Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 31 sierpnia 2012 roku powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S. kwoty 3.306,71 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 17 maja 2012 roku do dnia zapłaty i kosztów procesu, w tym opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, iż na skutek kolizji drogowej z dnia 17 lutego 2012 roku, której sprawca posiadał zawartą z pozwaną umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych pojazd marki M. (...), będący współwłasnością M. H. i E. D. uległ uszkodzeniu. Pojazd był naprawiany w okresie od dnia 27 lutego 2012 roku do dnia 19 marca 2012 roku. Poszkodowany został pozbawiony - nie z własnej winy – możliwości korzystania z własnego pojazdu i był zmuszony do skorzystania w okresie od dnia 27 lutego 2012 roku do dnia 19 marca 2012 roku z pojazdu zastępczego. Uszkodzony pojazd był bowiem wykorzystywany przez poszkodowanego m.in. do dojazdów do pracy, do dowozu dziecka pod opiekę i nie miał on prawa wynajęcia pojazdu zastępczego na innej podstawie (z tytułu zawartych umów ubezpieczenia, umów leasingu, bądź z innych źródeł). Zasadny i konieczny był więc najem przez poszkodowanego pojazdu zastępczego. W dniu 27 lutego 2012 roku powódka zawarła z poszkodowanym umowę cesji, na podstawie której powódka stała się uprawniona do żądania od pozwanej zwrotu kosztów najmu auta zastępczego (w kwocie brutto). Powódka jest więc uprawniona do wystąpienia przeciwko pozwanej z niniejszym pozwem zważając na to, iż dochodzona kwota stanowi odszkodowanie należne jej na podstawie umowy cesji wierzytelności od pozwanej jako ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody. Odszkodowanie obejmuje koszty najmu przez poszkodowanego auta zastępczego w okresie naprawy pojazdu uszkodzonego w wyniku kolizji drogowej, której sprawca ubezpieczony był w pozwanym towarzystwie. Powódka zgłaszała swoje roszczenia wobec pozwanej przed wystąpieniem z niniejszym powództwem, jednakże pozwana nie uiściła należności w części, tj. w kwocie dochodzonej niniejszym pozwem. Okres najmu pojazdu zastępczego odpowiadał okresowi pozostawania auta w warsztacie naprawczym, natomiast był krótszy niż sama naprawa samochodu. (pozew – k. 3-14).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 19 września 2012 roku Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w W. nakazał aby pozwana (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. zapłaciła powódce (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. kwotę dochodzoną pozwem wraz z kosztami procesu w terminie 14 dni od doręczenia nakazu zapłaty albo w tymże terminie wniosła sprzeciw (nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym – k. 50).

Sprzeciwem od nakazu zapłaty z dnia 31 października 2012 roku pozwana zaskarżyła powyższy nakaz w całości i wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwana podniosła, że powódka nie wykazała zasadności najmu samochodu zastępczego oraz zakwestionowała czas trwania naprawy pojazdu poszkodowanego, a w konsekwencji także okres najmu pojazdu zastępczego. Pozwana zakwestionowała również sposób i zasadność wyliczenia odsetek ustawowych dotyczących należności głównej odszkodowania (sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 54-55v).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 lutego 2012 roku doszło do kolizji drogowej, w której uszkodzony został pojazd marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...), stanowiący współwłasność M. H. i E. D.. Sprawcą kolizji był R. K. kierujący pojazdem marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...), ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdu pojazdów mechanicznych w (...) spółce akcyjnej z siedzibą w S..

