Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 1 września 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że J. M. (1) podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu za okresy: od 16 kwietnia 2012 roku do 31 maja 2012 roku, od 4 czerwca 2012 roku do 30 czerwca 2012 roku, od 2 lipca 2012 roku do 28 lipca 2012 roku, od 1 sierpnia 2012 roku do 31 sierpnia 2012 roku, od 4 września 2012 roku do 28 września 2012 roku, od 10 września 2012 roku do 15 października 2012 roku, od 20 sierpnia 2012 roku do 31 października 2012 roku jako zleceniobiorca u płatnika składek (...). Z O. O. z siedzibą w Ł..

(decyzja – karta nieponumerowana znajdująca się w tomie II akt ZUS)

Decyzją nr (...) z dnia 1 września 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że Z. M. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu za okresy: od 26 marca 2012 roku do 27 kwietnia 2012 roku, od 6 sierpnia 2012 roku do 31 sierpnia 2012 roku, od 23 sierpnia 2012 roku do 29 września 2012 roku, od 11 września 2012 roku do 30 października 2012 roku jako zleceniobiorca u płatnika składek (...). Z O. O. z siedzibą w Ł..

(decyzja – karta nieponumerowana znajdująca się w aktach rentowych znajdujących się w kopercie zatytułowanej: (...) sp. z o. o. (...), ub. Z. M. (...))

Decyzją nr (...) z dnia 1 września 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że K. M. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu za okresy: od 6 czerwca 2012 roku do 19 czerwca 2012 roku, od 11 września 2012 roku do 24 października 2012 roku jako zleceniobiorca u płatnika składek (...). Z O. O. z siedzibą w Ł..

(decyzja – karta nieponumerowana znajdująca się w aktach rentowych znajdujących się w kopercie zatytułowanej: (...) sp. z o. o. (...), ub. K. M. (...))

Decyzją nr (...) z dnia 1 września 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że Z. N. (1) podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu za okresy: od 26 marca 2012 roku do 30 kwietnia 2012 roku, od 8 maja 2012 roku do 6 czerwca 2012 roku, od 18 czerwca 2012 roku do 16 lipca 2012 roku, od 18 lipca 2012 roku do 14 sierpnia 2012 roku, od 21 sierpnia 2012 roku do 14 września 2012 roku jako zleceniobiorca u płatnika składek (...). Z O. O. z siedzibą w Ł..

(decyzja – karta nieponumerowana znajdująca się w aktach rentowych znajdujących się w kopercie zatytułowanej: (...) sp. z o. o. (...), ub. Z. N. (1) (...))

Odwołania od powyższych decyzji w dniu 7 października 2016 roku złożył płatnik składek (...) sp. z o. o. w Ł. zaskarżając je w całości. Zaskarżonym decyzjom zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o ubezpieczeniach społecznych i pozostałych powołanych w zaskarżonych decyzjach jako materialna podstawa ich wydania, a to na skutek mylnej oceny charakteru prawnego umów zawartych pomiędzy płatnikiem a ubezpieczonymi i błędne uznanie, że umowy łączące strony były umowami zlecenia, podczas gdy były to umowy o dzieło. Odwołujący się wniósł o zmianę decyzji oraz o zasądzenie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz płatnika kosztów procesu, z uwzględnieniem kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

(odwołanie – k. 2 – 12; odwołanie – k. 2 – 9 akt sprawy o sygn. VIII U 2419/16; odwołanie – k. 2 – 8 akt sprawy o sygn. VIII U 2420/16; odwołanie – k. 2 – 7 akt sprawy o sygn. VIII U 2421/16 )

W odpowiedziach na odwołania od powyższych decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o ich oddalenie oraz łączne rozpatrzenie w jednym postępowaniu sądowym wszystkich spraw z odwołania płatnika, które zostały przekazane do Sądu Okręgowego w Łodzi dnia 24 października 2016 roku dotyczących ubezpieczonych: Z. N. (1), Z. M., K. M. i J. M. (1). W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał argumentację z zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 32 – 34; odpowiedź na odwołanie k. 21 – 23 akt sprawy o sygn. VIII U 2419/16; odpowiedź na odwołanie – k. 17 – 19 akt sprawy o sygn. VIII U 2420/16; odpowiedź na odwołanie – k. 24 – 26 akt sprawy o sygn. VIII U 2421/16)

Postanowieniami z dnia 12 grudnia 2016 roku Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawy o sygnaturze akt: VIII U 2419/16, VIII U 2420/16, VIII U 2421/16 ze sprawą o sygn. akt VIII U 2418/16 i obie sprawy postanowił rozpoznać łącznie pod numerem VIII U 2418/16.

(postanowienie – k. 25 akt sprawy o sygn. VIII U 2419/16; postanowienie – k. 21 akt sprawy o sygn. VIII U 2420/16; postanowienie – k. 28 akt sprawy o sygn. VIII U 2421/16)

W dniu 30 sierpnia 2017 roku na rozprawie bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku pełnomocnik organu rentowego wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego od płatnika według norm przepisanych wskazując, że wartość przedmiotu sporu dotycząca J. M. (1) wynosi 11.033,00 zł, K. M. – 2.100,00 zł, Z. M. – 4.200,00 zł, Z. N. (1) – 7.100,00 zł.

(stanowisko pełnomocnika organu rentowego – e-protokół z rozprawy z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 01:06:01 – płyta CD k. 117)

Zainteresowani: Z. N. (1) i J. M. (1) nie zajęli stanowiska w sprawie.

(stanowisko Z. N. (1) – e-protokół z rozprawy z dnia 10 marca 2017 roku – 00:03:27 – płyta CD k. 69, e-protokół z rozprawy z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:03:26 – płyta CD k.117; stanowisko J. M. (1) – e-protokół z rozprawy z dnia 10 marca 2017 roku – 00:24:12 – płyta CD k. 69, e-protokół z rozprawy z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:03:26 – płyta CD k.117)

Zainteresowany K. M. przyłączył się do odwołania płatnika składek.

(stanowisko K. M. – e- protokół z rozprawy z dnia 10 marca 2017 roku – 00:51:19 – płyta CD k. 69; stanowisko K. M. – e-protokół z rozprawy z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:03:26 – płyta CD k.117)

Z. M. zmarł w dniu 14 maja 2017 roku i brak jest jego stanowiska w sprawie.

(okoliczność bezsporna, a nadto odpis skrócony aktu zgonu znajdujący się w kopercie k. 87)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny

(...) sp. z o. o. z siedzibą w Ł., której prezesem jest C. M. została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 22 września 2015 roku. Funkcjonuje na podstawie umowy spółki z dnia 4 stycznia 2000 roku. Przedmiotem działalności spółki jest naprawa i konserwacja metalowych wyrobów gotowych, produkcja konstrukcji metalowych i innych części, produkcja wytwornic pary, z wyłączeniem kotłów do centralnego ogrzewania gorącą wodą, naprawa i konserwacja maszyn, roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, instalowanie maszyn przemysłowych, sprzętu i wyposażenia, obróbka mechaniczna elementów metalowych, roboty związane z budową rurociągów przemysłowych i sieci rozdzielczych, wykonywanie instalacji wodno – kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych i klimatyzacyjnych, działalność w zakresie inżynierii i związane z nią doradztwo techniczne.

