Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lipca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział VI Gospodarczy

w składzie następującym

przewodniczący SSO Joanna Rusińska

protokolant st. sekr. Bożena Gościńska

po rozpoznaniu w dniu 29 czerwca 2017 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. D.

przeciwko (...) S.A. w G.

o nakazanie i zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w G. na rzecz powoda

J. D. kwotę 2 615,39 zł (dwa tysiące sześćset piętnaście złotych trzydzieści dziewięć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami, a od dnia 1 stycznia 2016 roku ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 lipca 2015 roku do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo o zapłatę w pozostałym zakresie,

III.  umarza postępowanie co do żądania dotyczącego nakazania pozwanemu

usunięcia z nieruchomości powoda urządzeń, kabli energetycznych i budynku oraz

wydania dokumentacji,

IV.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego 1509,61 zł (jeden tysiąc pięćset

dziewięć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

VI GC 168/15

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do tutejszego Sądu w dniu 24 lipca 2015 r. powód J. D. żądał nakazania pozwanemu (...) S.A. w G. przywrócenia posiadania rzeczy, tj. zajmowanej przez pozwanego części nieruchomości stanowiącej własność powoda, położonej w A. K. przy ul. (...), w skład której wchodzi działka nr (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...), poprzez całkowity zwrot rzeczy w wyniku usunięcia za ww. nieruchomości: a) budynku stacji transformatorowej, b) czynnego odcinka kabla SN, zasilającego centrum A. K., c) widocznych (wystających z ziemi) różnego rodzaju kabli energetycznych, d) wszelkich innych urządzeń, zarówno pod powierzchnią, na powierzchni, a także nad powierzchnią ziemi, które nie służą dostarczaniu energii elektrycznej dla potrzeb związanych z funkcjonowaniem ww. nieruchomości (pkt 1 petitum pozwu); nakazania pozwanemu – po usunięciu budynków i urządzeń jw. – dokonania w sposób formalno – prawny inwentaryzacji (w tym geodezyjnej) i wydania stosownych dokumentów dotyczących przedmiotowego usunięcia, a także przedłożenia zaktualizowanych danych w postaci przewidzianej prawem dokumentacji technicznej, która w sposób formalno – prawny uwolni nieruchomość powoda od wszelkich obciążeń wynikających z faktu bezumownego korzystania przez stronę pozwaną z nieruchomości powoda (pkt 2 petitum pozwu);Powód żądał również zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 82.942,29 zł tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, z tym ustaleniem, że na powyższą kwotę składają się: należność główna za okres od 12 grudnia 2007 r. do 30 listopada 2008 r. w kwocie 3.429,36 zł, odsetki ustawowe skapitalizowane za okres od 1 grudnia 2007 r. do 24 lipca 2015 r. w kwocie 3.041,68 zł, należność główna za okres od 1 grudnia 2008 r. do 30 czerwca 2015 r. w kwocie 55.200,48 zł oraz odsetki ustawowe skapitalizowane za okres od 1 grudnia 2008 r. do 24 lipca 2015 r. w kwocie 21.270,77 zł (pkt 3 petitum pozwu); zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda odsetek ustawowych od kwoty całej wartości przedmiotu sporu od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty (pkt 4 petitum pozwu). Poza tym powód złożył wniosek o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów ewentualnego zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wyjaśnił, że prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług sprzętowo – transportowych oraz jest właścicielem nieruchomości położonej w A. K. przy ul. (...), w skład której wchodzi działka nr (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta KW nr (...). Przedmiotową nieruchomość powód nabył w celu prowadzenia ww. działalności gospodarczej. Zamierzał wznieść na niej obiekt budowlany służący tej działalności. Niestety z uwagi na urządzenia i budowle pozwanego, które w istotny sposób kolidowały z opisanymi wyżej zamierzeniami powoda, nie mógł on, a także obecnie nie może rozpocząć budowy oraz działalności gospodarczej, i tym samym osiągać spodziewanych rezultatów zarobkowych, ponieważ pozwany od chwili wniesienia pozwu nie dokonał zwrotu rzeczy wobec powoda w rozumieniu art. 229 § 1 k.c. poprzez uwolnienie z zajęcia części gruntu o pow.