach, po których jeżdżą pojazdy, boi się także jeździć rowerem, stara się poruszać po chodnikach. Na spacery chodzi tylko drogami, po których nie jeżdżą samochody. Szkoła, do której chodzi powódka znajduje się w R., także za każdym razem musi przechodzić obok miejsca, gdzie zginęła jej siostra, co dodatkowo potęguje ból i budzi niemiłe wspomnienia. Powódka często chodzi na grób siostry z rodzicami, czasem również sama z koleżankami. Często również myśli o siostrze, praktycznie codziennie, gdyż w domu rodzinnym jest dużo zdjęć M. R. (2), co dodatkowo przypomina jej o zmarłej siostrze. Powódka nie lubi opowiadać o swoich uczuciach, gdyż jak to określiła „nie lubi współczucia” ze strony otoczenia.

Powódka po śmierci siostry wymagała pomocy specjalistycznej. Matka powódki uzyskała informacje, że najbliższy psychiatra dziecięcy przyjmuje pacjentów w R., podjęła jednak starania, by córka uczęszczała na spotkania z psychologiem zatrudnionym w Punkcie Interwencji Kryzysowej (...) Centrum Pomocy (...) w K.. Tychże wizyt w przeciągu jednego roku po śmierci M. R. (2) było około 21. Początkowo małoletnia nie chciała w ogóle rozmawiać o tym, co się stało. Psycholog stwierdziła u dziecka wzmożoną drażliwość, zmienność nastrojów, problemy z rówieśnikami, trudności z wyrażaniem stanów emocjonalnych, moczenia nocne. Powódka wymagała indywidualnych zajęć terapeutycznych i na takie uczęszczała. Psycholog stwierdziła, że emocje jakich doświadczyła dziewczynka istotnie wpływały na jej funkcjonowanie w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym. Po upływie roku u małoletniej w/w symptomy ulegały stopniowemu wyciszeniu, jednakże wymagała ona dalszego wspomagania procesów radzenia sobie z trudną sytuacją.

Konsekwencje psychiczne przeżyć małoletniej powódki sprzed 8 lat utrzymują się do teraz, powodując u powódki wzmożoną drażliwość i stany niepokoju emocjonalnego. Powódka pozostaje w poczuciu „przerwanego dzieciństwa” i obciążenia koniecznością radzenia sobie z niezrozumiałymi, bolesnymi przeżyciami. Nadal ujawnia zaburzenia lękowe, poczucie krzywdy, obawy o przyszłość i niewspółmierne do wieku tendencje do przeżywania negatywnych emocji: żalu i smutku, skutkujących trudnościami w relacjach społecznych. Pozostaje w poczuciu wyobcowania, nie jest zmotywowana do nawiązywania satysfakcjonujących kontaktów rówieśniczych.

Pismem z dnia 15 lipca 2009 r. przedstawiciel ustawowy powódki zgłosił stronie pozwanej szkodę, której został nadany numer (...). Strona pozwana odmówiła wypłaty zadośćuczynienia. Strona powodowa odwołała się od w/w decyzji, w następstwie której pełnomocnik matki powódki A. R. B. W. w dniu 11 lutego 2010 r. zawarła ze stroną pozwana ugodę, na mocy której została jej przyznana kwota 10 000,00 zł. tytułem odszkodowania. Przedstawiciele ustawowi powódki, rodzice A. i M. R. (1), nie uzyskali zgody sądu opiekuńczego na zawarcie ugody imieniem małoletniej córki.

/dowód: akta Sądu Rejonowego w Krośnie sygn. II K 49/08, odpis skrócony aktu zgonu nr (...)– k. 18; odpis skrócony aktu urodzenia nr (...) – k. 19; akta szkody nr (...); zeznania świadka A. R. – k. 138-139-140; opinia biegłej psycholog – k. 158-159; akta szkody (...); zeznania powódki B. R. – k. 146-147;

Wszystkie dowody Sąd uznał za wiarygodne, bowiem są wewnętrznie spójne, logiczne i wzajemnie się uzupełniają. Opinia biegłej jest dodatkowo fachowa
i rzetelna i nie była kwestionowana przez strony.

Sąd za wiarygodne uznał zeznania świadka A. R. i powódki małoletniej B. R., gdyż są spójne, logiczne, wyczerpujące, uzupełniają się wzajemnie i z pozostałymi przeprowadzonymi dowodami. Sąd również dał wiarę powódce, że śmierć starszej siostry, będącej dla niej autorytetem i wsparciem, była dla niej traumatycznym przeżyciem, którego skutki odczuwa do dnia dzisiejszego.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo w całości zasługuje na uwzględnienie.