(odpis z KRS – k. 14 – 16 verte)

W dniach 9 – 24 lutego 2016 roku przeprowadzona została u płatnika składek kontrola w zakresie prawidłowości obliczania składek na ubezpieczenie społeczne oraz innych składek, do których pobierania zobowiązany jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz zgłaszania do ubezpieczeń społecznych.

(okoliczność bezsporna)

Pomiędzy E. w Ł. a innymi podmiotami, tj. Elektrociepłownia sp. z o. o. w A., W. – H. terminal Ł., Zakład (...) Sp. z o. o. w Ł., zostały zawarte umowy o roboty budowlano – instalacyjne, mocą których odwołująca się miała wykonać remont zasobnika węgla kotła. W umowach wskazano daty rozpoczęcia oraz zakończenia wykonania przedmiotu umowy.

(umowa nr (...) – k. 18 – 19 verte; zlecenie/zamówienie – k. 20 – 20 verte; umowa nr (...) – k. 21 - 23 )

Pomiędzy płatnikiem składek (...) sp. z o. o. z siedzibą w Ł., reprezentowane przez C. M., zwanym zamawiającym a J. M. (1), zwanym wykonawcą zawarto umowy nazwane „umowami o dzieło” obejmujące sporne okresy: od 16 kwietnia 2012 roku do 31 maja 2012 roku, od 4 czerwca 2012 roku do 30 czerwca 2012 roku, od 2 lipca 2012 roku do 28 lipca 2012 roku, od 1 sierpnia 2012 roku do 31 sierpnia 2012 roku, od 4 września 2012 roku do 28 września 2012 roku, od 10 września 2012 roku do 15 października 2012 roku, od 20 sierpnia 2012 roku do 31 października 2012 roku.

Przedmiotem umów było:

- wykonanie prefabrykacji elementów zsypu węgla w EC Z., wykonanie remontu wsadu podgrzewacza powietrza w (...) Ł.,

- wykonanie montażu leja zsypowego węgla w EC Z., wykonanie montażu konstrukcji wsporczej masztu antenowego w Terminalu nr 3 PL (...),

- wykonanie demontażu zasobnika węgla nad kotłem nr 3 w Ciepłowni A., wykonanie demontażu elementów instalacji odpylania spalin kotła WR5 nr 5 w Kopalni (...),

- wykonanie montażu elementów instalacji odpylania mechanicznego spalin kotła WR5 nr 5 w Kopalni (...),

- wykonanie montażu elementów instalacji odpylania mechanicznego spalin kotła WR5 w Kopalni (...),

- wykonanie montażu elementów instalacji odpylania mechanicznego spalin kotła WR5 nr 6 w Kopalni (...),

- wykonanie montażu elementów konstrukcji stalowej zadaszenia oranżerii, wykonanie montażu elementów konstrukcji stalowej klatki schodowej K2 w Centralnym (...) Włókiennictwa w Ł..

(kserokopie umów nazwanych umowami o dzieło – k. 83 – 85, 113 – 115, 137 – 139, 161 – 163, 191 – 193, 203 – 205, 221 – 223 akt ZUS)

Pomiędzy płatnikiem składek (...) sp. z o. o. z siedzibą w Ł., reprezentowane przez C. M., zwanym zamawiającym a Z. M. zwanym wykonawcą zawarto umowy nazwane „umowami o dzieło” obejmujące sporne okresy: od 26 marca 2012 roku do 27 kwietnia 2012 roku, od 6 sierpnia 2012 roku do 31 sierpnia 2012 roku, od 23 sierpnia 2012 roku do 29 września 2012 roku, od 11 września 2012 roku do 30 października 2012 roku.

Przedmiotem umów było:

- wykonanie prefabrykacji elementów konstrukcji stalowej podparć i słupów dla Centralnego (...) Włókiennictwa w Ł.,

- wykonanie montażu elementów instalacji pary zredukowanej w (...) Ł.,

- wykonanie prefabrykacji elementów zawieszeń i podparć rurociągów parowych i wodnych w (...) Ł.,

- wykonanie prefabrykacji elementów konstrukcji stalowej wiatrołapu dla Centralnego (...) Włókiennictwa w Ł..

(kserokopie umów nazwanych umowami o dzieło – k. 77 – 79, 167 – 169, 197 – 199, 215 – 217 akt ZUS)

Pomiędzy płatnikiem składek (...) sp. z o. o. z siedzibą w Ł., reprezentowane przez C. M. zwanym zamawiającym a K. M. zwanym wykonawcą zawarto umowy nazwane „umowami o dzieło” obejmujące sporne okresy: od 6 czerwca 2012 roku do 19 czerwca 2012 roku, od 11 września 2012 roku do 24 października 2012 roku.

Przedmiotem umów było:

- wykonanie montażu i spawania nakładek na obudowach zsypów do redlerów w P. W.,

- wykonanie montażu ścian bocznych zasobnika węgla kotła (...) nr K3 w EC Z..

(kserokopie umów nazwanych umowami o dzieło – k. 107 – 109, 209 – 211 akt ZUS)

Pomiędzy płatnikiem składek (...) sp. z o. o. z siedzibą w Ł., reprezentowane przez C. M. zwanym zamawiającym, a Z. N. (1), zwanym wykonawcą zawarto umowy nazwane „umowami o dzieło” obejmujące sporne okresy: od 26 marca 2012 roku do 30 kwietnia 2012 roku, od 8 maja 2012 roku do 6 czerwca 2012 roku, od 18 czerwca 2012 roku do 16 lipca 2012 roku, od 18 lipca 2012 roku do 14 sierpnia 2012 roku, od 21 sierpnia 2012 roku do 14 września 2012 roku.

Przedmiotem umów było:

- przygotowanie do i montażu elementów ścian szczelnych ekranu bocznego lewego kotła (...) w CE B.,

- przygotowanie do i montażu elementów dna hybrydowego kotła (...) w EC B.,

- przygotowanie do i montażu elementów instalacji transportu piasku kotła (...) w EC B.,

- przygotowanie do i montażu elementów podestów obsługowych kotła (...) w EC B..

