Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 czerwca 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Renata Gąsior

Protokolant Małgorzata Nakielska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 czerwca 2017 r. w Warszawie

sprawy M. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę (z warunków szczególnych)

na skutek odwołania M. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 26 lipca 2016 r., znak: (...)

1. zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 26 lipca 2016 r., znak: (...), w ten sposób, że przyznaje odwołującemu M. K. prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych od dnia 31 maja 2016 r.

2. stwierdza, że organ rentowy nie ponosi winy za opóźnienie w wypłacie świadczenia

UZASADNINIE

M. K. w dniu 3 sierpnia 2016 r. złożył, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., odwołanie od decyzji ww. organu rentowego z dnia 26 lipca 2016 r., znak: (...), na mocy której organ rentowy odmówił mu prawa do wcześniejszej emerytury z warunków szczególnych.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony podniósł, że organ rentowy nie zaliczył do okresu świadczenia przez niego pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 3 stycznia 1972 r. do 20 kwietnia 1988 r. w Zakładzie (...). Jednocześnie odwołujący oświadczył, że nie jest w stanie przedstawić stosownych dokumentów na okoliczność wykonywania pracy w warunkach szczególnych z uwagi na fakt, że powyższy zakład pracy już nie istnieje. Stwierdził, że w spornym okresie wykonywał pracę polegającą na obsłudze, serwisowaniu oraz transporcie urządzeń zawierających źródła promieniowania jonizującego takie jak: Cs-137, Sr-90, Pu-238, Co-60, Kr-85 (odwołanie z dnia 3 sierpnia 2016 r., k. 2 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. , w odpowiedzi na odwołanie z dnia 23 sierpnia 2016 r., wniósł o jego oddalenie.

Organ rentowy w uzasadnieniu odwołania podniósł między innymi, że ubezpieczony nie spełnia przesłanek z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, albowiem nie legitymuje się wymaganym 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, warunkującym prawo do świadczenia. Wskazał, że nie uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia ubezpieczonego od 3 stycznia 1972 r. do 30 kwietnia 1988 r. w Zakładzie (...), ponieważ odwołujący nie przedłożył dokumentów potwierdzających fakt wykonywania wówczas pracy w szczególnych warunkach. Jednocześnie na podstawie załączonych dokumentów organ rentowy uznał za udowodniony staż pracy odwołującego, w warunkach szczególnych w wymiarze 7 lat, 5 miesięcy i 6 dni. Z tych też względów organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury z warunków szczególnych (odpowiedź na odwołanie, k. 3 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony M. K., urodzony (...), w dniu 31 maja 2016r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., Inspektorat w L., wniosek o wcześniejszą emeryturę z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Do powyższego wniosku ubezpieczony załączył kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych (wniosek z dnia 31 maja 2015 r., k. 1-11, tom II a.r.).

Decyzją z dnia 21 czerwca 2016r., znak: (...), organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do dochodzonej emerytury wskazując, że ubezpieczony nie udokumentował na dzień 1 stycznia 1999 r. 15 lat pracy w warunkach szczególnych wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, ponieważ nie przedłożył wystawionych przez pracodawcę świadectwa wykonywania takiej pracy. Jednocześnie organ rentowy uznał za udowodniony ogólny staż pracy ubezpieczonego w wymiarze 30 lat, 3 miesięcy i 21 dni. Z tych względów organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury z warunków szczególnych (decyzja organu rentowego z dnia 21 czerwca 2016 r., k. 15 a.r., tom II).

Wobec powyższego M. K. przedłożył do ZUS dodatkowe dokumenty potwierdzające pracę w warunkach szczególnych oraz oświadczenie w sprawie braku dokumentów potwierdzonych zatrudnienie w Zakładzie (...) od 3 stycznia 1972 r. do 20 kwietnia 1988 r., z uwagi na likwidację powyższego zakładu pracy (k. 19-30 a.r., tom II).