(dowód: okoliczność niesporna, oświadczenie sprawcy zdarzenia drogowego – k. 15)

W dniu 17 lutego 2012 roku zgłoszono szkodę w zakładzie ubezpieczeń. Dnia 21 lutego 2012 roku doszło do oględzin przednaprawczych pojazdu przez ubezpieczyciela i w tym samym dniu została sporządzona kalkulacja naprawy i dostarczona do serwisu. Dnia 27 lutego 2012 roku przyjęto uszkodzony samochód do naprawy, a następnego dnia – 28 lutego 2012 roku rozpoczęto jego naprawę, jak i dokonano pierwszego zamówienia na części zamienne. Dnia 6 marca 2012 roku otrzymano zamówione części zamienne i kontynuowano naprawę. Dnia 9 marca 2012 roku dokonano drugiego zamówienia na części zamienne oraz zgłoszono konieczność wykonania oględzin dodatkowych, które wykonano dnia 12 marca 2012 roku wraz z dostarczeniem do serwisu kalkulacji naprawy. Części z drugiego zamówienia otrzymano dnia 19 marca 2012 roku. Do dnia 19 marca 2012 roku naprawy nie zakończono.

(dowód: okoliczność niesporna; arkusz naprawy pojazdu najemcy – k. 23)

W okresie, gdy wyżej opisany pojazd znajdował się w zakładzie naprawczym, tj. od dnia 27 lutego 2012 roku do dnia 19 marca 2012 roku M. H. i E. D. użytkowali pojazd zastępczy marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) wynajęty od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. na podstawie umowy najmu (...) ( (...)) nr (...) z dnia 27 lutego 2012 roku. Wysokość czynszu za czas najmu wyniosła 3.320,94 złotych netto, 4.084,76 złotych brutto.

(dowód: umowa najmu (...) ( (...)) – k. 16-19; oświadczenie dla towarzystwa ubezpieczeń – k. 21; (...) k. 22; pełnomocnictwo – k. 24; cennik - k. 38)

Na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 27 lutego 2012 roku M. H. i E. D. przelali na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. wierzytelność – prawo do zwrotu kosztów z tytułu najmu w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. pojazdu zastępczego, przysługującą im w związku z wyżej opisaną szkodą komunikacyjną.

(dowód: umowa cesji wierzytelności z dnia 27 lutego 2012 roku – k. 20; pełnomocnictwo – k. 24)

W dniu 4 kwietnia 2012 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. wystawiła fakturę VAT nr (...) tytułem wynajmu pojazdu zastępczego marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) w okresie od 27 lutego 2012 roku do dnia 19 marca 2012 roku (21 dni) opiewającą na kwotę 4.084,76 złotych brutto.

(dowód: faktura VAT – k. 27)

Pismem z dnia 10 kwietnia 2012 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. wezwała (...) spółkę akcyjną z siedzibą w S. do zapłaty kwoty 4.084,76 złotych brutto. Pismo to zostało doręczone w 16 kwietnia 2012 roku.

(dowód: pismo z dnia 10 kwietnia 2012 roku – k. 28-32, potwierdzenie odbioru – k. 33)

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. zapłaciła (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. kwotę 778,05 złotych brutto uznając, iż uzasadniony czas korzystania z pojazdu zastępczego wynosił 4 dni.

(dowód: okoliczność niesporna; pismo (...) Spółka Akcyjna z dnia 8 maja 2012 roku – k. 37)

Uszkodzony pojazd był niezbędny E. D. do dojazdu z miejsca zamieszkania w M. do pracy w K. oraz dowożenia dziecka pod opiekę babci do G.. E. D. nie miała możliwości przemieszczania się komunikacją publiczną. Warsztat naprawczy w tym czasie nie dysponował możliwością wynajmu samochodów zastępczych. Poszkodowani nie mogli zastąpić uszkodzonego pojazdu innym posiadanym pojazdem.

(dowód: zeznania świadka E. D., k. – 50-52 oraz zeznania świadka M. H., k. 53 (sygn. akt VI GCps 136/13)

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na okolicznościach przyznanych przez drugą stronę (okolicznościach niespornych), dokumentach zgromadzonych w aktach sprawy oraz zeznaniach świadków: M. H. i E. D..