(kserokopie umów nazwanych umowami o dzieło – k. 95 – 97, 101 – 103,131 – 133, 155 – 157, 179 - 181 akt ZUS)

W treści umów dotyczących wszystkich zainteresowanych wskazano, że do wykonania dzieła wykonawca użyje materiałów i narzędzi zamawiającego. Ponadto określone zostały terminy przystąpienia do pracy i jej zakończenia, a także wysokość wynagrodzenia, a w części z nich wskazano, że wykonawca do wykonania dzieła użyje własnych środków transportu.

(kserokopie umów nazwanych umowami o dzieło – k.41 – 223 akt ZUS)

Z. N. (1) z wykształcenia jest ślusarzem – monterem i przez wiele lat był monterem kotłowym rurociągów parowo-wodnych. Nie był pracownikiem spółki. Pracę wykonywał w B. w elektrociepłowni. Wykonywał on montaż rur opadowych tj. rur przez które przepływa mieszanka wodno-parowa. Robił też ekrany tj. zespół rur wodnych w kotle. Wykonywał również dno kotła w ramach modernizacji kotła. Pracy u płatnika podjął się jako emeryt. Pieniądze dostawał po wykonaniu każdej pracy i po tym jak zleceniodawca sprawdził, czy jest wszystko dobrze oraz po sporządzeniu protokołu odbioru. Na każdą pracę była sporządzana oddzielna umowa.

(zeznania zainteresowanego Z. N. (1) – e-protokół rozprawy z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:52:43 – płyta CD k. 117 w związku z jego wyjaśnieniami informacyjnymi – e-protokół rozprawy z dnia 10 marca 2017 roku – 00:03:27 – płyta CD k. 69)

Z. N. (1) wykonywał również podesty obsługowe. Nikt ze spółki nie udzielał mu wskazówek dotyczących sposobu wykonania pracy, a ani nie doglądał na bieżąco jego pracy. Po zmontowaniu elementów kotła musiał przeprowadzić próbę wodną, ciśnieniową w celu sprawdzenia, czy wszystko jest dobrze.

(zeznania zainteresowanego Z. N. (1) – e-protokół rozprawy z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:52:43 – płyta CD k. 117 w związku z jego wyjaśnieniami informacyjnymi – e-protokół rozprawy z dnia 10 marca 2017 roku – 00:15:02 – płyta CD k. 69)

Nocował w S., tam gdzie mieszkali inni pracownicy płatnika. Musiał sobie załatwić przepustkę, aby wchodzić na teren Elektrociepłowni w B.. Na podstawie zawartej umowy wydano mu przepustkę. Zaczynał pracę o 6 rano i pracował minimum 12 godzin.

(zeznania zainteresowanego Z. N. (1) – e-protokół rozprawy z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:52:43 – płyta CD k. 117 w związku z jego wyjaśnieniami informacyjnymi – e-protokół rozprawy z dnia 10 marca 2017 roku – 00:20:29 – płyta CD k. 69)

Ponadto Z. N. (1) jako brygadzista w B., poza wydawaniem narzędzi, nadzorował pracę innych osób, w tym H. A.. Pracownicy obrabiali rury w szybie, pracownik H. A., który był ślusarzem obrabiał je szlifierką. Wycinał rury szlifierką kontową i przygotowywał je do spawania w ramach remontu w elektrociepłowni. Pracował na podstawie umowy o dzieło.

W szybie było 2 pracowników i obaj zajmowali się szlifowaniem tych rur, w których była przepuszczana para i które były wpuszczone do szybu w pionie. Pan N. wydawał narzędzia pracownikom i każdy rozchodził się na swoje stanowiska. Pan N. od czasu do czasu przychodził i zaglądał do pracowników i sprawdzał jak idzie praca.

Jedną z osób uczestniczących w tzw. posiadówkach był Z. N.. Były to rozmowy, na których było ustalany plan pracy.

Pracownicy byli dowożeni na budowę samochodem spółki. H. A. miał własne narzędzia i ubranie. Wynagrodzenie otrzymywał w formie tygodniówek ,wpłacane na jego konto.

(zeznania świadka H. A. – e-protokół z rozprawy z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:10:16 – płyta CD k.117; zeznania świadka H. A. – protokół z rozprawy z dnia 24 maja 2017 roku –k.83 – 83 verte)

Z. N. (1) do pracy przyjeżdżał swoim samochodem.

(zeznania świadka H. A. – e-protokół z rozprawy z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:10:16 – płyta CD k.117; zeznania świadka M. S. – e-protokół z rozprawy z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:31:38 – płyta CD k.117)

W B. z zainteresowanym Z. N. (1) pracował również M. S.. G. K. dowoził ich z kwatery na budowę tylko, że on gdzie indziej mieszkał. Pracownicy zajmowali się na budowie remontem kotła, tam były też rurociągi, montowano rury oraz wykonywano szereg innych czynności. Rurę, która jest później na parę trzeba było oczyścić, zabielić, pospawać, postawić do góry. Taka rura jest bardzo ciężka waży kilka ton. Przy wciąganiu rury wciągarką było obecnych 6-7 osób. Pracownicy widzieli się na kwaterze, a na budowie każdy szedł do swojej pracy. Kilka razy na budowie był widziany prezes –np. na odbiorze końcowym.

(zeznania świadka M. S. – protokół z rozprawy z dnia 30 sieprnia 2017 roku – 00:31:41 – płyta CD k.117)

U płatnika składek w B. w elektrociepłowni składano zbiornik na biomasę, jeden kocioł grzewczy. Jednym z pracowników był Z. K., który pracował na podstawie umowy cywilno-prawnej i nie miał konkretnej pracy do wykonania.

(zeznania świadka Z. K. – protokół z rozprawy z dnia 24 maja 2017 roku – k.82 – 82 verte)

Zainteresowany J. M. (1) z wykształcenia jest monterem konstrukcji stalowych, obecnie jest na emeryturze od 12 lat. Przed emeryturą pracował w firmie (...) przez 40 lat. C. M., który jest prezesem zarządu płatnika jest bratankiem J. M. (1). Zaproponowano mu pracę w ciepłowni w Kopalni (...) na Śląsku, gdzie było modernizowane odpylanie kotłów. Chodziło o modernizację, polegającą na zdemontowaniu starych odpylaczy i założeniu nowych. Wykonywał również pracę w Z., związaną z modernizacją zsypów węgla. W Z. jego zadaniem było usunięcie starego zsypu węglowego i zrobienie nowego. Musiał ciąć poszczególne elementy na kawałki, a potem zrobiony został nowy zsyp. W A. również pociął nie duży zasobnik węgla, który miał być do wymiany. W Kopalni (...) był demontaż odpylania. Wszystkie te elementy wycinał palnikiem, bo ma uprawnienia spawalnicze. W Kopalni (...) wycinał tzw. cyklony. Montowane były filtry workowe. Element odpylania znajduje się na zewnątrz kotła i jest to osobna instalacja. W Kopalni (...) wykonywał podobną pracę, wielkość urządzeń, które montował i demontował była taka sama. Wykonał tylko jeden kocioł. W Ł. modernizował podgrzewacz powietrza, a konkretnie wymianę rur.

