Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Koszalinie V Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia: SO Grzegorz Polewiak

Sędziowie: SO Andrzej Jaracz

SO Sławomir Przykucki (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Magdalena Iskrzycka

przy udziale Prokuratora Prok. Okręgowej w Koszalinie Małgorzaty Siwek- Sokólskiej

po rozpoznaniu w dniu 27 października 2017 roku

sprawy

R. W.

oskarżonego z art. 177§1 i §2 kk w zw. z art. 178§1 kk

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora, oskarżonego i jego obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego w Kołobrzegu

z dnia 23 maja 2017 roku sygn. akt II K 798/15

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,

2.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. E. H. kwotę 516,60 (pięćset szesnaście 60/100) złotych tytułem obrony z urzędu oskarżonego w postępowaniu odwoławczym,

3.  zasądza od oskarżonego R. W. na rzecz oskarżycieli posiłkowych M. W. (1) i W. S. kwoty po 420 (czterysta dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym,

4.  zwalnia oskarżonego od obowiązku zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt V Ka 569/17

UZASADNIENIE

R. W. został oskarżony o to, że:

w dniu 1 maja 2015 r. około godz. 19:00 na drodze (...) w pobliżu G., będąc pod wpływem alkoholu w stężeniu 2,21 promila alkoholu we krwi, siedząc na tylnej kanapie samochodu osobowego marki M. (...) o nr rej. (...), za kierującą pojazdem żona M. W. (1) umyślnie naruszył zasady ruchu drogowego w ten sposób, że uderzył kierująca w głowę, zagłówek, szarpał za włosy, wytrącił jej z ucha procesor aparatu słuchowego i okulary, kopał nogami w oparcie siedzenia, na skutek czego M. W. (1) utraciła kontrole nad kierowanym samochodem, zjechała na przeciwny pas ruchu, próbując dokonać korekty w celu powrotu na swój pas ruchu, zjechała na prawe pobocze, na skutek czego pojazd wjechał do przydrożnego rowu i przewrócił się na dach na skutek czego obrażeń doznali: B. S. w postaci stłuczenia płatów ciemieniowych i potylicznych oraz pnia mózgu i móżdżku krwotoku wewnętrznego do jamy opłucnej obojczyków, na skutek których zmarł, O. W. (1) w postaci rozległych obrażeń twarzoczaszki, częściowego wymóżdżenia w obrębie płata czołowego, złamania podstawy czaszki z rozkawałkowaniem siodła tureckiego i przysadki mózgowej, masywnego obrzęku mózgu, rozerwania płata czołowego po stronie lewej, rany klatki piersiowej w części blisko szyi, trzech siniaków na udzie i czole, na skutek czego zmarł, M. W. (1) w postaci złamania kości ramieniowej lewej, które to obrażenia naruszyły prawidłowe funkcjonowanie organizmu na okres czasu powyżej dni 7, W. S. w postaci złamania kości ręki lewej i złamania nogi, które to obrażenia naruszyły prawidłowe funkcje organizmu na okres czasu powyżej dni 7,

tj. o czyn z art. 177§1 i §2 kk w zw. z art. 178§1 kk.

Sąd Rejonowy w Kołobrzegu wyrokiem z dnia 23 maja 2017 roku w sprawie sygn. akt II K 798/15:

