Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 sierpnia 2015 roku - znak (...) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., wykonując wyrok sądu z dnia 22 czerwca 2015 roku, przyznał J. P. emeryturę od dnia 24 czerwca 2013 roku, tj. od daty określonej w wyroku sądu. Wysokość emerytury została ponownie obliczona zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji kapitału początkowego zewidencjonowanego na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 419.822,11 zł, dalsze średnie trwanie życia - 253,00 miesięcy, wyliczona kwota emerytury - 1.659,38 zł. Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej: 419.822,11 zł : 253 = 1.659,38 zł. Emerytura po waloryzacji przysługuje w wysokości 1.685,93 zł od dnia 1 marca 2014 roku i 1.721,93 zł od dnia 1 marca 2015 roku. Wysokość świadczenia miesięcznie do wypłaty wyniosła 1.463,93 zł.

/decyzja wraz z załącznikami - k. 107 - 108 akt ZUS/

Odwołanie od ww. decyzji w dniu 1 września 2015 roku złożył J. P., podnosząc, że nie zgadza się z przyjętą wysokością zwaloryzowanego kapitału początkowego, który jego zdaniem został bezpodstawnie obniżony i powinien wynosić 482.967,16 zł.

/odwołanie - k. 2/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 30 września 2015 roku ZUS wniósł o oddalenie odwołania. Organ rentowy wskazał, że zaskarżona decyzja została wydana w wykonaniu wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 22 czerwca 2015 roku w sprawie o sygn. akt VIII U 196/14. Podkreślił też, że ubezpieczony wniosek o emeryturę złożył w dniu 24 czerwca 2013 roku. Powołując się na art. 25 a ustawy emerytalnej ZUS wyjaśnił, że w zależności od kwartału, w którym następuje ustalenie emerytury cykl waloryzacji jest różny. Zasady waloryzacji mają zastosowanie zarówno do zgromadzonych składek, jak i do kapitału początkowego zgodnie z art. 173 ust. 5a ustawy emerytalnej. Organ rentowy wskazał, że waloryzując kapitał początkowy przeprowadza się waloryzację kwartalną wobec osób, które przechodzą na emeryturę w I kwartale oraz w kwietniu i maju danego roku, ponieważ od
1 czerwca jest przeprowadzana waloryzacja roczna całej kwoty kapitału. Zasadą jest, że waloryzację składek przeprowadza się systemem rocznym do czasu zgłoszenia wniosku o emeryturę. W tym przypadku składki na koncie ubezpieczonego są waloryzowane kwartalnie za okres, za który nie były objęte waloryzacjami rocznymi. W przypadku ustalania wysokości emerytury w II kwartale danego roku (kwiecień i maj) waloryzacjom kwartalnym podlegają nie tylko składki zapisane na koncie do dnia 31 stycznia danego roku, za który była przeprowadzona ostatnia waloryzacja roczna, ale także składki zaewidencjonowane we wcześniejszym okresie poddane ostatniej waloryzacji rocznej. W przypadku ustalania wysokości emerytury w czerwcu danego roku kwota składek poddana ostatniej waloryzacji rocznej nie może podlegać waloryzacjom kwartalnym, gdyż kwota tych składek została już zwaloryzowana rocznie za poprzedni rok od dnia 1 czerwca roku, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie. W tym przypadku waloryzacji kwartalnej mogą podlegać wyłącznie składki zapisane na koncie ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który była przeprowadzona ostatnia waloryzacja roczna.

/odpowiedź na odwołanie - k. 8 - 9/

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie. Na rozprawie w dniu 13 czerwca 2016 roku wnioskodawca poparł odwołanie. Oświadczył, że chce przyznania emerytury od dnia 16 października 2013 roku (czyli tak jak w decyzji z dnia
13 marca 2015 roku), ponieważ nie został poinformowany, że emerytura będzie niższa z powodu złożenia wniosku o emeryturę w czerwcu. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

/stanowiska stron - protokół z dnia 13 czerwca 2016 roku - k. 27 - 28/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. P. urodził się (...).

/okoliczność bezsporna, a nadto: wniosek - k. 1 akt ZUS/

W dniu 24 czerwca 2013 roku J. P. złożył wniosek o emeryturę.