Jeździł z prezesem na budowę. Wszystkie nowe elementy, które miały być założone, były przygotowane przez inwestora. J. M. (1) miał część swoich narzędzi, a część ze spółki. Pracując na Śląsku mieszkał u córki, dlatego nie musiał wynajmować żadnego mieszkania. Za każdą wykonaną pracę, którą inwestor mu odbierał, było płacone zainteresowanemu wynagrodzenie.

(zeznania zainteresowanego J. M. (1) – e-protokół z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:52:43 – płyta CD k. 117 w związku z jego wyjaśnieniami informacyjnymi – e-protokół rozprawy z dnia 10 marca 2017 roku – 00:24:12, 00:41:46 – płyta CD k. 69)

J. M. (1) sam musiał określić czas poszczególnych robót, ale był on uzależniony od czasu inwestora na wykonanie robót. W muzeum na ul. (...) robił konstrukcję stalową na klatce schodowej, a na lotnisku w Ł. montował antenę aluminiową. Razem z inwestorem ustalał dokumentację, ponieważ pracę należało dostosować do istniejących na lotnisku warunków. Na niektórych budowach dokumentację dostarczał inwestor, a zdarzało się też, że wspólnie z inwestorem musiał ustalić dokumentację, co wiązało się z ustaleniem jakie elementy muszą być zakupione przez inwestora i dopiero, gdy zostały dostarczone wykonywał pracę. Nie otrzymywał wytycznych odnoszących się do sposobu wykonania pracy. W razie wątpliwości J. M. (1) ustalał poszczególne kwestie z inspektorem nadzoru na danej budowie.

(zeznania zainteresowanego J. M. (1) – e-protokół z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:52:43 – płyta CD k. 117 w związku z jego wyjaśnieniami informacyjnymi – e-protokół rozprawy z dnia 10 marca 2017 roku – 00:35:59 – płyta CD k. 69)

W 2016 roku J. M. (1) nie pracował na rzecz spółki.

(zeznania zainteresowanego J. M. (1) – e-protokół z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:52:43 – płyta CD k. 117 w związku z jego wyjaśnieniami informacyjnymi – e-protokół rozprawy z dnia 10 marca 2017 roku – 01:24:51– płyta CD k. 69)

Razem z zainteresowanymi Z. N. (1) i J. M. (1) pracował G. K., który dostawał robocze ubranie i buty. Pracowali w Ł., a z J. M. w C.. G. K. pracował zawsze na umowę o pracę. Dwa lata temu pracował w C., gdzie J. M. (1) był majstrem, wydawał polecenia, kierował pracami. G. K. z kwatery przychodził pieszo, bo było blisko. Pracownicy robili na kotłowni odpylanie. Pracę wykonywali od 7 do 17. Od rana robota była rozdzielana przez J. M. (1).

(zeznania świadka G. K. – e-protokół z rozprawy z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:23:54 – płyta CD k.117)

Wszyscy wołali na J. M. (1) " majster", bowiem przekazywał różne rzeczy od inwestora G. K.. Z nim inwestor uzgadniał bieżące sprawy, a on je przekazywałem dalej.

(zeznania zainteresowanego J. M. (1) – e-protokół z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:52:43 – płyta CD k. 117)

Zainteresowany K. M. pracował jako monter-spawacz konstrukcji stalowych przy remoncie zsypu w Ciepłowni w Z., chodziło o zsyp węglowy. Pan C. M. nawiązał z nim kontakt. Pracował też w O., na terenie elektrowni był do wymiany kompensator. Jest to element umieszczony między wentylatorem i kanałami wentylacyjnymi. Praca była ograniczona godzinami, które wynikały z umowy. W razie braku wywiązania się z treści umowy, zainteresowanemu groziły kary.

Pracował u płatnika składek, będąc na emeryturze.

(zeznania zainteresowanego K. M. – e-protokół z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:52:43 – płyta CD k. 117 w związku z jego wyjaśnieniami informacyjnymi – e-protokół rozprawy z dnia 10 marca 2017 roku – 00:51:19 – płyta CD k. 69)

K. M. najpierw demontował stare, a potem montował nowe elementy podczas montażu ścian bocznych zasobnika węgla kotła. Wymieniał poszczególne elementy ścian bocznych zasobnika węglowego, które są częścią zsypu węglowego. Nie wymieniał całego zsypu. Jako spawacz musiał wyciąć zużyte elementy i przyciąć nowe. Elementy, które wycinał mogły mieć ok. 2 m na 2 m wielkości. Przy jednym zsypie mógł wycinać 4, 5 elementów. To wszystko zależało od tego, jak bardzo poszczególne elementy były zużyte.

Po wykonaniu pracy zrobiono odbiór. Przed obiorem była robiona próba, czy wszystko działa. Wynagrodzenie było płacone po zakończonej pracy i po wykonaniu protokołu odbioru. Nikt nie nadzorował jego pracy ze spółki.

(zeznania zainteresowanego K. M. – e-protokół z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:52:43 – płyta CD k. 117 w związku z jego wyjaśnieniami informacyjnymi – e-protokół rozprawy z dnia 10 marca 2017 roku – 00:57:30 – 01:00:13 – płyta CD k. 69)

Spółka zajmuje się montażem urządzeń energetycznych i przemysłowych. W tej branży jest sezonowość. Prezes uznał, że wiele zadań mogą wykonać fachowcy – osoby o wysokich kwalifikacjach, którzy potrafili samodzielnie wykonać zadanie. Dzieła można pogrupować w 2 kategoriach - 1-sza grupa związana jest z modernizacją urządzeń energetycznych, bądź poprawą ich sprawności, 2-ga kategoria to zużycie eksploatacyjne - dziełem jest przywrócenie sprawności zasobnika węglowego.

(zeznania C. M. – e-protokół z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:44:47– płyta CD k. 117 w związku z jego wyjaśnieniami informacyjnymi – e-protokół rozprawy z dnia 10 marca 2017 roku – 01:07:20 – płyta CD k. 69)

Spółka zawiera z inwestorami umowy o dzieło. Prezes zarządu spółki nie sprawował żadnego nadzoru nad zainteresowanymi.