I.  stosując na podstawie art. 4§1 kk ustawę Kodeks Karny obowiązującą w dniu popełnienia przestępstwa uznał oskarżonego R. W. za winnego tego, że w dniu 1 maja 2015 r. po godz. 19:00 na drodze (...) w pobliżu G., będąc pod wpływem alkoholu w stężeniu 2,21 promila alkoholu we krwi, siedząc na tylnej kanapie samochodu osobowego marki M. (...) o nr rej. (...), za kierującą pojazdem żoną M. W. (1) umyślnie naruszył zasady ruchu drogowego w ten sposób, że uderzał kierującą w głowę, zagłówek, szarpał za włosy, wytrącił jej z ucha procesor aparatu słuchowego i okulary, kopał nogami w oparcie siedzenia, na skutek czego M. W. (1) utraciła kontrolę nad kierowanym samochodem, zjechała na przeciwny pas ruchu, próbując dokonać korekty w celu powrotu na swój pas ruchu, zjechała na prawe pobocze, na skutek czego pojazd wjechał do przydrożnego rowu i uniósł się do góry oraz obracał a następnie uderzał o nierówne gruntowe podłoże, na skutek czego obrażeń doznali: B. S. w postaci stłuczenia płatów ciemieniowych i potylicznych oraz pnia mózgu i móżdżku krwotoku wewnętrznego do jamy opłucnej, całkowitego przerwania rdzenia kręgowego na wysokości II/III kręgu szyjnego, złamania nosa, złamania żeber, obojczyków, na skutek których zmarł, O. W. (1) w postaci rozległych obrażeń twarzoczaszki, częściowego wymóżdżenia w obrębie płata czołowego, złamania podstawy czaszki z rozkawałkowaniem siodła tureckiego i przysadki mózgowej, masywnego obrzęku mózgu, rozerwania płata czołowego po stronie lewej, rany klatki piersiowej w części blisko szyi, trzech siniaków na udzie i czole, na skutek czego zmarł, M. W. (1) w postaci złamania kości ramieniowej lewej, które to obrażenia naruszyły prawidłowe funkcjonowanie organizmu na okres powyżej dni 7, W. S. w postaci złamania kości ręki lewej i złamania nogi, które to obrażenia naruszyły prawidłowe funkcje organizmu na okres powyżej dni 7, który to czyn stanowi przestępstwo z art. 177§ 1 i §2 kk w zw. z art. 178§1 kk i za to na podstawie art. 177§2 kk w zw. z art. 178§ 1 kk skazał go na karę 8 (ośmiu) lat pozbawienia wolności,

II.  na podstawie art. 42§3 kk orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na zawsze,

III.  na podstawie art. 46§1 kk orzekł od oskarżonego R. W. zadośćuczynienie w części za doznaną krzywdę na rzecz M. W. (1) i W. S. w kwotach po 10.000 zł (dziesięć tysięcy) złotych,

IV.  na podstawie art. 63§lkk na poczet wymierzonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu R. W. okres zatrzymania od dnia 01.05.2015 r. godz. 21:00 do dnia 02.05.2015 r. godz. 12:55 przy czym jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się jednemu dniowi kary pozbawienia wolności,

V.  na podstawie art. 627 kpk zasądził od oskarżonego R. W. na rzecz oskarżycielki posiłkowej M. W. (1) kwotę 1.008 zł (tysiąc osiem) złotych oraz na rzecz oskarżyciela posiłkowego W. S. kwotę 1.008 zł (tysiąc osiem) złotych tytułem zwrotu wydatków,

VI.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej w K. adw. E. H. kwotę 1.008 zł (tysiąc osiem) złotych plus obowiązująca stawka podatku VAT tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu,

VII.  zwolnił oskarżonego od obowiązku uiszczenia na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych i nie wymierzył mu opłaty.

Od powyższego wyroku apelacje wnieśli prokurator, oskarżony i jego obrońca.

Prokurator na podstawie art. 425 k.p.k., 427 k.p.k., 444 k.p.k. zaskarżył powyższy wyrok na niekorzyść oskarżonego R. W. w części dotyczącej orzeczenia o winie.

Powołując się na treść art. 427 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 3 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a mający wpływ na jego treść poprzez przyjęcie, że zachowanie oskarżonego polegało na umyślnym naruszeniu zasad ruchu drogowego na skutek czego B. S. i O. W. (2) zmarli, a M. W. (1) i W. S. doznały obrażeń ciała naruszających prawidłowe funkcje organizmu na okres powyżej dni 7 podczas, gdy prawidłowa analiza okoliczności przedmiotowych i podmiotowych prowadzi do wniosku, że oskarżony działał z zamiarem pozbawienia życia podróżujących samochodem, a zatem czyn oskarżonego należało zakwalifikować z art. 148§ 1 k.k. w zb. z art. 157§ 1 k.k. przy zast. art. 11 §2 k.k.