(...) m 2 ^{( )}na tej nieruchomości, a także w przestrzeni nad i pod jej powierzchnią (urządzeń instalacji elektroenergetycznych w postaci wnętrzowej, tj. budynkowej stacji transformatorowej (...) wraz z wchodzącymi i wychodzącymi z tej stacji kablami i instalacjami elektroenergetycznymi). Z tego względu powód jako właściciel w dalszym ciągu nie może uzyskać przysługującego mu bezpośredniego władztwa nad rzeczą w postaci ww. nieruchomości. Jak wskazał powód w dalszej część uzasadnienia, pozwany nie tylko nie wyraża zamiaru całkowitego zwrotu rzeczy powodowi, ale wręcz przejawia wolę dalszego korzystania z nieruchomości powoda poprzez nieograniczone czasowo funkcjonowanie urządzeń energetycznych. Natomiast w przypadku budowli, pozwany przejawia brak zamiaru usunięcia jej z nieruchomości powoda przerzucając w sposób nieuprawniony obowiązek rozbiórki stacji transformatorowej bezpośrednio na powoda i na jego koszt. Argumentując żądanie zasądzenia kwoty 82.942,29 zł powód podał, że obejmuje ona kwoty i okresy uwidocznione w zestawieniu należności za bezumowne korzystanie z rzeczy z dnia 24 lipca 2015 r. Zaznaczył również, że skapitalizowane odsetki zostały doliczone do wartości przedmiotu sporu, a nadto, że podstawę przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia powoda stanowi potencjalny czynsz dzierżawy, jaki powód otrzymywałby, gdyby oddał grunt w dzierżawę osobie trzeciej na podstawie typowej umowy dzierżawy. W związku z tym dodał, iż zgodnie z treścią pisma Urzędu Miasta A. K. z dnia 5 marca 2015 r., stawki czynszu za dzierżawę gruntu w latach 2007 – 2008 wynosiły 8,66 zł brutto za metr kw gruntu. Natomiast w latach 2009 – 2015 ich wysokość kształtowała się na poziomie 9,84 zł brutto za metr kw gruntu. Przy obliczaniu obszaru odpowiadającego służebności przesyłu powód przyjął (...) m kw jako obszar oddziaływania pasa energetycznego, tj. (...) m wokół budynku i nie więcej, niż odległość ściany budynku od granicy nieruchomości lub ściany innego budynku znajdującego się na nieruchomości powoda. Takie bowiem wskazanie dotyczące obliczenia omawianego obszaru przyjął Sąd Rejonowy we Włocławku w wyroku z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie o sygn. akr V GC 87/10 ustalając, że powód mógł (czego nie uczynił) doliczyć opisany wyżej obszar ponad przyjętą w tymże wyroku powierzchnię (...) m kw. Z tym ustaleniem, że przy obliczaniu należności głównej za okres od 12 grudnia 2007 r. do 30 listopada 2008 r. należność obliczana była przy uwzględnieniu pomniejszenia obszaru o pow. (...) m kw, za którą Sąd Rejonowy we Włocławku w ww. wyroku zasądził należność w kwocie 3.334,10 zł.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany zakwestionował roszczenie pozwu w całości jako bezzasadne. W jego ocenie dochodzone przez powoda żądanie zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest nieudowodnione i znacznie zawyżone. Niezależnie od powyższego, pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczeń powoda jako związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, a obejmujących okres od dnia 12 grudnia 2007 r. do dnia 28 lipca 2012 r. Wskazał również, że urządzenia elektroenergetyczne zostały z nieruchomości powoda usunięte w kwietniu 2013 r. oraz dodał, że strony dokonał ustaleń co do zakresu usuwania urządzeń przesyłowych z nieruchomości powoda i ostatecznie opracowane zostały wytyczne programowe na likwidację stacji transformatorowej SN/nN (...), zgodnie z którymi rozbiórkę budynku stacji wraz z fundamentami wykona powód J. D.. Poza tym, pozwany podniósł zarzut powagi rzeczy osądzonej, w związku z tym, iż jak podkreślił, Sąd Rejonowy we Włocławku w pkt 2 wyroku z dnia 17 grudnia 2013 r. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.334,10 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 19 czerwca 2009 r. do dnia zapłaty (sygn. akt V GC 87/10). Wyrok ten się uprawomocnił, na skutek oddalenia apelacji przez Sąd Okręgowy w Toruniu w dniu 12 maja 2014 r. Z uzasadnienia ww. wyroku wynika natomiast, że Sąd I instancji zasądził ww. kwotę tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres jedenastu miesięcy, licząc od dnia nabycia przez powoda przedmiotowej nieruchomości, zgodnie z żądaniem pozwu. Zasądzone wynagrodzenie, zapłacone powodowi obejmowało zatem okres od dnia 12 grudnia 2007 r. do dnia 12 listopada 2008 r. Wobec powyższego, zdaniem pozwanego powód nie może domagać się w niniejszym postępowaniu wynagrodzenia za ww. okres. Pozwany zarzucił, że powód nie może dochodzić odsetek za okres wcześniejszy, niż data doręczenia pozwanemu wezwania do zapłaty. Jednocześnie, według pozwanego czynny odcinek kabla SN, zasilającego centrum A. K., musi pozostać na nieruchomości powoda, ponieważ zasila on czynną stację, która z kolei zasila centrum A. K.. W związku z powyższym pozwany wskazał także na bezzasadność roszczenia opisanego w pkt 2 pozwu, a dotyczącego nakazania przeprowadzenia inwentaryzacji i wydania stosownych dokumentów, w tym dokumentacji technicznej potwierdzającej usunięcie urządzeń elektroenergetycznych.