(zeznania C. M. – e-protokół z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:44:47– płyta CD k. 117 w związku z jego wyjaśnieniami informacyjnymi – e-protokół rozprawy z dnia 10 marca 2017 roku – 01:19:06 – płyta CD k. 69)

Zainteresowani mają rzadkie na rynku pracy kwalifikacje, a do jakości ich pracy ani C. M., ani inwestor nie mieli zastrzeżeń. Płatnik składek nie byłby w stanie wykonać prac inwestycyjnych bez tych ludzi. W 2012 roku C. M. prowadził 4 albo 5 budów i nie był w stanie na każdą przyjechać częściej niż raz na dwa tygodnie. Rozliczał zainteresowanych z prac odbiorem końcowym i wówczas dopiero otrzymywali wynagrodzenie, na podstawie złożonego rachunku.

(zeznania C. M. – e-protokół z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:44:47– płyta CD k. 117)

Do pracy do B. część pracowników dojechała na własny koszt i mieszkała w wynajętym przez siebie lokalu, inni mieli zapewnione zakwaterowanie przez spółkę.

(zeznania świadka Z. K. – protokół z rozprawy z dnia 24 maja 2017 roku – k.82 – 82 verte; zeznania świadka M. S. – protokół z rozprawy z dnia 30 sieprnia 2017 roku – 00:31:41 – płyta CD k.117; zeznania świadka H. A. – e-protokół z rozprawy z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:10:16 – płyta CD k.117; zeznania świadka G. K. – e-protokół z rozprawy z dnia 30 sierpnia 2017 roku – 00:23:54 – płyta CD k.117)

Sąd Okręgowy przy ustalaniu stanu faktycznego nie uwzględnił zeznań zainteresowanego Z. N. (1), który twierdził, że nie brał udziału w posiadówkach. Są on sprzeczne z zeznaniami świadka H. A., który jako pracownik podległy Z. N. (1) podczas pracy w B. twierdził, że posiadówki odbywały się z udziałem zainteresowanego, a także prawdopodobnie prezesa spółki C. M.. Ponadto Sąd Okręgowy nie dał wiary zeznaniom zainteresowanego Z. N. (1) w zakresie, w jakim twierdził, że do pracy dojeżdżał z innymi i dorzucał się do benzyny. W opozycji do powyższych zeznań znajdują się zeznania świadków H. A. i G. K., którzy twierdzili, że zainteresowany jeździł do pracy osobnym autem, a nie z innymi pracownikami.

Odnosząc się do zeznań zainteresowanego Z. N. (1) co do samodzielnego ustalania sobie czasu pracy wskazać należy, że o ile mógł on wskazać przewidywany czas na wykonanie danej czynności, o tyle jak sam zeznał, każdego dnia rozpoczynał pracę o godzinie 6 rano i pracował minimum 12 godzin.

Sąd nie dał wiary zeznaniom zainteresowanego J. M. (1) w zakresie, w jakim twierdził, że wszyscy wołali na niego „majster” z uwagi na to, że był najstarszy z pracowników a nie z tego powodu, że sprawował nadzór nad pracownikami, którzy wiedzieli co mają robić. Jego zeznania w tym zakresie stoją w opozycji do zeznań jednego z pracowników płatnika składek, z którym pracował w spornym okresie, a mianowicie – G. K. i H. A.. Świadkowie stanowczo stwierdzili, że J. M. (1) nadzorował ich pracę oraz pracę innychrobotników, w związku z czym nie sposób przyznać, że zainteresowanie J. M. (1) pracą innych było incydentalne. Wskazać należy, że biorąc pod uwagę fakt, że prezes odwołującej się spółki (...) jest bratankiem J. M. (1), Sąd ocenił, iż zainteresowany miał interes w tym, aby zeznawać na korzyść spółki (...) w Ł..

Sąd nie dał wiary zeznaniom C. M. w zakresie, w jakim twierdził, że zatrudnił zainteresowanych na podstawie umów o dzieło z uwagi na ich rzadkie kompetencje. Sąd nie wyklucza, że zainteresowani wykonywali swoje czynności na wysokim poziomie, nie mniej brak przedstawienia im możliwości wyboru rodzaju umowy – zlecenia lub umowy o dzieło – wpłynął na przyjęcie, że celem zawarcia w ten sposób umów była chęć uniknięcia przez płatnika opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zainteresowanych. Za wzmocnieniem powyższego stanowiska przemawia również fakt, że płatnik składek dokonał wyboru osób, które znajdowały się już na emeryturze, a część z nich pracowała wcześniej u niego. Wskazać należy, że wobec ciągu wykonywanych czynności przez zainteresowanych i co miesięcznego odnawiania umów nie sposób przyjąć, że wykonywali oni swoją pracę na podstawie umów o dzieło.

Sąd pominął dowód z dokumentów w postaci protokołów odbioru dzieła (k. 24 – 30), ponieważ takie protokoły stanowią standardowy dokument wobec podpisanej umowy zatytułowanej „umowa o dzieło” i ich podstawie nie można stwierdzić, czy zainteresowani wykonywali pracę w spółce na podstawie umów o dzieło.

Sąd Okręgowy oddalił wniosek dowodowy pełnomocnika organu rentowego dotyczący zobowiązania płatnika do wskazania podmiotów, z którymi zawarł umowy, a do wykonania których zatrudnił zainteresowanych na okoliczność charakteru pracy zainteresowanych oraz o zwrócenie się do tych podmiotów o przesłanie tych umów. Wskazać należy, że w ocenie Sądu Okręgowego powyższe, wobec wyjaśnionych już okoliczności faktycznego wykonywania pracy przez zainteresowanych u odwołującej się spółki prowadziłoby jedynie do przedłużenia się postępowania. Poza tym, jak sam pełnomocnik płatnika podniósł – wszystkie umowy, którymi strona dysponowała zostały już złożone do akt rentowych. Zarówno dowody z dokumentów jak i z osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań świadków, zainteresowanych oraz prezesa reprezentującego spółkę, dały pełny obraz wykonywanych czynności i czasu ich wykonywania przez zainteresowanych w spółce.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje

Odwołania nie zasługują na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t. j. Dz. U z 2016 r., poz. 963 ze zm.) osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu.

Z mocy art. 13 pkt. 2 cyt. Ustawy, zleceniobiorcy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Z kolei w myśl art. 9 ust.4a analizowanej ustawy, zleceniobiorcy mający ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 c i 4 b.