Podnosząc powyższy zarzut wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy zgodnie z właściwością rzeczową i miejscową do Sądu Okręgowego w Koszalinie.

Obrońca oskarżonego na podstawie art. 425 §1-3 kpk i 444 kpk zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego w Kołobrzegu II Wydział Karny z dnia 23 maja 2017 r. w całości.

Powyższemu orzeczeniu zarzucił:

I. na podstawie art. 427 § 1 kpk i art. 438 pkt 2 kpk obrazę przepisów postępowania, tj.:

-

art. 5§2, art. 7, art. 410 kpk poprzez odstąpienie od zasady swobodnej oceny dowodów i dokonanie analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego w sposób dowolny i jednostronny, bez uwzględnienia nie usuniętych w postępowaniu dowodowym wątpliwości na korzyść oskarżonego oraz nieuzasadnionym uznaniu, że R. W. jest sprawcą zarzucanego mu przestępstwa, co nastąpiło w głównej mierze wskutek nieuprawnionego i bezkrytycznego uznania w całości za wiarygodne zeznań pokrzywdzonych M. W. (1) i W. S. (...), poprzez przyjęcie, iż to oskarżony swoim agresywnym działaniem wobec kierującej pojazdem M. W. (1) spowodował wypadek, mimo iż zeznania pokrzywdzonych są w tym zakresie sprzeczne z zeznaniami świadków J. i E. P. (1) (...) oraz świadka M. K.;

-

art. 153 kpk poprzez nie rozpoznanie wniosku obrońcy z dnia 28 czerwca 2016r. o sprostowanie protokołu rozprawy, w sytuacji gdy błędnie zapisana w protokole okoliczność ma istotne znaczenie dla ustalenia przebiegu zdarzenia;

II. na podstawie art. 427 § 1 kpk i art. 438 pkt 3 kpk wyrokowi zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść orzeczenia, a polegający na dowolnym przyjęciu, że:

a.  oskarżony R. W. awanturując się przewracał meble ogrodowe na tarasie zajazdu, podczas gdy z zapisu monitoringu jednoznacznie wynika, że oskarżony był wyprowadzany na taras przez I. S. i M. W. (2), bez jakiejkolwiek agresji z jego strony, a następnie przewrócił się na tarasie i leżał;

b.  oskarżony R. W. zajmował miejsce w pojeździe za kierującą pojazdem, podczas gdy z zeznań świadków E. i J. P. (...) wynika, że zajmował miejsce na tylnej kanapie za pasażerką, na środkowym miejscu znajdował się starszy mężczyzna, a za kierującą dziecko, co ma znaczenie dla ustalenia okoliczności poprzedzających utratę przez kierującą kontroli nad samochodem;

c.  oskarżony R. W. w pobliżu miejscowości G. zaczął wulgarnie obrażać W. S., B. S., a następnie agresję skierować przeciwko kierującej żonie, w sytuacji gdy jak wynika z zeznań świadków, oskarżony miał zacząć zachowywać się agresywnie w stosunku do B. S. już od skrzyżowania S.-G.-K., skąd do miejsca zdarzenia jest znaczny odcinek kilku kilometrów, który umożliwiał pokrzywdzonej zatrzymanie pojazdu;

d.  oskarżony R. W. uderzał kierującą w głowę, w zagłówek, szarpał za włosy, wytrącił jej z ucha procesor aparatu słuchowego i okulary, kopał nogami w oparcie siedzenia, na skutek czego M. W. (1) utraciła kontrolę nad pojazdem, podczas gdy z zeznań świadków P. (...) wynika, że pokrzywdzona tuż po zdarzeniu nie wskazywała, aby przyczyną wypadku była agresja oskarżonego kierowana w jakiejkolwiek formie przeciwko niej, wskazywała natomiast, że oskarżony miał się agresywnie zachowywać w stosunku do jej ojca i syna, a M. W. (1) odwróciła się aby uspokoić męża i straciła kontrolę nad pojazdem.

e.  oskarżony R. W. strącił kierującej okulary, gdy z protokołu oględzin miejsca wypadku wynika, że okulary pokrzywdzonej znajdowały się torebce, a na nagraniu z monitoringu widoczne jest, że nie miała ich na sobie również przed wypadkiem, co wskazuje iż pokrzywdzona nie używała okularów podczas jazdy i tym samym oskarżony nie mógł jej zrzucić okularów.