Postanowieniem z dnia 17 listopada 2015 r. Sąd Okręgowy w Toruniu na zgodny wniosek skierował strony do postępowania mediacyjnego wyznaczając czas trwania mediacji na okres jednego miesiąca (k.192).

Postanowieniem z dnia 21 grudnia 2015 r. czas trwania mediacji został przedłużony do dnia 20 stycznia 2016 r. (k.199).

Na rozprawie w dniu 7 czerwca 2016 r. pełnomocnik powoda oświadczył, że zostało wykonane żądanie z pkt 1 pozwu, tzn., że pozwany usunął wszystkie kable oraz budynek po byłej stacji transformatorowej (k.271, 00:01:26-00:07:00).

W piśmie procesowym z dnia 23 czerwca 2016 r. powód ograniczył żądanie pozwu do roszczenia o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, zawartego w pkt 3 pozwu.

Na rozprawie w dniu 29 czerwca 2017 r. powód złożył pisma zawierające żądanie zasądzenia dalszej kwoty 661.000,00 zł. Pismo to zostało wyłączone i przekazane do wpływu w Wydziale VI Gospodarczym Sądu Okręgowego w Toruniu (k.469v.).

Po zamknięciu rozprawy, w dniu 7 lipca 2017 roku powód wniósł o otwarcie rozprawy i przeprowadzenie dowodu z dokumentu ( k.473). Wniosek ten został oddalony. Nie uzasadnia otwarcia zamkniętej rozprawy w świetle art. 316 § 2 k.p.c. chęć zaoferowania dalszego materiału dowodowego. Trzeba też mieć na uwadze, że dowód ten ( informacja co do wysokości opłat za dzierżawę) mógł być złożony już wraz z pozwem, gdyby tylko powód wystąpił o taką informację w odpowiednim czasie.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powód J. D. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług sprzętowo – transportowych pod firmą (...) z siedzibą w A. K.. W celu prowadzenia działalności gospodarczej powód nabył w dniu 11 grudnia 2007 roku własność nieruchomości położonej w A. K. przy ul. (...), w skład której wchodzi działka nr (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta (...). Na wskazanej nieruchomości powód zamierzał wznieść obiekt budowlany służący wykonywaniu działalności gospodarczej.