/okoliczność bezsporna, a nadto: wniosek - k. 1 akt ZUS/

Decyzją z dnia 25 listopada 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 24 czerwca 2013 roku, odmówił J. P. prawa do wcześniejszej emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawca do dnia 1 stycznia 1999 roku nie udokumentował wymaganego 25-letniego ogólnego stażu pracy, a jedynie 19 lat, 9 miesięcy i 26 dni. Ponadto ubezpieczony nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a jedynie 13 lat, 11 miesięcy i 21 dni. Dodatkowo organ rentowy wskazał, że zaliczył okres zatrudnienia wnioskodawcy w charakterze ucznia od dnia 1 września 1968 roku do dnia 30 czerwca 1971 roku. Do stażu pracy w warunkach szczególnych nie zaliczono natomiast ubezpieczonemu okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej od dnia 26 kwietnia 1973 roku do dnia 30 kwietnia 1976 roku. Jednocześnie wskazano, że przedmiotowa decyzja została wydana za same polskie okresy ubezpieczenia i uchyla decyzję z dnia 11 września 2013 roku.

/okoliczność bezsporna, a nadto: decyzja – k. 45 plik I akt ZUS/

J. P. w dniu 3 stycznia 2014 roku złożył odwołanie od ww. decyzji, podnosząc że nie zgadza się ze stanowiskiem organu rentowego. Wniósł o zaliczenie do pracy w warunkach szczególnych 3 - letniego okresu odbywania służby wojskowej w Marynarce Wojennej.

/okoliczność bezsporna, a nadto: odwołanie - k. 2 akt VIII U 196/14/

Decyzją z dnia 13 marca 2015 roku, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 24 czerwca 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał J. P. prawo do emerytury od dnia 16 października 2013 roku tj. od daty określonej w przepisach i ustalił jej wysokość na podstawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zmieniając decyzję z dnia 25 listopada 2013 roku.

/okoliczność bezsporna, a nadto: decyzja – k. 41-42 - akt ZUS/

W piśmie procesowym z dnia 4 maja 2015 roku złożonym w sprawie VIII U 196/14 wnioskodawca wskazał, że nie zgadza się z datą przyznania emerytury, tj. od dnia
16 października 2013 roku, zamiast z dniem ukończenia przez niego wieku 60 lat - tj. z dniem 4 marca 2013 roku. Ponadto J. P. wniósł o naliczenie odsetek za zwłokę, a także o zwrot kosztów podróży z Kanady do Polski na rozprawę w dniu 23 lipca 2014 roku oraz w dniu 8 czerwca 2015 roku.

/okoliczność bezsporna, a nadto: pismo procesowe z dn. 4.05.2015 r. – k. 112 akt VIII U 196/14/

W piśmie procesowym z dnia 29 maja 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych podniósł, że uwzględnienie okresu odbywania służby wojskowej do okresu pracy
w szczególnych warunkach mogło nastąpić nie wcześniej, niż od dnia 16 października 2013 roku tj. od dnia podjęcia przez Sąd Najwyższy uchwały w tym przedmiocie.

/okoliczność bezsporna, a nadto: pismo procesowe z dn. 29.05.2015 r. – k. 122-122 verte akt VIII U 196/14/

Sąd Okręgowy w Łodzi, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem
z dnia 22 czerwca 2015 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VIII U 196/14 po rozpoznaniu odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. z dnia
25 listopada 2013 roku zmienionej decyzją z dnia 13 marca 2015 roku - zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał J. P. prawo do emerytury od dnia
24 czerwca 2013 roku oraz umorzył postępowanie w zakresie prawa do emerytury za okres od dnia 16 października 2013 roku, roszczenie o odsetki przekazał do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł. i oddalił wniosek J. P. o zwrot kosztów podróży.

/okoliczność bezsporna, a nadto: wyrok - k. 128 akt VIII U 196/14/

W uzasadnieniu wyroku z dnia 22 czerwca 2015 roku Sąd zważył, że wnioskodawca spełnił wszystkie przesłanki ustawowe, które uprawniają go do świadczenia emerytalnego
w obniżonym wieku, czego wyrazem jest decyzja organu rentowego z dnia 13 marca 2015 roku zmieniająca skarżoną decyzję z dnia 25 listopada 2013 roku i przyznająca mu prawo do emerytury od dnia 16 października 2013 roku. Sporna pozostała jednak kwestia ustalenia daty przyznania odwołującemu prawa do emerytury. Sąd powołując się na art. 129 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 887 ze zm.) wskazał, że brak jest podstaw do uwzględnienia stanowiska organu rentowego, w zakresie daty przyznania skarżącemu prawa do świadczenia od dnia 16 października 2013 roku. Data przyjęta przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie znajduje bowiem oparcia w obowiązujących przepisach. Wnioskodawca wnosił o przyznanie prawa do emerytury od dnia 24 czerwca 2013 roku, a zatem prawo do emerytury należało mu przyznać od tej daty.