Podnosząc powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego lub ewentualnie zwrot sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Oskarżony R. W. zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego w całości. Zarzucił on temu orzeczeniu błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, wynikający z błędnej oceny zeznań świadków. Podnosząc ten zarzut oskarżony wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie go popełnienia zarzucanego mu czynu. Z ostrożności procesowej wniósł o znaczne złagodzenie orzeczonej wobec niego kary.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje

Apelacje oskarżonego, jego obrońcy i prokuratora są bezzasadne.

Odnośnie apelacji oskarżonego R. W. i jego obrońcy należy stwierdzić, że Sąd I instancji po prawidłowo przeprowadzonym postępowaniu dowodowym, właściwie ustalił stan faktyczny, uznając, że oskarżony R. W. spowodował przedmiotowy wypadek drogowy. Wbrew twierdzeniom zawartym w apelacji Sąd I instancji przeprowadził bardzo szczegółowe postępowanie dowodowe, zaś wyniki tego postępowania omówił w obszernym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Przedstawione w tym uzasadnieniu rozważania są trafne i podlegają aprobacie Sądu odwoławczego, bez konieczności ich ponownego przytaczania.

Odnosząc się do zarzutów zawartych w tych apelacjach, odnoszących się do błędów w ustaleniach faktycznych, należy uznać, że zarzuty te są w rzeczywistości zwykła polemiką z prawidłowymi ustaleniami Sądu Rejonowego. Podkreślić należy, że sam przebieg wypadku, początkowa prędkość pojazdu i mechanika utraty przyczepności jest bezdyskusyjna i nie budzi żadnych wątpliwości. Sporną okolicznością było tylko to, co spowodowało utratę kontroli nad ruchem pojazdu przez kierowcę – czy była to nieostrożność kierowcy czy też nieodpowiedzialne zachowanie pasażera. W tej sytuacji głównym zadaniem jakie stanęło przed Sądem I instancji, była analiza zeznań świadków i wyjaśnień oskarżonego pod kątem ich wiarygodności. Należy przy tym zauważyć, że oskarżony W. w swoich wyjaśnieniach podawał niewiele istotnych faktów na temat samego wypadku gdyż twierdził, że zarówno samego wypadku, jak i zdarzeń bezpośrednio przed wypadkiem, w ogóle nie pamięta. W związku z tym szczególnie istotna okazała się ocena zeznań kierowcy – M. W. (1) i pasażerki W. S.. Sąd I instancji bezpośrednio zetknął się z tymi dowodami, przesłuchał także osoby które były z nimi przed rozpoczęciem podróży i które udzielały im pomocy już po samym wypadku. Niewątpliwie wszystkie możliwości dowodowe zostały wyczerpane. Na podstawie tych bezpośrednio przeprowadzonych dowodów Sąd Rejonowy ustalił, że zeznania M. W. (1) i W. S. zasługują na pełne uwzględnienie. W pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, Sąd Rejonowy przedstawił wszystkie argumenty przemawiające za daniem wiary zeznaniom w/w świadków i tę argumentację Sąd odwoławczy w pełni podziela. Zeznania świadków niewątpliwie były rzeczowe, szczegółowe i konsekwentne i w całości poparte pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie. W przedmiotowej sprawie bezspornym jest, że oskarżony W. przedmiotowego dnia był pod znacznym wpływem alkoholu i według świadków zachowywał się agresywnie i był ewidentnie pobudzony. Z zeznań świadków wynika także, że również po samym wypadku oskarżony był ewidentnie pobudzony i momentami agresywny. Wszystko więc wskazuje na to, że to właśnie agresywne zachowanie oskarżonego wobec żony M. W. (1) było jedyną przyczyną wypadku drogowego, zwłaszcza jeżeli uwzględni się fakt, że nie było żadnego innego