Okoliczność bezsporna a nadto: odpis z CEiDG dla powoda – k.14 , wydruk elektroniczny KW nr (...) – k.15-19 , odpis pisma powoda z dnia 18 marca 2011 r. – k.47

W dniu nabycia nieruchomości przez powoda znajdował się na niej czynne urządzenia służące do przesyłania energii elektrycznej w postaci budynku stacji transformatorowo – rozdzielczej ,,(...)” wraz z jego wyposażeniem oraz odchodzące od niej dwa kable średniego napięcia i dwa kable niskiego napięcia. Budynek stacji był wykonany z płyt żelbetowych, miał (...) m wysokości i zajmował bezpośrednio grunt w kształcie prostokąta o wymiarach (...) m na (...) m, czyli powierzchnię (...) m ^{( 2)}. Dwa kable średniego napięcia (...) kV zasilające ww. stację znajdowały się w ziemi. Na nieruchomości znajdowały się też dwa kable niskiego napięcia zasilające w energię elektryczną (...) w A. K. oraz (...)kable niskiego napięcia odcięte od zasilania. Powierzchnia trafostacji wraz terenem przyległym i wykorzystywanym na jej potrzeby stanowiła obszar o powierzchni (...) ^{( 2 )}. Urządzenia znajdujące się budynku trafostacja zostały usunięta z nieruchomości w kwietniu 2013 roku.

Dowód: uzasadnienie wyroku SR we Włocławku z dnia 17 grudnia 2013 roku sygn. akt V GC 87/10 ( k. 259 -263 akt SR we Włocławku)

Powód wielokrotnie wzywał pozwanego do usunięcia ww. obiektów z terenu nieruchomości oraz do zapłaty odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z niej. Strony prowadziły w tym temacie obszerną korespondencję. Wobec braku porozumienia we wskazanej kwestii, powód wystąpił na drogę postępowania sądowego. Wyrokiem Sądu Rejonowego we Włocławku z dnia 17 grudnia 2013 r. zasądzona została na rzecz powoda kwota 3.334,10 zł tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres 11 miesięcy od dnia nabycia nieruchomości przez powoda, przyjmując (...) m kw nieruchomości. W pozostałej części Sąd oddalił powództwo, zaś co do należności głównej w kwocie 1.663,60 zł umorzył postępowanie. W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy zaznaczył, że obszar oddziaływania również wokół budynku wynosił (...) metry. Wyrok uprawomocnił się z dniem 12 maja 2014 r., tj. w dacie wydania wyroku przez Sąd Okręgowy w Toruniu w sprawie VI Ga 30/14, oddalającego apelację pozwanego.

Okoliczności bezsporne a nadto dowód : odpis wyroku Sądu Rejonowego we Włocławku z dnia 17 grudnia 2013 r. wraz z uzasadnieniem, sygn. akt V GC 87/10 – k.29-38, odpis wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 12 maja 2014 r. wraz z uzasadnieniem, sygn. akt VI Ga 30/14 – k.39-46

Jeszcze w dacie wniesienia pozwu w niniejszej sprawie na przedmiotowym gruncie znajdował się budynek (obudowa) po stacji transformatorowej, oraz nieczynne, przecięte, odcinki kabli zasilających. Ponadto na działce pozostało też (...) nieczynnych kabli po przeróbkach instalacji wykonywanych w latach 80 – tych. Na działce znajdował się też czynny kabel (...) kV położony przy granicy z działką nr (...) należący do pozwanego

Dowód: zeznania świadka P. S. – k.256-257 (rozprawa z dnia 8 marca 2016 r., 00:08:33-00:21:43), oświadczenie pozwanego k. 211, protokół odbioru k.275

W toku procesu pozwany dokonał usunięcia z terenu nieruchomości powoda budynku, w którym była zlokalizowana stacja transformatorowa SN/nN oraz przełożenia kabli energetycznych, w tym nieczynnego i czynnego kabla nN niebędącego własnością pozwanego, jak również kabla (...) stanowiącego własność pozwanego, usytuowanych przy granicy z działką nr (...), na tę działkę. Strony sporządziły na tą okoliczność protokół odbioru oraz operat techniczny.

Okoliczność bezsporna, a ponadto: odpis protokołu odbioru robót z dnia 8 czerwca 2016 r. – k.275 , odpisu wyciągu z operatu technicznego z dnia – k.276 , odpis mapy inwentaryzacji powykonawczej – k.279

Wartość wynagrodzenia należnego powodowi od pozwanego za bezumowne korzystanie z części nieruchomości powoda o pow.(...)m kw, która wynika z powierzchni pod budynkiem, powierzchni kabli oraz obszaru oddziaływania pasa energetycznego, w okresie od sierpnia 2012 r. do sierpnia 2015 r. wynosi 2.600,00 zł.