/okoliczność bezsporna, a nadto: uzasadnienie - k. 135 - 142 akt VIII U 196/14/

Wyrok Sądu Okręgowego z dnia 22 czerwca 2015 roku wydany w sprawie o sygn. akt VIII U 196/14 jest prawomocny.

/okoliczność bezsporna/

Decyzją z dnia 6 sierpnia 2015 roku - znak (...) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., wykonując wyrok sądu z dnia 22 czerwca 2015 roku, przyznał J. P. emeryturę od 24 czerwca 2013 roku, tj. od daty określonej w wyroku sądu.

/okoliczność bezsporna, a nadto: decyzja wraz z załącznikami - k. 107 - 108 akt ZUS/

Tak ustalony stan faktyczny nie był sporny pomiędzy stronami. Szczegółowych ustaleń Sąd dokonał na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy oraz w załączonych aktach ZUS i aktach sprawy o sygn. VIII U 196/14.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Wniesione odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału
w Ł. z dnia 6 sierpnia 2015 roku - znak (...) podlega odrzuceniu.

Zgodnie z art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd odrzuci pozew, jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona;

Sąd podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w postanowieniu z dnia
24 czerwca 2015 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt III UK 198/14, że postępowanie cywilne w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych charakteryzuje się pewną specyfiką, co rzutuje również na zakres funkcjonowania w tym postępowaniu instytucji powagi rzeczy osądzonej. Sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych są bowiem sprawami cywilnymi jedynie w ujęciu formalnym (art. 1 k.p.c.). W sprawach tych postępowanie sądowe nie jest inicjowane przez wniesienie pozwu, lecz odwołanie od decyzji organu rentowego. Powszechnie przyjmuje się jednak, że odwołanie jest surogatem pozwu i jego wniesienie podlega tym samym regułom, co pozew wnoszony w zwykłym postępowaniu procesowym. Co do zasady, wydanie decyzji przez organ rentowy powoduje możliwość wszczęcia postępowania cywilnego, chociażby dotyczyła ona ponownie tego samego świadczenia, które było już przedmiotem sporu w poprzednio toczącym się procesie. Wynika to stąd, że przedmiotem postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych jest kontrola określonej decyzji. Wydanie przez organ rentowy kolejnej decyzji otwiera drogę do wniesienia odwołania, a więc do wszczęcia nowego postępowania cywilnego.

W rozpoznawanej sprawie, zaskarżona decyzja wydana została jednak w wykonaniu prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 22 czerwca 2015 roku w sprawie o sygn. akt VIII U 196/14. W judykaturze panuje przy tym przekonanie, że powaga rzeczy osadzonej w rozumieniu art. 366 k.p.c. dotyczy tylko tych orzeczeń sądów ubezpieczeń społecznych, których podstawa faktyczna nie może ulec zmianie lub gdy odwołanie od decyzji organu rentowego zostało oddalone po stwierdzeniu niespełnienia prawnych warunków do świadczenia wymaganych przed wydaniem decyzji. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 13 grudnia 2005 r. w sprawie o sygn. akt II UK 61/05 słusznie wskazał, że o powadze rzeczy osądzonej decyduje - poza identycznością stron i identycznością przedmiotu rozstrzygnięcia - także tożsamość podstawy sporu. Wzruszenie ustaleń dokonanych takimi prawomocnymi rozstrzygnięciami może spowodować wyłącznie rozpoznanie skargi o wznowienie postępowania.

Tylko nowe zdarzenia zachodzące po uprawomocnieniu się orzeczenia, mogące spowodować przekształcenie treści praw i obowiązków stron stosunku ubezpieczenia społecznego powodują, że nie jest wykluczone spełnienie lub upadek przesłanek materialnoprawnych prawa do świadczeń po zapadnięciu prawomocnego orzeczenia ustalającego, jak też możliwe jest wzruszenie ustaleń prawomocnych orzeczeń po ponownym rozpoznaniu sprawy na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawnione okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość ( tak też SN w postanowieniu z dnia 13 grudnia 2005 r.
w sprawie o sygn. akt II UK 61/05).