Podstawa prawna odpowiedzialności strony pozwanej za skutki wypadku,
w którym śmierć poniosła M. R. (2), wynika z odpowiedzialności gwarancyjnej za sprawcę zdarzenia, który był ubezpieczony z tytułu ubezpieczenia OC w (...) S.A., którego następcą prawnym jest (...) S.A. z siedzibą w S. (art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Dz. U. nr 124, poz. 1152 z późn. zm.), zaś powódka, jako najbliższy członek rodziny zmarłego (młodsza siostra), ma prawo domagać się od pozwanego
z tego tytułu zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. Powyższy pogląd znalazł odzwierciedlenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego. W uchwale z dnia 22 października 2010 r. (III CZP 76/10, LEX nr 604152), cytowanej w pozwie, Sąd Najwyższy sformułował tezę, że „najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r.”.

Pogląd ten został zaakceptowany w kolejnych judykatach i można uznać, że jest on obecnie ugruntowany (por. m. in. wyrok SN z dnia 11 maja 2011 r., I CSK 621/10, LEX nr 848128; wyrok SN z dnia 25 maja 2011 r., II CSK 537/10, LEX nr 846563; uchwała SN z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP 32/11, OSNC 2012/1/10; wyrok SN
z dnia 15 marca 2012 r., I CSK 314/11, LEX nr 1164718).

Katalog dóbr osobistych określony w art. 23 k.c. ma charakter otwarty.
W orzecznictwie i w piśmiennictwie przyjmuje się zgodnie, że ochroną przewidzianą w art. 23 i 24 k.c. objęte są wszelkie dobra osobiste rozumiane jako pewne wartości niematerialne związane z istnieniem i funkcjonowaniem podmiotów prawa cywilnego, które w życiu społecznym są uznawane za doniosłe i zasługujące z tego względu na ochronę (np. prawo do intymności i prywatności, płeć człowieka, prawo do planowania rodziny, tradycja rodzinna, pamięć o osobie zmarłej). Do tego katalogu zaliczyć można również więzi rodzinne. Więzi te stanowią fundament prawidłowego funkcjonowania rodziny i podlegają ochronie prawnej ( art. 18 i 71 Konstytucji RP, art. 23 kro). Skoro dobrem osobistym w rozumieniu art. 23 k.c. jest kult pamięci osoby zmarłej, to - a fortiori - może nim być także więź miedzy osobami żyjącymi.

Nie ma zatem przeszkód do uznania, że szczególna więź emocjonalna między członkami rodziny pozostaje pod ochroną przewidzianą w art. 23 i 24 k.c. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia z dnia 14 stycznia 2010 r., IV CK 307/09 (nie publ.) uznał, że spowodowanie śmierci osoby bliskiej może stanowić naruszenie dóbr osobistych członków rodziny zmarłego i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c.

Nie każdą więź rodzinną niejako automatycznie można zaliczyć do katalogu dóbr osobistych, lecz jedynie taką, której zerwanie powoduje ból, cierpienie, rodzi poczucie krzywdy. Osoba dochodząca roszczenia na podstawie art. 448 k.c. powinna zatem wykazać istnienie tego rodzaju więzi, stanowiącej jej dobro osobiste podlegające ochronie (tak SN w wyroku z dnia 15 marca 2012 r., I CSK 314/11, LEX nr 1164718).

Sąd uznał, że powódka dopełniła tego obowiązku. Z przeprowadzonych dowodów (przesłuchania powódki, jej matki i opinii biegłej psycholog) wynika, że małoletnią B. R. łączyła ze starszą siostrą M. R. (2) silna więź rodzinna, a jej nagłe i nieoczekiwane zerwanie spowodowało u niej ból, cierpienie, poczucie krzywdy
i pustki. Zatem zasadne jest przyznanie jej stosownego zadośćuczynienia w takiej wysokości, jaka została określona w pozwie.