Dowód: opinia podstawowa biegłego sądowego z dnia 1 grudnia 2016 r. wraz z załącznikami – k.337-369 , opinia uzupełniająca biegłego sądowego z dnia 21 czerwca 2017 r. wraz z korektą (Załącznikiem nr 1) – k.458-466 , pisemne wyjaśnienia do opinii z dnia 5 kwietnia 2017 r. – k.427-437

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny ustalono w oparciu o okoliczności bezsporne, dowody z dokumentów, których prawdziwość ani autentyczność nie zostały podważone, dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu wyceny nieruchomości, a częściowo również w oparciu o zeznania świadka P. S..

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka P. S.. Świadek opisał istniejący w chwili wniesienia pozwu stan nieruchomości oraz uzgodnienia stron co do usunięcia należącej do pozwanego instalacji. Świadek przyznał, że na działce powoda znajduje się sześć kabli bez napięcia, które pozostały po jakiejś przeróbce z lat 80 –tych, oraz jeden kabel średniego napięcia. Kable te nie uniemożliwiały zabudowy działki. Świadek potwierdził też, że budynek stacji transformatorowej nadal stoi i wystają przy nim z ziemi różnego rodzaju kable. Kable z lat 80 – tych były kiedyś częścią przedsiębiorstwa energetycznego, a w tej chwili jest to zwykły złom (k. 256 – 258). Z zeznań świadka wynika więc jednoznacznie, że pozwana spółka usunęła urządzenia z budynku trafostacji, pozostawiając sam budynek i odcięła zasilanie kabli pozostawiając je w gruncie. Fakt, że w gruncie nadal znajdują się kable będące uprzednio częścią czynną sieci przesyłowej pozwanego wskazuje na to, że pozwany do chwili ich usunięcia ( co nastąpiło w toku przedmiotowego procesu) korzystał bezumownie z nieruchomości powoda.

Za wiarygodne co do zasady Sąd uznał także zeznania powoda złożone w charakterze strony na rozprawie w dniu 8 marca 2016 r. Powód potwierdził przede wszystkim fakt obecności kabli elektrycznych w posadzce budynku po trafostacji oraz innych kabli na nieruchomości jak również chęć zabudowy nieruchomości budynkiem przeznaczonym na prowadzenie działalności gospodarczej.

Postanowieniem z dnia 15 września 2016 roku (k. 321) Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości celem ustalenia wynagrodzenia należnego powodowi za bezumowne korzystanie przez pozwanego z nieruchomości położonej w A. K. przy ul. (...), przeznaczonej na prowadzenie działalności gospodarczej za okres od sierpnia 2012 roku do sierpnia 2015 roku.

W dniu 1 grudnia 2016 r. biegła sądowa - rzeczoznawca majątkowy E. M. sporządziła opinię w sprawie, zgodnie z którą określiła wynagrodzenie należne powodowi za bezumowne korzystanie z nieruchomości w spornym okresie czasu, tj. od sierpnia 2012 r. do sierpnia 2015 r. na kwotę 2.200,00 zł.

W piśmie procesowym z dnia 23 lutego 2017 r. powód zgłosił zastrzeżenia do ww. opinii biegłej z dnia 1 grudnia 2016 r.

W dniu 7 kwietnia 2017 r. biegła sądowa przedłożyła pisemne wyjaśnienia do opinii głównej, w których odniosła się obszernie do treści zarzutów powoda (k.427-437).

W dniu 23 czerwca 2017 r. biegła sądowa, na zobowiązanie Sądu przedstawiła opinię uzupełniającą, w świetle której wysokość wynagrodzenia należnego powodowi za bezumowne korzystanie z nieruchomości w spornym okresie czasu, tj. od sierpnia 2012 r. do sierpnia 2015 r. wynosi 2.600,00 zł. (k.458-466).