Stosownie do art. 36 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Obowiązkiem płatnika składek – z mocy art. 46 ust. 1 i art. 47 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – jest obliczanie, rozliczanie i opłacanie należnych składek za każdy miesiąc kalendarzowy oraz przesyłanie w wyznaczonym terminie deklaracji rozliczeniowych, imiennych raportów miesięcznych oraz opłacanie składek za dany miesiąc. Do ustalenia zaś podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których wyżej mowa, z mocy art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2016 roku, poz. 1793), stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, z zastrzeżeniem ust. 5, 6 i 10. Ust. 5 art. 81 stanowi, że przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne nie stosuje się ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Z kolei wymieniony ust. 6 art. 81 przewiduje, że podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych. Zaś stosownie do treści art. 81 ust. 10 ustawy, podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne jest kwota odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest kwalifikacja prawna umów nazwanych „umowami o dzieło”, zawartymi przez płatnika składek z zainteresowanymi: J. M. (1), Z. M., K. M. oraz Z. N. (1), a mianowicie ocena, czy były to umowy o dzieło, czy też umowy o świadczenie usług, do których zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego o umowie zlecenia, a pochodną tego jest ustalenie obowiązku uiszczenia odpowiednich składek ubezpieczeniowych.

Przystępując do rozstrzygnięcia powyższej kwestii na wstępie wskazać należy, że umowa zlecenia i umowa o dzieło to podstawowe kontrakty usługowe, konkurencyjne w stosunku do umowy o pracę. Różnica między tymi dwoma rodzajami umów jest dla podmiotów zatrudniających bardzo istotna, bowiem wiąże się z różnymi konsekwencjami prawnymi. I tak np. podczas, gdy umowy o dzieło rodzą określone obowiązki z punktu widzenia ubezpieczeń społecznych odnośnie naliczania i odprowadzania składek ubezpieczeniowych tylko wówczas, gdy są zawierane z własnymi pracownikami, to umowy zlecenia pociągają za sobą skutki ubezpieczeniowe bez względu na to, z kim są zawierane - z własnym pracownikiem, czy z osobą z zewnątrz. Podkreślić należy, że decydująca jest treść, a nie nazwa umowy.

Wskazać należy, iż stosownie do treści art. 734 § 1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie, przy czym do umowy o świadczenie usług stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.). W doktrynie panuje pogląd, że przedmiotem umowy o świadczenie usług jest dokonanie określonej czynności faktycznej, która nie musi prowadzić do osiągnięcia indywidualnie oznaczonego rezultatu. Chodzi tu zatem o umowy zobowiązujące do dokonania jednej lub wielu czynności faktycznych (także stałego ich dokonywania).

Zgodnie zaś z treścią art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Nie ulega przy tym wątpliwości, że przepisy o zleceniu nie mają zastosowania do czynności będących przedmiotem umowy o dzieło, bowiem wykonanie dzieła, zgodnie z prezentowanym w doktrynie poglądem, nie mieści się w pojęciu usługi w rozumieniu art. 750 k.c.

Umowę o dzieło zalicza się do kategorii „umów rezultatu” i przeciwstawia umowie zlecenia - jako „umowie o staranne wykonanie usługi”. W odróżnieniu od umowy zlecenia, umowa o dzieło wymaga, by starania przyjmującego zamówienie doprowadziły w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu. Tymczasem umowa zlecenia takiego rezultatu - jako koniecznego do osiągnięcia - nie akcentuje. Elementem wyróżniającym dla umowy zlecenia nie jest zatem wynik, lecz starania podejmowane w celu osiągnięcia tego wyniku.

Dokonując kwalifikacji konkretnej umowy należy w pierwszej kolejności badać, czy świadczenie będące przedmiotem zobowiązania ma cechy dzieła. Dzieło stanowi zawsze zjawisko przyszłe, jest czymś, co w chwili zawarcia umowy nie istnieje, lecz ma dopiero powstać w jakiejś określonej przyszłości. Rezultat, na jaki umawiają się strony, musi być z góry określony i może przyjmować zarówno postać materialną jak i niematerialną. Cechą konstytutywną umowy o dzieło jest, aby rezultat ten był obiektywnie osiągalny i w konkretnych warunkach pewny. Dzieło musi mieć indywidualny charakter i odpowiadać osobistym potrzebom zamawiającego. Dzieło – musi mieć – autonomiczną wartość w obrocie.

Tymczasem umowa o świadczenie usług jest umową starannego działania, jej celem jest wykonywanie określonych czynności, które nie muszą zmierzać do osiągnięcia rezultatu. W umowie zlecenie można wskazać rezultat, który powinien być osiągnięty, a podejmujący zlecenie powinien podejmować starania by go osiągnąć. Jednak w odniesieniu do umowy zlecenia po pierwsze nie da się określić zamierzonego rezultatu w sposób pewny, a po drugie nie sposób przewidzieć, w jakim stopniu zostałby on osiągnięty.

Sposób wykonania dzieła pozostawiony jest w zasadzie uznaniu przyjmującego zamówienie, byleby dzieło miało przymioty ustalone w umowie lub wynikające z charakteru danego dzieła. Przyjmujący zamówienie nie ma także, co do zasady, obowiązku osobistego wykonania dzieła, chyba że wynika to z umowy lub charakteru dzieła (np. dzieło artystyczne). Ryzyko nieosiągnięcia rezultatu zawsze obciąża przyjmującego zamówienie. Przy czym odpowiedzialność przyjmującego zamówienie w wypadku nieosiągnięcia celu umowy, jest odpowiedzialnością za nieosiągnięcie określonego rezultatu, a nie za brak należytej staranności (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2000 r. sygn. II UKN 386/99, opubl. OSNP 2001/16/522).

Należy podkreślić, że umowę o dzieło zdefiniowano w art. 627 k.c. jako zobowiązanie do wykonania oznaczonego dzieła za wynagrodzeniem. Starania przyjmującego zamówienie w umowie o dzieło mają doprowadzić w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu, za wynagrodzeniem zależnym od wartości dzieła (art. 628 § 1, art. 629, art. 632 k.c.). Umowa o dzieło zakłada swobodę i samodzielność w wykonywaniu dzieła, a jednocześnie nietrwałość stosunku prawnego, gdyż wykonanie dzieła ma charakter jednorazowy i jest zamknięte terminem wykonania. Przyjmuje się, że rezultat, o który umawiają się strony, musi być z góry określony, mieć samoistny byt obiektywnie osiągalny i pewny.

Wykonanie dzieła najczęściej przybiera postać wytworzenia rzeczy lub dokonania zmian w rzeczy już istniejącej (naprawienie, przerobienie, uzupełnienie); takie dzieła są rezultatami materialnymi umowy zawartej między stronami, weryfikowalnymi ze względu na istnienie wad (wyrok SN z dnia 3 listopada 2000 r. IV CKN 152/2000 OSNC 2001 Nr 4 poz. 63).