Odnosząc się do zarzutu podniesionego przez stronę pozwaną tj. sprawy ugodzonej (res transacta) należy stwierdzić, że jest on niezasadny. Słusznie podkreślała strona powodowa, że zawarcie ugody imieniem małoletniego, jako czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu majątkiem, winno zostać poprzedzone uzyskaniem zgody sądu opiekuńczego (art. 101 § 3 k.r.o.). Tak również orzekł sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 20.05.2015 r. sygn. V ACa 26/15 lex 1842294 stwierdzając, że (…) czynności dyspozycyjne podejmowane przez rodziców w imieniu małoletniego dziecka, takie jak zawarcie ugody, o ile nie mają charakteru wyłącznie przysparzającego, a zatem mogą zagrażać majątkowym interesom dziecka, należą do kategorii czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu w rozumieniu art. 103 § 3 k.r.o. Sąd ten pogląd podziela, co prowadzi do stwierdzenia, że dokonanie tej czynności tj. zawarcie ugody przez rodziców bez zgody sądu opiekuńczego było nieważne. W niniejszym postępowaniu natomiast, rodzice małoletniej B. A. i M. R. (1) uzyskali zezwolenie sądu opiekuńczego na wystąpienie imieniem córki z powództwem przeciwko (...) S.A. z siedzibą w S., o zadośćuczynienie, a to w związku ze śmiercią siostry małoletniej – M. R. (2) w następstwie wypadku drogowego z dnia 14.02.2008 r.

Niezależnie od powyższego podnieść należy, że w ugodzie z dnia 11.02.2010 r. zawarto porozumienie dotyczące roszczeń odszkodowawczych wynikających ze szkody, tj. zdarzenia mającego miejsce w dniu 14.02.2008 r. We wspomnianej ugodzie strony nie wspominają o roszczeniach należnych B. R. tytułem zadośćuczynienia za śmierć siostry M. R. (2). W § 1 ugody mowa jest o „wysokości odszkodowania”, „zaspokojeniu roszczeń odszkodowawczych”, we wszystkich miejscach ugody roszczenie, którego ugoda dotyczy, jest określane jako odszkodowanie. Należy również zaznaczyć, co było podkreślane przez stronę powodową, że okoliczności i czas zawarcia ugody przez działającą imieniem córki matkę, reprezentowaną zresztą przez pełnomocnika, nie był korzystny z uwagi na wcześniejsze dramatyczne wydarzenia również dla A. R.. Będąc w złym stanie psychicznym i emocjonalnym, A. R. w ocenie Sądu nie była w stanie podejmować racjonalnych i przemyślanych decyzji dotyczących w tym przypadku majątku powódki.

Uzasadniając wysokość przyznanego powódce zadośćuczynienia należy na wstępie zaznaczyć, że żaden przepis nie wskazuje kryteriów, w oparciu o które ustala się odpowiednią sumę zadośćuczynienia. Musi ona mieć charakter indywidualny
i w każdym przypadku zależy od okoliczności konkretnej sprawy. Wysokość świadczenia przyznawanego przez Sąd na podstawie art. 448 ma charakter ocenny. Przy ocenie, jaka suma jest, w rozumieniu art. 448 k.c., odpowiednia tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę spowodowaną naruszeniem dóbr osobistych, należy mieć na uwadze rodzaj dobra, które zostało naruszone oraz charakter, stopień nasilenia i czas trwania doznawania przez osobę, której dobro zostało naruszone, ujemnych przeżyć psychicznych spowodowanych naruszeniem (krzywda). Dla oceny tej nie jest też bez znaczenia stopień winy osoby naruszającej dobra osobiste (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 28 marca 2012 r., I ACa 162/12, LEX nr 1164092). Zasądzając zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, sąd bierze pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar szkody. Do okoliczności tych należy także upływ czasu między zdarzeniem powodującym szkodę a uzyskaniem odszkodowania.

Przenosząc te rozważania na grunt niniejszej sprawy trzeba zauważyć, że śmierć M. R. (2) była dla powódki, która w chwili wypadku miała 7 lat, zdarzeniem traumatycznym. Jego konsekwencje psychiczne utrzymują się do chwili obecnej, powodując u małoletniej wzmożoną drażliwość i stany niepokoju emocjonalnego. Powódka pozostaje w poczuciu „przerwanego dzieciństwa” i obciążenia koniecznością radzenia sobie z niezrozumiałymi, bolesnymi przeżyciami. Nadal ujawnia zaburzenia lękowe, poczucie krzywdy, obawy o przyszłość i niewspółmierne do wieku tendencje do przeżywania negatywnych emocji: żalu i smutku, skutkujących trudnościami w relacjach społecznych. Pozostaje w poczuciu wyobcowania, nie jest zmotywowana do nawiązywania satysfakcjonujących kontaktów rówieśniczych. Powódka pozostaje w obniżonym nastroju, ze wzruszeniem opowiada o nieżyjącej siostrze i łączącej ich zażyłości, przytaczając konkretne wspomnienia oraz wyrażając żal z powodu tragicznych okoliczności jej odejścia. Śmierć siostry była dla małoletniej traumatycznym doświadczeniem, wywołującym trudne przeżycia, które w sposób drastyczny zakłóciły jej dzieciństwo, powodując zaburzenia rozwojowe i adaptacyjne, skutkujące osłabieniem aktywności życiowej oraz motywacji do przezwyciężania trudności dnia codziennego. Przeżycia związane z żałobą miały obciążający wpływ na kształtowanie się psychiki B. R., łącznie z okresowym pojawianiem się stanów depresyjnych. Zakłócenia adaptacyjne będące konsekwencją przeżywanej żałoby mają charakter urazu psychicznego, utrzymującego się od szóstego roku życia małoletniej do chwili obecnej, powódka zadręcza się wspomnieniami dotyczącymi wypadku, w którym zginęła osoba szczególnie jej bliska, darzona autorytetem, opiekująca się nią, poświęcająca jej czas i uwagę. Utratę siostry odczuwa jako osobistą krzywdę, nie może pogodzić się z nieodwracalnością zaistniałego zdarzenia (opinia biegłej A. W.).