Opinia biegłego, tak jak inne dowody podlega ocenie na podstawie art. 233 § 1 k.p.c., jednak przy jej ocenie stosuje się szczególne kryteria, które stanowią poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania zawartego w opinii stanowiska, stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen oraz zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej (por. wyrok SA w Łodzi z dnia 5 listopada 2015 roku, I ACa 1199/15). Sporządzona w sprawie opinia poparta jest rozbudowaną argumentacją, zdjęciami, szczegółowymi wyliczeniami oraz zawiera wskazanie podstawy prawnej. Zawiera też zrozumiałe i stanowcze wnioski. W odniesieniu do pisemnych zarzutów powoda do opinii biegła wyjaśniła m.in., że zastosowała metodologię, w wyniku której określono wartość rynkową, do której to wartości należy sprowadzać wszelkie obliczenia związane z nieruchomościami. Według biegłej, wynagrodzenie powinno odpowiadać wysokości wynagrodzenia, które byłoby sprecyzowane pomiędzy stronami w drodze wolnorynkowych ustaleń, czyli powinno odpowiadać temu, co w ustawie o gospodarce nieruchomościami (UGN) nazywane jest WR (wartością rynkową). Biegła odniosła się też do zarzutu, wg którego przy dokonywaniu wyceny wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie zastosowano stawek czynszu za grunty gminne ustalonych w drodze zarządzenia Burmistrza A. K. wskazując, iż są one pozbawione cech wolnorynkowych.

Na rozprawie w dniu 29 czerwca 2017 r. Sąd na podstawie art. 217 § 3 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c. oddalił wniosek powoda o przeprowadzenie dowodu z opinii kolejnego biegłego, albowiem w ocenie Sądu opinia, wyjaśnienia do tej opinii złożone przez biegłą oraz opinia uzupełniająca wydana w sprawie są wyczerpujące, jasne i zgodne z tezą dowodową zawartą w postanowieniu o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego. Zgodnie z poglądem utrwalonym w judykaturze, specyfika dowodu z opinii biegłego polega m.in. na tym, że jeżeli taki dowód już został przez sąd dopuszczony, to stosownie do treści art. 286 k.p.c. opinii kolejnego biegłego można żądać jedynie „w razie potrzeby”. Potrzeba taka nie może być jedynie wynikiem niezadowolenia strony z niekorzystnej dla strony konkluzji opinii. W innym wypadku bowiem sąd byłby zobligowany do uwzględniania kolejnych wniosków strony dopóty, dopóki nie zostałaby złożona opinia w pełni ją zadowalająca, co jest niedopuszczalne. Sąd, w ramach zastrzeżonej dla niego swobody, decyduje, czy ma możliwość oceny dowodu w sposób pełny i wszechstronny, czy jest w stanie prześledzić jego wyniki oraz - mimo braku wiadomości specjalnych - ocenić rozumowanie, które doprowadziło biegłego do wydania opinii (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 lutego 2016 r., sygn. akt I ACa 902/15, Legalis nr 1428818; wyrok Sądu Najwyższego z 10 stycznia 2002 r., II CKN 639/99, ; wyrok Sądu Najwyższego z 17 grudnia 1999 r., II UKN 273/99, OSNP 2001/8/284; wyrok Sądu Najwyższego z 18 października 2001 r., IV CKN 478/00, ; uzasadnienie do wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 2 kwietnia 2009 r., I ACA 78/09).

Na rozprawie w dniu 11 lipca 2016 r. Sąd oddalił wnioski dowodowe powoda o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków Z. K. i J. S.. Powód zawnioskował dowód z przesłuchania tych świadków na okoliczność prowadzenia z nimi rozmów co do rozpoczęcia inwestycji na nieruchomości (k.186). Po ograniczeniu powództwa do roszczenia dotyczącego zapłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości wskazane przez powoda okoliczności nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Powód nie zgłosił zastrzeżenia do tego postanowienia w trybie art. 162 k.p.c.

Powód wystąpił z dwoma żądaniami, przy czym po ograniczeniu powództwa ocenie podlegało jedynie żądanie odszkodowania za bezumowne korzystanie przez pozwanego z nieruchomości położonej w A. K. przy ul (...). Powód żądał tego wynagrodzenia za okres od grudnia 2007 roku do lipca 2015 roku. Pozwany zaś jako pierwszy podniósł zarzut przedawnienia roszczenia argumentując, że roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przedawniają się w terminie trzech lat ( art. 118 k.c.). Należało więc ustalić czy roszczenie powoda pozostaje w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą.

