Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 20 września 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie, Wydział VIII Gospodarczy

w składzie: Przewodniczący: SSO Patrycja Baranowska

po rozpoznaniu w dniu 20 września 2017 roku w Szczecinie,

na posiedzeniu niejawnym

w sprawie z powództwa E..pl spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

przeciwko J. W.

na skutek zażalenia powódki na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie z dnia 26 lipca 2017 roku wydane w sprawie o sygn. akt X GC 53/17

postanawia:

oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 26 lipca 2017 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie w sprawie o sygn. akt X GC 53/17 oddalił wniosek powódki E..pl spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych w postępowaniu apelacyjnym w zakresie opłaty od apelacji.

W uzasadnieniu Sąd wskazał, że na powódce spoczywał obowiązek udowodnienia, iż nie posiada środków na pokrycie opłaty od apelacji. Podniósł, iż powódka nie przedstawiła żadnych dokumentów na okoliczność złej kondycji finansowej. Brak aktywności dowodowej przemawiał, zdaniem Sądu, na niekorzyść strony powodowej, gdyż uniemożliwiał sprawdzenie wiarygodności twierdzeń zawartych w oświadczeniu.

Sąd argumentował, że nie miał obowiązku wzywania powódki do usunięcia braków formalnych wniosku przez przedstawienie środków dowodowych. Dokonując wykładni przepisu art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz przepisu art. 109 §1 tejże ustawy Sąd stwierdził, że obowiązek wykazania braku dostatecznych środków na koszty sądowe ustawodawca nałożył na osobę prawną, która z takiego zwolnienia chce skorzystać.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła powódka. Zaskarżyła postanowienie w całości i wniosła o jego zmianę poprzez zwolnienie powódki od kosztów sądowych w niniejszej sprawie w zakresie opłaty od apelacji.

Powódka wskazała, że doszło do naruszenia art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych poprzez brak zastosowania w niniejszej sprawie i uznanie, że strona powodowa posiada środki na uiszczenie opłaty od apelacji, podczas gdy powódka znalazła się w trudnej sytuacji finansowej i środków takich nie posiada. Powódka podała, że jej sytuacja jest trudna, a do takiej sytuacji doprowadziły takie sprawy jak niniejsza. Poza tym powódka straciła pracowników i kontrahentów. Na skutek nieterminowego regulowania płatności przez kontrahentów spółka straciła płynność finansową i nie posiada jakichkolwiek wolnych środków, które mogłaby przeznaczyć na uiszczenie opłaty od apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie jest nieuzasadnione.

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, iż obowiązek uiszczania kosztów sądowych wobec Skarbu Państwa jest co najmniej równorzędny z obowiązkiem wywiązywania się z zobowiązań wobec innych podmiotów. Zwolnienie od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych stanowi wyjątek od zasady ich ponoszenia i przysługuje ono stronom, które nie mają dostatecznych środków, by je ponieść, o ile wykażą one swą trudną sytuację finansową. Oceny przesłanek zastosowania art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005r. (tj. Dz.U. z 2014, poz. 1025) nie można dokonywać w oderwaniu od celu tego przepisu. Ma on, w interesie społecznym, umożliwić podmiotowi, którego na to nie stać, obronę jego słusznych praw i stanowi w istocie formę pomocy udzielanej przez Skarb Państwa.

Jak już wskazano zwolnienie od kosztów sądowych osoby prawnej oraz jednostki organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, reguluje art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, który stanowi, że sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, jeżeli wykazała, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie. Osoba prawna, czy też jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, a wyposażona w zdolność prawną, ubiegająca się o zwolnienie jej od kosztów sądowych powinna wykazać, stosownie do art. 232 k.p.c., że nie ma środków na ich poniesienie. Wykazanie braku posiadania dostatecznych środków na poniesienie kosztów sądowych oznacza konieczność udowodnienia spełnienia tej okoliczności, nie wystarczy więc – jak w przypadku osób fizycznych – samo złożenie oświadczenia. Co więcej, przy ocenie żądania zwolnienia od kosztów sądowych istotny jest nie tylko stan majątkowy strony w chwili wniesienia wniosku o zwolnienie czy też orzekania o żądaniu, lecz także możliwość zaoszczędzenia na opłatę sądową od chwili, gdy strona musiała się już liczyć z możliwością powstania obowiązku uiszczenia opłaty (por. postanowienie SA w Krakowie z 27 lutego 2013 r., sygn. I ACz 195/13, LEX nr 1344104).

Przepis art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie wskazuje w jaki sposób należy wykazać okoliczności stanowiące przesłankę przyznania zwolnienia od kosztów sądowych, jednak przyjmuje się, że można tego dokonać przedstawiając jakiekolwiek dokumenty, które pozwalają określić sytuację majątkową strony, np. bilans roczny, sprawozdanie finansowe, wyciągi z kont bankowych, raporty kasowe, deklaracje podatkowe, umowy kredytowe i pisma banku oceniające zdolność kredytową, dokumenty stwierdzające obciążenie nieruchomości hipoteką, a ruchomości zastawem, dokumenty stwierdzające wysokość zobowiązań (por. postanowienie SN z 2 kwietnia 2015 r., sygn. I CZ 31/15, LEX nr 1666014), zaś zwolnienie od uiszczenia kosztów sądowych następuje po dokładnej analizie aktualnej sytuacji materialnej strony, w odniesieniu do konkretnej kwoty, której obowiązek zapłaty wystąpił na danym etapie postępowania (por. postanowienie SA w Rzeszowie z 12 października 2012 r., sygn. I ACz 663/12, Legalis nr 577105).

Ocenie sądu podlegają zatem dowody przedstawione przez stronę, zaś obowiązek przewodniczącego wezwania do uzupełnienia braków formalnych wniosku na podstawie art. 130 § 1 k.p.c poprzez złożenie dokumentów aktualizuje się jedynie w sytuacji, gdy osoba prawna nie wskaże jakichkolwiek informacji uzasadniających wniosek (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18.01.2013r., sygn. akt IV CZ 144/12, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26.09.2007r., sygn. akt IV CZ 51/2007). W świetle powyższego poglądu nie było podstaw do wzywania powódki o uzupełnienie wniosku o istotne dokumenty finansowe spółki, skoro we wniosku podała ona jedynie informacje dotyczące jej sytuacji finansowej nie poparte odpowiednimi dokumentami. Co więcej w zażaleniu powódka również nie przedstawiła żadnych dokumentów obrazujących jej sytuację finansową a poprzestała jedynie na twierdzeniach.

Mając na uwadze powyższe, uznać należało za prawidłowe stanowisko wyrażone przez Sąd Rejonowy, że strona nie wykazała, iż nie posiada dostatecznych środków na uiszczenie opłaty od apelacji.

W związku z powyższym, na podstawie art. 385 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. orzeczono jak w sentencji postanowienia.

.

(...)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)