Jak ustalono w toku postępowania, małoletnia B. R. była bardzo związana ze starszą siostrą, która była dla niej wielkim wsparciem, również bezpośrednim opiekunem. Powódka po śmierci siostry wymagała pomocy psychologicznej, w przeciągu roku po tym tragicznym zdarzeniu wraz z matką była 21 razy na wizycie u psychologa. O złym stanie emocjonalnym małoletniej świadczą przedłożone przez stronę powodową zaświadczenia pochodzące z tego okresu (k. 81-82). Zły stan psychiczny dziecka przekładał się na jego funkcjonowanie codzienne, również w grupie rówieśniczej, stany lękowe i moczenia nocne. Z przeprowadzonych dowodów nie wynika, jak to podnosiła strona pozwana, że małoletnia z uwagi na wiek w sposób naturalny powróciła do codziennego życia. Powódka do chwili obecnej przeżywa skutki tragicznej straty siostry M. R. (2).

Dlatego Sąd uznał, że zasadne będzie przyznanie powódce zadośćuczynienia
w kwocie 40 000,00 zł., o czym orzeczono w punkcie I wyroku na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c.

Odsetki ustawowe zostały zasądzone na podstawie art. 481 § 1 k.c. od dnia 25 listopada 2015 r., czyli zgodnie z żądaniem pozwu. Zobowiązanie do zapłaty zadośćuczynienia ma charakter zobowiązania bezterminowego, toteż przekształcenie go w zobowiązanie terminowe może nastąpić w wyniku wezwania wierzyciela skierowanego wobec dłużnika do spełnienia świadczenia (art. 455 k.c., wyrok SN z dnia 22 lutego 2007 r., I CSK 433/06, LEX nr 274209). Szkoda została zgłoszona stronie pozwanej już w lutym 2009 r. Zakład ubezpieczeń ma obowiązek spełnić świadczenie w terminie 30 dni od zgłoszenia szkody (art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Dz. U. nr 124, poz. 1152 z późn. zm.). Po zgłoszeniu szkody doszło do wydania przez stronę pozwaną decyzji odmownej, w następstwie odwołania się od tej decyzji zawarto w dniu 11.02.2010 r. ugodę, o której była mowa powyżej. Strona powodowa zgłosiła wcześniej roszczenie stronie pozwanej, lecz w niniejszym postępowaniu domagała się zasądzenia odsetek od dnia następującego po dniu doręczenia stronie pozwanej odpisu pozwu. Nie mogąc orzec ponad żądanie, Sąd zasądził odsetki od dnia 25 listopada 2015 r. do dnia zapłaty (tak w pkt I wyroku).

Orzeczenie o kosztach (pkt II wyroku) opiera się na art. 98 k.p.c. i § 6 pkt
4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. nr 163 poz. 1349 z późn. zm.). Powódka wygrała proces w całości, także należą się jej w całości koszty postępowania na które składają się: opłata od pozwu w kwocie 1 000,00 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 2 400 zł, zaliczka na poczet opinii biegłego 200,00 zł., koszty dojazdu w kwocie 15,51 zł., opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł, tj. łącznie 3 632,51 zł.

W oparciu o treść art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010r., nr 90, poz. 594), Sąd nakazał Skarbowi Państwa - Kasie Sądu Rejonowego w Krośnie ściągnąć od strony pozwanej kwotę 87,73 zł. tytułem brakującej zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego (punkt IV wyroku). Sąd nakazał również ściągnąć od strony pozwanej kwotę 1 000,00 zł. tytułem części opłaty sadowej od pozwu, od której powódka została zwolniona (punkt III wyroku).

Z:

1.  (...)

2.  (...)

K., 11.07.2016 r.