Poza rezultatami materialnymi istnieją także rezultaty niematerialne, które mogą, ale nie muszą być ucieleśnione w jakimkolwiek przedmiocie materialnym. W każdym razie takim rezultatem nieucieleśnionym w rzeczy nie może być czynność, a jedynie jej wynik, dzieło bowiem musi istnieć w postaci postrzegalnej, pozwalającej nie tylko odróżnić je od innych przedmiotów, ale i uchwycić istotę osiągniętego rezultatu.

W zawartych na czas określony umowach z zainteresowanym, J. M. (1), zgodny zamiar stron obejmował takie czynności jak: wykonanie prefabrykacji elementów zsypu węgla w EC Z., wykonanie remontu wsadu podgrzewacza powietrza w (...) Ł., wykonanie montażu leja zsypowego węgla w EC Z., wykonanie montażu konstrukcji wsporczej masztu antenowego w Terminalu nr 3 PL (...), wykonanie demontażu zasobnika węgla nad kotłem nr 3 w Ciepłowni A., wykonanie demontażu elementów instalacji odpylania spalin kotła WR5 nr 5 w Kopalni (...), wykonanie montażu elementów instalacji odpylania mechanicznego spalin kotła WR5 nr 5 w Kopalni (...), wykonanie montażu elementów instalacji odpylania mechanicznego spalin kotła WR5 w Kopalni (...), wykonanie montażu elementów instalacji odpylania mechanicznego spalin kotła WR5 nr 6 w Kopalni (...), wykonanie montażu elementów konstrukcji stalowej zadaszenia oranżerii, wykonanie montażu elementów konstrukcji stalowej klatki schodowej K2 w Centralnym (...) Włókiennictwa w Ł.. Zainteresowany J. M. (1) wykonywał pracę w ciepłowni, w Kopalni (...) na Śląsku, gdzie było modernizowane odpylanie kotłów polegające na zdemontowaniu starych odpylaczy i założeniu nowych. Tak zwane cyklony związane z demontażem odpylania wycinał palnikiem. Pracował przy montowaniu filtrów workowych. Podobnie, w Z. również wykonywał pracę związaną z modernizacją zsypów węgla, a konkretnie usunięcie starego zsypu węglowego i zrobienie nowego. J. M. (1) ciął poszczególne elementy na kawałki, a potem zrobiony został nowy zsyp. Zajmował się również cięciem nie dużego zasobnika węgla, który miał być do wymiany w A.. Również w Kopalni (...) wykonywał podobną pracę. J. M. (1) wykonał tylko jeden kocioł. W Ł. modernizował podgrzewacz powietrza, a konkretnie wymianę rur. Przy wykonywaniu czynności posługiwał się narzędziami, które częściowo należały do niego, a częściowo do spółki. Wszystkie nowe elementy, które miały być założone, były przygotowane przez inwestora. J. M. (1) był uzależniony czasowo od inwestora. W muzeum na ul. (...) robił konstrukcję stalową na klatce schodowej, a na lotnisku w Ł. montował antenę aluminiową. Zdarzało się, że wspólnie z inwestorem ustalał dokumentację, ponieważ pracę należało dostosować do istniejących warunków na lotnisku. Nazywany przez współpracowników majstrem przekazywał polecenia oraz bieżące sprawy od inwestora pozostałym pracującym. W razie wątpliwości J. M. (1) ustalał poszczególne kwestie z inspektorem nadzoru na danej budowie. J. M. (1) był majstrem, wydawał polecenia i kierował pracami. Praca zaczynała się od tego, że od rana była rozdzielana przez J. M. (1).

Płatnik składek zawarł również umowy na czas określony, zwane umowami o dzieło z K. M.. Zgodnie z ich treścią, w zakresie czynności zainteresowanego było: wykonanie montażu i spawania nakładek na obudowach zsypów do redlerów w P. W., wykonanie montażu ścian bocznych zasobnika węgla kotła (...) nr K3 w EC Z.. Zainteresowany K. M. pracował jako monter-spawacz konstrukcji stalowych przy remoncie zsypu w Ciepłowni w Z.. Pracował też w O., na terenie elektrowni, gdzie do wymiany był kompensator – to element umieszczony między wentylatorem i kanałami wentylacyjnymi. Zainteresowany najpierw demontował stare, a potem montował nowe elementy. K. M. zajmował się wymianą poszczególnych elementów ścian bocznych zasobnika węglowego, które są częścią zsypu węglowego. Nie wymieniał całego zsypu. Jako spawacz musiał wyciąć zużyte elementy i przyciąć nowe. Praca zainteresowanego była ograniczona godzinami, które wynikały z umowy. W razie braku wywiązania się z treści umowy zainteresowanemu groziły kary. Wynagrodzenie było płacone po zakończonej pracy.

W zawartych z Z. N. (1) umowach przejawem zgodnego zamiaru stron umowy było wykonanie przez zainteresowanego Z. N. (1): przygotowania do i montażu elementów ścian szczelnych ekranu bocznego lewego kotła, dna hybrydowego kotła, elementów instalacji transportu piasku kotła elementów oraz podestów obsługowych kotła w elektrociepłowni (...). W szczególności zajmował się przywróceniem rur opadowych tj. rur, przez które przepływa mieszanka wodno-parowa. Robił też ekrany tj. zespół rur wodnych w kotle. Wykonywał również dno kotła w ramach modernizacji kotła. Pracy u płatnika, u którego wcześniej nie pracował podjął się jako emeryt. Pieniądze dostawał po wykonaniu każdej pracy i po tym jak zleceniodawca skontrolował prawidłowość wykonanej pracy i sporządził protokół odbioru. Po zmontowaniu elementów kotła musiał przeprowadzić próbę wodną, ciśnieniową w celu sprawdzenia, czy wszystko jest dobrze. Z. N. (1) rozpoczynał pracę o 6 rano i pracował minimum dwanaście godzin. Ponadto jako brygadzista wydawał narzędzia i nadzorował pracę innych pracowników, którzy obrabiali rury w szybie. Uczestniczył on w rozmowach dotyczących planu pracy.

Przedmiotem umów zawartych z czwartym zainteresowanym Z. M., nazwanych „umowami o dzieło” były takie czynności jak: wykonanie prefabrykacji elementów konstrukcji stalowej podparć i słupów dla Centralnego (...) Włókiennictwa w Ł., wykonanie montażu elementów instalacji pary zredukowanej w (...) Ł., wykonanie prefabrykacji elementów zawieszeń i podparć rurociągów parowych i wodnych w (...) Ł., wykonanie prefabrykacji elementów konstrukcji stalowej wiatrołapu dla Centralnego (...) Włókiennictwa w Ł..

