Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 listopada 2017 roku

Sąd Rejonowy w Żorach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Cezary Podsiadlik

Protokolant: sekr. sądowy Natalia Salamon

po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2017 roku w Żorach

na rozprawie

sprawy z powództwa A. M.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w J.

o ustalenie

1)  powództwo oddala;

2)  odstępuje od obciążania powoda kosztami procesu.

Sygn. akt I C 758/17

UZASADNIENIE

Powód A. M. wniósł o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu lokalu mieszkalnego położonego w Ż. na Os. (...) w miejsce dotychczasowego najemcy W. M. (M.) zmarłego w dniu 14 grudnia 2016 r. oraz zasądzenie na jego rzecz od pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w J. kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że wstąpił w stosunek najmu ww. lokalu na podstawie art. 691 §2 k.c.

Pozwana zaprzeczyła twierdzeniom powoda co do spełnienia przesłanek wstąpienia przezeń w stosunek najmu spornego lokalu oraz wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu wg norm przepisanych.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 25.11.2005 r. pozwana Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w J. jako wynajmująca i W. M. jako najemca zawarli umowę najmu lokalu mieszkalnego położonego w Ż. na Os. (...); umowa zawarta została na czas nieoznaczony. W §6 ust. 1 umowy wskazano osoby uprawnione do zamieszkiwana w ww. lokalu razem z najemcą; wymieniono tam także powoda.

( umowa najmu lokalu mieszkalnego z 25.11.2005 roku, k. 56-57)

W. M. zmarł w dniu 14 grudnia 2016 r.

( odpis skrócony aktu zgonu, k. 13)

Powód jest synem W. M..

( okoliczność niesporna; odpis skrócony aktu urodzenia, k. 12)

W spornym lokalu powód mieszka od dzieciństwa i jest tam zameldowany. Powód przez prawie trzyletni okres, aż do 2015 roku, nie zamieszkiwał w spornym lokalu, a to przez wzgląd na konflikt z bratem, który wyszedł z więzienia. Powód nigdy jednak nie wyprowadził się ze spornego lokalu, cały czas były tam bowiem jego rzeczy. W chwili śmierci W. M. powód już mieszkał w spornym lokalu, zawarł też umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych i dostawę gazu, uiszcza też należności związane z używaniem spornego lokalu i dostawą tzw. mediów.

W. M. od 2015 roku mieszkał w lokalu swojej żony M. B. na os. (...). W. 5F/13 w Ż., lecz w spornym lokalu pozostawił część swoich rzeczy i zachował do niego klucze. W. M. z reguły nocował w mieszkaniu żony, z którą wspólnie przygotowywał posiłki i prowadził wspólne gospodarstwo domowe. Święta i uroczystości rodzinne W. M. spędzał z żoną poza domem. Powód odwiedzał ojca i jego żonę, a oni, na zasadach wzajemności, odwiedzali go w spornym lokalu.

Aktualnie w spornym lokalu zamieszkuje powód z byłą żoną I. K. i małoletnią córeczką.

( zeznania świadków M. B., G. B., J. E., B. K., P. K., J. K., I. K., D. K., D. R. i M. W. – k. 75-78; zaświadczenie z rejestru mieszkańców z 08.06.2017 roku, k. 14; umowy o świadczenie usług oraz sprzedaży, k. 15-20, wydruki komputerowe ewidencji operacji na rachunku bankowym powoda, k. 21-27; informacja w sprawie oświadczenia o ilości osób zamieszkałych w lokalu, k. 58)

Pozwana nie uwzględniła roszczenia powoda o uznanie, że wstąpił on w stosunek najmu spornego lokalu po zmarłym ojcu i wezwała go do opróżnienia tego lokalu.

( pismo pozwanej z 01.06.2017 roku, k. 28)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z powołanych dokumentów, które uznał za wiarygodne, a których prawdziwość nie była przez strony kwestionowana. Swe ustalenia Sąd poczynił także w oparciu o dowód z zeznań świadków, które z uwagi na sposób zachowania i formułowania przez nich wypowiedzi, uznał za wiarygodne.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 189 k.p.c. Powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. W niniejszej sprawie nie powinno ulegać wątpliwości, że przesłanki wskazane w cyt. przepisie zostały spełnione, a dopuszczalność ustalenia wstąpienia w stosunek najmu lokalu mieszkalnego jest aprobowana zarówno w doktrynie, jak i judykaturze.