Organ rentowy po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego ustalił, że ubezpieczony nie spełnia warunku dotyczącego stażu pracy w szczególnych warunkach (tj. 15 lat pracy w warunkach szczególnych), gdyż na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił wymaganego okresu takiej pracy. Z tych względów organ rentowy na gruncie decyzji z dnia 26 lipca 2016 r., znak: (...), odmówił ubezpieczonemu prawa do dochodzonej emerytury (decyzja z dnia 26 lipca 2016 r., k. 31 a.r, tom II).

Ubezpieczony M. K. od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego z dnia 26 lipca 2016 r., złożył odwołanie do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie, inicjując niniejsze postępowanie sądowe, w toku którego ustalono, że:

M. K. ukończył Technikum (...) dla pracujących przy Fabrykach (...) w O. i uzyskał tytuł zawodowy technik-elektryk (świadectwo dojrzałości, akta osobowe, k. 22 a.s.).

Odwołujący w okresie od 2 września 1968 r. do 6 lutego 1971r. był zatrudniony w Fabryce (...) w O., na stanowisku elektryk. Następnie, tj. od 15 lutego 1971 r. do 31 grudnia 1971 r. odwołujący pracował na stanowisku operator defektoskopowy w Przedsiębiorstwie (...) (świadectwa pracy, akta osobowe, k. 22 a.s.).

Od 3 stycznia 1972 r. do 30 kwietnia 1988 r. odwołujący był zatrudniony, na pełen etat, w Zakładzie (...), na stanowisku elektronik.

Odwołujący pracował w serwisie z urządzeniami, które wykorzystywały promieniowanie jonizujące. W ramach swoich obowiązków odwołujący zajmował się montażem, demontażem oraz czyszczeniem i konserwacją urządzeń wykorzystujących promieniowanie jonizujące. Źródła promieniotwórcze były produkowane w Ś. w reaktorze. Odwołujący w ramach swoich obowiązków odbierał źródła ze Ś. oraz robił pomiary dozymetryczne na czas transportu, celem ustalenia, czy nie ma za dużej dawki promieniowania i czy źródło jest szczelne. Przynajmniej raz w roku odwołujący miał obowiązek sprawdzić szczelność każdego ze źródeł. Odwołujący sprawdzał również tzw. neutralizatory do zdejmowania ładunków elektrostatycznych. Skażone rzeczy przekazywał do zakładu unieszkodliwiania odpadów promieniotwórczych.

Praca odwołującego wiązała się z licznymi wyjazdami do w delegacje do zakładów, w których znajdowały się urządzenia wykorzystujące promieniowanie jonizujące oraz neutralizatory ładunków. W ramach tych wyjazdów odwołujący zajmował się wymianą źródła. Wymiana polegała na otworzeniu pojemnik, zabraniu zużytego źródła do transportowego pojemnika i zawiezieniu go odpowiednio przystosowanym samochodem do R.- do Centrum (...), a w to miejsce przywiezieniu nowego źródła (najczęściej ze Ś.).

Obsługa neutralizatorów polegała na tarowaniu i kalibrowaniu wag izotopowych (w wagach był kobalt i czujniki G.).

Każdy pracownik miał dozymetr, tj. filtr, który był naświetlany przy źródle promieniotwórczym. Co miesiąc dozymetry były przekazywane do (...) Laboratorium (...), gdzie weryfikowano jaką dawkę promieniowania przyjął dany pracownik (zeznania odwołującego, k. 41-42 a.s., zeznania L. S., k. 38-40 a.s, zeznania K. K., k. 40-41 a.s.).

W okresie 1 maja 1988 r. do 30 czerwca 1989 r. odwołujący był zatrudniony w Zakładzie (...) w Z., Oddział w W., na stanowisku technik serwisu. W tym od 2 stycznia 1989r do 30 czerwca 1989r. dodatkowo na ¼ etatu na stanowisku zakładowy inspektor ochrony radiologicznej (świadectwa pracy, akta osobowe, k. 22 a.s.).