W ocenie Sądu Okręgowego, z dowodów zgromadzonych w sprawie oraz stanowiska powoda prezentowanego przed wytoczeniem powództwa jak i w trakcie procesu wynika jednoznacznie, że dochodzone roszczenie związane jest z prowadzoną przez powoda działalnością gospodarczą. Już w pozwie powód wskazał, że nabył tą nieruchomość w celu prowadzenia na niej działalności gospodarczej ( k.4) i skierował sprawę do wydziału gospodarczego. Okoliczność przeznaczenia przedmiotowej nieruchomości na działalność gospodarczą powód podkreślał też wielokrotnie w korespondencji przedprocesowej kierowanej do pozwanego, w której wskazuje, że zamierza wybudować na nieruchomości budynek handlowo –usługowy – mieszkalny i osiągać w związku tym wyższe korzyści z prowadzonej działalności (por.k.47, 62).

Związek roszczenia z działalnością gospodarczą polega przede wszystkim na tym, że roszczenie łączy się zazwyczaj z czynnościami prawnymi dokonywanymi w toku prowadzenia tej działalności gospodarczej. Jak podnosi się jednak w literaturze, nie musi to być związek bezpośredni i nie należy go zawężać do czynności ściśle związanych z aktywnością podmiotu gospodarczego. Poza tym wskazuje się, że roszczenia wynikające z czynności umożliwiających samo prowadzenie działalności gospodarczej (np. najem, dzierżawa pomieszczeń, zakup maszyn i urządzeń) także należy wiązać z prowadzeniem działalności gospodarczej. Niewątpliwie, interpretowane określenia nie są ostre i w związku z tym nie zawsze pozwalają precyzyjnie oddzielić roszczenia związane z prowadzeniem działalności od innych. W doktrynie i judykaturze wyrażono jednak trafny postulat, aby w przypadkach wątpliwych - szeroko rozumieć to pojęcie ( por. uzasadnienie uchwały SN z dnia 12 maja 2017 roku, III CZP 5/17).

W przedmiotowej sprawie cel zakupu nieruchomości oraz związane z nią zamierzenia powoda wskazują jednoznacznie, że roszczenie powoda związane jest z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, a tym samym podlega 3 – letniemu terminowi przedawnienia (art. 118 k.c.). Skoro powód wniósł pozew w dniu 24 lipca 2015 roku, za przedawnione należało uznać żądanie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie za okres sprzed dnia 24 lipca 2012 roku.

W ocenie Sądu Okręgowego w okolicznościach niniejszej sprawy pozwany korzystał z części nieruchomości powoda, zajętej przez budynek po trafostacji i kable niskiego i średniego napięcia oraz czynny odcinek kabla (...), usytuowanych przy granicy z działką nr (...), w sposób bezumowny. Okoliczność, że urządzenia energetyczne znajdujące się w budynku trafostacji zostały usunięte w kwietniu 2013 roku, a kable odcięte od zasilania, nie świadczy o tym, że nastąpił zwrot rzeczy stosownie do art. 229 k.c. Skoro i budynek trafostacji i instalacja nadal tam pozostały należało uznać, że pozwany nadal w sposób bezumowny korzystał z nieruchomości powoda. Pozwany argumentował, że przy orzekaniu w przedmiotowej sprawie Sąd jest związany ustaleniem wynikającym z uzasadnienia prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego we Włocławku z dnia 17 grudnia 2013 roku (sygn. akt V GC 87/10), że trafostacja została usunięta w kwietniu 2013 roku. Jest to okoliczność bezsporna, jednak pojęciem trafostacji strony objęły jedynie urządzenia energetyczne trafostacji, a zakres działań pozwanego związanych z usunięciem trafostacji (ograniczony do urządzeń) przyznał świadek P. S.. Sąd Rejonowy we Włocławku ustalił natomiast powierzchnię zajęcia na (...) m kwadratowych i dodatkowo cztery metry wokół budynku, na co powołał się powód w pozwie ( uzasadnienie wyroku SR z dnia 17 grudnia 2013 roku k.262 – 263 akt V GC 87/100 i co nie zostało skutecznie podważone przez pozwanego.