Zgodnie z art. 691 k.c. (§1) W razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą. (§2) Osoby wymienione w § 1 wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci.

Jak wynika z ustaleń poczynionych w ramach postępowania dowodowego, w chwili śmierci najemcy spornego lokalu najemca ten nie zamieszkiwał w tym lokalu, lecz lokalu jego żony. Okoliczność, że w spornym lokalu pozostawił część swoich rzeczy i dysponował do niego kluczami, nie jest prawnie relewantna, jak bowiem wynika z art. 691 §2 k.c. pożądany przez powoda skutek prawny implikuje wyłącznie fakt wspólnego zamieszkiwania z najemcą w spornym lokalu w chwili jego śmierci. Tym samym w chwili śmierci W. M. jego syn – powód A. M. musiałby zamieszkiwać z nim razem w spornym lokalu, co jednak nie miało miejsca, najemca mieszkał już bowiem od ponad roku w lokalu swojej żony. Konstatacja powyższa wynika wprost z literalnej treści powołanego przepisu, a podkreślić wypada, że „na gruncie prawa najmu trzeba przyznać prymat wykładni językowej, gdyż w tej dziedzinie prawa każde odejście od gramatycznej treści zapisu powoduje niepożądane konsekwencje praktyczne, zwłaszcza gdy się uwzględni powszechność stosunku najmu lokali mieszkalnych” (tak SN w uzasadnieniu uchwały z 01.12.1998 r., III CZP 47/98, OSNC 5/1999, poz. 89). Brak przesłanki wspólnego zamieszkiwania występuje zatem nie tylko wtedy, gdy dana osoba w spornym lokalu w ogóle nie zamieszkiwała, ale także i wówczas, gdy w spornym lokalu co prawda zamieszkiwała, lecz nie z najemcą, który oddał jej lokal do używania na podstawie np. umowy podnajmu lub użyczenia (por. orzeczenie SN z 18.05.1984 r., I CR 133/84, OSP 10/1985, poz. 197). W tym miejscu należy także zauważyć, że pod pojęciem stałego zamieszkiwania rozumieć należy ześrodkowanie w danym lokalu całej aktywności życiowej danej osoby, przy czym winien tu zostać uwzględniony stan istniejący w okresie poprzedzającym śmierć najemcy (por. wyrok SN z 28.10.1980 r., III CRN 230/80, Monitor Prawniczy 9/1994, s. 273). W niniejszej sprawie cała aktywność życiowa najemcy z całą pewnością skupiona została w lokalu mieszkalnym jego żony, do której się przeprowadził pozostawiwszy lokal do używania na podstawie stosunku użyczenia swemu synowi – powodowi A. M..

Mając powyższe na względzie, z uwagi na niespełnienie przesłanek z art. 691 §2 k.c. warunkujących wstąpienie w stosunek najmu po zmarłym najemcy, orzeczono jak w pkt. 1 sentencji.

O kosztach procesu (pkt 2 sentencji) orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c. odstępując od obciążania tymi kosztami powoda, który był subiektywnie przeświadczony o słuszności i zasadności swego żądania - w społeczeństwie pokutuje mylne przekonanie o tożsamości zameldowania w danym lokalu z prawem do lokalu i faktycznym w nim zamieszkiwaniem, a fakt zamieszkiwania w lokalu (czyli ześrodkowania w nim całej swojej aktywności) mylony jest z zajmowaniem go przez pozostawienie w nim swoich rzeczy. Sprawia to, że obciążenie powoda kosztami procesu godziłoby w powszechne poczucie sprawiedliwości, co zaakcentował SN m.in. w postanowieniu z 17.04.2013 r., V CZ 124/12 (LEX nr 1341727) lub wyroku z 20.12.1979 r., III PR 78/79 (OSPiKA 11/1980, poz. 222), a wyrażone przezeń stanowisko nie jest też kwestionowane w doktrynie.