Odwołujący w okresie od 1 lipca 1989 do 15 maja 1993 r. był zatrudniony w (...) Laboratorium (...) w W., początkowo na stanowisku technologa, a następnie obejmował stanowisko starszy technik specjalista- funkcja dozymetrysta. W powyższym okresie odwołujący wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy czynności narażające na działanie promieniowania jonizującego, objęte Wykazem A dział XIV, poz.4, pkt 1, stanowiącym załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 2 Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki z dnia 20 lutego 1989 r., w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie atomistyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach i Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (świadectwo pracy, akta osobowe k .22 a.s., świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, k. 27 a.r., tom II).

W okresie od 17 maja 1993 r. do 31 grudnia 1996r. odwołujący był zatrudniony w Państwowym Inspektoracie Bezpieczeństwa Jądrowego i Ochrony Radiologicznej, gdzie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace w narażeniu na działanie promieniowania jonizującego, objęte Wykazem A dział XIV, poz.4, pkt 1, stanowiącym załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 2 Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki z dnia 20 lutego 1989r., w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie atomistyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach i Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, k. 29 a.r., tom II).

Następnie w okresie od 1 października 1994 r. do 31 stycznia 1997 r. odwołujący był zatrudniony na stanowisku doradcy do spraw ochrony radiologicznej w firmie (...), w wymiarze ¼ etatu.

W toku postępowania sądowego, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu BHP celem ustalenia, czy praca wykonywana przez odwołującego w Zakładzie (...) w W. w okresie od stycznia 1972 r. do kwietnia 1988 r. wykonywana była w warunkach szczególnych uregulowanych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz w innych rozporządzeniach Rady Ministrów dotyczących I kategorii zatrudnienia i zarządzeniach właściwych Ministrów (postanowienie z dnia 2 marca 2017 r., k. 42 a.s.).

W opinii z dnia 2 kwietnia 2017 r. biegły sądowy z zakresu BHP J. C. stwierdził, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Za wykonujących pracę w warunkach szczególnych uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie obowiązujących przepisów.

Wobec tego uznanie prac za wykonywane w szczególnych warunkach jest możliwe, gdy stanowisko lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika ściśle odpowiada odpowiedniemu zapisowi zawartemu w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W treści opinii biegły wskazał, że w spornym okresie odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w narażeniu na działanie promieniowania jonizującego w procesie pracy. Tym samym odwołujący był zatrudniony przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości oraz pracach, które wymagały wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Mając na względzie zebrany w sprawie materiał dowodowy oraz informacje naukowe dotyczące zagrożeń zdrowotnych związanych z oddziaływaniem na organizm ludzki promieniowania jonizującego biegły doszedł do przekonania, iż pracę odwołującego w Zakładzie (...) w okresie od 3 stycznia 1972r. do 30 kwietnia 1988 r. należy uznać za prace w szczególnych warunkach, ujętą w Wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 19983 r., nr 8, poz. 43) w Dziale XIV pod pozycją 4, tj. prace narażające na działanie promieniowania jonizującego.

Biegły podkreślił, że sformułowania: „Prace narażające na działanie promieniowania jonizującego” jest bardzo szerokie i nie zawiera żadnych ograniczeń przestrzennych, co do stanowiska i miejsca pracy, a co za tym idzie wystarczy wykonywać każdą pracę, która narażała w sposób rzeczywisty pracownika na działanie promieniowania jonizującego, aby zakwalifikować ją pod poz.4 w dziale XIV Wykazu A (opinia biegłego z dnia 2 kwietnia 2017 r., k. 45-58 a.s.).

Do powyższej opinii, żadna ze stron nie zgłosiła zastrzeżeń (pismo procesowe z dnia 19 kwietnia 2016 r. k. 74 a.s.).

Powyższy stan faktyczny, Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych i osobowych odwołującego, a także na podstawie wiarygodnych zeznań odwołującego M. K. (k. 41-42 a.s.) oraz świadków L. S. (k. 38-40 a.s.) i K. K. (k. 40-42 a.s.). Zdaniem Sądu dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Dokumenty te nie były przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem wynikające z nich okoliczności należało uznać za mogące stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie.

