Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 października 2017 r.

Sąd Rejonowy w Olsztynie, I Wydział Cywilny,

w składzie:

Przewodniczący: SSR Paweł Juszczyszyn

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Justyna Kochan - Rogoż

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2017 r., w O., na rozprawie,

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G.

przeciwko T. Ł.

o zapłatę

I  zasądza od pozwanego T. Ł. na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. kwotę 470 (czterysta siedemdziesiąt) złotych z odsetkami ustawowymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych, za okres od dnia 7 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty;

II  w pozostałym zakresie oddala powództwo;

III  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 30,30 (trzydzieści 30/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV  wyrokowi nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

SSR Paweł Juszczyszyn

Sygn. akt I C 2082/17 upr

UZASADNIENIE

Powód – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. – wniósł o zasądzenie od pozwanego T. Ł. kwoty 965 zł z odsetkami umownymi oraz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podał, że pozwany zawarł z powodem – prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek osobom fizycznym - umowę pożyczki w kwocie 995 zł. Zgodnie z par. 5 ust. 1 umowy pozwany winien zwrócić powodowi całkowitą kwotę pożyczki oraz zapłacić łączną kwotę naliczonych odsetek. W przypadku braku terminowych wpłat powód uprawniony był do podjęcia działań windykacyjnych. Pozwany dokonał wpłat na łączna kwotę 50 zł, które zostały zaksięgowane na poczet kapitału. W związku z brakiem spłaty pozostałej należności powód w dniu 1 kwietnia 2014r. wezwał pozwanego do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni od otrzymania wezwania, a następnie w dniu 29 kwietnia 2014r. złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z zachowaniem 30 – dniowego terminu wypowiedzenia. W dniu 29 kwietnia 2014r. powód skierował do pozwanego ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty.

Pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew, nie zajął stanowiska w sprawie i nie stawił się na rozprawę, mimo prawidłowego zawiadomienia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 4 lutego 2014 r. powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. zawarł z pozwanym umowę pożyczki nr (...) na kwotę 995 zł. Umowa zawarta została do dnia 1 lipca 2014 r. Całkowita kwota do zapłaty określona została na 1490 zł.

Pozwany zobowiązany był również do poniesienia kosztów opłaty wstępnej w wysokości 265,64 zł oraz kosztów obsługi pożyczki w domu w kwocie 229,36 zł.

(dowód: umowa k. 11).

Pozwany dokonał wpłat na łączna kwotę 50 zł, które zostały zaksięgowane na poczet kapitału.

(okoliczność niekwestionowana).

W związku z brakiem spłaty pozostałej należności powód w dniu 1 kwietnia 2014 r. wezwał pozwanego do zapłaty zaległych rat w kwocie 248,50 zł w terminie 7 dni od otrzymania wezwania.

Następnie w dniu 29 kwietnia 2014 r. powód złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z zachowaniem 30 – dniowego terminu wypowiedzenia. Jednocześnie powód ostatecznie wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 517,25 zł, przy czym wskazał, iż stan zadłużenia ustalony został na dzień 29 kwietnia 2014 r.

( dowód: wezwanie k. 12, wypowiedzenie umowy pożyczki wraz z dowodem nadania przesyłki k. 13 - 14, ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty wraz z dowodem nadania przesyłki k. 15 - 16).

Sąd zważył, co następuje:

Na podstawie zebranego materiału dowodowego roszczenie powoda zasługiwało na uwzględnienie w części.

Przedstawiony stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranych w sprawie dokumentów, których prawdziwość nie budziła wątpliwości.

Jednocześnie, zgodnie z art. 339 § 2 k.p.c. w wypadku wydania przez sąd wyroku zaocznego, przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

W niniejszej sprawie powód opierał swoje roszczenie na zapisach umowy łączącej go z pozwanym, na podstawie której pozwany zobowiązany był do zwrotu kwoty pożyczki oraz całkowitych kosztów pożyczki, z uwzględnieniem odsetek, a także opłat za obsługę domu.

Należy jednak wskazać, że do umowy pożyczki, czy też kredytu, zawieranej pomiędzy powodem jako przedsiębiorcą, a pozwanym jako konsumentem, zastosowanie ma ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U.2011.126.715), która we wskazanych w niej ramach ogranicza swobodę umów, opisaną w art. 353 ¹ k.c. Do umowy tej znajdują zastosowanie także ogólne przepisy kodeksu cywilnego dotyczące pożyczki (art. 720 k.c. i nast.).

Jak wynika z przepisu art. 5 pkt 8 ustawy o kredycie konsumenckim, całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta stanowi sumę całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu. Z kolei w pkt 6 tego artykułu wskazano, że całkowity koszt kredytu to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu, z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta.

Obowiązek zwrotu przez pozwanego kwoty pożyczki, wynikający wprost z przepisu art. 720 k.c., nie budzi zastrzeżeń co do zasady. W ocenie Sądu dochodzony przez powoda obowiązek zwrotu kapitału pożyczki był niewątpliwie zasadny i nie sprzeciwiał się przepisom prawa. Z treści przedstawionych dowodów wynika, iż pozwany dokonał spłaty pożyczki wyłącznie w kwocie 50 zł.

W oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy Sąd ustalił, że powód nie udowodnił jednak całości dochodzonego pozwem roszczenia, w szczególności co do jego wysokości.

Uzasadnione wątpliwości budzi bowiem możliwość zasądzenia na rzecz powoda należności z tytułu opłaty wstępnej (265,64 zł) oraz opłaty za obsługę pożyczki w domu (229,36 zł), które stanowią – zdaniem Sądu - tzw. ukryte prowizje.

Zgodnie z ogólną regułą dowodową zawartą w przepisie art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Na gruncie prawa procesowego odpowiednikiem art.6 k.c. jest przepis art. 232 k.p.c., zgodnie z którym strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

W ocenie Sądu roszczenie powoda w zakresie wymienionych opłat nie zasługiwało na uwzględnienie. Powód w żaden sposób nie udokumentował bowiem zasadności pobrania należności z tytułu opłaty wstępnej oraz tak wysokiej opłaty za obsługę pożyczki w domu.

Nieuwzględnienie tych opłat w całkowitych kosztach pożyczki wskazanej w umowie powoduje, że albo mamy do czynienia z naruszeniem przepisów ustawy o kredycie konsumenckim, albo, jak przyjął Sąd, że zapisy te stanowią osobne, ale powiązane z umowami pożyczki, zobowiązania. Nie ma ona zatem samodzielnego, niezależnego charakteru w stosunku do umowy pożyczki. Umowy tego typu podlegają ocenie pod kątem zgodności z zasadami współżycia społecznego i zgodności z prawem. Do zasad tych odnoszą się z kolei trzy przepisy: art. 5 k.c., (który stanowi, że nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony), art. 58 k.c. (§1 - czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. § 2 - nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.) oraz art. 353 ¹ k.c. (strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego).

Z kolei za naruszenie zasad współżycia społecznego należy rozumieć zawarcie umowy sprzecznej z uczciwością i rzetelnością kupiecką lub takiej, która kształtować będzie wzajemne stosunki między stronami w sposób ewidentnie urągający słuszności (tak Agnieszka Rzetecka-Gil, Kodeks Cywilny. Komentarz. Zobowiązania – część ogólna, LEX/el., 2011).

Należy także zauważyć, że obiektywnie niekorzystna dla jednej strony treść umowy spowoduje uznanie jej za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego dopiero wówczas, gdyby do ewidentnie krzywdzącego ukształtowania stosunków umownych doszło przy świadomym lub tylko spowodowanym niedbalstwem wykorzystaniu przez powoda swojej silniejszej pozycji. Wynika to z okoliczności, że umowa zawarta przez stronę działającą pod presją faktycznej przewagi kontrahenta nie może być uznana za wyraz w pełni swobodnej i rozważnie podjętej przez nią decyzji (podobnie wyrok SN z dnia 18 marca 2008 r., IV CSK 478/07).

Sąd uznał zatem, że w niniejszej sprawie, w zakresie żądania z tytułu opłaty wstępnej oraz opłaty za obsługę pożyczki w domu, doszło do naruszenia zasad współżycia społecznego. Tak ustalone przez powoda opłaty jednoznacznie jawią się jako nienależna próba nałożenia na konsumenta dodatkowych obciążeń przy pożyczkach, co z kolei nie jest dozwolone w świetle ustawy o kredycie konsumenckim i narusza właśnie wspomniane wyżej zasady współżycia społecznego. W ocenie Sądu naliczenie tych opłat stanowi także obejście przepisów ustawy, tj. Kodeksu cywilnego w zakresie odsetek maksymalnych. Stąd też powództwo w zakresie wymienionych opłat podlegało oddaleniu.

Umowa w zakresie obsługi konsumenta w domu, tak jak każda umowa winna zawierać pewną równowagę stron i ekwiwalentność świadczeń, której co oczywiste w tej umowie brak. Fakt zawarcia jej przy okazji zawierania umowy pożyczki wskazuje natomiast, iż umowa w tym kształcie ma za zadanie zapewnić powodowi korzyści majątkowe w żaden racjonalny sposób nieuzasadnione.

Mając zatem na uwadze powyższe rozważania, Sąd uznał za zasadne pomniejszenie dochodzonej pozwem kwoty o nienależne – zdaniem Sądu - należności z tytułu obsługi pożyczki w domu (229,36 zł) oraz opłaty wstępnej (265,64 zł). Zdaniem Sądu powodowi należna była zatem kwota 470 zł. Od tej kwoty, zgodnie z żądaniem wskazanym w pozwie, należało zasądzić odsetki na podstawie art. 455 i art. 481 kc (pkt I wyroku).

Powództwo w pozostałej części jako bezzasadne Sąd oddalił (pkt II wyroku).

O kosztach procesu zaś orzeczono w oparciu o przepis art. 100 zd. 2 k.p.c., mając na uwadze to, że powód w przypadku dochodzenia ostatecznie zasądzonej na jego rzecz kwoty poniósłby takie same koszty procesu (pkt III wyroku).

Na podstawie art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c. Sąd nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności (pkt IV wyroku).

Z tych powodów Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

/-/ SSR Paweł Juszczyszyn