Decyzja z dnia 6 sierpnia 2015 roku - znak (...) dotyczy w istocie tej samej podstawy sporu, która podlegała rozstrzygnięciu wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 22 czerwca 2015 roku w sprawie o sygn. akt VIII U 196/14. Jak wynika bowiem z treści zaskarżonej decyzji, załączonych do niej obliczeń oraz wyjaśnień zawartych w odpowiedzi na odwołanie, wysokość zwaloryzowanego kapitału początkowego
(419.822,11 zł), a w konsekwencji wysokość emerytury, zależna jest od daty, od której przyznane zostało wnioskodawcy prawo do emerytury - daty złożenia wniosku o emeryturę (24 czerwca 2013 roku).

Zgodnie z dyspozycją art. 129 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 887 ze zm.) Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 22 czerwca 2015 roku przyznał J. P. prawo do emerytury od dnia 24 czerwca 2013 roku, tj. od dnia złożenia wniosku. Wnioskodawca ukończył wiek 60 lat w dniu 4 marca 1953 roku, lecz prawo do emerytury nie mogło mu zostać przyznane wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Wydanie w toku postępowania o sygn. akt VIII U 196/14 decyzji z dnia 13 marca 2015 roku zmieniającej zaskarżoną decyzję z dnia 25 listopada 2013 roku zakończyło spór co do spełnienia przez wnioskodawcę ustawowych przesłanek do nabycia świadczenia emerytalnego w obniżonym wieku. Organ rentowy uwzględnił w tym zakresie roszczenie wnioskodawcy. Spór dotyczył od tej chwili jedynie daty, od której prawo do emerytury powinno zostać wnioskodawcy przyznane.

Sąd powołanym wyrokiem przesądził, że brak jest podstaw do uwzględnienia stanowiska organu rentowego, w zakresie daty przyznania skarżącemu prawa do świadczenia od dnia 16 października 2013 roku. Data przyjęta przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie znajdowała bowiem oparcia w obowiązujących przepisach. Treść art. 129 ust 1 ustawy emerytalnej wprost reguluje bowiem tę kwestię. Gdyby wnioskodawca zaakceptował stanowisko organu rentowego wyrażone w decyzji z dnia 13 marca 2015 roku, Sąd umorzyłby postępowanie w całości na podstawie art. 477 ¹³ § 1 k.p.c., uznając że organ rentowy w pełni uwzględnił roszczenie wnioskodawcy. Wobec podtrzymania roszczenia o zmianę decyzji przez wnioskodawcę Sąd wydał wyrok, orzekając o dacie przyznania emerytury zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami ustawy emerytalnej.

Wnioskodawca w toku postępowania potwierdził, że kwestionuje decyzję z dnia
6 sierpnia 2015 roku - znak (...) jedynie w zakresie daty przyznania świadczenia i zażądał, żeby zostało ono przyznane od dnia 16 października 2013 roku, tak jak określił to ZUS w decyzji z dnia 13 marca 2015 roku, ponieważ to właśnie ta data zgodnie
z powołanymi wyżej przepisami rzutuje na wymiar przyznanego mu świadczenia.

Jak już jednak wskazano data ta wynika z prawomocnego orzeczenia Sądu, który kwestię tę rozstrzygnął na podstawie bezspornych ustaleń faktycznych, które w żadnym razie nie mogą ulec zmianie - dotyczących wieku ubezpieczonego, daty złożenia wniosku
o emeryturę oraz stanowiska ubezpieczonego wobec wydanej w toku postępowania
o sygn. akt III U 196/14 decyzji z dnia 13 marca 2015 roku, zmieniającej zaskarżoną decyzję
z dnia 25 listopada 2013 roku. Prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia
22 czerwca 2015 roku w sprawie o sygn. akt VIII U 196/14 ma powagę rzeczy osądzonej co do daty przyznania świadczenia emerytalnego, gdyż to właśnie, w związku z podstawą sporu, stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia pomiędzy tymi samymi stronami. Wnioskodawca nie kwestionował decyzji z dnia 6 sierpnia 2015 roku - znak (...) w pozostałym zakresie, gdyż sama zmiana daty początkowej przyznania świadczenia automatycznie nakładałaby na organ rentowy obowiązek zastosowania korzystniejszego sposobu waloryzacji, co skutkowałoby podniesieniem wysokości emerytury. Uznać należy zatem, że podstawy sporu w niniejszym postępowaniu oraz w postępowaniu zakończonym prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 22 czerwca 2015 roku są tożsame.

Mając powyższe na względzie Sąd na podstawie art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. odrzucił odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. z dnia 6 sierpnia 2015 roku - znak (...).

ZARZĄDZENIE

Odpis postanowienia z dnia 27 czerwca 2016 roku wraz z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy z pouczeniem o prawie, sposobie i terminie wniesienia zażalenia.

Dnia 31 maja 2017 roku

M. U.