Stosownie do regulacji art. 225 zdanie pierwsze k.c., obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same, jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Podstawowym obowiązkiem jest więc obowiązek zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, zgodnie z art. 224 § 2 k.c. Natomiast w myśl art. 230 k.c., przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty rzeczy, jak również przepisy dotyczące roszczeń samoistnego posiadacza o zwrot nakładów na rzecz, stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego. Przepis ten dotyczy zatem stosunków między właścicielem a bezumownym posiadaczem zależnym, który włada rzeczą bez tytułu prawnego, tak jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą. Jednocześnie zauważyć należy, iż skoro pozwany władał częścią nieruchomości powoda tak, jak korzystający ze służebności przesyłu, to należało przyjąć, jak już wskazano powyżej, iż był on posiadaczem zależnym. Kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem służebności (art. 352 § 1 k.c.). W świetle art. 336 k.c. posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Do posiadania służebności zastosowanie znajdują z kolei przepisy o posiadaniu rzeczy (art. 352 § 2 k.c.).

Wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy Sąd ustalił na podstawie omówionej wyżej opinii biegłego na kwotę 2 600 zł. Jako, że powód dochodził dodatkowo skapitalizowanych odsetek, należało doliczyć do kwoty 2.600,00 zł skapitalizowane odsetki od dnia wymagalności roszczenia do dnia wytoczenia powództwa tj. począwszy od dnia 27 czerwca 2015 r. do dnia 24 lipca 2015 roku w kwocie 15,39 zł, . Podstawę prawną zasądzenia odsetek stanowi art. 481 § 1 k.c., Wezwanie do zapłaty spornej kwoty miało miejsce w 11 czerwca 2015 r., a sam powód jako termin zapłaty wskazał 26 czerwca 2015 r. W tych okolicznościach należało przyjąć, że pozwany pozostaje w opóźnieniu od dnia od dnia 27 czerwca 2015 r. Powód żądał również odsetek od skapitalizowanych odsetek, o czym Sąd orzekł na podstawie art. 482 k.c. tj. zasądzając te odsetki od dnia wytoczenia o nie powództwa.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy na podstawie art. 225 zd. 1 k.c. w zw. z art. 230 k.c. oraz art. 481 § 1 k.c. i art. 482 k.c. orzekł jak w pkt I. sentencji wyroku.

W części, w której roszczenie uległo przedawnieniu i nie znalazło uzasadnienia w zgromadzonym materiale dowodowym Sąd na podstawie art. 225 zd. 1 k.c. w zw. z art. 230 k.c. i art. 118 k.c. oddalił powództwo, co znalazło wyraz w pkt II. sentencji wyroku.

Wobec cofnięcia pozwu co do pkt 1 i 2, Sąd na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie w tej części, uznając cofnięcie pozwu za dopuszczalne (pkt III. sentencji wyroku). W toku sprawy pozwany dokonał czynności, których powód dochodził w pkt 1 i 2 pozwu. Zostały wydane stosowne zaświadczenia co do tego, że urządzenia i instalacje zostały usunięte przez pozwanego.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., tj. w oparciu o zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu. Sąd uznał, że w części dotyczącej żądania objętego pkt 1i 2 pozwu (o nakazanie), pozwany jest stroną przegrywającą, bowiem dokonał czynności objętych żądaniem po wytoczeniu powództwa. Trzeba też mieć na względzie, że powód działając bez profesjonalnego pełnomocnika miał po wydaniu wyroku przez Sąd Rejonowy we Włocławku przekonanie o słuszności swojego żądania, opartego na tej samej podstawie. W tych okolicznościach, w ocenie Sądu, strony powinny ponieść koszty procesu po połowie. Łączne koszty procesu poniesione przez powoda wyniosły 4.148,00 zł, na które składała się opłata sądowa od pozwu. Powód nie poniósł kosztów zastępstwa procesowego, ponieważ nie był reprezentowany przez pełnomocnika profesjonalnego. Natomiast na koszty pozwanego składa się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w stawce minimalnej ustalonej na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa - łącznie 3.617,00 zł z oraz koszty opinii biegłego, które w całości poniósł pozwany w kwocie 3 550,27 zł. Łączne koszty pozwanego to kwota 7 167,23 zł . Przy stosunkowym rozdzieleniu, po 50% kosztów pozwanego należało zasądzić od powoda na rzecz pozwanego 1.509,61 zł.