Zeznania świadków Sąd Okręgowy ocenił, jako wiarygodne biorąc pod uwagę fakt, iż świadkowie jako osoby niespokrewnione i niepowiązane z żadną ze stron, nie miały interesu w składaniu zeznań nieodpowiadających rzeczywistości. Wskazani powyżej świadkowie w sposób dokładny wyjaśnili na czym polegała praca M. K. w Zakładzie (...) we wskazanym okresie. Podobnie Sąd Okręgowy ocenił zeznania odwołującego.

Powyższym zeznaniom odwołującego, jak i świadków Sąd dał wiarę w całości, jako że są one spójne, logiczne, a także w pełni korespondują z treścią dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych odwołującego, w tym także z opinią biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy J. C. z dnia 2 kwietnia 2017r.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie, Sąd Okręgowy oparł się także na wskazanej powyżej opinii biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy z dnia 2 kwietnia 2017 r. (k. 45-58 a.s.) . Odnosząc się do sporządzonej w niniejszej sprawie opinii biegłego, Sąd uznał ją za przekonującą, rzeczową i merytorycznie uzasadnioną. Sąd wziął pod uwagę fakt, iż opinia ta uwzględnia i odnosi się do rzeczywistego charakteru pracy odwołującego w spornym okresie czasu i wykonywanych przez niego obowiązków. Opinia ta jest również zgodna z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w tym z zeznaniami świadków i odwołującego. Mając powyższe na uwadze, w ocenie Sądu okoliczność, że odwołujący w okresie zatrudnienia w Zakładzie (...) od 3 stycznia 1972r. do 30 kwietnia 1988 r. stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał prace, które spełniają przesłanki do uznania ich za prace wykonywane w warunkach szczególnych spowodowała, że okres ten winien być w całości zaliczony do okresu pracy w warunkach szczególnych, uprawniającego do emerytury w obniżonym wieku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 26 lipca 2016 r., znak: (...), jest zasadne i jako takie zasługuje na uwzględnienie.

Wymogi konieczne do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury określają ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 887, dalej: ustawa emerytalna) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 nr 8 poz. 43 ze zm., dalej: rozporządzenie RM).

Zgodnie z art. 184 ust.1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. zgodnie z art.196 ustawy - w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (tj., co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn).

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze są ściśle określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Aby daną pracę uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik musi ją wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy. Dodatkowo, zgodnie z powołanym rozporządzeniem, aby mężczyzna mógł nabyć prawo do emerytury powinien:

1. posiadać 25-letni okres zatrudnienia, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia);

2. wykonywać pracę wymienioną w wykazie A (Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego), będącym załącznikiem do rozporządzenia;

3. osiągnąć wiek emerytalny wynoszący 60 lat (§ 4 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia) oraz

4. być zatrudnionym przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach (§ 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia).

W myśl stanowiska wyrażonego w orzecznictwie, w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, warunki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury muszą być spełnione łącznie w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do tego świadczenia, sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 07 lutego 2006 r., I UK 154/05). Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, II UKN 598/00). Jednak w razie wszczęcia postępowania sądowego, toczącego się wskutek odwołania ubezpieczonego od odmownej decyzji organu rentowego w sprawie przyznania uprawnień do emerytury w wieku obniżonym dopuszczalne jest przeprowadzanie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności, mających wpływ na prawo do świadczenia. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być więc udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego.

Podkreślenia wymaga także, że świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym, ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwo pracy traktuje się w postępowaniu sądowym, jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno, co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Ponadto z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem świadectwa pracy w warunkach szczególnych lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w takich warunkach innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Świadectwo pracy w szczególnych warunkach – jak już wyżej wskazano – nie jest wyłącznym dowodem służącym do wykazania charakteru świadczonej pracy. A co za tym idzie jego brak nie wyklucza ustalenia, że świadczona praca była pracą w szczególnych warunkach, z tym że ciężar wykazania tej okoliczności spoczywa na ubezpieczonym.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, że M. K. ukończył wymagany wiek 60 lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, jak również udowodnił wymaganą ilość okresów składkowych i nieskładkowych 25 lat, według stanu na dzień 1 stycznia 1999 r.