Postanowieniem z dnia 21 czerwca 2013 roku oddalono wniosek pełnomocnika pozwanej o przedłużenie terminu na uiszczenia zaliczki na opinię biegłego oraz pominięto wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenia technologicznie uzasadnionego czasu naprawy pojazdu poszkodowanych.

Należy wskazać, że zarządzeniem z dnia 13 grudnia 2013 roku zobowiązano pełnomocnika pozwanej do uiszczenia kwoty 1.000 złotych tytułem zaliczki na koszty przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego w terminie 7 dni pod rygorem pominięcia wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego (k. 67). Zarządzenie to zostało doręczone w dniu 18 stycznia 2013 roku (k. 72). Pismem z dnia 25 stycznia 2013 roku pełnomocnik pozwanej wniósł o przedłużenie terminu na uiszczenie zaliczki z uwagi na trwające negocjacje ugodowe (k. 80-81).

Wniosek o przedłużenie terminu na uiszczenie zaliczek nie był zasadny. W pierwszej kolejności należy wskazać, że mimo sporządzenia przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosek nie zawierał obligatoryjnego elementu, tj. daty, do której Sąd miałby przedłużyć termin. Po drugie, wskazane w uzasadnieniu wniosku okoliczności nie można uznać za wystarczające do jego uwzględnienia. Prowadzenie negocjacji ugodowych nie wyklucza bowiem możliwości uiszczenia zaliczki (w przypadku zawarcia ugody zaliczka zostałaby przez Sąd zwrócona). Ponadto pozwana nie uprawdopodobniła, że takie negocjacje były w ogóle prowadzone. Na marginesie należy wskazać, że teza dowodowa wskazana dla dowodu z opinii biegłego była nieprzydatna dla rozstrzygnięcia sprawy. Technologiczny czas naprawy nie jest bowiem pojęciem tożsamym z uzasadnionym czasem naprawy. Nie uwzględnia bowiem wszystkich okoliczności, które mogą wpłynąć na czas naprawy, w tym czasu potrzebnego na przyjęcie i wydanie pojazdu, czasu oczekiwania na części zamienne i zatwierdzenie kalkulacji naprawy oraz ewentualnych dni wolnych od pracy.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 1304 § 5 k.p.c. pominięto wniosek pełnomocnika pozwanej.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jako zasadne podlegało uwzględnieniu w całości.

Zgodnie z ogólnymi regułami postępowania dowodowego obowiązek przedstawienia dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne – art. 6 k.c. w zw. z art.3 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c.

Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Pozbawienie poszkodowanego możliwości korzystania z pojazdu uszkodzonego w trakcie kolizji skutkuje tym, że ma on prawo wynająć pojazd zastępczy i pozostaje to w związku przyczynowym z kolizją w rozumieniu powyższego przepisu. Utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jego uszkodzenia stanowi szkodę majątkową bez względu na rodzaj działalności lub cel, dla którego poszkodowany wykorzystuje pojazd. Jeżeli więc poszkodowany poniósł koszty wynajmu pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków zdarzenia podlegającego wyrównaniu.

Zgodnie z art. 659 § 1 k.c. przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Z kolei, zgodnie z art. 509 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.) odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Zatem w sytuacji zaistnienia szkody ubezpieczycie odpowiadający z tytułu ubezpieczenia OC z sprawcę szkody obowiązany jest do jej naprawienia w całości. Ta zasada odnosi się również do kosztów wynajmu pojazdu zastępczego, oczywiście w zakresie, w jakim pozostają one w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wywołującym szkodę, w tym wypadku z kolizją drogową.

W przedmiotowym procesie pozwana nie kwestionowała okoliczności zdarzenia, ważności umów najmu pojazdu zastępczego i przelewu wierzytelności oraz swojej odpowiedzialności (co do zasady) za szkodę. Wypłaciła zresztą przed procesem część pierwotnie żądanej przez powódkę kwoty. Pozwana wnosząc o oddalenie powództwa podniosła trzy zarzuty: nie wykazania konieczności najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego, zbyt długiego czasu naprawy oraz zakwestionowała sposób i zasadność wyliczenia odsetek ustawowych dotyczących należności głównej.