powodu aby kierująca miała wówczas utracić panowanie nad pojazdem. Do wypadku doszło na prostym odcinku drogi, przy dobrych warunkach atmosferycznych i bezpiecznej prędkości pojazdu. Jazda trwała stosunkowo krótko i zmęczenie kierowcy nie mogło być przyczyną wypadku, zaś zeznania wszystkich świadków wyraźnie wskazują na to, że żaden inny uczestnik ruchu drogowego w najmniejszym nawet stopniu nie przyczynił się do zaistnienia tego tragicznego zdarzenia. Przedstawiony w apelacjach oskarżonego i jego obrońcy pogląd, jakoby sprawcą wypadku mogła być M. W. (1), jest niczym innym jak tylko spekulacją, nie popartą jakimikolwiek dowodami lecz wynikająca z pewnych przypuszczeń. Faktem jest, że tuz po wypadku pokrzywdzona W. mówiła świadkowi E. P. (2), że oskarżony miał bić jej syna i ojca, natomiast nie mówiła nic o agresji wobec własnej osoby. Jednak trzeba mieć na uwadze, że te słowa padły tuż po wypadku w którym M. W. (1) odniosła obrażenia i ponadto już wówczas zdawała sobie sprawę z tego jak poważne skutki nastąpiły wobec jej syna i ojca. Trudno więc oczekiwać, żeby w tej sytuacji mogła na spokojnie i rzeczowo przedstawić przebieg zdarzeń jaki miał wówczas miejsce. Także nie sposób doszukać się błędów w ustaleniach Sądu co do agresywnego zachowania oskarżonego przed samym wypadkiem. Wprawdzie na zdjęciach z monitoringu nie widać, aby oskarżony był agresywny, jednakże zapis ten nie obejmuje całego pobytu oskarżonego w zajeździe. Kluczowe w tym momencie są zeznania świadków, którzy o tej agresji jednoznacznie zeznawali. Także nic nowego do sprawy nie wnoszą rozważania na temat przedwypadkowego umiejscowienia pasażerów na tylnej kanapie. Zeznania M. W. (1) i W. S. w tym zakresie są jednoznaczne, zaś ułożenie ciał w samochodzie, który wcześniej dachował, może być mylące i niczego nie przesądza. Na marginesie tylko można zaznaczyć, że to, w którym miejscu przed wypadkiem siedział oskarżony, nie ma większego znaczenia dla ustaleń faktycznych. Samochód, którym poruszali się pokrzywdzeni i oskarżony nie był zbyt duży i każdy pasażer siedzący z tyłu pojazdu mógł bez problemu i nadmiernego wysiłku dosięgnąć kierowcy. W związku z tym należy uznać, że zarzuty zawarte w apelacji nie mogły odnieść spodziewanego skutku i nie doprowadziły do zmiany zaskarżonego wyroku.

Zdaniem Sądu Okręgowego także orzeczona kara ukształtowana została z uwzględnieniem stopnia winy, społecznej szkodliwości czynu oraz okoliczności łagodzących wymienionych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Niewątpliwie oskarżony umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, doprowadził do poważnego wypadku drogowego, zaś jego skutki były wyjątkowo tragiczne.

Odnośnie apelacji prokuratora, Sąd odwoławczy nie podzielił zawartych w niej argumentów. Niewątpliwie oskarżony będąc pod wpływem alkoholu zachowywał się agresywnie, jednak żaden dowód nie wskazuje na to, że działał on z zamiarem umyślnym pozbawienia kogokolwiek życia. Jego zachowanie było typowe dla osób pobudzonych spożytym alkoholem i nic nie wskazuje na to, żeby zdawał on sobie sprawę z konsekwencji swoich działań. W tym stanie rzeczy doszukiwanie się w jego zachowaniu zamiaru zabójstwa, chociażby w formie zamiaru ewentualnego, jest niczym nie uzasadnione.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 437§1 kpk, orzekł o utrzymaniu w mocy zaskarżonego wyroku.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono na zasadzie art. 634 k.p.k. w zw. z art. 624 § 1 k.p.k., zwalniając oskarżonego od obowiązku ich uiszczenia ze względu na jego trudną sytuację materialną.