Przedmiotem sporu pozostawało natomiast ustalenie, czy odwołujący posiada na dzień 1 stycznia 1999 r. 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie zaliczył mu bowiem do okresów pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Zakładzie (...), z uwagi na brak świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

W tym miejscu podkreślić należy, że w Wykazie A – prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego – stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43) w Dziale XIV-Prace różne pod pozycją 4, wymienione są prace narażające na działanie promieniowania jonizującego.

Oceniając charakter pracy wykonywanej przez odwołującego w Zakładzie (...) Sąd Okręgowy, na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, zakwalifikował cały sporny okres zatrudnienia odwołującego, tj. od 3 stycznia 1972 r. do 20 kwietnia 1988 r. jako okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Niewątpliwie przez ten okres zatrudnienia odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę na stanowisku elektronika. Praca odwołującego na ww. stanowisku polegała na: prowadzeniu pomiarów dozymetrycznych, badaniu szczelności stosowanych źródeł promieniotwórczych, usuwaniu skażeń promieniotwórczych, usuwaniu zacięć stosowanych źródeł promieniotwórczych. Odwołujący wykonywał zatem czynności zawodowe związane z bezpośrednim kontaktem na źródła promieniowania jonizującego.

Sąd Okręgowy nie znalazł jakichkolwiek podstaw, aby kwestionować wiarygodność materiału dowodowego, w tym zeznań odwołującego złożonych na rozprawie w dniu 2 marca 2017 r., zwłaszcza w świetle potwierdzenia tych okoliczności przez świadków: L. S. i K. K.. Należy podkreślić, że powyższe zeznania pozostają w zgodzie z opinią wydaną przez biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy J. C..

Mając powyższe na uwadze, Sąd zważył, że okres zatrudnienia ubezpieczonego od 3 stycznia 1972 r. do 20 kwietnia 1988 r. w Zakładzie (...) podlega pełnemu zaliczeniu do stażu pracy - jako pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. Tym samym łączny staż pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach wynosi ponad 15 lat. Ubezpieczony spełnia zatem wszystkie przesłanki z art.184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 2 k.p.c. i powołanych przepisów ustawy emerytalnej oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1983 r. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 26 lipca 2016 r., znak: (...), w ten sposób, że przyznał odwołującemu M. K. prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych od dnia 31 maja 2016 r., tj. zgodnie z żądaniem zgłoszonym przez ubezpieczonego na rozprawie w dniu 2 marca 2017 r.- od dnia złożenia wniosku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, o czym orzekł w pkt 1 wyroku.

Na podstawie art. 85 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. 2009, Nr 205, poz. 1585) w zw. z art. 118 ust. 1 i 1a ustawy emerytalnej Sąd Okręgowy uznał, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatnich okoliczności niezbędnych do wydania decyzji, albowiem niezbędne okoliczności faktyczne uzasadniające nabycie prawa do wcześniejszej emerytury przez ubezpieczonego zostały ustalone dopiero w postępowaniu przed Sądem, a sama odmowa przyznania świadczenia nie była również wynikiem błędu w wykładni lub zastosowaniu prawa materialnego przez organ rentowy. Opóźnienie w wypłacie świadczenia było następstwem okoliczności, za które organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności. Wskazać bowiem należy, że pomimo podjęcia przez organ rentowy- w ramach posiadanych kompetencji i nałożonych obowiązków - wszystkich niezbędnych czynności, organ ten nie dysponował materiałem dowodowym pozwalającym na dokonanie ustaleń faktycznych umożliwiających wydanie decyzji zgodnej z treścią wniosku ubezpieczonego. Organ rentowy wydał zatem zaskarżoną decyzję w oparciu o przeprowadzoną formalną weryfikację złożonych przez odwołującego dokumentów zatrudnienia. Organ rentowy nie miał przy tym możliwości przeprowadzenia pełnego postępowania dowodowego (np. z zeznań świadków, dokonania oceny wiarygodności zgromadzonych dowodów). Było to prawnie możliwe dopiero przed Sądem. Wobec powyższego Sąd Okręgowy w punkcie 2 wyroku ustalił na podstawie wyżej wymienionych przepisów, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

SSO Renata Gąsior

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)