Odnosząc się do pierwszego zarzutu pozwanej, iż nie zostało wykazane, że normalnym następstwem działania sprawcy jest prawo najmu pojazdu zastępczego, wskazać należy, iż zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zgodnie z uchwałą składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku (sygn. akt III CZP 5/11) odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki za najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej. Pozbawienie poszkodowanego możliwości korzystania z pojazdu uszkodzonego w trakcie kolizji skutkuje tym, że ma on prawo wynająć pojazd zastępczy i pozostaje to w związku przyczynowym z kolizją w rozumieniu powyższego przepisu. Utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jego uszkodzenia stanowi szkodę majątkową bez względu na rodzaj działalności lub cel, dla którego poszkodowany wykorzystuje pojazd. Jeżeli więc poszkodowany poniósł koszty wynajmu pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków zdarzenia podlegającego wyrównaniu. Z zeznań świadków E. D. i M. H. (poszkodowanych) wynika, że uszkodzony pojazd był niezbędny E. D. do dojazdu z miejsca zamieszkania w M. do pracy w K. oraz dowożenia dziecka pod opiekę babci do G.. Poszkodowana nie miała możliwości przemieszczania się komunikacją publiczną, a warsztat naprawczy w tym czasie nie dysponował możliwością wynajmu samochodów zastępczych. Poszkodowani nie mogli również zastąpić uszkodzonego pojazdu innym posiadanym pojazdem. W konsekwencji zarzut pozwanej okazał się bezzasadny.

Pozwana zakwestionowała również długość okresu naprawy uszkodzonego pojazdu oraz będący jej odpowiednikiem czas korzystania przez poszkodowanych z pojazdu zastępczego.

Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c. w zw. z art. 223 k.p.c.), w konsekwencji, to na pozwanej spoczywał ciężar wykazania podnoszonych przez nią twierdzeń, że uzasadniony czas naprawy uszkodzeń powstałych w pojeździe poszkodowanego był krótszy i pojazd nie musiał przez cały ten okres znajdować się w warsztacie naprawczym, a tym samym, poszkodowani nie musieli korzystać z samochodu zastępczego przez okres 21 dni. Pozwana celem wykazania powyższego zgłosiła wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, jednak dowód ten, z wyżej opisanych przyczyn, został pominięty. W związku z powyższym pozwana nie udowodniła, iż uzasadniony czas naprawy powinien być krótszy niż faktyczny czas pozostawania pojazdu w serwisie naprawczym.

W konsekwencji należało przyjąć, że uzasadniony był cały okres naprawy pojazdu, a tym samym cały okres najmu samochodu zastępczego (brak zwłoki zakładu naprawczego), a więc 21 dni.

Zarzut pozwanej co do wyliczenia odsetek ustawowych dotyczących należności głównej Sąd uznał za bezzasadny.

Zgodnie z art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z kolei zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Ponieważ wezwanie do zapłaty doręczono pozwanej w dniu 16 kwietnia 2012 roku (k. 28-33), uzasadnione było żądanie zasądzenia odsetek od dnia 17 maja 2012 roku.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie wyżej powołanych przepisów, orzeczono jak w punkcie I wyroku.

Rozstrzygając o kosztach procesu Sąd oparł się na dyspozycji przepisu art. 98 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Na koszty procesu poniesione przez powódkę składają się: opłata od pozwu w kwocie 166 złotych, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 600 złotych.

Kwota 1000 zł niewykorzystanej zaliczki uiszczonej na poczet wynagrodzenia biegłego została pozwanej zwrócona z urzędu w punkcie III wyroku, na podstawie przepisu art. 84 w związku z art. 80 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594).