Zdaniem Sądu powyżej opisane czynności nie zmierzały do wykonania dzieła, a jedynie do wykonania określonej usługi na rzecz płatnika. Trudno uznać, co miałoby być „dziełem”, którego wykonania mieliby podjąć się wszyscy czterej zainteresowani. Na pewno dziełem tym nie była inwestycja (budowa), gdyż to płatnik składek (...) sp. z o. o. a nie zainteresowani, był generalnym wykonawcą. Wszyscy czterej zainteresowani odpowiadali za określone odcinki pracy, charakterystyczne i niezbędne przy wykonywaniu inwestycji. Jednak nie tworzyli oni dzieł w rozumieniu przepisów prawa cywilnego, lecz poprzez dokonywanie szeregu czynności podtrzymywali prawidłowy przebieg budowy, natomiast w przypadku Z. N. (1) oraz J. M. (1) dochodziła również czynność nadzorowania przebiegu pracy innych.

Zdaniem Sądu rodzaj zadań zainteresowanych: Z. N. (1), J. M. (1), K. M. oraz Z. M., charakter ich pracy ewidentnie wskazują na świadczenie przez nich usług na rzecz C. M.. Sąd zauważa, że czas pracy Z. N. (1), J. M. (1), K. M., wbrew ich twierdzeniom był ustalony. Stawiali się na budowie codziennie, zwłaszcza Z. N. (1), który wydawał narzędzia pracownikom, od czasu do czasu doglądając ich pracy, co nie wyklucza, że miał również własną pracę do zrobienia. Ponadto uczestniczył w rozmowach, na których ustalano plan pracy. Nadto J. M. (1) również nadzorował pracę innych i był majstrem w szerokim tego słowa znaczeniu – rozdzielał pracę innym pracownikom, nadzorował ich, prowadził rozmowy dotyczące planu pracy, przekazywał polecenia oraz bieżące sprawy od inwestora pracownikom, a do tego wykonywał szereg innych czynności, które należały do jego obowiązków.

Należy podkreślić, że przedmiotem sporu nie była ocena legalności zawartej umowy, tylko jej wymiar prawno-ubezpieczeniowy. Istotnym warunkiem zawarcia umowy o dzieło jest ustalenie rezultatu dzieła, gdyż od tego zależy czas jego wykonania czy wysokość wynagrodzenia. W niniejszej sprawie, jako rezultat umów zawartych z zainteresowanymi wskazano montaż, demontaż oraz innego rodzaju prace, wykorzystujące umiejętności zawodowe poszczególnych zainteresowanych, w tym umiejętności spawalnicze, czy nadzorcze.

Zdaniem Sądu, zlecone zainteresowanym czynności nie zmierzały do wykonania dzieła. Stanowiły natomiast klasyczne świadczenie usług na rzecz płatnika.

Oceniając zasadność odwołania płatnika w przedmiotowej sprawie, Sąd Okręgowy miał także na względzie zasadę swobody umów (art. 353 ¹ k.c.), w myśl której strony mają możliwość wyboru rodzaju łączącego je stosunku prawnego. Podkreślić jednak należy, że wyżej przytoczona zasada w żadnym razie nie oznacza dowolności, gdyż przywołany wyżej przepis wprost wymaga, aby treść umowy nie sprzeciwiała się naturze danego stosunku prawnego, jego społeczno-gospodarczemu przeznaczeniu i ustawie (zob. także wyrok Sądu Najwyższego z 28 kwietnia 2010 r., II UK 334/09, Legalis nr 316871).

O tym, jaki stosunek w rzeczywistości łączy strony, rozstrzygają warunki, na jakich świadczenie jest wykonywane, a nie sama nazwa umowy, czy nawet wola stron, która podlega ograniczeniom wynikającym właśnie z treści art. 353 ¹ k.c.

Z powyższych rozważań wynika, że zawarte przez strony umowy, nie były umowami rezultatu, lecz umowami starannego działania, ponieważ ich przedmiotem było wykonywanie przez zainteresowanych ciągu powtarzalnych czynności, o charakterze cyklicznym, które wprawdzie zmierzały do realizacji inwestycji, ale wymagały jedynie starannego działania.

Wobec powyższego, wykonywanie aktywności przez zainteresowanych na podstawie zakwestionowanych przez ZUS umów, rodziło tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zakresie, w jakim obowiązywały te umowy. Podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, zgodnie z art. 18 ust. 1 i 3 ustawy, stanowi osiągnięty na podstawie umowy przychód.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 i 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10 (to jest przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia), jeżeli w umowie określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Stosownie do treści art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2.

Z tych względów, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy oddalił odwołania płatnika składek, o czym orzekł w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy rozstrzygnął w punkcie 2 sentencji, zgodnie z wyrażoną w art. 98 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy, uznając Zakład Ubezpieczeń Społecznych jako stronę w całości wygrywającą przedmiotowe postępowanie. Z tego powodu Sąd Okręgowy zasądził od odwołującej się spółki na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. kwotę 9.600,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Na kwotę tę złożyło się wyłącznie wynagrodzenie pełnomocnika organu rentowego, ustalone w oparciu o § 2 ust. 5 w zw. z § 2 ust. 3 w zw. z § 2 ust. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804), które nie obejmuje zmian obowiązujących od 27 października 2016 roku. Zgodnie z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.) do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji. Na marginesie wskazać należy, że spraw o podleganie ubezpieczeniom społecznym nie można zaliczyć do kategorii spraw o świadczenia z ubezpieczenia społecznego w rozumieniu § 9 ust. 2 powołanego rozporządzenia i dlatego w tych przypadkach zachodzą wszelkie podstawy, aby koszty zastępstwa procesowego były wyliczane według wartości przedmiotu sporu. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego należało wyliczyć na podstawie wartości zaległych składek za okres, za który ustalono podstawę wymiaru składek (por. uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) Spraw Publicznych - zasada prawna z dnia 20 lipca 2016 r. III UZP 2/16, Legalis nr 1472916). W rozpoznawanej sprawie wartość zaległych składek była zróżnicowana i wynosiła w sprawie, w której zainteresowanym jest J. M. (1) – 11.033,00 zł, Z. M. – 4.200,00 zł, K. M. – 2.100,00 zł, Z. N. (1) – 7.100,00 zł. Wobec powyższego Sąd Okręgowy zasądził na podstawie § 2 ust. 3, § 2 ust. 4, § 2 ust. 5 w/w rozporządzenia, zgodnie z którymi stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy: powyżej 1.500 zł do 5.000 zł – 1.200 zł, powyżej 5.000 zł do 10.000 zł – 2.400 zł, powyżej 10.000 zł do 50.000 zł – 4.800 zł, zaś suma stawek minimalnych wynosiła – 9.600,00 zł i stanowiła wysokość wynagrodzenia pełnomocnika organu rentowego.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi płatnika.

A.M.